Văn nghị luận được xem là dạng văn quan trọng nhất mà các bạn cần nắm vững để đạt được điểm số cao trong các kỳ thi quan trọng. Trong văn nghị luận có nhiều thể loại khác nhau như nghị luận về tác phẩm, vấn đề xã hội… Trong bài viết này chúng tôi sẽ hướng dẫn các bạn các kỹ năng làm bài văn nghị luận về một tư tưởng đạo lý chi tiết nhất. Show
Khái niệmNghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý là bàn về một vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng, đạo lý lẽ sống của con người. Đặc điểmNó đề cập đến những vấn đề thuộc phạm trù đạo đức, có giá trị trong đời sống xã hội. Đó là những chuẩn mực được thừa nhận trong truyền thống dân tộc như lòng yêu nước, tinh thần nhân đạo. lòng biết ơn… Để từ đó hướng đến những hành động cụ thể làm tốt tư tưởng đạo lý đó. Yêu cầu về nội dungBài nghị luận cần làm sáng tỏ các vấn đề tư tưởng đạo lý bằng cách giải thích, chứng minh, so sánh, đối chiếu, phân tích… để chỉ ra chỗ đúng hay chỗ sai của những tư tưởng đạo lý đó. Yêu cầu về hình thứcBài viết phải có cố cục 3 phần, có luận điểm đúng đắn, lời văn chính xác, sinh động. Các dạng nghị luận về một tư tưởng đạo lýDạng 1: Nghị luận về một tư tưởng đạo lý trong một nhận định Đó là những câu nói, ý kiến, châm ngôn, tục ngữ phổ biến và có sức ảnh hưởng trong xã hội. Ví dụ như câu tục ngữ “ Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao”. Dạng 2: Nghị luận về một phẩm chất, trạng thái, tâm lý. Như đức hy sinh, lòng dũng cảm, lòng yêu nước, tình mẫu tử, tính trung thực… Các bước làm văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lýĐể làm một bài văn nghị luận về tư tưởng, đạo lý thì các bạn cần thực hiện đúng theo 4 bước sau đây: 1. Tìm hiểu đề và tìm ýA. Tìm hiểu đề
Ví dụ: Suy nghĩ của em về đạo lý” uống nước nhớ nguồn”
Cần huy động những tri thức xung quanh vấn đề nghị luận như hiểu biết về tục ngữ Việt Nam, hiểu biết về đời sống có liên quan đến đạo lý “ uống nước nhớ nguồn” B. Tìm hiểu ýLà tìm những ý chính sẽ được triển khai trong bài văn nghị luận này. Ví dụ: Theo anh / chị câu nói “ tinh thần tự học” có nghĩa là gì? Chúng ta phải đặt những câu hỏi liên quan đến tinh thần tự học như:
2. Lập dàn ýA. Mở bài
B. Thân bàiBước 1: Giải thích tư tưởng, đạo lý cần bàn luận.
Bước 2: Phân tích và chứng minh những mặt đúng sai của tư tưởng đạo lý cần bàn luận.
Bước 3: Bình luận và đánh giá
Bước 4: Rút ra bài học nhận thức và hành động
C. Kết bài
3. Viết bài
Trong 5 bước trên thì bước thao tác lập luận là quan trọng nhất, thường thì chúng ta sử dụng 3 cách là giải thích, chứng minh và bình luận. * Cách giải thích Các bước cụ thể cần thực hiện trong thao tác giải thích gồm: Làm sáng tỏ vấn đề: Lý giải từ ngữ, điển tích, khái niệm… Nêu vấn đề thể hiện dưới dạng một câu trích dẫn nổi tiếng thì cần lần lượt giải nghĩa, làm rõ vấn đề theo cách đi từ những từ ngữ đến đến các vế câu và cuối cùng là toàn bộ ý tưởng của đoạn trích. Khi cấn đề được diễn đạt theo kiểu ẩn dụ bóng bẩy, cần giải thích nghĩa đen, nghĩa bóng của từ ngữ. Lý giải vấn đề: Tìm hiểu cơ sở, căn nguyên của vấn đề và đồng thời dùng dẫn chứng để làm sáng tỏ vấn đề. Đây là bước trả lời cho câu hỏi “ tại sai”. * Cách chứng minh Các bước cần thực hiện trong thao tác chứng minh gồm:
* Cách bình luận Các bước cần thực hiện:
4. Đọc lại bài viết và sửa chữaKiểm tra các lỗi chính tả, ngữ pháp, cách dùng câu, dùng từ thích hợp chưa… Kỹ năng dựng đoạn văn1. Khái niệm đoạn vănĐoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản, diễn đạt một nội dung nhất định tương đối hoàn chỉnh, bắt đầu bằng chữ viết hoa lùi đầu dòng, kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng. Đoạn văn có 1 hoặc nhiều câu liên kết tạo thành. 2. Cách xây dựng đoạn vănA. Viết đoạn văn mở bàiCó 2 cách mở bài gồm: Mở bài trực tiếp: giới thiệu trực tiếp vấn đề cần nghị luận nhưng cách này thường khô khan và ít hấp dẫn người đọc. Mở bài gián tiếp: Cách này mang hiệu quả cao hơn nhưng yêu cầu học sinh phải vận dụng nhiều kiến thức. Ví dụ về cách mở bài văn nghị luận vấn đề tư tưởng đạo lý. Đề bài: Bàn về quan niệm sống Mở bài trực tiếp: Trong cuộc sống mỗi người đều có quan niệm sống riêng. Có người chỉ sống vì tiền tài danh vọng mà quên đi giá trị đích thực của cuộc sống. Quan niệm sống tốt là sự hài hòa về tiền bạc, danh vọng với các quan hệ về giá trị con người với thiên nhiên, không bị chi phối bởi vật chất, sống hết mình, làm việc hết mình. Mở bài gián tiếp: Nhà văn Pháp Đi-đơ-rô từng quan niệm “ Nếu không có mục đích anh không thể làm gì cả. Anh cũng không làm được gì vĩ đại nếu như mục đích bình thường. Đây là quan niệm đúng và rất phù hợp với chúng ta. Trong cuộc sống mỗi người đều có quan niệm sống riêng để tự vươn tới, tự hoàn thiện và phát triển bản thân. Bất kỳ ai cũng cần tạo cho mình một lý tưởng và có lòng quyết tâm theo lý tưởng ấy. B. Viết đoạn thân bàiCách trình bày nội dung đoạn văn: Như cách diễn dịch, quy nạp, tổng hợp, phân tích, móc xích… Kỹ năng liên kết đoạn: Sử dụng từ ngữ và câu liên kết hợp lý nhất. C. Viết đoạn kết bài
3. Các bước viết đoạn văn nghị luận xã hộiBước 1: Nêu vấn đề cần bàn luận. Bước 2: Triển khai vấn đề
Bước 3: Tổng kết lại vấn đề. Bài tập ví dụ cách viết đoạn văn nghị luận về đạo lý, tư tưởngĐề bài: Viết một đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của lời chào trong giao tiếp hằng ngày. Để viết được đoạn văn trên các bạn cần chú ý các điểm sau: Hình thức: Đúng đoạn văn, đúng dung lượng và không mắc lỗi chính tả. Nội dung:
Trong cuộc sống, lời chào như một hình thức xã hội để bắt đầu một cuộc nói chuyện được tự nhiên, lịch sự, cởi mở. Người vai dưới gặp người vai trên mà không biết chào hỏi là bất kính. Người vai trên không đáp lại lời chào của người vai dưới là thiếu lịch sự. Lời chào khẳng định phẩm chất tốt đẹp của con người. Nó thể hiện sự trân trọng của bản thân đối với người khác. Nó giúp ta xác định rõ ràng vị trí của mỗi người trong giao tiếp. Từ đó, thực hiện các hoạt động giao tiếp một cách đúng đắn, hiệu quả và chừng mực. Người nhận được lời chào cũng cảm thấy mình được tôn trọng, vui vẻ, hạnh phúc. Những kiến thức được Thư viện khoa học chia sẻ trên đây hi vọng sẽ giúp bạn hoàn thành tốt một bài văn nghị luận một vấn đề tư tưởng đạo lí. Chúc bạn học tốt. |
