Đề cương bài giảng môn CNXHKH Nguyễn Quang Hoài ChâuChương IISỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂNSố tiết của chương: 5Số tiết giảng: 3Số tiết thảo luận, tự học: 2A. MỤC ĐÍCHPhân tích sứ mệnh lịch sử g/cấp công nhân trong thời đại ngày nay, làm rõ g/c côngnhân muốn hoàn thành sứ mệnh lịch sử đó phải làm gì về mặt lịch sử?B. YÊU CẦU- Sinh viên phải hiểu được g/c công nhân là gì? Sứ mệnh lịch sử g/c công nhân? Vìsao g/c công nhân lại có sứ mệnh lịch sử đó?- Nắm được những điều kiện khách quan và điều kiện chủ quan để g/c công nhân hoànthành vai trò lịch sử của mình.- Nắm được sứ mệnh lịch sử của g/c công nhân Việt Nam là gì? Vì sao g/c công nhânViệt Nam lại có sứ mệnh lịch sử đó? Trong giai đoạn hiện nay g/c công nhân Việt Nammuốn hoàn thành nhiệm vụ của dân tộc giao phó cần làm gì?C. NỘI DUNG GIẢNG:I. Khái niệm g/c công nhân Việt Nam2. Định nghĩa g/c công nhân Việt NamII. Nội dung và điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của g/c côngnhân 1. Nội dung sứ mệnh lịch sử của g/c công nhân2. Những điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của g/c công nhân.III. Những nhân tố chủ quan trong quá trình thực hiện sứ mệnh lịch sử của g/ccông nhân2. Tính tất yếu, quy luật hình thành và phát triển Đảng của g/c công nhân3. Mối quan hệ giữa Đảng với g/c công nhânD. NỘI DUNG TỰ HỌC:I. Khái niệm g/c công nhân1. Quan niệm của chủ nghĩa Mác – LêninII. Những nhân tố chủ quan trong quá trình thực hiện sứ mệnh lịch sử của g/ccông nhân1. Bản chất g/c công nhânIV. Sứ mệnh lịch sử của g/c công nhân Việt Nam1. Sự ra đời, đặc điểm và điều kiện g/c công nhân vươn lên thành g/c lãnh đạo cáchmạng Việt Nam2. Vai trò lãnh đạo của g/c công nhân trong cách mạng Việt NamE. CÂU HỎI ÔN TẬP VÀ THẢO LUẬNCâu hỏi ôn tập:1. G/c công nhân là gì? Sứ mệnh lịch sử của nó? Vì sao g/c công nhân có sứ mệnh lịchsử đó?2. Những điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của g/c công nhân?3. Những điều kiện chủ quan để g/c công nhân hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình? cng bi ging mụn CNXHKH Nguyn Quang Hoi Chõu4 Ti sao núi ng cng sn l nhõn t quyt nh thc hin thng li s mnh lch sca g/c cụng nhõn?5. Nhng c im riờng ca g/c cụng nhõn Vit Nam? Nhng c im ú nhhng th no ti thc hin s mnh lch s g/c cụng nhõn nc ta?Cõu hi tho lun:Nhng thay i v cht lng ca g/c cụng nhõn trong xó hi t bn hin nay cú lmthay i s mnh lch s ca g/c cụng nhõn khụng? Hóy phờ phỏn nhng quan im t snang tỡm cỏch ph nh s mnh lch s ca g/c cụng nhõn?I- Khái niệm giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân1. Khái niệm giai cấp công nhân- GCCN là con đẻ của nền đại CN TBCN, đại biểu cho LLSX tiên tiến, PTSX hiệnđại.- Giai cấp công nhân là sản phẩm của cách mạng công nghiệp, ra đời và phát triểngắn liền với sự ra đời và phát triển của nền đại công nghiệp; trực tiếp hay gián tiếp vận hànhcác công cụ sản xuất có tính chất công nghiệp ngày càng hiện đại và xã hội hoá cao.- Có hai tiêu chí cơ bản nói lên thế nào là giai cấp công nhân:a/ Về phơng thức lao động, PTSX(nghề nghiệp) - Giai cấp công nhân là những ngời lao động công nghiệp, sản xuất ra sản phẩmcông nghiệp.- GCCN là những những ngời lao động trực tiếp hoặc gián tiếp vận hành các CCSXcó tính chất XH hoá ngày càng cao gắn liền với nền đại công nghiệp cơ khíb/ Về vị trí trong QHSX TBCN- Giai cấp công nhân là những ngời lao động không có hoặc về cơ bản không có tliệu sản xuất, phải bán SLĐ làm thuê cho giai cấp t sản và bị bóc lột giá trị thặng d. (Chonên, trong CNTB giai cấp công nhân thờng đợc gọi là giai cấp vô sản và là lực lợng đối lậpchủ yếu của giai cấp t sản).- Cùng với sự phát triển của nền SX TBCN, GCCN ngày càng bị bóc lột nặng nề hơn GCCN > < GCTS ngày càng gay gắt quyết liệt hơn đấu tranh của GCCN chống GCTSvà CNTB ngày càng phát triển GCCN đại diện cho xu thế phát triển tất yếu của L/sử sẽlà ngời xoá bỏ Cđộ TB, XD XH mới tốt đẹp hơn, XH XHCN. - Trong CNXH, giai cấp công nhân cùng nhân dân lao động từng bớc làm chủnhững t liệu sản xuất chủ yếu, là giai cấp lãnh đạo xã hội trong quá trình xây dựngCNXH và bảo vệ Tổ quốc XHCN.Kết luận về Khái niệm giai cấp công nhân: GCCN là một tập đoàn xã hội ổn định,hình thành và phát triển cùng với quá trình hình thành và phát triển của nền công nghiệphiện đại, với nhịp độ phát triển của lực lợng sản xuất có tính chất xã hội hoá ngày càng cao,là lực lợng sản xuất cơ bản, tiên tiến, trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia vào quá trình sảnxuất, tái sản xuất ra của cải vật chất và cải tạo các quan hệ xã hội; là lực lợng chủ yếu củatiến trình lịch sử quá độ từ CNTB lên CNXH.2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp cách mạnga/ Sứ mệnh lịch sử hay vai trò L/sử của giai cấp cách mạng: cng bi ging mụn CNXHKH Nguyn Quang Hoi Chõu- L/sử XH loài ngời là L/sử thay thế nhau của các PTSX và các hình thái KT-XH.động lực tạo ra sự phát triển của XH là do sự phát triển của LLSX. Từ khi XH phân chiathành GC --.> đấu tranh giai cấp là động lực chủ yếu tạo ra sự phát triển của XH. - Trong mỗi thời kỳ chuyển biến cách mạng từ hình thái KT - XH này sang hình tháiKT - XH khác cao hơn luôn có một giai cấp đứng ở vị trí trung tâm, đóng vai trò là độnglực chủ yếu, là lực lợng lãnh đạo quá trình chuyển biến đó. Vì vậy có thể hiểu SMLS hayVTLS của 1 GC nh sau:- Sứ mệnh lịch sử của một giai cấp là nhiệm vụ L/sử mà 1 GC phải đảm nhiệm, gánhvác làm cho XH diễn ra theo đúng QLKQ vốn có của nó. - Một GC muốn có SMLS hay vai trò L/sử cần phải có những Đkiện sau 1 là: GC đó phải đứng ở vị trí trung tâm trong từng TKỳ L/sử nhất định.2 là: GC đó phải đại diện cho khuynh hớng tiến bộ của L/sửb/ Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân :- SMLS của GCCN là phạm trù cơ bản nhất của CNXH khoa học. Việc phát hiện raSMLS của GCCN là 1 trong những cống hiến vĩ đại nhất của CN Mác.- Khẳng định GCCN là GC duy nhất có khả năng Lđạo, Đkết, tổ chức, tập hợp cácGC tầng lớp NDLĐ từng bớcđấu tranh xoá bỏ CNTB, XD thành công CNXH là lập trờngCTrị của những ngời Mac xít chân chính.II- nội dung và Những điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịchsử của giai cấp công nhân.1. Nội dung SMLS của GCCNa/ Nội dung chungXoá bỏ chế độ TBCN, xóa bỏ chế độ ngời bóc lột ngời, giải phóng giai cấp côngnhân, nhân dân lao động và toàn thể nhân loại khỏi mọi áp bức, bóc lột, nghèo nàn lạchậu, xây dựng xã hội cộng sản chủ nghĩa văn minh.C. Mác: Giai cấp công nhân là ngời đào huyệt chôn CNTB, từng bớc xây dựng xãhội mới xã hội XHCN, CSCNb/ Nội dung ở nớc ta- Thông qua tổ chức ĐCS, GCCN VN phải thể hiện và thực hiện vai trò lãnh đạo củamình đối với tiến trình CM GPDT, giành chính quyền, thiết lập nền chuyên chính DCND,.- Trong CM XHCN, GCCN VN từng bớc Lđạo NDLĐ XD thành công CNXH, giảiphóng NDLĐ thoát khỏi mọi áp bức, bóc lột, bất công, XD một XH công bằng, dân chủ,văn minh.2. Những điều kiện lịch sử quy định SMLS của GCCNa/ Do địa vị KT - XH của GCCN- Địa vị kinh tế - xã hội khách quan của giai cấp công nhân chỉ ra rằng giai cấp côngnhân là giai cấp gắn với lực lợng sản xuất tiên tiến nhất dới chủ nghĩa t bản. Và, với tínhchất nh vậy, nó là lực lợng quyết định phá vỡ quan hệ sản xuất t bản chủ nghĩa. - Sau khi giành đợc chính quyền, giai cấp công nhân, đại biểu cho sự tiến hoá tất yếucủa lịch sử, là ngời duy nhất có khả năng lãnh đạo xã hội xây dựng một phơng thức sản xuấtmới cao hơn phơng thức sản xuất t bản chủ nghĩa.b/ GCCN là con đẻ của nền đại công nghiệp - Về kinh tế: cng bi ging mụn CNXHKH Nguyn Quang Hoi Chõu+ Là con đẻ của nền sản xuất công nghiệp hiện đại, giai cấp công nhân đợc nền côngnghiệp hiện đại rèn luyện, đoàn kết và tổ chức lại thành một lực lợng xã hội hùng mạnh, đạidiện cho lực lợng sản xuất tiên tiến mang tính chất xã hội hoá cao.+ Là g/cấp bị áp bức bóc lột nặng nề nhất làm cho GCCN có bản chất CM triệt đểnhất.- Về xã hội: + Do điều kiện sinh hoạt đã quy định GCCN chỉ có thể tự giải phóng g/cấp mình =cách giải phóng toàn XH thoát khỏi sự áp bức, bóc lột, bất công trong XHTB.+ Trong cuộc CM ấy, GCCN không mất gì ngoài xiềng xích nô lệ nhng đợc cả thếgiới.*C. Mác: Làm cách mạng giai cấp công nhân không mất gì ngoài xiềng xích tróibuộc mà lại đợc cả thế giới về mình.c/ Khả năng thực hiện SMLS của GCCN - Trong CNTB giai cấp công nhân bị giai cấp t sản áp bức bóc lột. Vì sự sống còncủa mình giai cấp công nhân phải vùng dậy đấu tranh chống giai cấp t sản, lật đổ CNTB.Điều này một cách khách quan đã tạo ra khả năng để giai cấp công nhân hoàn thành SMLScủa mình. Đó là những khả năng cụ thể sau đây: + Khả năng đoàn kết, thống nhất các giai cấp, tầng lớp khác trong XHTB tạo thànhlực lợng hùng mạnh. + Khả năng đạt tới sự giác ngộ về địa vị l/sử của g/cấp mình.+ Khả năng hành động Ctrị để từng bớc đạt đợc mục tiêu CMạng.+ Khả năng đi đầu trong cuộc đấu tranh của NDLĐ và của toàn DTộc vì sự nghiệpXD CNXH và bảo vệ Tổ quốc.+ Khả năng đoàn kết toàn thể GCCN và các DTộc bị áp bức, bóc lột trên quy môquốc tế, dựa trên cơ sở của chủ nghĩa QTVS.- Địa vị kinh tế - xã hội khách quan còn tạo ra những đặc điểm chính trị - xã hội củagiai cấp công nhân. Đó là:+ Giai cấp công nhân là giai cấp tiên tiến nhất.+ Giai cấp công nhân có tinh thần cách mạng triệt để nhất.+ Giai cấp công nhân có ý thức tổ chức kỷ luật nhất.+ Giai cấp công nhân có bản chất quốc tế.3. Các giai cấp và tầng lớp trung gian.Đó là các giai cấp nông dân, tầng lớp trí thức, tiểu thơng, tiểu chủ, thợ thủ công cáthể Họ là những ngời t hữu nhỏ, cũng bị giai cấp t sản áp bức bóc lột nên cũng tham giađấu tranh chống giai cấp t sản. Nhng họ không có khả năng chủ động hoặc lãnh đạo cáchmạng lật đổ chủ nghĩa t bản xây dựng xã hội XHCN và CSCN vì họ không đại diện cho mộtphơng thức sản xuất tiên tiến, không có hệ t tởng độc lập. Vả lại, họ muốn duy trì chế độ thữu cho nên họ ngày càng "suy tàn và tiêu vong cùng với sự phát triển của đại công nghiệp"Từ sự phân tích địa vị kinh tế - xã hội, đặc điểm chính trị - xã hội của giai cấp vàtầng lớp trung gian có thể kết luận: chỉ duy nhất giai cấp công nhân có sứ mệnh lịch sử xóabỏ chủ nghĩa t bản, từng bớc xây dựng CNXH, CSCN trên phạm vi toàn thế giới.III- những nhân tố chủ quan trong quá trình thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân cng bi ging mụn CNXHKH Nguyn Quang Hoi Chõu1. Bản thân giai cấp công nhân- Trong quá trình phát triển , GCCN không ngừng hoạt động và trởng thành từng bớcvề số lợng và chất lợng, cụ thể:+ Về số lợng: ngày càng tăng lên rất rõ rệt ở tất cả các nớc+ Về chất lợng: luôn có sự nâng cao về học vấn, về khoa học công nghệ và tay nghề- GCCN trở thành cơ sở chính trị căn bản nhất của ĐCS2. Tính tất yếu, Quy luật hình thành và phát triển Đảng Cộng sảna/ Tính tất yếu:- Mặc dù GCCN có SMLS là xoá bỏ CNTB, XD CNCS trên phạm vi toàn Tgiới,nhng chỉ khi nào GCCN đạt tới trình độ tự giác thông qua việc tiếp thu CN Mác-Lênin thì phong trào CMạng của GCCN mới thực sự trở thành phong trào Ctrị.- Quá trình đấu tranh của GCCN chống GCTS phát triển từ tự phát tự giác.Song quá trình đó diễn ra nhanh hay chậm, thuận lợi hay khó khăn đều phụ thuộc vàosự truyền bá CN Mác- Lênin vào phong trào công nhân.- Phải có lý luận CN Mác-Lênin soi đờng chỉ lối-> GCCN mới đạt tới trìnhnhận thức lý luận về vai trò L/sử của mình. Mặt khác, sự thâm nhập của lý luận Mác-Lênin vào phong trào công nhân tất yếu sẽ dẫn tới sự hình thành ĐCS, chính Đảngcủa GCCN.b/ Quy luật hình thành ĐCS: - Đảng Cộng sản là tổ chức cao nhất của giai cấp công nhân, đảm bảo vai tròlãnh đạo của giai cấp công nhân.- Quy luật: ĐCS là sản phẩm của sự kết hợp chủ nghĩa Mác với phong trào côngnhân.Đ C S = L ý l u ậ n C M ( C N M á c - L ê n i n ) + P T C M ( P T C N )- Trong thời đại ngày nay: ở một số nớc(Nh VN), ĐCS ra đời còn có thể là sự kết hợpgiữa chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào công nhân và phòng trào yêu nớc.Đ C S = C N M L N + P T C N + P T Y N3. Vai trò của Đảng Cộng sản và mối quan hệ giữa ĐCS với giai cấp công nhân.- Thực tế lịch sử đã chứng minh rằng cha có một giai cấp nào giành và giữ đợc địa vịthống trị nếu nh không tạo ra đợc trong hàng ngũ của mình những lãnh tụ chính trị, nhữnglực lợng tiên phong để lãnh đạo toàn bộ cuộc đấu tranh. Đó là đảng chính trị. Đảng chính trịmang bản chất giai cấp.- Trong cuộc đấu tranh chống giai cấp t sản, chỉ khi nào giai cấp công nhân tự tổchức ra chính đảng của mình là ĐCS để đảm trách vai trò lãnh đạo cuộc đấu tranh mới cóthể đảm bảo giành thắng lợi trọn vẹn. - Sự lãnh đạo của ĐCS là nhân tố quyết định đầu tiên đảm bảo cho giai cấp côngnhân hoàn thành thắng lợi sứ mệnh lịch sử của mình. Vì:+ ĐCS mang bản chất giai cấp công nhân.+ ĐCS là tổ chức bao gồm những phần tử tiên tiến, u tú của giai cấp công nhân vànhân dân lao động.+ ĐCS Đại biểu một cách triệt để và trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhândân lao động. + ĐCS lấy chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng t tởng và kim chỉ nam cho mọi hoạtđộng của Đảng. |
