Cá là động vật nhiều xương nên trong khi ăn mà không cẩn thận có thể bị hóc xương nhất là đối với trẻ em. Vì vậy kiến thức về xử trí hóc xương cá là rất cần thiết trong thực tế cuộc sống.
Nếu bị hóc xương cá mà nhất là khi không biết xử trí đúng đắn thì rất có thể gây hại rất lớn. Hóc xương cá ban đầu chỉ là mảnh xương nhỏ đâm vào niêm mạc họng khi ăn. Khi đó, nó sẽ gây cảm giác khó chịu nhất là khi nuốt mà không làm gì được.
Thường thì ta sẽ được khuyên là dùng thức ăn lớn nuốt vào để đẩy mảnh xương xuống nhưng ít ai biết rằng cách này có thể làm xương đâm sâu hơn vào cổ họng. Nếu không được xử trí đúng cách có thể gây nên những tác hại khôn lường.
- Tại chỗ xương cá đâm vào, xương sẽ nằm tại chỗ và gây viêm nhiễm sưng nề, chảy dịch. Người bệnh sẽ cảm giác đau nhất là khi nuốt, hôi miệng có thể kèm theo sốt,…
- Nếu xương quá sắc nhọn có thể gây thủng thực quản gây viêm nhiễm và áp xe tạo mủ thành họng, vòm họng, amidan. Các ổ áp xe có thể tràn lan vào lồng ngực gây áp xe màng phổi nguy hiểm đến tính mạng con người.
- Nếu xương chọc vào mạch máu, mạch máu nhỏ thì chỉ gây mất máu vừa, nếu chẳng may đâm thủng mạch máu lớn thì đôi khi gây nguy hiểm rất lớn cho cơ thể. Những tổn thương này có thể đưa vi khuẩn vào máu gây nhiễm khuẩn huyết thì khả năng tử vong rất cao.
- Nếu xương cá vùng thấp đâm qua thực quản và khí quản làm thông thương giữa 2 thành phần này làm vi khuẩn và thức ăn từ thực quản sang khí quản, từ đó gây viêm nhiễm đường hô hấp dưới dai dẳng không khỏi.
6 mẹo trị hóc xương cá đơn giản
Các phương pháp truyền miệng về cách xử trí hóc xương cá rất nhiều, có những tình huống hiệu quả, có những tình huống làm nặng thêm. Khi hóc xương cá có cảm giác đau khi nuốt, cảm giác vướng trong cổ họng thì hãy bình tĩnh thực hiện theo các bước sau:
- Ngừng nuốt ngay lập tức: Mọi người thường nghĩ nuốt sâu sẽ làm xương cá trôi theo nhưng việc này có thể vô tình làm xương đâm sâu hơn và tổn thương nặng hơn. Cũng không nên khạc nhổ nhiều lần hay cố dùng vật gì để nuốt xuống vì rất có thể sẽ gây nghẹn.
- Nôn ra càng sớm càng tốt: Cố gắng nôn ra sớm nhất có thể, nhưng cũng không nên dùng tay móc họng vì có thể đẩy xương vào sâu hơn.
- Bình tĩnh nhờ há miệng to rồi nhờ người xung quanh dùng đèn pin soi tìm xương cá trong miệng. Nếu nhìn thấy có thể dùng kẹp y khoa để gắp xương ra.
- Tự theo dõi xem còn thấy vướng trong cổ nhất là khi nuốt nước bọt hay đau cổ họng nữa hay không. Nếu cảm thấy vẫn còn xương mắc trong cổ họng thì cần đến bác sỹ chuyên khoa để khám và xử trí. Tốt nhất là đến gặp bác sỹ sớm, không để quá lâu gây viêm nhiễm và biến chứng làm cho việc điều trị phức tạp hơn.
Trong trường hợp soi không thấy xương hay chỉ có một mình, bạn có thể thử một số mẹo sau đây:
Tỏi là loại gia vị thường dùng và sẵn có của người dân Việt Nam, nó rất dễ kiếm trong nhà bếp và không mất nhiều thời gian. Khi bị hóc xương cá, bạn có thể tự xử trí bằng cách nhanh tróc bóc vỏ tỏi ra lấy nhánh tỏi nhỏ và tự xác định vị trí xương hóc là bên nào, trái hay phải thì nhét nhánh tỏi vào phía đối diện. Ví dụ nếu bạn bị hóc xương bên bên phải, bạn sẽ nhét nhánh tỏi vào lỗ mũi bên trái và sau đó hãy bịt lỗ mũi bên phải lại và há miệng thở đều.
Sau khoảng 2 đến 3 phút bạn sẽ hắt hơi và nôn ra từ đó xương cá bị hóc sẽ theo ra ngoài. Đối với xương cá bị hóc bên còn lại cũng làm tương tự.
Vỏ cam có thể giúp chữa hóc xương cá. Theo nghiên cứu thì vỏ cam có hoạt chất vitamin C làm mềm và làm ngắn xương lại sau đó trôi theo nước bọt xuống dạ dày. Vì thế, khi bị hóc xương cá, bạn có thể ngậm một miếng vỏ cam một lúc cho các chất trong vỏ cam tan ra trong khoang miệng, sau đó nuốt miếng vỏ cam đó. Lưu ý chỉ nên dùng vỏ cam nhỏ để tránh bị mắc nghẹn.
Ngoài ra, các chất trong vỏ cam có tác dụng chống viêm, giảm đau làm hạn chế tổn thương do xương cá gây ra.
Nếu bạn không chịu được vị hăng của vỏ cam thì có thể dùng viêm vitamin C thay thế, cách dùng tương tự là ngậm viên thuốc trong miệng 1 lúc để chất dịch theo nước bọt chảy xuống vùng xương hóc làm mềm và ngắn xương lại sẽ trôi hết sau khi ngậm hết viên vitamin C.
Bạn cũng có thể dùng viên C sủi để có tác dụng nhanh hơn nhưng hạn chế sử dụng cho trẻ nhỏ vì chúng chứa nhiều phụ gia.
Cách này chỉ dùng cho trường hợp nuốt phải xương nhỏ và mềm còn nếu xương quá to và dài thì tuyệt đối không được dùng cách này vì còn có thể nguy hại hơn vì nó có thể đẩy xương vào sâu hơn, đâm vào mạch máu, khí quản,…
Với cách này, bạn chỉ cần dùng miếng cơm nóng to nuốt nhanh để miếng cơm kéo theo mảnh xương cá mắc ở họng.
Là một mẹo dân gian cũng cực kì hữu hiệu là dùng một ít là rau má, rửa sạch, sau đó nhai và nuốt. Sở dĩ rau má có thể chữa hóc xương vì rau má nhiều chất xơ, sau khi nhai, nuốt, phần xơ sẽ dính và kéo theo xương cá xuống dưới. Cách này cũng chỉ nên áp dụng với xương cá loại nhỏ.
Quả trám cũng là loại quả có nhiều vitamin C là hoạt chất có thể làm mềm xương chữa hóc xương cá tốt như đã nói ở trên. Bạn có thể dùng quả trám trắng hoặc trám đen, nhai giập lấy nước và nuốt dần xuống hoặc có thể dùng 4 – 5 quả trám sắc lấy nước và ngậm sau đó nuốt dần.
Đôi khi người ta lấy thịt quả trám giã nát, ép lấy nước ngậm và nuốt dần cũng có hiệu quả.
Xử lý như thế nào khi trẻ bị hóc xương
Khi trẻ bị mắc xương thì không như người lớn, nhận thức của trẻ chưa được tốt và rất dễ hoảng sợ nên xử trí cần thận trọng.
- Động viên trẻ để bé không quá hoảng sợ.
- Cho trẻ ngừng ăn ngay khi hóc xương.
- Nói với trẻ bình tĩnh há miệng và lấy đèn soi để kiểm tra vị trí xương hóc cho trẻ.
- Nếu thấy có xương cắm vào vùng nhìn thấy và dễ thao tác thì có thể dùng kẹp y tế để lấy mảnh xương ra.
- Hỏi và theo dõi xem trẻ còn mảnh xương nào không.
- Nếu nghi ngờ hoặc không thấy được xương hóc của trẻ thì nên đưa trẻ tới bệnh viện để được khám và xử trí kịp thời.
Phòng ngừa hóc xương như thế nào
Hóc xương cá là rất nguy hiểm nhất là đối với trẻ nhỏ, mà trẻ nhỏ lại là mục tiêu hay bị hóc nhất nên cha mẹ và gia đình cần phòng tránh đúng cách để giảm bớt tình trạng trên.
- Khi ăn cá cần chú ý gỡ hết toàn bộ xương trước khi cho vào miệng. Đối với trẻ em thì cần gỡ hết xương cho trẻ rồi mới cho vào bát.
- Với trẻ em có thể chia cá thành từng phần nhỏ để tìm xương dễ hơn và thấy được những xương nhỏ ẩn bên trong.
- Tuy đã nhặt kỹ nhưng khi ăn vẫn cần đề phòng xương, dằn để kiểm tra có xương trong thịt cá không, nhai kĩ để lỡ còn xương nhỏ thì sẽ bị nghiền nát. Tập cho trẻ những thói quen nhai chậm, nhai cẩn thận để dằn xương.
- Không để trẻ tự ý ăn cá khi bố mẹ chưa kiểm tra vì có thể còn sót xương.
- Nếu sợ bị hóc xương bạn có thể mua cá phi lê đã được lọc hết xương thay vì mua cá nguyên con.
Trên đây là một số mẹo trị hóc xương cá bạn có thể thực hiện ngay tại nhà và cách phòng tránh hóc xương khi ăn cá. Các cách trên cũng chỉ hiệu quả với những xương nhỏ và không đâm sâu. Nếu có các dấu hiệu nặng như khó thở, thở rít, đau ngực, sưng nề cổ họng, đau nhiều thì cần đến gặp bác sỹ để được xử trí tốt nhất.
Hóc phải xương cá là một tình huống dở khóc dở cười mà ai cũng có thể mắc phải. Khi bị như vậy bạn sẽ cảm thấy đau và rất khó chịu, chỉ muốn tìm mọi cách để nhanh chóng thoát khỏi nó. Dưới đây chúng tôi xin chia sẻ cùng bạn một vài mẹo chữa hóc xương cá tại nhà vừa nhanh vừa dễ để thoát khỏi sự khó chịu mà tình huống này gây ra.
1. Nhận biết bị hóc xương cá
Hóc phải xương cá sẽ gây ra cảm giác rất đau đớn và khó chịu
Nuốt phải xương cá thường không gây ra hậu quả gì nhưng khi nó đang bị mắc lại ở một nơi nào đó trong cổ họng thì sẽ gây ra rất nhiều khó chịu. Người bị hóc xương cá thường sẽ có các biểu hiện sau:
- Có cảm giác bị châm chích, đau nhói ở cổ họng.
- Ho nhiều.
- Khó nuốt hoặc cảm thấy đau khi nuốt.
- Khạc thấy có máu chảy ra.
2. Mẹo chữa hóc xương cá tại nhà và một vài lưu ý khi thực hiện
2.1. Một số mẹo chữa hóc xương cá tại nhà nhanh và dễ
- Dầu oliu
Dùng dầu oliu là một mẹo chữa hóc xương cá tại nhà cực dễ. Việc bạn cần làm chỉ là uống ngay 1 muỗng canh dầu oliu. Sự xuất hiện của loại dầu này sẽ giúp cho xương và niêm mạc họng được bôi trơn, nhờ đó mà xương dễ dàng thoát ra khỏi cổ họng hơn rất nhiều.
- Vỏ cam
Vỏ cam có chứa rất nhiều vitamin C nên ngay khi bị hóc xương cá, hãy nhớ tận dụng nguyên liệu tự nhiên này. Để thoát khỏi xương cá đang bị vướng trong cổ họng, bạn hãy ngậm một miếng vỏ cam ở trong miệng khoảng 5 phút cho xương sẽ mềm ra rồi nuốt một cách nhẹ nhàng.
Ngậm và nuốt vỏ cam là mẹo chữa hóc xương cá tại nhà rất dễ thực hiện
Nhờ có việc làm ấy mà xương cá sẽ theo nước bọt để trôi xuống dạ dày và không còn gây nguy hiểm cho bạn nữa. Ngoài ra, vitamin C có trong vỏ cam còn giúp kháng viêm và giảm đau tương đối tốt nên áp dụng mẹo chữa hóc xương cá tại nhà bằng vỏ cam còn sẽ giúp bạn tránh bị nhiễm trùng thực quản.
- Quả chuối chín
Ngay khi bị hóc xương cá, bạn hãy cắn một miếng chuối thật lớn rồi ngậm trong miệng khoảng 1 - 2 phút cho đến khi nước bọt thấm vào và làm mềm chuối ra thì nuốt cả miếng chuối vào. Chuối giống như kẹo dẻo nên sẽ giúp cho xương cá được kéo xuống dạ dày một cách nhanh chóng.
- Đồ uống có ga
Có một thực tết rất ít người biết là các loại đồ uống có ga đã được rất nhiều bác sĩ dùng để điều trị hóc xương cá. Điều này được giải thích bởi: việc uống đồ uống có ga vào dạ dày sẽ làm giải phóng khí giúp phân hủy xương đồng thời tạo ra áp lực khiến cho xương dễ bị tiêu biến đi.
- Giấm táo
Tính axit của giấm táo có khả năng làm mềm xương cá nên sẽ làm cho nó rơi ra và dễ dàng nuốt vào dạ dày. Vì thế, mẹo chữa hóc xương cá tại nhà bằng giấm rất dễ: bạn chỉ cần pha loãng 1 muỗng canh giấm rồi uống là được.
- Củ tỏi
Tỏi là loại gia vị luôn có sẵn trong gian bếp của mỗi gia đình. Vì thế, khi bị hóc xương cá, hãy chớ quên loại gia vị này. Mẹo chữa hóc xương cá bằng củ tỏi được thực hiện như sau:
+ Lấy một tép tỏi nhỏ đem bóc vỏ.
+ Dùng đen pin quan sát xem xương bị hóc nằm ở phía bên nào. Nếu xương nằm ở bên trái thì hãy nhét tép tỏi đó vào mũi bên phải hoặc ngược lại.
+ Lấy tay bịt bên mũi còn lại rồi thở đều bằng miệng cho tới lúc thấy buồn nôn thì hãy nôn ra. Lúc này xương cá sẽ được lôi ra ngoài.
Thao tác ép bụng, vỗ lưng giúp đẩy xương cá ra ngoài
- Vỗ lưng và đẩy ép bụng
Bằng việc thực hiện phương pháp sơ cứu sau, bạn cũng có thể đẩy xương cá ra ngoài:
+ Đặt người bị hóc xương cá phía trước còn bạn đứng ở phía sau.
+ Lấy hai bàn tay đan vào nhau sau đó vòng ra phía trước bụng của người bị hóc xương, cổ tay đặt ở eo của họ rồi từ từ đẩy lên và liên tục kéo mạnh để cho xương cá bị đẩy ra ngoài.
+ Kết hợp vừa ấn bụng vừa vỗ vào phần lưng ở giữa hai vai để giúp cho xương dễ bị đẩy ra ngoài hơn.
- Nước của quả trám
Nếu bị hóc xương cá và trong nhà đang có sẵn quả trám, hãy lấy phần thịt của loại quả này đêm giã nát rồi chắt lấy nước uống.
2.2. Một vài lưu ý khi chữa hóc xương cá tại nhà
Các mẹo chữa hóc xương cá tại nhà trên đây hoàn toàn là kinh nghiệm dân gian được truyền tai từ thế hệ này qua thế hệ khác, nó chỉ có hiệu quả với những trường hợp nuốt phải xương nhỏ và mới vừa bị hóc. Nếu bạn đã áp dụng nó và thành công thì ngay sau đó, hãy nhớ uống thật nhiều nước và không khạc nhổ nhiều để tránh gây tổn thương thực quản.
Trẻ em bị hóc xương cá tốt nhất nên đưa đến gặp bác sĩ để loại bỏ xương cá một cách an toàn
Trường hợp đã thực hiện mẹo chữa hóc xương cá tại nhà như chia sẻ ở trên một lần mà không hiệu quả thì cũng không nên cố thực hiện thêm các lần khác vì rất dễ khiến cho niêm mạc cổ bị tổn thương, đặc biệt, nếu hóc phải xương cá to sẽ vô cùng nguy hiểm. Mặt khác, bạn cũng cần tuyệt đối tránh việc dùng tay hay vật dùng nào để tìm cách móc xương cá ra.
Ngoài ra, những trường hợp sau cần lưu ý để đến gặp bác sĩ ngay lập tức để tìm cách gắp xương cá nhanh và an toàn:
- Đã dùng mẹo chữa hóc xương cá nhưng không có tác dụng.
- Gặp phải hiện tượng: thở rít, khó thở, đau càng ngày càng nhiều và mạnh, ngực sưng, cổ bị phù nề, bầm tím họng, chảy nước miếng liên tục, không thể ăn uống,...
- Mẩu xương cá lớn, nằm sâu bên trong thực quản.
Tất cả những mẹo chữa hóc xương cá tại nhà trên đây chỉ có tính chất tham khảo. Trẻ em là đối tượng dễ bị hóc phải xương cá hơn rất nhiều so với người lớn nên khi cho trẻ ăn cá, hãy chú ý lọc xương thật kỹ và nên tránh cho trẻ ăn các loại cá có nhiều xương.
Nếu bạn không tự tin khi xử lý hay nhận thấy những hiện tượng như đã nói ở trên, đừng chủ quan cố gắng tự chữa hóc xương cá mà tốt nhất hãy đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa uy tín để được bác sĩ thăm khám và dùng dụng cụ chuyên dụng để gắp xương cá một cách an toàn.