Cách sử dụng que thử nước tiểu 10 thông số

Khi xét nghiệm nước tiểu, nhiều người nhận được tờ giấy kết quả với rất nhiều thông số, ký hiệu khác nhau không thể hiểu được ý nghĩa của chúng. Thông thường, nếu sức khỏe có vấn đề gì, bác sĩ sẽ thông báo với bạn. Tuy nhiên, để chủ động hơn, bạn nên nắm được cách đọc kết quả xét nghiệm nước tiểu cơ bản.

1. Kết quả xét nghiệm nước tiểu có ý nghĩa gì?

Xét nghiệm nước tiểu sẽ đưa ra 10 chỉ số đánh giá cơ bản sau:

• SG (trọng lượng riêng của nước tiểu - Specific Gravity): cho thấy nước tiểu loãng hay đặc.

Mỗi chỉ số xét nghiệm nước tiểu đều có ý nghĩa riêng

• LEU hay BLO (Leukocytes): Chỉ số đánh giá tế bào bạch cầu thể hiện một người có bị nhiễm trùng hay không.

• NIT (Nitrite - sản phẩm do vi khuẩn tạo ra): Cho thấy tình trạng nhiễm khuẩn đường tiểu.

• pH (độ pH): Cho thấy nguy cơ bệnh lý nhiễm khuẩn thận hoặc tiêu chảy gây mất nước, tiểu đường.

• GLU (Glucose - đường huyết): Glu trong nước tiểu tăng có thể do chế độ ăn hoặc cao hơn ở phụ nữ mang thai. Nhưng nếu không phải do nguyên nhân lành tính này, cần kiểm tra bệnh tiểu đường, viêm tụy và bệnh lý ống thận.

• ERY (hồng cầu): Cho thấy nguy cơ mắc bệnh viêm cầu thận, viêm thận cấp, nhiễm khuẩn đường tiểu, xơ gan, thận đa nang,…

• PRO (Protein): Cho thấy nguy cơ mắc bệnh lý ở thận, nhiễm trùng đường tiểu, tiền sản giật thai kỳ hoặc có máu trong nước tiểu.

• KET (Ketone): là dấu hiệu bình thường ở phụ nữ mang thai hoặc nguy cơ bệnh tiểu đường không kiểm soát, nghiện rượu, chế độ ăn nghèo carbohydrate,…

• ASC: Nguy cơ bệnh lý viêm nhiễm thận, đường tiết niệu, sỏi đường tiết niệu,…

• BIL (Bilirubin): Đánh giá nguy cơ mắc bệnh lý ở gan hoặc túi mật.

Mẫu nước tiểu thu thập nhanh chóng và bảo quản khá đơn giản

2. Bác sĩ hướng dẫn cách đọc kết quả xét nghiệm nước tiểu chuẩn

Dưới đây là cách đọc kết quả xét nghiệm nước tiểu cùng ý nghĩa của các chỉ số cơ bản:

Chỉ số LEU (Leukocytes)

Kết quả bình thường: Kết quả âm tính, nồng độ cho phép: 10 - 25 Leu/UL.

Kết quả cao: LEU > 10 - 25 Leu/UL. Bệnh nhân có thể bị nhiễm nấm hoặc nhiễm khuẩn.

Chỉ số NIT (Nitrate)

Kết quả bình thường: Kết quả âm tính.

Kết quả cao: NIT > 0.05 - 0.1 mg/dL thường do nhiễm trùng đường tiểu do chúng tạo ra loại enzyme chuyển hóa nitrat trong nước tiểu thành Nitrite.

Chỉ số UBG (Urobilinogen)

Kết quả bình thường: Âm tính, chỉ số cho phép: 0.2 - 1.0 mg/dL.

Kết quả cao: Khi UBG > 0.2 - 1.0 mg/dL, bệnh nhân có thể đang bị bệnh gan hoặc túi mật như: xơ gan, viêm gan,...

Chỉ số BIL (Bilirubin)

Kết quả bình thường: Kết quả âm tính, nồng độ cho phép: 0.4 - 0.8 mg/dL.

Kết quả cao: Khi BIL > 0.4 - 0.8 mg/dL. BIL trong nước tiểu cao bất thường có thể do bệnh lý túi mật hoặc gan bị tổn thương. Đặc biệt nếu kết quả chỉ số BIL và UBG đều bất thường.

Chỉ số PRO (Protein)

Kết quả bình thường: Âm tính, chỉ số cho phép: 7.5 - 20 mg/dL.

Kết quả cao: Khi PRO > 20 mg/dL.

Ở người bình thường, PRO trong nước tiểu cao có thể do bệnh lý ở thận, nhiễm trùng hoặc máu trong nước tiểu.

Ở thai phụ, PRO trong nước tiểu cao có thể liên quan đến tình trạng: thiếu nước, nhiễm trùng đường tiểu, tăng huyết áp, vấn đề ở thận, mẫu xét nghiệm lẫn dịch nhầy,… Cần đặc biệt lưu ý, nhất là cuối thai kỳ vì thai phụ có nguy cơ bị nhiễm độc huyết, tiền sản giật, nhiễm độc thai nghén, tiểu đường.

Chỉ số Chỉ số pH

Kết quả bình thường: 4,6 - 8.

Kết quả cao: Khi pH >= 9, nước tiểu có tính bazơ mạnh.

Kết quả thấp: Khi pH <=4, nước tiểu có tính acid mạnh.

Chỉ số BLD (Blood)

Kết quả bình thường: Âm tính, chỉ số cho phép: 0.015 - 0.062 mg/dL.

Kết quả cao: Khi BLD > 0.062 mg/dL, đây là dấu hiệu của nhiễm trùng đường tiểu, tổn thương thận, niệu quản, niệu đạo, bàng quang gây xuất huyết đến nước tiểu.

Chỉ số SG

Kết quả bình thường: 1.005 - 1.030.

Kết quả cao: Khi SG > 1.030, nước tiểu đặc, có thể do thiếu nước hoặc bệnh lý.

Kết quả thấp: Khi SG < 1.005, nước tiểu loãng, có thể do uống quá nhiều nước hoặc bệnh lý.

Chỉ số KET (Ketone)

Kết quả bình thường: Âm tính hoặc ở mức thấp 2,5 - 5 mg/dL.

Kết quả cao: Khi KET > 5 mg/dL, nguyên nhân có thể do bệnh tiểu đường không kiểm soát tốt, do nhịn ăn trong thời gian dài hoặc người nghiện rượu.

Ở thai phụ, KET trong máu cao cho thấy nguy cơ mắc chứng tiểu đường hoặc thiếu dinh dưỡng. Nếu thai phụ chán ăn, mệt mỏi cần được truyền dịch và dùng thuốc hỗ trợ.

Chỉ số GLU (Glucose)

Kết quả bình thường: Kết quả âm tính hoặc cao hơn ở phụ nữ mang thai. Nồng độ cho phép: 50 - 100 mg/dL.

Kết quả cao: Khi GLU > 100mg/dL, nguyên nhân do đái tháo đường không kiểm soát, bệnh thận hoặc tổn thương thận.

Đôi khi ăn nhiều thức ăn ngọt trước xét nghiệm cũng làm xuất hiện nhiều Glu trong nước tiểu, để đánh giá chính xác cần thực hiện thêm xét nghiệm lần 2.

Chỉ số ASC (Ascorbic Acid)

Kết quả bình thường: 5 - 10 mg/dL.

Kết quả cao: Khi ASC > 10 mg/dL, bệnh nhân có thể đang gặp vấn đề về thận.

Mỗi thông số xét nghiệm nước tiểu đánh giá nguy cơ bệnh lý khác nhau

3. Có nên làm xét nghiệm nước tiểu hay không?

Xét nghiệm nước tiểu được ứng dụng rất phổ biến trong khám sức khỏe tổng quát hoặc sàng lọc bệnh lý về thận, tiểu đường, tiền sản giật ở thai phụ, nhiễm trùng đường niệu,… 10 thông số đánh giá trong xét nghiệm nước tiểu có ý nghĩa rất lớn trong chẩn đoán và đánh giá nguy cơ mắc bệnh.

Vì thế nếu được chỉ định, bạn nên thực hiện xét nghiệm nước tiểu theo hướng dẫn của bác sĩ. Đôi khi kết quả xét nghiệm có nghi ngờ, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện lại hoặc thực hiện xét nghiệm bổ sung. Điều này là cần thiết để có chẩn đoán bệnh chính xác nhất.

Xét nghiệm nước tiểu ở sản phụ có ý nghĩa lớn

Nếu bạn có những dấu hiệu nghi ngờ bất thường cũng có thể yêu cầu thực hiện xét nghiệm nước tiểu tại các trung tâm xét nghiệm, bệnh viện trên cả nước. Đây là xét nghiệm tương đối đơn giản nên nhiều cơ sở y tế có thể thực hiện, song nên chọn địa chỉ uy tín, trang thiết bị hiện đại cùng y tá, bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ hỗ trợ bạn tốt hơn.

Các dấu hiệu nghi ngờ có thể xét nghiệm nước tiểu bao gồm:

• Tiểu buốt, tiểu rắt, đi tiểu nhiều lần,… nghi ngờ do nhiễm khuẩn đường tiểu.

• Người mắc bệnh tiểu đường cần đánh giá tiến triển bệnh hoặc hiệu quả điều trị.

• Sản phụ muốn sàng lọc bệnh lý tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật,…

• Nước tiểu có màu bất thường.

• Tiểu ít kéo dài,...

Xét nghiệm nước tiểu nên thực hiện khi có dấu hiệu bất thường

Hi vọng những thông tin hướng dẫn trên đây sẽ giúp bạn đọc đọc kết quả xét nghiệm nước tiểu và hiểu được phần nào những kết quả đó. Để được giải thích thêm, hãy liên hệ với bác sĩ thăm khám hoặc liên hệ với chuyên gia MEDLATEC qua hotline 1900565656.

Que thử nước tiểu phải được giữ trong chai gốc ban đầu. Không bao giờ sử dụng sản phẩm quá hạn sử dụng. Mỗi que chỉ sử dụng một lần duy nhất. Không bỏ đi chất chống ẩm. Không lấy que ra khỏi chai nếu không sử dụng ngay. Đóng nắp chai nhanh và kín sau khi lấy que ra ngoài. Que phải được đặt ở nơi khô ráo và nhiệt độ từ 2[sup]0[/sup]C đến 30[sup]0[/sup]C. Không dự trữ que trong tủ lạnh và tránh ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp. Bảo vệ que không bị ẩm ướt, ánh sáng và nhiệt độ xung quanh chủ yếu là để ngăn ngừa sự biến đổi của que.

Lưu ý: Một khi mở nắp sử dụng, độ ổn định của các que thử còn lại trong hộp là 3 tháng. Độ ổn định có thể giảm trong điều kiện môi trường có độ ẩm cao.

PHẢN ỨNG THUỐC THỬ

Sự hư hỏng do oxy hóa, do ẩm thấp, điều kiện bảo quản kém có thể dẫn đến sự biến đổi màu sắc hoặc làm đậm màu hơn ở vùng thử. Nếu những điều này xảy ra hoặc kết quả thử nghiệm nghi ngờ hoặc không như kết quả mong đợi, cần phải so màu để xác định tình trạng que thử trước khi tiến hành test, kiểm tra và chắc chắn que còn trong hạn sử dụng và cũng so sánh lại với nước tiểu đối chứng. Xử lý que thử như rác thải y tế theo quy định.

KỸ THUẬT ĐỌC BẰNG MẮT THƯỜNG
Nhúng vùng thử của que vào mẫu nước tiểu khoảng 5 giây và lấy lên ngay.

Gạt cạnh của que vào miệng lọ đựng nước tiểu để loại bớt nước tiểu dư thừa. Để que lên giấy hút đảm bảo que không còn nước tiểu thừa đọng lại.

Giữ que nằm ngang và gần với biểu đồ màu trên nhãn chai để so sánh kết quả. Ghi kết quả. Để có kết quả bán định lượng, phải ghi nhận kết quả tùy theo thời gian biểu hiện trên biểu đồ màu. Nếu kết quả dương tính, lập lại thử nghiệm một lần nữa và so sánh với biểu đồ màu theo thời điểm. Sự thay đổi màu sau 2 phút không có giá trị chẩn đoán.
KỸ THUẬT ĐỌC BẰNG MÁY

Chuẩn bị giống như mục 1, 2 của kỹ thuật đọc bằng mắt thường, sau đó làm theo hướng dẫn kèm theo trong các máy tương ứng.

GIỚI HẠN CỦA THỬ NGHIỆM

Cũng giống như những, test thử hiv, test xét nghiệm khác, quyết định chẩn đoán và điều trị không nên dựa vào bất kỳ kết quả hay phương pháp thử nghiệm đơn độc nào.

Ý NGHĨA CỦA CÁC THÔNG SỐ PTNT

Hệ niệu có nhiệm vụ thải ra ngoài cơ thể những chất không cần thiết, chất khoáng, dịch và một số chất bên trong máu bằng nước tiểu. Do đó bên trong nước tiểu có đến hàng trăm loại chất thải khác nhau của cơ thể. Có hơn 100 thông số khác nhau có thể được tìm thấy qua xét nghiệm nước tiểu. Một xét nghiệm phân tích nước tiểu thường quy thường sẽ bao gồm những thông số sau:

1. Leukocytes (LEU) = tế bào bạch cầu. (bình thường âm tính). Nếu có, nhiễm khuẩn thận, nhiễm trùng tiểu, nhiễm trùng không có triệu chứng, viêm nội tâm mạc do vi khuẩn.

2. Nitrate (NIT) = Vi khuẩn gây nhiễm trùng đường niệu tạo ra 1 loại enzyme có thể chuyển nitrate niệu ra thành nitrite. Do đó nếu như tìm thấy nitrite trong nước tiểu có nghĩa là có nhiễm trùng đường niệu. (bình thường âm tính)

3. Urobilinogen (URO: muối mật) = dấu hiệu cho thấy có bệnh lý ở gan hay túi mật

• Giới hạn bình thường: <4.23 Umol/ngày (0-2.5 mg/ngày).
• Chỉ định: Bệnh gan.

• Cao: Bệnh chủ mô gan, thiếu máu tán huyết.

• Sinh lý: Vi trùng chuyển Bilirubin -> Urobilinogen

1. Protein (PRO) = bình thường protein không có trong nước tiểu. Sốt, luyện tập nặng, có thai, và một vài loại bệnh đặc biệt như viêm thận cấp, bệnh thận do tiểu đường, viêm cầu thận, hội chứng suy tim xung huyết, K Wilson, cao huyết áp ác tính, hội chứng thận hư, bệnh thận đa nang: viêm đài bể thận, bệnh lý ống thận, là có thể làm protein xuất hiện trong nước tiểu.(bình thường không có)

• Giới hạn bình thường: < 0.07 g/l ( < 0.15 g/ngày).
• Chỉ định: Bệnh về thận.

• Cao: Bệnh vi cầu cận, viêm bàng quang, viêm thận, thai độc, cao huyết áp, hội chứng thận hư, sạn thận, u thận, suy tim bẩm sinh, sốt cao, thể dục mạnh, nằm tại chỗ lâu ngày.

• Sinh lý: Do tổn thương các vi cầu cận làm tăng tính thẩm thấu và cho phép Protein huyết tương thoát ra theo đường tiểu, việc chảy máu ở đường tiểu là nguyên nhân làm cho Protein dương tính.

1. pH = độ pH dùng để kiểm tra xem nước tiểu có tính chất acid hay bazơ. pH=4 có nghĩa là nước tiểu có tính acid mạnh, pH=7 là trung tính (không phải acid, cũng không phải bazơ) và pH=9 có nghĩa là nước tiểu có tính bazơ mạnh. Đôi khi độ pH trong nước tiểu cũng phụ thuộc vào một số biện pháp điều trị của bác sĩ. Chẳng hạn như bác sĩ có thể hướng dẫn bạn cách giữ cho nước tiểu có tính acid hoặc bazơ để phòng ngừa sự hình thành sỏi thận. (bình thường: 4.8 – 7.4)

• pH tăng trong nhiễm khuẩn thận (có lúc giảm), suy thận mạn, hẹp môn vị, ói mửa.
• pH giảm trong nhiễm ceton do đái tháo đường, tiêu chảy mất nước.

1. Blood (BLO)= dấu hiệu cho thấy có nhiễm trùng đường tiểu, sỏi thận, hay xuất huyết từ bàng quang hoặc bướu thận (bình thường không có)

2. Specific Gravity (SG) = đánh giá nước tiểu loãng hay cô đặc (do uống quá nhiều nước hay do thiếu nước) (bình thường: 1.015 - 1.025).

• Tăng trong nhiễm khuẩn gram (-), giảm ngưởng thận, bệnh lý ống thận. Xơ gan, bệnh lý gan, tiểu đường, nhiễm keton do tiểu đường, tiêu chảy mất nước, ói mửa, suy tim xung huyết.
• Giảm: viêm thận cấp, suy thận mạn, viêm cầu thận, viêm đài bể thận.

1. Ketone (KET) = Khi chất béo bị phân giải để tạo năng lượng thì cơ thể sẽ tạo ra một chất mới là ketone (hoặc thể ketone). Chất này đi vào trong nước tiểu. Một lượng lớn thể ketone có trong nước tiểu có thể báo hiệu một tình trạng rất nghiệm trọng: đái tháo đường nhiễm ketone acid.Một chế độ ăn ít đường và tinh bột, nhịn đói, hoặc nôn mửa trầm trọng cũng có thể làm ketone xuất hiện trong nước tiểu. (bình thường không có hoặc đôi khi có ở mức độ thấp đối với phụ nữ mang thai)

• Giới hạn bình thường: 0.05 - 0.35 mmol/l. 0.3 – 2 mg/100 ml.
• Chỉ định: Tiểu đường – hôn mê, tiểu đường – toan máu.
• Sinh lý: Carbohydrate nội bào ức chế chu trình Citric acid và biến dưỡng của thể Cetone.

1. Billirubin (BIL: sắc tố mật) = Urobilinogen (URO: muối mật). Có trong nước tiểu là do gan không lọc được hết các yếu tố này do vậy phải kết hợp so sánh với chức năng gan tại xét nghiệm máu nếu có tăng men gan -> theo dõi viêm gan hoặc tắc mật.

• Giới hạn bình thường: Không có.
• Chỉ định: Bệnh về gan.

• Dương tính Vàng da: do Bilirubin kết hợp cao.
• Dương tính Không vàng da: do Biliribin không kết hợp cao hoặc Hyper Vitaminosis A.

• Sinh lý: Bilirubin không kết hợp: tan trong mỡ và không xuất hiện trong nước tiểu. Bilirubin kết hợp là loại tan trong nước. Hyper Vitaminose A: Vàng da do Caroten chứ không phải Bilirubin.

1. Glucose (GLU)= là một loại đường có trong máu. Bình thường thì trong nước tiểu sẽ không có hoặc có rất ít glucose. Khi đường huyết trong máu tăng rất cao >180mg/dl (10mmol/l), hoặc đái tháo đường không kiểm soát thì đường sẽ thoát ra nước tiểu. Glucose cũng có thể được tìm thấy bên trong nước tiểu khi thận bị tổn thương hoặc có bệnh. (bình thường không có hoặc có thể có ở phụ nữ mang thai).

• Giới hạn bình thường: âm tính.
• Chỉ định: Bệnh tiểu đường.

• Dương tính: Bệnh tiểu đường, hội chứng Fanconi, Stress, bệnh tiểu đường do thận bẩm sinh, lượng đường niệu chỉ tỷ lệ với lượng đường thận khi không có bệnh về thận.

1. Ascorbic acid (vitamin C) (ASC) = Khi bạn ăn / uống nhiều vitamin C thì sẽ có xuất hiện vitamin C trong nước tiểu. Đây là sự đào thải bình thường khi lượng vitamin cung cấp nhiều hơn so với nhu cầu ống nghiệm. Chú ý không dùng quá liều vì tác dụng phụ rất lớn: tăng oxalat niệu, máu, tim mạch, thần kinh, và nếu dùng quá liều có thể dẫn đến: sỏi thận, buồn nôn, viêm dạ dày và tiêu chảy.....

#monitor #hitachi #vietnam #facebook