1. Hoa tiêu là gì? Đặc điểm nhận biết
● Hoa tiêu còn có tên gọi phổ biến khác như xuyên tiêu, hoàng lực, hoa tiêu xích,…Có tên khoa học là Zanthoxylum nitidum (Roxb.) DC, thuộc họ Cam Eutaceae.
● Hoa tiêu là loài cây leo nhỏ, thân hơi đen, có gai, cây mọc thành bụi cao khoảng 1 - 2m. Cây phân thành nhiều nhánh màu đỏ nhạt, có thể vươn dài đến 10m. Lá kép lông chim, mọc so le, lá chét hình trái xoan, đầu nhọn, mặt lá có gai, mặt trên sẫm hơn mặt dưới. Hoa mọc thành chùm ở nách lá, có lông ngắn, hoa màu trắng có mùi thơm nhẹ. Mùa hoa vào tháng 3 -4 . Qủa nhỏ, mọc thành chùm, xếp thành hình sao, có màu xanh, khi chín màu đỏ nhạt dễ tách thành 2 mảnh vỏ, mỗi quả có 1 - 5 hat. Hạt hình trứng có màu đen bóng, cứng, mùi vị thơm, cay. Cho quả từ tháng 5 - 6.
● Hoa tiêu cũng chính là loại hạt được làm gia vị có nguồn gốc từ Trung Hoa, mọc nhiều ở các tỉnh miền núi như Tứ Xuyên, Sơn tây, Vân Nam. Loài cây này cũng được trồng ở một số tỉnh ở nước ta như Lào Cai, Hòa Bình, Vĩnh Phúc, Cao Bằng.
● Hoa tiêu thường được phơi khô nghiền thành bột để làm gia vị cho món ăn, vì vậy hoa tiêu hay đươc người dân gọi là xuyên tiêu tức là tứ xuyên. Đây là một loại gia vị nổi tiếng trong nền ẩm thực châu Á hiên đại.
● Hoa tiêu được thu hái khi quả còn xanh hoặc đã chín, vỏ đã mở, người ta sẽ chặt cả cành mang về phơi hoặc sấy khô. Rễ của cây hoa tiêu cũng được thu hái để làm thuốc chữa bệnh. Theo đông y hạt hoa tiêu có chứa tinh dầu, vị đắng, cay, tính ấm, mùi thơm.
2. Công dụng của hoa tiêu (xuyên tiêu)
=> Hoa tiêu không chỉ có công dụng làm gia vị trong các món ăn, trong đông y hoa tiêu còn có nhiều tác dụng hữu ích trong điều trị một số bệnh dưới đây:
✦ Hoa tiêu có tác dụng giảm đau, chữa đau răng, trị rắn cắn, ức chế các vị khuẩn, liên cẩu khuẩn, tụ cầu vàng, trực khuẩn lỵ, phế song cầu khuẩn.
✦ Giúp lợi tiểu, giải cảm, thương hàn, dùng để điều trị một số bệnh nấm ngoài da, viêm da, chàm.
✦ Hoa tiêu còn có tác dụng rất tốt cho mẹ muốn cai sữa, hạn chế lượng sữa, tắc tia sữa.
✦ Điều trị chứng đau bụng do lạnh, đau bụng kiết kỵ, đau bụng giun, buồn nôn rất hiệu quả.
3. Cách dùng hoa tiêu chữa bệnh
➥ Chữa đau bụng đi ngoài: 9g hoa tiêu mang đi sao thơm, tán thành bột mịn, Mỗi ngày uống 3 lần trước khi ăn.
➥ Đau bụng giun: Dùng 8g hoa tiêu, 12g ô mai, sắc với 400ml nước cho đến khi còn 180ml nước. Lấy nước thuốc chia làm 3 lần uống trong ngày. Uống liên tục trong 3 - 5 ngày.
➥ Chữa kiết kỵ: Dùng 8g hoa tiêu, 20g rau sam, 10g lá mơ lông. Các vị trên sắc với 450ml lít nước cho đến khi còn 180ml, chia uống làm 3 lần thuốc trong ngày lúc bụng đói. Uống thuốc liên tục trong vòng 2 - 3 ngày bệnh sẽ khỏi.
➥ Chữa bụng lạnh, buồn nôn: 5g hoa tiêu, 10g đảng sâm, 5g can khương. Sắc các vị trên với 30g đường phèn, uống khi còn nóng.
➥ Chữa bao tử lạnh: 4g hoa tiêu, 10g khương bán hạ tán thành bột mịn, làm thành viên hoàn. Uống mỗi lần 6g, dùng 2 lần một ngày.
➥ Đau bụng lãi nôn nhiều: Hoa tiêu, can khương, hoàng liên mỗi vị 5g, 8g hoàng cầm, 12g bạch thược, ô mai, chỉ thực, khương bán hạ, đảng sâm mỗi vị 10g. Tất cả sắc nước uống khi còn nóng.
➥ Chữa chàm, viêm da: Dùng hoa tiêu, địa phu tử liều lượng bằng nhau, mang sắc thuốc lấy nước rửa vào vùng da bị bệnh.
➥ Chữa đau răng: Hoa tiêu ngâm với rượu trắng nguyên chất, ngậm thuốc trước khi đi ngủ.
=>> Lưu ý: Không được dùng hoa tiêu cho người bị chứng âm hư hỏa vượng và phụ nữ đang mang thai.
4. Địa chỉ bán hoa tiêu uy tín chất lượng
✥ Bài viết trên đây là những thông tin cơ bản giúp bạn đọc biết được tác dụng của hoa tiêu? Hy vọng với bài viết này sẽ giúp bạn dễ dàng áp dụng hoa tiêu hiệu quả để mang lại sức khỏe tốt nhất cho bạn và gia đình.
✥ Muốn có sức khỏe tốt bạn cần phải tìm mua được đúng dược liệu đạt chất lượng và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Vậy mua hoa tiêu ở đâu? Giá bán hoa tiêu.
✥ Thảo Dược Thanh Bình là địa điểm – cơ sở chuyên phân phối các sản phẩm cây dược liệu 100% không chất bảo quản, đảm bảo giá tốt, uy tín nhất trên thị trường hiện nay và luôn được khách hàng cả nước ưa dùng và yên tâm sử dụng hiệu quả.
✥ Hoa tiêu được chúng tôi mang đến có nguồn gốc hoàn toàn tự nhiên, được thu hái, chế biến thủ công rất an toàn đối với người sử dụng. Mua hoa tiêu tại Thảo Dược Thanh Bình chất lượng luôn an tâm vì sức khỏe của bạn.
✥ Bạn chỉ cần bỏ ra một CHI PHÍ NHỎ để sở hữu nhiều LỢI ÍCH LỚN: Chỉ 520.000 đồng, bạn đã có ngay 1 kg hoa tiêu. Có thể sử dụng được lâu nhé!
=> Nhận tư vấn và giao hàng nhanh chỉ với 1 cuộc gọi: HOTLINE 0931 665 345 - 0945 695 345 - 0963 665 345.
➥ Địa chỉ mua hoa tiêu: 119/24, Bùi Quang Là, Phường 12, Quận Gò Vấp, Tp Hcm.
=> Xem thêm cây thuốc quý chữa bệnh khác:
- Rong biển bao nhiêu tiền
- Địa chỉ bán lá bàng non uy tín
- Tác dụng của long đởm thảo
Các nghiên cứu chuyên sâu về thành phần của cây xuyên tiêu đã chứng minh nó có khả năng chữa bệnh ung thư. Bên cạnh đó, đây còn là một loại cây rất hữu ích chữa các bệnh về đau nhức xương khớp và rối loạn tiêu hóa.
Cây xuyên tiêu thường mọc hoang và ít ai biết nó có khả năng chữa ung thư
Tên khác: Hoàng lực, xuyên tiêu, Hoa tiêu, Sưng, Trưng, Sâng, Lưỡng diện châm Hạt sẻn, Mác khén (cách gọi của dân tộc Thái), Chứ xá (tên thường gọi của người H’mông), Chiêu khạt (cách gọi của người Tày).
Tên khoa học: Zanthoxylum simulans Hance.
Họ: Rulanceae (họ cam quýt).
Thân cây xuyên tiêu nhỏ và mọc thành bụi cao khoảng 1 – 2m. Thân có màu hơi đen, nhánh có màu đỏ nhạt. Nhánh có thể vươn dài đến 10m. Toàn thân và nhánh có nhiều gai ngắn. Lá kép mọc so le dài khoảng 20cm. Lá chét mọc đối có hình trái xoan và dài trung bình 9cm. Mặt lá chét có gai, màu mặt trên sẫm hơn mặt dưới.
Cây ưa sáng và chịu nhiệt tốt. Nó xanh tốt quanh năm và cho nhiều hoa quả. Quả khi già sẽ khô và tự bong ra để phát tán hạt. Hạt rơi xuống đất sẽ nảy mầm và phát triển thành cây mới. Bên cạnh đó, xuyên tiêu còn thuộc loại cây có khả năng tái sinh tốt sau khi bị chặt đốn.
Hoa đơn tính, mọc thành chùm ở nách lá và có lông ngắn. Mỗi hoa có từ 4 – 5 cánh. Hoa màu trắng và có mùi thơm. Đài hoa hình chén, tràng hoa hình trái xoan. Mùa hoa thường bắt đầu trong khoảng tháng 3 đến tháng 4 thì dần kết quả. Quả khi sống có màu xanh, chín có màu đỏ nhạt và dễ tách ra. Mỗi quả có từ 1 – 5 hạt, có màu đen bóng và cứng. Hạt có hình trứng và đường kính từ 3 – 5mm. Quả nhiều nhất trong tháng 5 đến tháng 6.
Cây xuyên tiêu thường mọc hoang ở vùng có khí hậu nhiệt đới. Nó được tìm thấy nhiều ở phía đông Trung Quốc, Đài Loan, Triều Tiên, Campuchia và Lào. Ở Việt Nam, cây này được tìm thấy ở vùng trung du. Các tỉnh được tìm thấy nhiều là Lào Cai, Hòa Bình, Cao Bằng, Lạng Sơn và Vĩnh Phú. Dọc miền trung thì có Nghệ An, Hà Tĩnh, Đăk Lăk.
Thân và lá cây xuyên tiêu có nhiều gai
Bộ phận dùng: Rễ, cành, lá, vỏ thân và vỏ quả.
Thu hái: Rễ, cành và lá thu hái quanh năm. Phần vỏ của thân cây thu hái vào mùa xuân. Quả thu hái khi chưa chín.
Chế biến: Rễ, cành, lá và vỏ thân cây rửa sạch, thái nhỏ và mang đi phơi khô sắc nước uống, tán lấy bột hoặc ngâm rượu uống. Ngoài ra, có thể dùng các nguyên liệu này ở dạng tươi hoặc chiết suất dạng dung dịch và tiêm trực tiếp vào tế bào. Quả cũng mang phơi khô. Khi dùng làm dược liệu, quả cần được sao cho đến khi thơm. Một số nơi chỉ dùng vỏ ngoài sau khi đã sao thơm.
Bảo quản: Các nguyên liệu sau khi phơi khô cần được đậy kín, để nơi khô ráo và tránh ánh nắng trực tiếp.
Thành phần hóa học của xuyên tiêu chủ yếu là các phenylpropanoid và alcaloid. Tinh dầu trong quả của cây này có thành phần chủ yếu là limonen, geranial, neral và linalool nên nó có khả năng gây tê.
Tinh dầu trong quả xuyên tiêu có khả năng gây tê
Xuyên tiêu có vị cay, hơi đắng và có mùi thơm. Bên cạnh đó, nó có tính ấm và hơi độc.
Các thí nghiệm trên chuột cho thấy ranitidin và chelerythrine trong thành phần của xuyên tiêu có tác dụng chống ung thư. Cụ thể, hai hoạt chất này làm giảm chỉ số gián phân tế bào.
Bên cạnh đó, đối với bệnh bạch cầu hạt mạn tính, ranitidin và chelerythrine cũng có tác dụng tích cực trong điều trị. Ngoài ra, thí nghiệm khác trên chuột về công dụng của hoạt chất ranitidin cũng cho thấy khả năng ức chế viêm lên đến 50%.
Theo ghi chép của Đông y
Các thành phần của xuyên tiêu được dùng làm thuốc giảm đau, thuốc gây tê cục bộ, chữa viêm amidan cấp tính, đau bụng, nôn mửa và trị giun sán.
- Thuốc giảm đau: Có tác dụng sau 5 – 10 phút tiêm 2ml chiết xuất từ xuyên tiêu vào bắp thịt. Hiệu quả kéo dài trong 4 – 8 giờ.
- Thuốc gây tê cục bộ: Ứng dụng trong nhổ răng, rạch áp-xe mủ chân răng, tiểu phẫu thắt ống dẫn trứng và cắt amidan. Kết quả gây tê ổn định và không tác dụng phụ. Thời gian gây tê xuất hiện trong 3 – 6 phút kể từ khi tiêm thuốc.
- Chữa viêm amidan cấp tính: Hiệu quả trong 2 – 6 ngày dùng thuốc. Kết quả xét nghiệm máu trở về bình thường.
Theo kinh nghiệm dân gian
- Dùng rễ cây xuyên tiêu ở dạng thuốc sắc trị tình trạng đau nhức xương khớp, phong thấp, rắn cắn, đau vùng thượng vị, viêm da và uốn ván. Liều dùng: từ 9 – 15g. Nếu là vỏ rễ thì dùng 1,5 – 3g.
- Quả chữa ho, viêm họng, sổ mũi, sốt rét và các tình trạng rối loạn tiêu hóa (đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa, giun đũa), đau lưng, tê thấp, đau răng và chảy máu tử cung. Quả dùng dạng thuốc sắc hoặc thuốc bột. Ngày dùng từ 3 – 5g.
- Lá dùng làm gia vị nấu canh hoặc nấu nước tắm cho khỏe người.
Rễ xuyên tiêu phơi khô sắc lấy nước uống chữa đau nhức xương khớp
Thành phần: xuyên tiêu, nhục thung dung, phụ tử, tục đoạn, xà sàng tử (mỗi loại 40g); lộc nhung 80g; ngưu tất 60g; quế tâm, viễn chí (mỗi loại 1,2g).
Chế biến: Tán các nguyên liệu thành bột. Sau đó trộn với mật ong để làm thành viên to bằng hạt ngô đồng.
Liều lượng: Mỗi lần uống 30 viên và uống với rượu ấm.
Thành phần: Xuyên tiêu 40g và nhục đậu khấu 20g.
Chế biến: Tán các nguyên liệu thành bột. Sau đó trộn bột này với bột gạo hồ làm hoàn (làm ra viên nhỏ và tròn).
Liều lượng: Mỗi ngày uống từ 12 – 16g với nước cơm.
Dùng xuyên tiêu ở dạng chiết xuất có thể gây dị ứng trong khoảng 10 phút sau khi tiêm. Biểu hiện cụ thể gồm xuất hiện mẩn ngứa toàn thân, nôn mửa, thở nhanh và tăng huyết áp. Cách xử lý là uống nước đường. Sau khoảng 1 giờ các triệu chứng dị ứng ngày sẽ hết.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh