Kinh tế
Nhiều ý kiến cho rằng, ông chủ Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường bỏ tiền xây chùa Tam Chúc. Tuy nhiên, việc dành riêng một khu để dựng đền Tứ Ân, đức tượng thờ vợ là “cư sĩ Diệu Liên”, tức bà Phạm Thị Lan là việc làm không đúng. Bởi theo giáo lý đạo Phật, chùa chỉ thờ Quan thế âm Bồ Tát và Phật tổ Như lai. Người tu hành phải chịu tứ ân gồm Ân quốc gia xã hội; Ân cha mẹ; Ân đà na thí chủ (người nuôi dưỡng, chu cấp) và cuối cùng là ân thầy tổ. Hơn nữa những ân nhân của người tu hành thờ vào một vị trí khác không gần nơi thờ Phật… Có ý kiến cho rằng, người có công xây dựng phát triển chùa hay có công lao lớn với ngôi chùa như cư sĩ Diệu Liên thì nên tạc bia tại Chùa không nên xây đền để thờ cúng trong chùa.
Để làm rõ những thông tin xôn xao trong dư luận, xác thực về sự hiện hữu của ngôi đền Tứ Ân thờ “Cư sĩ Diệu Liên”, tức bà Phạm Thị Lan – người vợ quá cố của đại gia Nguyễn Văn Trường, PV Kiến Thức đã tìm hiểu sự việc trên. Quần thể chùa Tam Chúc gồm nhiều hạng mục công trình điện Tam Thế, điện Pháp Chủ, điện Quan Âm, cổng Tam Quan, chùa Ngọc, đền Tứ Ân, Trung tâm Hội nghị quốc tế… Trong đó đền Tứ Ân nằm trái Tam Quan Nội hướng đi lên quần thể chùa Tam Chúc. Đền Tứ Ân có hai tầng được ghi rõ thờ cư sĩ Phật tử Diệu Liên. Tại tầng 2 ngôi đền đặt nhiều bảng giới thiệu về cư sĩ Phật tử này.
Theo đó, cư sĩ Phật tử Diệu Liên, thế danh Phạm Thị Lan. Bà Phạm Thị Lan (SN 1961, mất năm 2018, quê xã Ninh Xuân, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình) là người có công lớn trong việc tôn tạo, xây dựng và quản lý Quần thể danh thắng Tràng An - Bái Đính (Ninh Bình) và góp công xây dựng những ngôi chùa lớn như chùa Tam Chúc (Hà Nam), các ngôi chùa tại quần thể Tràng An – Bái Đính như: chùa Vàng, chùa Bạc, chùa Báo Hiếu, chùa Thiên Phúc… Đặc biệt là các ngôi chùa: Song Tử Tây, Đảo Đá Tây A, Trường Sa Đông, Trường Sa Lớn, Sinh Tồn Đông, Phan Vinh... trên quần đảo Trường Sa (tỉnh Khánh Hòa) góp phần bảo vệ biên cương của Tổ quốc và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Trong tầng hai ngôi đền, có khu vực thờ đặt chính giữa có một bức tượng của bà Phạm Thị Lan được đúc bằng đồng, phía trên nóc của ngôi đền tiếp tục treo một bảng ghi danh công trạng của bà. Tại hành lang dẫn vào khu vực thờ có treo rất nhiều bức ảnh bà Phạm Thị Lan tại các điểm chùa mà bà góp công xây dựng. Bà Phạm Thị Lan chính là người vợ quá cố của đại gia Nguyễn Văn Trường, Giám đốc Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường – chủ đầu tư dự án khu du lịch tâm linh chùa Tam Chúc. Đồng thời cũng là chủ của những dự án tâm linh siêu khủng với số vốn đầu tư lên đến hàng chục nghìn tỷ đồng tại các tỉnh như Ninh Bình, Hà Nam, Hà Nội, Thái Nguyên. Như vậy, thông tin từ dư luận về việc ông Nguyễn Văn Trường, Giám đốc Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường, lập đền thờ vợ tại chùa Tam Chúc là có cơ sở. Việc vợ quá cố của đại gia Xuân Trường được thờ ở điện Tứ Ân có phù hợp hay không sẽ được PV Kiến Thức thông tin tiếp trong những bài viết sau. Tuy nhiên, khi đến tham quan, lễ Phật chùa Tam Chúc, nhiều du khách tỏ ra rất bất ngờ, bởi trong quần thể chùa Tam Chúc lại có một công trình thờ vợ đại gia Xuân Trường.
“Chùa là nơi thờ Phật và Quan thế âm Bồ Tát, nhưng khi đến chùa Tam Chúc tôi rất bất ngờ khi đặt chân vào đền thờ Tứ Ân, thờ cư sĩ Diệu Liên. Đọc bảng giới thiệu cư sĩ Diệu Liên có thế danh Phạm Thị Lan. Khi tìm hiểu về bà Lan tôi mới biết là vợ của ông Nguyễn Văn Trường chủ doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường. Bản thân tôi cho rằng việc đặt đền thờ bà Lan trong khu vực chùa Tam Chúc là không hợp lý. Ông Trường muốn lập đền thờ vợ nên đặt ngoài vị trí chùa Tam Chúc”, anh Bùi Văn Tú, du khách đến từ Hải Dương nêu ý kiến. Đồng ý kiến với anh Tú, nhiều du khách cho rằng, cần làm rõ việc đặt đền thờ ở ngôi chùa này có phù hợp hay không? Nếu chùa Tam Chúc do tư nhân bỏ tiền xây dựng thì việc đặt đền thờ ai cũng không là vấn đề đáng bàn. Tuy nhiên, khi bàn giao cho Giáo hội Phật giáo, đồng nghĩa với việc nằm trong hệ thống văn hóa tôn giáo của Việt Nam thì cần phải làm rõ để tránh gây dư luận không tốt liên quan sự việc này.
Ngày 14/2/2020, nhận xét với Đất Việt về việc chủ doanh nghiệp Xuân Trường bỏ tiền ra xây chùa Tam Chúc (huyện Kim Bảng, Hà Nam), dành riêng một khu xây đền Tứ Ân rồi đúc tượng thờ mỗi vợ mình- cư sĩ Diệu Liên (tức bà Phạm Thị Lan) trong đó, một vị Hòa thượng đang tu hành tại chùa Yên Tử (Quảng Ninh) cho rằng, đây là việc làm không đúng. Vị Hòa thượng này cho biết: Theo giáo lý của nhà Phật, trong chùa chỉ thờ vị Quan thế âm Bồ tát và Phật tổ Như Lai. Còn đối với người tu hành thì còn phải chịu tứ ân. Đó là: Ân quốc gia xã hội; Ân cha mẹ; Ân đà na thí chủ (người nuôi dưỡng, chu cấp) và cuối cùng là ân thầy tổ. Người tu hành ngoài thờ các vị phật kể trên thì còn phải thờ các vị mang 4 ân đức với bản thân người tu hành. Tuy nhiên, khác với việc xây cũng Tam bảo thờ Phật thì những ân nhân được người tu hành thờ vào một vị trí phù hợp khác, thường là không trùng hoặc gần nơi thờ Phật. "Hai nơi thờ Phật và thờ tứ ân phải riêng biệt nhau. Nếu như du khách thập phương đến chiêm bái thì thường chỉ cần lễ Phật còn đến khu vực thờ tứ ân chủ yếu chỉ là thăm quan. Nhưng ngày nay nhiều du khách đến với chùa vẫn có sự nhầm lẫn mà cúng lễ, vái lạy cả ban thờ tứ ân" - vị Hòa thượng cho biết. Đối với những nhân vật được lựa chọn thờ tại khu vực thờ tứ ân thì ngoài cha mẹ, thầy tổ thì những người có ân quốc gia xã hội, ân đà na thí chủ thường phải là người có công với quốc gia xã hội, gây dựng đất nước, chống giặc ngoại xâm, cứu dân chúng khỏi những tai họa. "Còn những người có công xây chùa, phát triển chùa thường chỉ được tạc bia để ghi nhớ công đức cho chùa chứ không thể xây đền thờ riêng trong khuôn viên của chùa như ở chùa Tam Chúc được. Họ - người xây dựng chùa Tam Chúc làm như thế thì hơi "lố" và dễ gây phản cảm. Đối với người tu hành mà việc phô trương như thế không những không mang phúc đức cho bản thân mà còn bị người đời dị nghị" - vị Hòa thượng tại chùa Yên Tử cho biết. Nói rõ hơn về việc cư sĩ Diệu Liên được thờ tại đền Tứ Ân - chùa Tam Chúc, vị Hòa thượng này nhận xét, người này đúng là có công xây dựng và phát triển ngôi chùa ngày một khang trang, bề thế nhưng xét cho cùng vẫn chỉ là một người làm công đức, đem lòng xây chùa và chỉ có công lao với ngôi chùa đó chứ không phải là giang sơn xã tắc nên việc xây riêng ngôi đền để thờ là làm "hơi quá". "Ông Nguyễn Văn Trường muốn xây đền thờ vợ là điều không ai cấm. Nhưng ngôi đền đó đúng ra phải nằm ngoài khuôn viên chùa Tam Chúc, trên mảnh đất của riêng vị doanh nhân này." - vị Hòa thượng nhận xét. Chỉ nên tạc bia công đức Cùng trao đổi về vấn đề này, TS Dương Văn Khanh - Viện nghiên cứu Tôn giáo Việt Nam cho rằng, trong mỗi ngôi chùa ở Việt Nam thường có nơi gọi là nhà thờ Tổ. Đó là nơi thờ những vị có công với đất nước, với chùa. Tuy nhiên, không phải ai cũng được lựa chọn để thờ trong đó. "Thường là những vị khai sáng ra vùng đất nơi chùa xây dựng, người đầu tiên đặt nền móng Phật giáo hay truyền bá tư tương đạo Phật tại nơi đó mới được lựa chọn để thờ. Còn lại, những người đến làm công quả tiến cúng cho chùa thường chỉ được tạc bia hoặc có giấy công đức mà nhà chùa viết, gửi tặng vị thí chủ đó" - ông Khanh cho biết. Còn trường hợp chùa Tam Chúc dành hành khu vực đền Tứ Ân để thờ cư sĩ Diệu Liên tại nơi trung tâm của chùa là "việc làm hiếm thấy" trong các ngôi chùa của Việt Nam. "Thông qua bảng giới thiệu về cư sĩ Diệu Liên đặt tại đền Tứ Ân thì công lao của người này mới chỉ dừng lại ở việc xây chùa Tam Chúc, còn các chùa khác như thế nào thì cần phải có sự kiểm chứng của các sư trụ trì nơi đó, hoặc sử sách có ghi lại thì mới xứng đáng được thờ. Còn không, chỉ nên tạc bịa ghi công lao của cư sĩ Diệu Liên tại chùa Tam Chúc" TS Dương Văn Khanh nói. Vị chuyên gia này cho rằng, đền thờ cư sĩ Diệu Liên mở rộng cửa do du khách vào thăm quan là điều không đáng chê trách nhưng nhà chùa bố trí nơi thờ và khu vực thờ như kiểu đây là một vị thánh, khiến du khách hiểu nhầm mà vào khấn vái là điều khó có thể chấp nhận. Từ đó, dẫn tới điều tiếng về việc có sự ưu ái cho người nhà chủ đầu tư chùa Tam Chúc là điều dễ hiểu. "Làm như thế dù không vi phạm pháp luật nhưng quá phô trương, dễ dẫn đến hiểu nhầm về đạo Phật, văn hóa tâm linh của người Việt Nam" - ông Khanh kết lại. |