Biểu hiện của chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế

Nền kinh tế hiện nay đang phát triển theo định hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, chuyển dịch cơ cấu kinh tế là sự vận động tất yếu của các quốc gia từ các nước đang phát triển đến các nước đang phát triển, Việt Nam chúng ta cũng không ngoại lệ. Vậy cơ cấu kinh tế là gì? Chuyển dịch cơ cấu kinh tế là gì? Thông tin trong bài viết sau đây của thapgiainhietliangchi chắc chắn sẽ giúp bạn giải đáp tất cả các thắc mắc trên. 

Tìm hiểu chuyển dịch cơ cấu kinh tế là gì?

Cơ cấu kinh tế là gì?

Cơ cấu kinh tế là gì? Khái niệm cơ cấu kinh tế là tổng thể các ngành nghề, các bộ phận kinh tế có mối quan hệ chặt chẽ, tác động qua lại với nhau tạo ra một hệ thống hình thành nên nền kinh tế của một quốc gia, dựa trên mục tiêu và định hướng phát triển của khu vực, quốc gia đó. 

Biểu hiện của chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế
Tìm hiểu chuyển dịch cơ cấu kinh tế nói chung

Cơ cấu kinh tế là gì? Cơ cấu kinh tế bao gồm những loại nào? Chúng ta có nhiều loại cơ cấu kinh tế khác nhau như: Cơ cấu khu vực kinh tế, cơ cấu theo thành phần kinh tế, cơ cấu vùng kinh tế, cơ cấu theo khu vực thể chế, cơ cấu thương mại quốc tế,…

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế là gì?

Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế là gì? Chuyển dịch cơ cấu kinh tế là sự phát triển không đồng đều giữa các ngành kinh tế. Là sự chuyển dịch sao cho phù hợp nhất với năng lực, trình độ của lao động trong các điều kiện kinh tế-xã hội, ứng với từng giai đoạn phát triển kinh tế khác nhau của đất nước. 

Có thể hiểu một cách đơn giản hơn là ngành nào có tốc độ phát triển mạnh hơn thì sẽ có chủ trương tăng tỉ trọng của ngành đó, ngành nào có tốc độ phát triển chậm hơn thì sẽ điều chỉnh giảm tỉ trọng của ngành đó sao cho phù hợp tổng thể chung của nền kinh tế. 

Biểu hiện của chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế
Cơ cấu kinh tế theo ngành ở nước ta bao gồm dịch vụ, công nghiệp, nông nghiệp

Tái cơ cấu kinh tế 

Bên cạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tái cơ cấu kinh tế là gì? Cũng là câu hỏi được đông đảo người đọc đặt ra. Để hiểu hơn về chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chúng ta cần phải nắm được tái cơ cấu kinh tế là gì? 

Tái cơ cấu kinh tế là gì? Tái cơ cấu kinh tế chính là quá trình sắp xếp, cơ cấu lại nền kinh tế với quy mô lớn hơn và tốc độ nhanh hơn để đạt các mục tiêu nâng cao năng suất lao động, chất lượng, hiệu quả và tăng thêm sức cạnh tranh của nền kinh tế quốc gia. 

Tái cơ cấu kinh tế là đòi hỏi khách quan, xu hướng tất yếu của quá trình vận động và phát triển, trong đó tại một thời điểm nhất định nào đó, nền kinh tế quốc gia cần phải có sự thay đổi để chuyển sang một trạng thái mới tốt hơn và ở một trình độ cao hơn. 

Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế đem lại ý nghĩa gì?

Nền kinh tế ngày càng phát triển kéo sự phân hóa giữa các ngành ngày càng tăng, đặc biệt là trong thời kỳ công nghiệp hóa-hiện đại hóa. Trong giai đoạn chuyển mình, sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngày càng rõ rệt sẽ cho thấy sự phát triển của năng lực sản xuất và phân công lao động xã hội ngày càng cao.

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế sẽ cho phép khai thác triệt để thế mạnh tự nhiên-kinh tế-xã hội của từng vùng. Cùng với đó, chuyển dịch cơ cấu cũng cho phép nhà nước phân phối lại nguồn lực hợp lý cho từng ngành, từng vùng kinh tế. Tập trung xây dựng, tổng hợp những nguồn lực của quốc gia là cơ sở để đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững.

Chuyển dịch cơ cấu nhằm mục đích gì?

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế giúp phát huy các lợi thế, so sánh để khai thác, sử dụng có hiệu quả nhất các nguồn lực phát triển của quốc gia, các địa phương, trên cơ sở đó tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng phân bổ lại các nguồn lực đến các khu vực có năng suất cao hơn.

Biểu hiện của chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế
Chuyển dịch cơ cấu nhằm mục đích gì?

Tạo ra khả năng sản xuất hàng hóa với khối lượng lớn hơn, chất lượng tốt hơn, đa dạng hóa về chủng loại đáp ứng được nhu cầu trong nước và xuất khẩu.

Góp phần tạo ra thêm nhiều việc làm và tăng mức thu nhập, nâng cao mức sống cho người lao động.

Góp phần giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, thúc đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, nâng cao khả năng ứng dụng khoa học kỹ thuật và công nghệ, tạo điều kiện ứng dụng các phương thức quản lý tiên tiến, hiện đại mới vào sản xuất.

Phân loại chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành: chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế là sự vận động chuyển dịch vị trí và tỷ trọng của các ngành kinh tế và mối quan hệ tương hỗ giữa chúng sao cho phù hợp nhất với năng lực sản xuất và phân công lao động xã hội.

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo vùng: Là sự chuyển dịch tỷ trọng của các ngành kinh tế xét theo từng vùng, từng khu vực. Để có thể khai thác tối đa các nguồn lực của từng địa phương, từ đó cần có những chính sách phân bổ riêng cho từng khu vực dựa trên điều kiện tự nhiên-kinh tế-xã hội khu vực đó.

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo lãnh thổ: Là sự chuyển dịch các ngành kinh tế trên phạm vi lãnh thổ một quốc gia, đất nước. Hình thành các vùng động lực phát triển kinh tế, vùng chuyên canh hay vùng trọng điểm kinh tế sao cho phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế và nguồn lực của mỗi quốc gia nhất định.

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế Việt Nam hiện nay

Thực trạng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở nước ta 

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành

Cơ cấu kinh tế nước ta được chia thành 3 khu vực như sau:

Khu vực I: Nông-lâm-thủy sản

Khu vực II: Bao gồm công nghiệp- xây dựng

Khu vực III: Dịch vụ

Những năm trở lại đây, cơ cấu kinh tế Việt Nam đang có sự chuyển dịch rất mạnh mẽ. Vì vậy, đã tạo ra sự thay đổi lớn trong tỷ trọng của các ngành kinh tế, thể hiện rõ ở việc giảm tỷ trọng các ngành ở khu vực I và tăng tỷ trọng các ngành ở khu vực II và khu vực III. 

Ngoài ra còn có sự chuyển dịch cơ cấu theo ngành trong từng khu vực nhất định, cụ thể ở khu vực I: giảm tỷ trọng các ngành lâm nghiệp, chăn nuôi và trồng trọt, tăng tỷ trọng các ngành khai thác và nuôi trồng thủy-hải sản.

Xem thêm: Toàn cầu hóa là gì? Biểu hiện và tác động của toàn cầu hóa

Khu vực II có xu hướng giảm tỷ trọng các ngành công nghiệp khai thác và tăng tỷ trọng các ngành công nghiệp chế biến. 

Khu vực III có xu hướng tăng mạnh mẽ các lĩnh vực xây dựng kết cấu hạ tầng và phát triển đô thị. Sở dĩ có sự phân hóa mạnh như vậy là nhờ Nhà Nước đang có chủ trương phát triển kinh tế đi theo định hướng công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, tiếp tục đẩy mạnh phát triển toàn diện mọi khía cạnh của đất nước.

Biểu hiện của chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế
Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành của Việt Nam giai đoạn nay

Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế theo vùng

Cơ cấu kinh tế theo vùng của Việt Nam hiện nay đang có sự thay đổi lớn. Do Nhà Nước đã giảm tỷ trọng nhưng vẫn giữ nguyên vai trò của nó trong nền kinh tế dẫn đến sự gia tăng tỷ trọng nhanh chóng của các thành phần kinh tế tư nhân và thành phần kinh tế nước ngoài đặc biệt tăng mạnh khi Việt Nam chính thức gia nhập WTO. 

Ngoài ra còn có một số nguyên nhân khác cũng góp phần tạo nên sự chuyển dịch trên như:

  • Chính sách, chủ trương hội nhập quốc tế trọng điểm của Nhà Nước
  • Do các chính sách phát triển nền kinh tế nhiều thành phần
  • Do Nhà Nước đang áp dụng cơ chế thị trường nên sự chuyển dịch cơ cấu sẽ theo sự chuyển dịch của thị trường cũng là một điều đương nhiên

Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế theo lãnh thổ

Nước ta hiện đang có ba vùng kinh tế trọng điểm chính là vùng kinh tế trọng điểm miền Bắc, miền Trung và miền Nam. Tùy theo điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế-xã hội của từng vùng mà sẽ có sự phân hóa phát triển khác nhau. 

Từ đó hình thành nên những vùng chuyên canh cây nông nghiệp, vùng nuôi trồng thủy hải sản, các khu công nghiệp, các khu chế xuất. Đặc biệt, theo định hướng chung Nhà Nước, tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ đang tăng mạnh hình thành nhiều nên khu công nghiệp, trung tâm thương mại lớn trên khắp cả nước.

Việt Nam đã đạt thành tựu gì trong chuyển đổi cơ cấu ngành kinh tế?

Thuật ngữ phát triển kinh tế đất nước theo định hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa lần đầu tiên được nhắc đến tại Đại hội Đảng lần thứ VII và tại Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH ( vào năm 1991). Đến nay sau hơn 30 năm thực hiện theo chủ trương đó của Đảng và Nhà Nước nước ta đã có những thành tựu nhất định.

Từ một đất nước với nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu hơn 90% dân số làm nông nghiệp thì đến nay Việt Nam đã và đang xây dựng và hoàn thiện những cơ sở vật chất-kỹ thuật và hạ tầng kinh tế-xã hội, đáp ứng được chủ trương mà Nhà Nước đã đề ra. Từng bước xây dựng, phát triển nền kinh tế một cách bền vững, thu hút vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài.

Biểu hiện của chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế
Việt Nam đã đạt thành tựu gì trong chuyển đổi cơ cấu ngành kinh tế?

GDP của các ngành tăng theo từng năm đặc biệt là sự đóng góp không nhỏ của nhóm ngành công nghiệp và dịch vụ. Điều này chứng tỏ, nền kinh tế Việt Nam đang đi đúng hướng và nâng cao chất lượng nền kinh tế.

Sự chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế dẫn đến sự thay đổi về cơ cấu lao động để đáp ứng nguồn lực cho nền kinh tế. Tỷ lệ lao động nông nghiệp ngày một giảm, tỷ lệ lao động phục vụ cho các ngành công nghiệp và dịch vụ tăng cao. Số lượng gia đình thuần nông giảm, thay vào đó là những lao động có tay nghề cao làm việc trong các khu công nghiệp, khu chế xuất. Và một lượng không nhỏ các lao động tri thức làm việc trong các công ty, doanh nghiệp,làm việc trong các ngành dịch vụ.

Công nghiệp phát triển, hoạt động xuất khẩu của Việt Nam cũng không ngừng tăng trưởng mạnh theo. Đến nay, các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam đã có mặt tại hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ trên khắp thế giới, trong đó có các thị trường xuất khẩu lớn như Mỹ, Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản, Malaysia, Hồng Kông,…

Chính những điều trên đã biến Việt Nam trở thành một điểm đến đầy hứa hẹn cho các nhà đầu tư nước ngoài. Với những chính sách mở cửa cùng chính sách khuyến khích đầu tư của nhà nước và thị trường phát triển ổn định, bền vững, có nguồn khách hàng tiềm năng lớn, nguồn lao động dồi dào có kinh nghiệm và kỹ năng cao là những điểm sáng thu hút các nhà đầu tư. 

Bài viết trên là những thông tin liên quan đến sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế, hy vọng sau khi tham khảo bài viết các bạn đã hiểu được cơ cấu kinh tế là gì? Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế là gì? Nếu còn có bất kỳ thắc mắc nào về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế, các bạn hãy để lại câu hỏi cho chúng tôi ở phần bình luận để nhận được giải đáp sớm nhất nhé!