RUỘT THỪA LÀ GÃŒ?Ruá»™t thừa là má»™t Ä‘oạn ruá»™t nhá», dạng túi cùng, hẹp và dà i vaÌ€i centimet diÌnh và o manh trà ng. Ruá»™t thừa nằm ở phần bụng dÆ°á»›i bên phải, nÆ¡i nối tiếp giữa ruá»™t non và ruá»™t già . Chức năng ruá»™t thừa trong cÆ¡ thể chÆ°a được xác định. .  Viêm ruá»™t thừa là tình trạng ruá»™t thừa bị viêm. Sá»± tắc nghẽn trong lòng ống ruá»™t thừa dẫn đến nhiá»…m trùng rất có thể là nguyên nhân gây ra viêm ruá»™t thừa. Vi khuẩn nhân lên nhanh chóng, là m cho ruá»™t thừa bị viêm, sÆ°ng và chứa đầy mủ. Nếu không được nhanh chóng Ä‘iá»u trị, ruá»™t thừa có thể bị vỡ. Viêm ruá»™t thừa là tình trạng cấp cứu vùng bụng thÆ°á»ng gặp nhất ở trẻ em và thanh niên. Cứ 15 ngÆ°á»i thì có má»™t ngÆ°á»i bị viêm ruá»™t thừa trong suốt cuá»™c Ä‘á»i của mình CÃC TRIỆU CHỨNG CỦA VIÊM RUỘT THỪA?Triệu chứng đặc trÆ°ng của viêm ruá»™t thừa là cÆ¡n Ä‘au bắt đầu xung quanh hoặc trên rốn. CÆ¡n Ä‘au có thể nặng hoặc chỉ Ä‘au nhẹ và gây khó chịu, và sau đó di chuyển đến vùng góc dÆ°á»›i phải bụng. Ở đó, cÆ¡n Ä‘au trở nên liên tục và gia tăng nhiá»u hÆ¡n và thÆ°á»ng gia tăng khi cá» Ä‘á»™ng, ho, v.v. Bụng thÆ°á»ng co cứng và đau khi sá» và o. Chán ăn là tình trạng rất phổ biến. Buồn nôn và ói má»a có thể xảy ra trong khoảng ná»a số trÆ°á»ng hợp biÌ£ viêm ruột thÆ°Ì€a và đôi khi có táo bón hoặc tiêu chảy. Thân nhiệt có thể bình thÆ°á»ng hoặc tăng nhẹ. Sốt cao có thể là dấu hiệu cho thấy ruá»™t thừa đã bị vỡ. Chuá»—i các triệu chứng Ä‘iển hình xuất hiện trong khoảng 50% các trÆ°á»ng hợp biÌ£ viêm ruột thÆ°Ì€a. Má»™t ná»a số trÆ°á»ng hợp còn lại, có thể  thấy các dấu hiệu Ãt Ä‘iển hình hÆ¡n, đặc biệt là ở phụ nữ mang thai, bệnh nhân cao tuổi hoặc ở trẻ nhÅ© nhi. Ở phụ nữ mang thai, dấu hiệu viêm ruá»™t thừa dá»… bị che lấp bởi caÌc triệu chÆ°Ìng thông thÆ°á»ng nhÆ° bị Ä‘au bụng nhẹ vaÌ€ bị buồn nôn từ những nguyên nhân khác. Các bệnh nhân cao tuổi có thể cảm thấy Ãt Ä‘au bụng và Ãt Ä‘au khi chạm và o hÆ¡n hầu hết các bệnh nhân khác, vì váºy việc chẩn Ä‘oán và điá»u trị sẽ bị trì hoãn, dẫn đến vỡ ruá»™t thừa ở 30% các trÆ°á»ng hợp. Trẻ nhÅ© nhi và trẻ em nhá» thÆ°á»ng hay bị tiêu chảy, ói và sốt đồng thá»i vá»›i Ä‘au bụng. CHẨN ÄOÃN VIÊM RUỘT THỪA NHƯ THẾ NÀO?Äể chẩn Ä‘oán bệnh viêm ruá»™t thừa, bác sÄ© sẽ há»i bệnh nhân vá» quá trình xuất hiện và diá»…n tiến của các triệu chứng và thăm khám vùng bụng của bệnh nhân. Các xét nghiệm và thủ thuáºt được áp dụng để chẩn Ä‘oán viêm ruá»™t thừa bao gồm: Thăm khám để đánh giá cÆ¡n Ä‘au của bệnh nhân: bác sÄ© có thể nhẹ nhà ng ấn và o chá»— Ä‘au. Khi Ä‘á»™t ngá»™t thả tay ấn ra, cảm giác Ä‘au do viêm ruá»™t thừa thÆ°á»ng tăng nhiá»u hÆ¡n, đây là dấu hiệu cho thấy phúc mạc vùng lân cáºn đã bị viêm. Bác sÄ© cÅ©ng có thể thấy tình trạng gồng cứng bụng và khuynh hÆ°á»›ng co cứng cÆ¡ thà nh bụng để phản ứng vá»›i lá»±c ấn và o vùng ruá»™t thừa bị viêm (phản ứng thà nh bụng) Bác sÄ© có thể dùng ngón tay Ä‘eo găng và chất bôi trÆ¡n để thăm khám trá»±c trà ng (thăm khám trá»±c trà ng bằng ngón tay). Phụ nữ trong Ä‘á»™ tuổi sinh sản có thể được thăm khám vùng cháºu để kiểm tra các vấn Ä‘á» phụ khoa có thể là nguyên nhân gây Ä‘au bụng Xét nghiệm máu: Việc xeÌt nghiệm maÌu giúp bác sÄ© kiểm tra số lượng bạch cầu cao, dấu hiệu của nhiá»…m trùng Xét nghiệm nÆ°á»›c tiểu: bác sÄ© có thể yêu cầu bệnh nhân là m xét nghiệm nÆ°á»›c tiểu để xác định Ä‘au bụng không phải do nhiá»…m trùng Ä‘Æ°á»ng niệu hoặc do sá»i tháºn. Chẩn Ä‘oán bằng hình ảnh: bác sÄ© cÅ©ng có thể yêu cầu bệnh nhân chụp X-quang bụng, siêu âm bụng hoặc chụp cắt lá»›p Ä‘iện toán (CT) để giúp xác định viêm ruá»™t thừa hoặc phát hiện nguyên nhân khác gây Ä‘au bụng NHá»®NG BIẾN CHỨNG CỦA VIÊM RUỘT THỪA LÀ GÃŒ?Viêm ruá»™t thừa có thể gây ra những biến chứng nghiêm trá»ng nhÆ° sau: Vỡ ruá»™t thừa: là m nhiá»…m trùng lây lan khắp bụng (viêm phúc mạc). Tình trạng nà y có thể Ä‘e dá»a tÃnh mạng, bệnh nhân cần phẫu thuáºt cấp thá»i để cắt bá» ruá»™t thừa và là m sạch khoang bụng. Hình thà nh túi mủ trong ổ bụng: Nếu ruá»™t thừa vỡ, có thể sẽ hình thà nh túi nhiá»…m trùng (áp xe). Trong hầu hết các trÆ°á»ng hợp, bác sÄ© phẫu thuáºt sẽ dẫn lÆ°u mủ ra ngoà i bằng cách đặt má»™t ống thông qua thà nh bụng và o đến ổ áp xe. á»ng thông dẫn lÆ°u nà y được để lại tại chá»— trong hai tuần và bệnh nhân sẽ dùng kháng sinh để Ä‘iá»u trị nhiá»…m trùng. Khi nhiá»…m trùng đã được Ä‘iều triÌ£ khỏi, bệnh nhân sẽ được phẫu thuáºt để cắt bá» ruá»™t thừa. Trong má»™t sÃ´Ì trÆ°á»ng hợp, áp xe được dẫn lÆ°u ra ngoà i và ruá»™t thừa được cắt bá» ngay lúc đó. PHÆ¯Æ NG PHÃP ÄIỀU TRỊ VIÊM RUỘT THỪA LÀ GÃŒ?Äiá»u trị viêm ruá»™t thừa thông thÆ°á»ng  bằng  phẫu thuáºt để cắt bá» ruá»™t thừa bị viêm. TrÆ°á»›c khi phẫu thuáºt, bệnh nhâncó thể được Ä‘iều triÌ£ bằng kháng sinh để ngăn ngừa nhiá»…m trùng. Phẫu thuáºt cắt bá» ruá»™t thừa
Phẫu thuáºt cắt bá» ruá»™t thừa có thể là cuá»™c phẫu thuáºt hở được thá»±c hiện bằng cách rạch da vùng bụng dà i từ 5 đến 10 centimet (phẫu thuáºt mở bụng). Hoặc phẫu thuáºt thông qua má»™t và i vết rạch da nhỠở bụng (phẫu thuáºt ná»™i soi bụng). Trong quá trình phẫu thuáºt ná»™i soi cắt ruá»™t thừa, bác sÄ© phẫu thuáºt Ä‘Æ°a và o ổ bụng của bênh nhân má»™t ống quang video ghi hình và những thiết bị chuyên dùng để cắt bá» ruá»™t thừa. Thông thÆ°á»ng, phẫu thuáºt ná»™i soi sẽ giuÌp bệnh nhân hồi phục nhanh hÆ¡n, vết thÆ°Æ¡ng Ãt Ä‘au và Ãt để lại sẹo. PhÆ°Æ¡ng pháp nà y có thể tốt hÆ¡n cho bệnh nhân cao tuổi hoặc béo phì. NhÆ°ng phẫu thuáºt ná»™i soi không phải thÃch hợp cho tất cả má»i ngÆ°á»i. Nếu ruá»™t thừa đã bị vỡ và nhiá»…m trùng đã lan ra ngoà i ruá»™t thừa hoặc đã có áp xe, bệnh nhân có thể được phẫu thuáºt mở bụng để cắt bá» ruá»™t thừa và là m sạch khoang bụng. Bệnh nhân sẽ nằm viện hai hoặc ba ngà y sau khi Ä‘Æ°Æ¡Ì£c phẫu thuáºt cắt ruá»™t thừa. Viêm ruột thừa có thể gặp ở mọi lứa tuổi, thường gặp nhất ở độ tuổi 10-30, ước tính tại Hoa Kỳ có khoảng 70.000 trẻ em bị viêm ruột thừa mỗi năm. Mặc dù biểu hiện của bệnh là đau ở vùng dưới bên phải của bụng nhưng đôi khi cũng có thể đau ở vị trí trên rốn khiến người bệnh dễ lầm với đau bao tử. Viêm ruột thừa là tình trạng viêm của ruột thừa do lỗ thông giữa ruột thừa và manh tràng bị tắc nghẽn. Nếu không được điều trị kịp thời hiện tượng viêm và nhiễm trùng lan rộng đến thành ruột thừa thì ruột thừa sẽ bị vỡ ra, dịch viêm lan tràn ra ổ bụng gây viêm phúc mạc và nhiễm trùng huyết, gây nguy cơ tử vong cao. Viêm ruột thừa còn đặc biệt nghiêm trọng hơn ở phụ nữ mang thai, do ruột thừa thường bị đẩy lên vị trí cao hơn nên điểm đau sẽ không giống như bình thường, dẫn đến sai lầm trong việc chẩn đoán và điều trị. Viêm ruột thừa không được điều trị kịp thời ở thai phụ có thể gây viêm phúc mạc ruột thừa, áp xe ruột thừa, tình trạng viêm lan tỏa khắp ổ bụng dễ dẫn đến nhiễm trùng huyết gây nguy hiểm tính mạng mẹ và con. Nếu điều trị trong giai đoạn này thì khả năng dính ruột hoặc tắc ruột sau phẫu thuật cao. Ngoài ra, chẩn đoán và xử trí trễ viêm ruột thừa trong giai đoạn có thai làm tăng nguy cơ sinh non hoặc sảy thai, ThS.BS Nguyễn Kim Tân – Bác sĩ Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết. Viêm ruột thừa cấp Ruột thừa xuất phát từ đoạn đầu của ruột già, có cấu trúc hình ống nhỏ như ngón tay, hẹp và dài khoảng vài centimet dính vào manh tràng. Ruột thừa nằm ở phần bụng dưới bên phải, nơi nối tiếp giữa ruột non và ruột già. Chức năng ruột thừa trong cơ thể chưa được xác định.(1) Viêm ruột thừa là tình trạng viêm cấp tính của ruột thừa do tắc nghẽn trong lòng ruột thừa. Tình trạng tắc nghẽn khiến ruột thừa bị căng chướng, làm vi khuẩn phát triển, gây thiếu máu và viêm. Nếu không được điều trị, ruột thừa hoại tử vỡ sẽ gây viêm phúc mạc, áp xe ruột thừa, nhiễm trùng huyết thậm chí là tử vong. Nguyên nhân tắc nghẽn lòng ruột thừa gây viêm có thể do sỏi phân, tăng sản của nang lympho, do dị vật thậm chí là giun.(4) Bác sĩ Kim Tân cũng cho biết, khi ruột thừa bị tắc nghẽn, vi khuẩn có thể sinh sôi ở bên trong gây sưng tấy và mưng mủ ở ruột thừa khiến người bệnh bị đau bụng dữ dội. Do đó, điều quan trọng là người dân cần đến bệnh viện để được thăm khám chuyên khoa, giúp phát hiện chính xác tình trạng viêm ruột thừa và điều trị đúng cách. Mặc dù viêm ruột thừa thường có biểu hiện đau bụng dưới bên phải dữ dội kèm rối loạn tiêu hóa và có thể có sốt. Tuy nhiên, nhiều bệnh khác cũng có triệu chứng giống như vậy (ví dụ: viêm túi thừa đại tràng, ung thư đại tràng). Do đó, muốn được chẩn đoán chính xác, người bệnh cần tới bệnh viện để bác sĩ chuyên khoa kiểm tra. Nếu nghi ngờ viêm ruột thừa, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh làm một số xét nghiệm để kiểm tra các dấu hiệu viêm ruột thừa hoặc loại trừ các nguyên nhân tiềm ẩn khác gây ra các triệu chứng.(3) Không có phương pháp duy nhất nào được dùng để chẩn đoán viêm ruột thừa, người bệnh có thể cần thực hiện một hoặc nhiều phương pháp chẩn đoán cùng lúc để tìm ra bệnh, bao gồm:
Triệu chứng điển hình của viêm ruột thừa là cơn đau khởi phát ở vùng thượng vị, vùng quanh rốn sau đó lan xuống hố chậu phải nhưng cũng có thể đau ở hố chậu phải ngay từ đầu. Cơn đau có thể nặng hoặc chỉ đau nhẹ và gây khó chịu (giai đoạn đầu dễ lầm với đau dạ dày). Ở hố chậu phải, cơn đau trở nên liên tục và gia tăng nhiều hơn và thường gia tăng khi cử động, ho, v.v. Bụng thường co cứng và đau khi sờ vào.(2)
Khi bị đau bên phải bụng kèm theo bất kỳ triệu chứng nào khác của bệnh viêm ruột thừa, người bệnh nên đến ngay bệnh viện, không nên trì hoãn vì có thể đây là tình trạng khẩn cấp, ThS.BS Nguyễn Kim Tân khuyến cáo. Dấu hiệu viêm ruột thừa Các biến chứng của viêm ruột thừa như:
Đối với việc điều trị viêm ruột thừa, phương pháp phổ thông nhất hiện nay là phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa. Trong trường hợp ruột thừa bị vỡ, phương pháp cắt ruột thừa sẽ được tiến hành cùng với việc làm sạch khoang bụng của bệnh nhân để ngăn chặn tình trạng nhiễm trùng.(5) Phẫu thuật cắt ruột thừa trước đây thường được thực hiện bằng phương pháp mổ mở nhưng hiện nay, phẫu thuật nội soi đang trở nên thông dụng hơn vì ít để lại sẹo, ít đau và thời gian phục hồi nhanh hơn. Phẫu thuật nội soi là phương pháp điều trị viêm ruột thừa phổ biến và an toàn. Viêm ruột thừa có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, thường gặp ở người trẻ, nam có nguy cơ cao hơn phụ nữ; những người có tiền sử gia đình từng bị viêm ruột thừa và những người có thói quen ăn ít chất xơ, táo bón lâu ngày…. Những người có nhiều yếu tố nguy cơ càng nên chú ý hơn đến việc phòng ngừa để tránh táo bón, chẳng hạn như cải thiện chế độ ăn nhiều chất xơ. Tốt nhất, bạn nên đi khám ngay khi có triệu chứng đau bụng hay bất thường đường tiêu hóa nhằm sớm phát hiện các bệnh ở đường ruột để điều trị kịp thời. Bên cạnh đó, bạn nên duy trì một chế độ ăn uống vệ sinh, khoa học, đặc biệt là giàu chất xơ để tốt cho sức khỏe tiêu hóa; tránh dùng chất kích thích; tăng cường vận động để nâng cao sức khỏe tổng thể, ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh tật. Nói về bệnh lý viêm ruột thừa, nhiều người dân thường thắc mắc các vấn đề như không biết thăm khám ở đâu, ruột thừa bị đau sau bao lâu thì sẽ bị vỡ hoặc thời gian phục hồi trong bao lâu. Chúng tôi xin được giải đáp từng vấn đề theo từng câu hỏi cụ thể như sau: Thông thường, vỡ ruột thừa thường xảy ra ở những bệnh nhân bị viêm ruột thừa cấp. Khoảng 65% bệnh nhân bị viêm ruột thừa cấp có biến chứng vỡ sau 48 giờ. Sau phẫu thuật cắt ruột thừa, người bệnh cần ít nhất 4 tuần để phục hồi hoàn toàn. Trong thời gian đầu mới hồi phục, người bệnh không nên luyện tập thể thao ngay mà chỉ nên vận động nhẹ nhàng rồi nâng dần mức độ luyện tập theo thời gian để tránh ảnh hưởng đến vết mổ. Người dân có thể đến các bệnh viện để thăm khám bệnh viêm ruột thừa. Trung tâm Nội soi & Phẫu thuật nội soi tiêu hóa tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong những đơn vị uy tín trong việc khám chữa bệnh. Với các bác sĩ, chuyên gia đầu ngành giỏi nghề, giàu kinh nghiệm, cùng với sự hỗ trợ của những máy móc, kỹ thuật hiện đại chỉ có tại Tâm Anh như dụng cụ robot cầm tay cơ học kết hợp với hệ thống phẫu thuật nội soi 3D/4K, các dụng cụ nội soi ngoại nhập từ Đức, Mỹ… sẽ giúp chẩn đoán bệnh chính xác và thực hiện phẫu thuật ít xâm lấn, ít đau, rút ngắn thời gian phục hồi cho người bệnh. Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh |
