Công dân là một cụm từ thường xuyên được nhắc đến trên thực tế để chỉ một cá nhân có quốc tịch của một hay nhiều quốc gia cụ thể. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về quyền và nghĩa vụ của công dân theo pháp luật Việt Nam. Cùng Luật Minh Gia tìm hiểu quy định của pháp luật Việt Nam về quyền và nghĩa vụ của công dân:
1. Công dân là gì?
Công dân là khái niệm dùng để chỉ một người thuộc về một quốc gia nhất định mà người đó mang quốc tịch hay nói cách khác, người có quốc tịch là công dân của một quốc gia. Nếu một người có hai hay nhiều quốc tịch sẽ là công dân của hai hay nhiều quốc gia.
Theo quy định tại Điều 17 Hiến pháp năm 2013, công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là người có quốc tịch Việt Nam. Công dân Việt Nam ở nước ngoài được Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam bảo hộ.
Như vậy, quốc tịch là căn cứ xác định công dân của một nước, thể hiện mối quan hệ giữa Nhà nước và công dân nước đó. Muốn được hưởng các quyền công dân của một quốc gia thì người đó phải có quốc tịch của quốc gia đó. Ví dụ: Người mang quốc tịch Việt Nam được xác định là công dân của Việt Nam, có các quyền lợi và nghĩa vụ với nhà nước theo quy định, chính sách pháp luật của nhà nước, được nhà nước bảo hộ.
2. Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân
Theo quy định của Hiến pháp nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, quyền công dân không tách rời nghĩa vụ công dân. Các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân được quy định trong Hiến pháp và các văn bản quy phạm pháp luật, điều chỉnh những quan hệ quan trọng giữa công dân và Nhà nước.
* Quyền của công dân: là các quyền mà pháp luật quốc gia ghi nhận một người là cá nhân có quốc tịch có, bao gồm quyền về dân sự, chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội. Tại các Điều 14 đến Điều 49 Hiến pháp 2013, công dân Việt Nam có các quyền cơ bản sau:
- Quyền dân sự và chính trị:
+ Quyền sống được quy định tại Điều 19: “Mọi người có quyền sống. Tính mạng con người được pháp luật bảo hộ. Không ai bị tước đoạt tính mạng trái luật”.
+ Quyền tự do và an ninh cá nhân và quyền không bị tra tấn, bạo lực, nhục hình theo quy định tại Điều 20: “Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm; không bị tra tấn, bạo lực, truy bức, nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, sức khỏe, xúc phạm danh dự, nhân phẩm”.
+ Quyền lựa chọn nơi ở và tự do đi lại (Điều 22).
+ Quyền tự do tín ngưỡng và tôn giáo (Điều 24).
+ Quyền tự do ngôn luận, báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình (Điều 25).
+ Quyền bình đẳng về giới tính (Điều 26).
+ Quyền bầu cử, ứng cử và tham gia quản lý nhà nước (Điều 27).
+ Quyền về xét xử công bằng (Điều 31): “Người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự luật định và có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật”.
- Quyền kinh tế, xã hội và văn hóa
+ Quyền được bảo trợ và bảo hiểm xã hội (Điều 34).
+ Quyền làm việc và được hưởng những điều kiện làm việc thích đáng (Điều 35).
+ Quyền được chăm sóc sức khỏe (Điều 38).
+ Quyền học tập (Điều 39)
+ …
* Nghĩa vụ của công dân: là việc Nhà nước đòi hỏi công dân phải thực hiện những hành vi cần thiết khi Nhà nước yêu cầu, nếu công dân không thực hiện thì Nhà nước sẽ áp dụng các biện pháp như giáo dục, thuyết phục, thậm chí là áp dụng biện pháp cưỡng chế.
Công dân theo quy định của Hiến pháp năm 2013 có các nghĩa vụ sau đây:
- Nghĩa vụ trung thành với Tổ quốc;
- Nghĩa vụ tham gia bảo vệ tổ quốc;
- Nghĩa vụ tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân;
- Nghĩa vụ tuân theo hiến pháp và pháp luật;
- Nghĩa vụ tham gia vào việc bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và chấp hành theo những quy tắc sinh hoạt công cộng…
Ngày hỏi:29/07/2014
Công dân Việt Nam có nghĩa vụ gì ?
Công dân Việt Nam có nghĩa vụ trung thành với Tổ quốc. Phản bội Tổ quốc là tội nặng nhất.
Bảo vệ Tổ quốc là nghĩa vụ thiêng liêng và quyền cao quý của công dân.
Công dân phải thực hiện nghĩa vụ quân sự và tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân.
Công dân có nghĩa vụ tuân theo Hiến pháp và pháp luật; tham gia bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội và chấp hành những quy tắc sinh hoạt công cộng.
Công dân có nghĩa vụ học tập.
Mọi người có nghĩa vụ bảo vệ môi trường.
Mọi người có nghĩa vụ nộp thuế theo luật định.
Mọi người có nghĩa vụ thực hiện các quy định về phòng bệnh, khám bệnh, chữa bệnh.
Theo Tài liệu Hỏi - Đáp về Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
THÔNG TIN NGƯỜI TRẢ LỜI
-
- Ban Tuyên giáo Trung ương
- 49 Phan Đình Phùng, Ba Đình, Hà Nội
- Click để Xem thêm
Nghĩa vụ công dân là Việc nhà nước đòi hỏi công dân phải thực hiện những hành vi cần thiết khi Nhà nước yêu cầu, nếu không thực hiện thì Nhà nước buộc phải áp dụng bằng mọi biện pháp từ giáo dục, thuyết phục đến cưỡng chế.
Nghĩa vụ công dân tương ứng với quyền của Nhà nước có thể đưa ra những quy định bắt buộc đối với công dân phải thực hiện các hành vi cần thiết. Nghĩa vụ công dân được Nhà nước quy định trong Hiến pháp và các văn bản pháp luật.
THÔNG TIN NGƯỜI TRẢ LỜI
-
- 17, Nguyễn Gia Thiều, phường 6, Quận 3, Hồ Chí Minh
- Click để Xem thêm
Thực hiện nghĩa vụ là hành động làm hoặc không làm theo bổn phận của mỗi chủ thể. Hiện nay để đảm bảo bình đẳng, vì lợi ích của một hoặc nhiều chủ thể khác, quyền và nghĩa vụ thể hiện rõ sự ràng buộc của các bên.
Vậy nghĩa vụ là gì, ví dụ về nghĩa vụ, quyền và nghĩa vụ công dân được hiểu như thế nào. Nhằm giải quyết thắc mắc và hỗ trợ tư vấn Luật Hoàng Phi xin chia sẻ gửi đến Quý độc giả bài viết dưới đây.
Nghĩa vụ là gì?
Nghĩa vụ là việc đòi hỏi mỗi công dân phải thực hiện hành vi cần thiết do Nhà nước yêu cầu, nếu không tuân thủ thực hiện đúng thì Nhà nước buộc phải áp dụng biện pháp như giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế.
Nghĩa vụ là việc phải làm theo bổn phận của mình, Bộ luật dân sự 2015 có quy định nghĩa vụ là việc mà một hoặc nhiều chủ thể phải tiến hành như: chuyển giao quyền, trả tiền, giấy tờ có giá trị thực hiện hoặc không thực hiện công việc vì lợi ích của một hoặc nhiều chủ thể khác.
Nghĩa vụ đạo đức là gì?
Nghĩa vụ đạo đức là một tiêu chí để đánh giá sự phát triển ý thức đạo đức của mỗi con người, đây là một phạm trù cơ bản của đạo đức học và đóng vai trò quan trọng trong đời sống đạo đức xã hội.
Nghĩa vụ đạo đức là thước đi sự tiến bộ, giá trị đời sống đạo đức của một xã hội nhất định, việc thực hiện nghĩa vụ đạo đức tốt hay xấu phụ thuộc vào tình trạng tiến bộ hay thoái hóa đời sống đạo đức trong một xã hội.
Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân
Ngoài nắm rõ khái niệm nghĩa vụ là gì, Luật Hoàng Phi xin cung cấp thêm thông tin về quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân như sau:
Quyền công dân là những hành vi theo ý chí, nguyện vọng, nhận thức khả năng của mình, được thực hiện những công việc mà pháp luật không cấm.
Nghĩa vụ công dân là những hành vi bắt buộc phải thực hiện theo yêu cầu của Nhà nước, vì lợi ích của Nhà nước.
Quyền và nghĩa vụ công dân thể hiện rõ nhất là mối quan hệ qua lại, bình đẳng giữa nhà nước và công dân, quyền tự do cơ bản của công dân xuất phát từ quyền tự do cơ bản của con người được Nhà nước thừa nhận, quy định trong Hiến pháp.
Quyền và nghĩa vụ công dân tuy đối lập nhưng lại được thống nhất với nhau. Công dân đều được hưởng lợi ích chính đáng từ Nhà nước và cũng đồng thời phải tuân thủ, chấp hành những quy định chung mà Nhà nước đặt ra, bắt buộc phải thực hiện.
Như vậy, công dân ở trong hay ngoài lãnh thổ Việt Nam đều có địa vị pháp lý bao gồm quyền và nghĩa vụ do Nhà nước quy định, thể hiện mối quan hệ bền vững, mang tính lâu dài.
Ví dụ về nghĩa vụ
Ví dụ về nghĩa vụ như sau:
– Công dân đi nghĩa vụ quân sự, đây là nghĩa vụ vẻ vang trong quân đội nhân dân Việt Nam. Thời gian phục vụ nghĩa vụ quân sự là 24 tháng, công dân tham gia độ tuổi từ 18- 25 tuổi ( vì lý do đang học đại học, cao đẳng thì kéo dài hết 27 tuổi). Công dân tham gia phải đủ điều kiện tiêu chuẩn chính trị, tiểu chuẩn sức khỏe và văn hóa.
– Công dân tham gia nghĩa vụ dân quân tự vệ, đây là nghĩa vụ bảo vệ tài sản và tính mạng của nhân dân, tiêu chuẩn tham gia phải có lý lịch rõ ràng, thực hiện và chấp hành tốt chủ trương, chính sách của Đảng và có đủ sức khỏe tham gia dân quân tự vệ.
Trên đây là một số thông tin tư vấn và giải đáp thắc mắc về nghĩa vụ là gì, ví dụ về nghĩa vụ, quyền và nghĩa vụ công dân được hiểu như thế nào mà LuatHoangPhi.Vn muốn gửi đến Quý độc giả tham khảo. Để được hỗ trợ và tư vấn thêm liên hệ chúng tôi qua Tổng đài tư vấn 19006557.