TPO - Từng là giọng ca đắt giá ở phòng trà Sài Gòn trước 75, cố danh ca Lệ Thu nhận lương tháng không tưởng. Một ông chủ vũ trường muốn mời Lệ Thu về hát cho mình, khi bà đang độc quyền ở một nơi khác, đã đưa ra mức lương: 1 triệu đồng/tháng khiến nữ danh ca choáng váng. Lương cao đến mức đủ để bà tậu villa.
Music Box số 26, chính là lần trình diễn cuối cùng của danh ca Lệ Thu, trước khi ra đi vì COVID. Bà xuất hiện trong chương trình của Thúy Nga với thần thái tươi vui, khỏe khoắn, giọng hát đầy nội lực. Tại đây, bà đã hát live một số ca khúc làm nên “thương hiệu” như Xin còn gọi tên nhau (Trường Sa), Chiều tím (thơ: Đinh Hùng, Nhạc: Đan Thọ)… Ở tuổi 78, Lệ Thu chia sẻ: Bà không phải hạ tông khi hát, xưa hát tông nào nay vẫn thế, vẫn lên cao không gặp khó khăn. Với bà, tuổi tác chỉ là con số. Bà không cho rằng, có tuổi thì hát dở đi mà khẳng định, thời gian làm cảm xúc khi truyền tải bài hát trở nên đậm đà hơn. Bà thích chọn những bài hát khó và chỉ hát những bài nào hợp với mình (không có nghĩa những bài không hợp với bà là dở).
 Những tháng ngày COVID hoành hành khắp thế giới, Lệ Thu chủ yếu đàn, hát ở nhà. Bà vốn không nấu ăn tại nhà nhưng trong thời gian dịch bệnh, Lệ Thu cũng phải vào bếp, món tủ của bà là cá kho riềng. Chính việc nấu nướng đã khiến bà gặp phải tình trạng tăng cân chút ít, như cách bà nói vui “nở những chỗ không cần thiết”. Trong Music Box số 26, Lệ Thu xuất hiện cùng hai ca sỹ khách mời khác, họ cùng nhau ôn lại thời sôi nổi của phòng trà Sài Gòn trước đây. Giọng ca Lệ Thu thường gắn với những tình khúc buồn. Ít ai biết rằng, trước đây Lệ Thu chỉ toàn hát nhạc ngoại quốc. Bà được đồng nghiệp cùng thời đánh giá: Hát nhạc Tây rất hay. Một trong những ca khúc Lệ Thu hay hát và hát hay ngày ấy chính là “Domino”.
Lệ Thu là giọng ca được săn đón của Sài Gòn trước 75. Bà từng ký với vũ trường Tự Do, với mức lương tháng 1 triệu đồng, tại thời điểm ấy, 1 lạng vàng chỉ có giá 12 ngàn đồng: “Lúc đó Queen Bee có 7 tầng lầu, tôi ngạc nhiên sao mình đi bộ lên 7 tầng lầu vẫn hát hay được. Bây giờ thì chịu chết. Khán giả đông lắm, người ta đứng không còn chỗ. Một lần hát xong, tôi đi về thấy ông Cường, chủ vũ trường Tự Do đựng canh ở dưới, ông ấy xin số nhà, số điện thoại của tôi. Sau đó, ông ấy đến nhà mời tôi về Tự Do hát. Tôi bảo: Tôi đang hát bên này. Lương tôi lớn lắm. Ông Cường đáp: Không sao. Đợi hết giao kèo thì sang Tự Do hát. Tôi trả cô 1 triệu đồng. Tôi nghe mà choáng hồn. Lương công chức cao cấp hồi ấy có 32 ngàn/tháng. Một con gà có 5 đồng hay 50 đồng gì đó, tôi không nhớ chính xác. Mỗi lần lĩnh lương tôi phải kéo bao bố về”, danh ca kể. Bà sử dụng lương vào việc tậu villa: “Ngay lập tức tôi mua cái villa giá 11 triệu, ở số 60 Đặng Dung”.
Cũng trong dòng hồi tưởng về phòng trà xưa, Lệ Thu nhớ vụ nổ vũ trường năm 1971, bà may mắn thoát chết: “Số của tôi vẫn còn nặng nợ với trần gian. Lẽ ra, giờ trình diễn là 9 giờ đúng. Hôm đó, sửa soạn make up xong rồi, ông xã không hiểu vì chuyện gì lại gây lộn, đã gây lộn thì mình phải gây qua gây lại, trễ giờ. Chưa bao giờ ông ấy gây lộn. Đúng lúc định đi thì một người bạn của mẹ tôi tới bù lu bù loa từ ngoài cửa: Chị ơi, con Thu nó chết rồi. Trong khi tôi đang ở trong phòng. Thì ra bác ấy ở ngay bar Hồ Điệp, bên cạnh vũ trường Tự Do. Bác tưởng giờ đó tôi đang hát. Nhờ “ông nội” gây lộn nên thoát chết”. Lệ Thu nhận mình là người có mắt nhìn ra người nổi tiếng. Chính bà là người mời Tuấn Ngọc tham gia cuốn băng “Tứ Quý” do bà thực hiện khoảng năm 1971, khi đó Tuấn Ngọc chưa phải tên tuổi đình đám: “Lúc đó Tuấn Ngọc hát “Love story” hãy còn ngọng lắm, nhưng tôi chấp nhận, vì tôi biết Tuấn Ngọc sẽ nổi”, giọng ca “Xin còn gọi tên nhau” nói. Trong lần trình diễn cuối cùng ở Music Box số 26, Lệ Thu cũng tiết lộ lý do vì sao sau đó không còn chung đường với Trịnh Công Sơn, cho dù bà là người hát nhạc Trịnh trước Khánh Ly: Do độc quyền với vũ trường, phòng trà. Khi Lệ Thu nói với Trịnh Công Sơn: Anh ơi, Thu phải chia tay vụ này (tức vụ hát du ca cùng Trịnh). Trịnh Công Sơn rất buồn. Nhưng sau đó, một “nàng thơ” mới xuất hiện như một định mệnh, thế chỗ Lệ Thu, chính là danh ca Khánh Ly.
Ngày trước, nhiều sinh viên thầm thương trộm nhớ Lệ Thu, muốn nghe Lệ Thu hát, song họ quá nghèo nên không dám mơ tới “ngôi sao”. Trước câu hỏi của đồng nghiệp thế hệ sau: Thời ấy, có nhạc sỹ nào tán Lệ Thu không? Bà cười: “Nhiều lắm. Nhưng không bật mí được. Vì người ta đã có gia đình hết rồi, mình nói thì đổ bể hết”. Nữ danh ca còn hài hước hỏi lại: “Tôi như thế này mà chả lẽ không ai tán?”.
Diva Hồng Nhung ôn kỷ niệm sinh nhật Trịnh Công Sơn
Được đề nghị vào Viện dưỡng lão Nghệ sĩ, Thương Tín nói gì?
'Nếu xuân này vắng anh' của vợ cố nghệ sĩ Chí Tài liên tục gây 'sốt'
Thương Tín qua cơn nguy kịch, nhận được hơn 270 triệu đồng ủng hộ
Nghệ sĩ kêu gọi ủng hộ Thương Tín sau nhập viện vì đột quỵ Chị Cẩm Tú - con gái của danh ca - cho biết bà qua đời lúc 19h ngày 15/1 (giờ địa phương), sau thời gian nguy kịch, được chăm sóc tại phòng hồi sức đặc biệt (ICU) trong tình trạng phổi không hoạt động, dùng máy trợ thở hoàn toàn. Khoảng một tháng trước, bà bị ho, cảm nên đi khám, được chẩn đoán nhiễm nCoV. Sau nhập viện điều trị, tình hình danh ca khả quan hơn. Tuy vậy, bà được chuyển vào ICU do ăn nhiều đồ ngọt, lượng đường tăng cao, thở bằng máy vì yếu sức. Danh ca Lệ Thu là giọng ca hàng đầu Sài Gòn trước năm 1975. Ảnh: Tiếng hát Lệ Thu. Ca sĩ Quang Thành, người tham gia nhiều show cùng Lệ Thu trong và ngoài nước cho biết, khi danh ca nhập viện anh và nhiều đồng nghiệp cầu nguyện từng ngày, mong điều kỳ diệu đến. Hồi tháng 11/2020, Quang Thành còn trò chuyện qua điện thoại với Lệ Thu để bàn tính việc mời bà cùng Khánh Ly, Anh Khoa, Tuấn Ngọc... về nước tham gia show Vòng tay nhân ái, dự kiến diễn ra vào tháng 4/2021. Đến tháng 12/2020, anh mất liên lạc với Lệ Thu khi bà phải nhập viện điều trị Covid-19. Quang Thành nói: "Chị sống văn minh, chăm chút cho sức khỏe, tập thể dục đều đặn, ăn uống lành mạnh, không rượu bia, cà phê, thuốc lá. Tôi thật sự bất ngờ khi biết chị qua đời vì Covid-19. Khi mời Lệ Thu tham gia show, bao giờ tôi thoải mái và yên tâm trong khâu tổ chức. Tuổi cao nhưng chị có lối sống năng động, hầu như luôn tự lái xe khi đi lại, sử dụng thành thạo smartphone, đúng giờ giấc và chủ động công việc với tác phong của người trẻ". Ca sĩ Đức Tuấn xót xa khi hay tin. Từ khi biết danh ca lâm trọng bệnh, anh theo dõi tình hình sức khỏe bà hàng ngày. Khi anh thu album Văn Cao (năm 2008), chính Lệ Thu đọc lời dẫn mở đầu album cho anh. "Với tôi, cô Lệ Thu là giọng ca đỉnh cao, một tượng đài khó so sánh. Giọng cô trầm nhưng vẫn biến hóa đầy màu sắc", anh nói. Lệ Thu là một trong ba tên tuổi ca sĩ nổi tiếng làng nhạc Việt trước 1975 đến nay, bên cạnh Thái Thanh, Khánh Ly. Bà sinh năm 1943 tại Hải Phòng, tên thật là Bùi Thị Oanh. Bố mẹ bà sinh được tám người con, tuy nhiên bảy con đầu đều qua đời khi bà mới chỉ lên ba. Bà vốn sinh ra trong một gia đình khá giả. Do khúc mắc chuyện gia đình, mẹ đưa bà vào Sài Gòn sinh sống khi bà mới 10 tuổi. Năm 1959, khi còn học trường Les Lauriers (nay là tiểu học Đuốc Sống, quận 1, TP HCM), được bạn bè cổ vũ, bà lần đầu hát với ca khúc Tà áo xanh (Dang dở) của nhạc sĩ Đoàn Chuẩn. Chất giọng của bà được ông chủ phòng trà Bồng Lai để ý, ngỏ lời mời đi hát. Ban đầu, sợ mẹ không chấp nhận, bà từ chối. Ông ra sức thuyết phục bà đến hát ở phòng trà, kèm theo một khoản thù lao hậu hĩnh. Khi được hỏi muốn gọi với nghệ danh là gì, bà lập tức nói: Lệ Thu. Sau này, trả lời phỏng vấn, bà cho biết: "Tôi hiểu chữ 'lệ' mang nghĩa buồn lắm, là nước mắt, và mùa thu cũng sầu không kém. Thế nhưng 'lệ' ở đây còn có nghĩa là mỹ lệ, là một mùa thu rất đẹp. Đến giờ, tôi vẫn không hiểu tại sao cái tên này lại được bật lên một cách tự nhiên như thế". Từ năm 1968 đến năm 1971, tiếng hát Lệ Thu cuốn hút khán giả đến các vũ trường trung tâm Sài Gòn. Thời gian đầu, bà thường trình bày những nhạc phẩm Anh, Pháp: La vie en rose, A certain smile, La mer, Love is a many-splendored thing... Ngoài đi hát tại các tụ điểm, bà còn ký giao kèo hợp tác thu thanh băng nhạc, khởi đầu cho thời kỳ đỉnh cao trong nghề. Theo báo chí đương thời, bà thuộc top ba giọng ca ăn khách nhất Sài Gòn lúc bấy giờ, bên cạnh Thái Thanh và Khánh Ly, Nổi tiếng với giọng ca khàn ấm, âm vực rộng, Lệ Thu được nhiều nhạc sĩ viết tặng riêng các ca khúc: Nước mắt mùa thu (Phạm Duy), Xin còn gọi tên nhau (Trường Sa), Thu, hát cho người (Vũ Đức Sao Biển)... Sinh thời, nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển từng viết Thu, hát cho người để nhớ về mối tình thời trung học ở Quảng Nam. Sau đó, ca khúc in đậm dấu ấn của giọng hát Lệ Thu, trở thành một trong những bản tình ca thành công nhất của bà. Thập niên 1970, tên tuổi bà gắn liền với nhạc sĩ Trường Sa khi là người đầu tiên thu âm ba sáng tác nổi tiếng của ông: Rồi mai tôi đưa em, Xin còn gọi tên nhau, Mùa thu trong mưa. Trường Sa từng kể, năm 1969, khi chạy trên đường phố Sài Gòn, nghe tiếng hát Lệ Thu lồng lộng qua khung cửa sổ phòng trà Tự Do, ông lập tức dừng lại, viết những câu đầu tiên trong Xin còn gọi tên nhau: "Tiếng hát bay trên hàng phố bâng khuâng/ Chiều đong đưa những bước chân đau mòn...". Bà cũng thành công với nhiều tác giả khác: Phạm Đình Chương, Dương Thiệu Tước, Cung Tiến, Y Vân, Từ Công Phụng...
Sau năm 1975, bà cùng gia đình sang Mỹ định cư. Danh ca tiếp tục hoạt động nghệ thuật, thu âm nhiều album. Năm 2007, bà về nước tham gia đêm nhạc tưởng niệm Trịnh Công Sơn - Rơi lệ ru người. Năm 2013, bà gặp tai nạn giao thông ở Mỹ, xe bị phương tiện khác tông từ phía sau. Danh ca nhập viện cấp cứu khi chỉ còn một tuần nữa là tổ chức liveshow ở Việt Nam. Được bác sĩ khuyên nghỉ dưỡng để chấn thương hồi phục, bà vẫn quyết tâm về nước vì không muốn lỡ hẹn với khán giả. Thời gian trước khi bệnh nặng, thỉnh thoảng, bà về nước dự các đêm nhạc nhỏ, làm giám khảo các cuộc thi. Sau khi hôn nhân đổ vỡ, con cái trưởng thành, lập gia đình, bà sống một mình ở thành phố Fountain Valley, California, duy trì đam mê ca hát. Hoàng Dung - Mai Nhật |
