Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS Nguyễn Thị Minh Hòa ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH -----  ----- tế H uế KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGHIÊN CỨU NHẬN THỨC CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG ại họ cK in h ĐỐI VỚI AN TOÀN THỰC PHẨM TRONG TIÊU THỤ THỊT TẠI THÀNH PHỐ HUẾ Giáo viên hướng dẫn: MAI THỊ LY TS. NGUYỄN THỊ MINH HÒA Đ Sinh viên thực hiện: Lớp: K44B- QTKDTM Niên khóa: 2010 – 2014 Huế, 05/2014 SVTH: Mai Thị Ly – K44B QTKDTM 1 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS Nguyễn Thị Minh Hòa Với tình cảm chân thành, cho phép tôi được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến tất cả các cơ quan và cá nhân đã tạo điều kiện, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu đề tài. Lời đầu tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến quý Thầy, Cô giáo trường Đại học Kinh tế Huế đã nhiệt tình giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt bốn tế H uế năm đại học và tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành bài khóa luận này. Để có được kết quả này, tôi vô cùng biết ơn và bày tỏ lòng kính trọng đến TS. Nguyễn Thị Minh Hòa, người đã dành nhiều thời gian, tâm huyết truyền đạt, chỉ ại họ cK in h dạy tận tình những kiến thức bổ ích về những vấn đề liên quan đến đề tài, cũng như những thiếu sót trong suốt quá trình thực hiện, giúp tôi có được những nền tảng cần thiết để hoàn thiện đề tài nghiên cứu này. Bên cạnh đó, tôi cũng gửi lời cảm ơn chân thành cảm ơn đến Ban lãnh đạo, các anh chị nhân viên tại Chi cục An toàn Thực phẩm, đặc biệt là Th.s Huỳnh Trường Ngọ, Trưởng phòng ĐKCL&CNSP đã nhiệt tình giúp đỡ, cung cấp cho tôi các tài liệu cần thiết và những kiến thức thực tế trong suốt Đ quá trình thực tập. Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình và bạn bè đã quan tâm, ủng hộ tôi trong quá trình thực hiện đề tài. Do còn hạn chế về thời gian, kiến thức và kinh nghiệm, đề tài không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự chỉ bảo, ý kiến đóng góp chân thành của quý Thầy, Cô và các bạn. Một lần nữa, tôi xin chân thành cảm ơn! Huế, tháng 05 năm 2014 Sinh viên Mai SVTH: Mai Thị Ly – K44B QTKDTM Thị Ly 2 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS Nguyễn Thị Minh Hòa MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................v DANH MỤC BẢNG BIỂU....................................................................................... vi DANH MỤC SƠ ĐỒ............................................................................................... viii DANH MỤC HÌNH ..................................................................................................................... ix PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ ..............................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................................1 tế H uế 2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................3 4. Phương pháp nghiên cứu ..........................................................................................4 4.1. Các thông tin cần thu thập ..................................................................................4 ại họ cK in h 4.2. Quy trình nghiên cứu..........................................................................................4 4.3. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................5 4.3.1. Nghiên cứu định tính ...................................................................................5 4.3.2. Nghiên cứu định lượng ................................................................................5 4.3.2.1. Xác định kích thước mẫu và phương pháp thu thập số liệu ..................5 4.3.2.2. Phương pháp xử lý, phân tích dữ liệu ...................................................8 5. Kết cấu của đề tài ......................................................................................................9 Đ PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .........................................10 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ NHẬN THỨC CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG ĐỐI VỚI AN TOÀN THỰC PHẨM TRONG TIÊU THỤ THỊT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HUẾ .....................................................................................................10 1.1. Lý luận về nhận thức An toàn thực phẩm ........................................................10 1.1.1. Lý luận về nhận thức..................................................................................10 1.1.1.1. Khái niệm nhận thức ...........................................................................10 1.1.1.2. Phân loại nhận thức .............................................................................10 1.1.1.3. Đánh giá nhận thức của khách hàng. ...................................................13 1.1.1.4. Quá trình người tiêu dùng tăng cường trình độ nhận thức ..................13 SVTH: Mai Thị Ly – K44B QTKDTM i Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS Nguyễn Thị Minh Hòa 1.1.2. Lý thuyết về An toàn thực phẩm ...............................................................17 1.1.3. Nhận thức An toàn thực phẩm ...................................................................18 1.2. Lý thuyết về người tiêu dùng và tiêu dùng ......................................................18 1.2.1. Lý thuyết người tiêu dùng..........................................................................18 1.2.1.1. Khái niệm người tiêu dùng ..................................................................18 1.2.1.2. Phân loại người tiêu dùng ....................................................................18 1.2.2. Lý thuyết về tiêu dùng ...............................................................................19 1.2.2.1. Khái niệm tiêu dùng ............................................................................19 1.2.2.2. Phân loại tiêu dùng ..............................................................................19 tế H uế 1.3. Nhận thức ATTP trong tiêu dùng .....................................................................20 1.4. Nhận thức ATTP trong tiêu thụ thịt .................................................................20 1.4.1. Các khái niệm liên quan về thịt .................................................................20 1.4.2. Nhận thức ATTP trong tiêu thụ thịt ...........................................................21 ại họ cK in h 1.5. Tình hình sản xuất và tiêu thụ thịt ở Việt Nam trong thời gian gần đây: .............22 1.6. Một số nghiên cứu liên quan đến nhận thức ATTP trong tiêu thụ thịt ............24 CHƯƠNG 2: NHẬN THỨC CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG ĐỐI VỚI AN TOÀN THỰC PHẨM TRONG TIÊU THỤ THỊT TẠI THÀNH PHỐ HUẾ....................29 2.1. Tổng quan về thành phố Huế ...........................................................................29 2.1.1. Đặc điểm về dân số ....................................................................................29 2.1.2. Tình hình phát triển kinh tế năm 2013.......................................................29 Đ 2.1.2.1. Du Lịch - Dịch vụ - Thương mại.........................................................29 2.1.2.2. Công nghiệp - TTCN ...........................................................................29 2.1.2.3. Sản xuất nông nghiệp ..........................................................................30 2.1.2.4. Thu chi Ngân sách ...............................................................................30 2.1.2.5. Khoa học công nghệ ............................................................................30 2.1.3. Tình hình ATTP trên địa bàn toàn tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2013 .........31 2.1.3.1. Công tác thông tin truyền thông ..........................................................31 2.1.3.2. Công tác thanh tra, kiểm tra ................................................................32 2.1.3.3. Tình hình ngộ độc thực phẩm.............................................................34 2.1.3.4. Hoạt động cấp chứng nhận đủ điều kiện VSATTP .............................35 SVTH: Mai Thị Ly – K44B QTKDTM ii Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS Nguyễn Thị Minh Hòa 2.1.4. Một số đặc điểm về sản xuất và tiêu thụ thịt trên địa bàn Tp Huế ............36 2.2. Kết quả nghiên cứu và thảo luận về nhận thức của người tiêu dùng đối với an toàn thực phẩm đối với an toàn thực phẩm trong tiêu thụ thịt tại Thành Phố Huế. .................39 2.2.1. Khái quát về mẫu điều tra ..........................................................................39 2.2.2. Phân tích nhân tố khám phá EFA. .............................................................51 2.2.2.1. Rút trích các nhân tố ảnh hưởng đến nhận thức của người tiêu dùng đối với an toàn thực phẩm trong tiêu thụ thịt trên địa bàn thành phố Huế .........51 2.2.2.2. Rút trích nhân tố “Nhận thức ATTP” về vấn đề ATTP trong tiêu thụ thịt của người tiêu dùng trên địa bàn thành phố Huế ..........................................57 tế H uế 2.2.3. Kiếm định độ tin cậy thang đo (Cronbach's Alpha). .................................58 2.2.4. Phân tích nhân tố khẳng định CFA ...............................................................59 2.2.5. Mô hình cấu trúc (SEM) ............................................................................63 2.2.5.1. Phân tích mô hình cấu trúc tuyến tính SEM lần 1 ...............................64 ại họ cK in h 2.2.5.2. Phân tích mô hình cấu trúc tuyến tính SEM lần 2 ...............................66 2.2.5.3. Phân tích mô hình cấu trúc tuyến tính SEM lần 3 ...............................67 2.2.5.4. Ước lượng mô hình bằng Bootstrap ....................................................69 2.2.6. Kiểm định tính phân phối chuẩn của số liệu..............................................71 2.2.7. Đánh giá của người tiêu dùng về các yếu tố tác động tới nhận thức về ATTP trong tiêu thụ thịt trên địa bàn thành Huế. ...................................................72 2.2.7.1. Đánh giá của người tiêu dùng về các yếu tố ý thức sức khỏe .............73 Đ 2.2.7.2. Đánh giá của người tiêu dùng về các yếu tố vai trò chính phủ. ..........75 2.2.7.3. Đánh giá của người tiêu dùng về các yếu tố sản phẩm tiềm năng ......76 2.2.7.4. Đánh giá của người tiêu dùng về các yếu tố nhận biết ATTP 2..........78 2.3. Nhận xét chung.................................................................................................79 CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỂU BIẾT VÀ NHẬN THỨC CHO NGƯỜI TIÊU DÙNG VỀ AN TOÀN THỰC PHẨM TRONG TIÊU THỤ THỊT TRÊN ĐẠI BÀN THÀNH PHỐ HUẾ ...........80 3.1. Định hướng nâng cao hiểu biết và nhận thức cho người tiêu dùng về an toàn thực phẩm trong tiêu dùng thịt. ..................................................................................80 SVTH: Mai Thị Ly – K44B QTKDTM iii Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS Nguyễn Thị Minh Hòa 3.1.1. Định hướng chiến lược quốc gia An toàn thực phẩm giai đoạn 2011-2020 và tầm nhìn 2030.....................................................................................................80 3.1.1.1. Quan điểm chỉ đạo ...............................................................................80 3.1.1.2. Mục tiêu của Chiến lược .....................................................................79 3.1.2. Định hướng chiến lược chăn nuôi an toàn tỉnh Thiên Thiên Huế .............83 3.1.2.1. Quan điểm ...........................................................................................83 3.1.2.2. Mục tiêu ...............................................................................................83 3.2. Giải pháp nâng cao hiểu biết và nhận thức cho người tiêu dùng về an toàn thực phẩm trong tiêu dùng thịt. ..........................................................................................84 tế H uế 3.2.1. Nhóm giải pháp về ý thức sức khỏe...........................................................84 3.2.2. Nhóm giải pháp về vai trò của chính phủ ..................................................85 3.2.3. Nhóm giải pháp về sản phẩm tiềm năng ....................................................86 3.2.4. Nhóm giải pháp về nhận biết ATTP 2 .......................................................87 ại họ cK in h PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..................................................................89 3.1. Kết luận ............................................................................................................89 3.2 Kiến nghị ...........................................................................................................90 3.2.1 Đối với các cơ quan nhà nước ....................................................................90 3.2.2 Kiến nghị đối với người tiêu dùng: .............................................................92 Đ TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................................................93 SVTH: Mai Thị Ly – K44B QTKDTM iv Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS Nguyễn Thị Minh Hòa DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Thành phố HCM Hồ Chí Minh ATTP An toàn thực phẩm VSATTP Vệ sinh an toàn thực phẩm NĐTP Ngộ độc thực phẩm CS Cơ sở TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam TQ Trung Quốc NN & PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn VN Việt Nam ại họ cK in h tế H uế Tp, TP UBND Ủy Ban Nhân Dân CN Công nghiệp TTCN Tiểu thủ công nghiệp NQ Nghị quyết CT Chính phủ Đ CP Chỉ thị KHCN Khoa học công nghệ T.Ư Trung Ương CNVC Công nhân viên chức SVTH: Mai Thị Ly – K44B QTKDTM v Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS Nguyễn Thị Minh Hòa DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Kết quả hoạt động thông tin truyền thông trên địa bàn toàn tỉnh .................31 Bảng 2.2. Kết quả thanh tra, kiểm tra (ngành y tế quản lí) ...........................................32 Bảng 2.3. Kết quả thanh tra, kiểm tra tất cả các cơ sở trên địa bàn tỉnh .......................33 Bảng 2.4. Tình hình vi phạm và xử lí vi phạm ..............................................................33 Bảng 2.5. Các nội dung vi phạm chủ yếu ......................................................................34 Bảng 2.6. Số vụ, mắc, chết do ngộ độc thực phẩm .......................................................34 tế H uế Bảng 2.7. Phân cấp quản lí theo loại hình cơ sở ..........................................................35 Bảng 2.8. Kết quả cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện VSATTP ..................................35 Bảng 2.9. Cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP theo loại hình cơ sở ...................36 Bảng 2.10. Khái quát về mẫu điều tra ...........................................................................39 ại họ cK in h Bảng 2.11: Loại thịt thường mua và mức độ mua .........................................................44 Bảng 2.12: Nguyên nhân mua thịt nhiều nhất ...............................................................45 Bảng 2.13: Thường mua thịt ở đâu và vì sao lại thường mua ở đó ...............................46 Bảng 2.14: Vấn đề quan tâm khi đi mua thịt .................................................................47 Bảng 2.15: Thế nào gọi là an toàn trong tiêu thụ thịt ....................................................49 Bảng 2.16: Nhận thông tin về ATTP ở đâu ...................................................................50 Bảng 2.17: Lợi ích khi sử dụng thực phẩm an toàn ......................................................51 Đ Bảng 2.18: Phân nhóm sau khi xoay EFA .....................................................................53 Bảng 2.19: Hệ số tải của nhóm nhân tố “nhận thức ATTP” .........................................57 Bảng 2.20: Kiểm định Cronbach's Alpha ......................................................................58 Bảng 2.21: Quy tắc đánh giá mức độ phù hợp của mô hình cấu trúc ...........................59 Bảng 2.22: Các chỉ số đánh giá sự phù hợp của mô hình với dữ liệu thị trường (trước khi hiệu chỉnh bằng hệ số MI - Modification Indices) (sơ đồ 1 phụ lục 2) ...................59 Bảng 2.23: Các chỉ số đánh giá sự phù hợp của mô hình với dữ liệu thị trường (sau khi hiệu chỉnh bằng hệ số MI - Modification Indices) ........................................................60 Bảng 2.24: Độ tin cậy tổng hợp và tổng phương sai rút trích các khái niệm ................60 Bảng 2.25: Tổng phương sai rút trích (AVE) của các khái niệm .................................61 SVTH: Mai Thị Ly – K44B QTKDTM vi Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS Nguyễn Thị Minh Hòa Bảng 2.26: Ma trận tương quan giữa các khái niệm .....................................................62 Bảng 2.27: Kết quả phân tích mô hình cấu trúc tuyến tính SEM lần 1 .........................65 Bảng 2.28: Các trọng số chưa chuẩn hóa phân tích SEM lần 2 ....................................67 Bảng 2.29: Các trọng số chưa chuẩn hóa phân tích SEM lần 3 ....................................67 Bảng 2.30: Các trọng số chưa chuẩn hóa phân tích Bootstrap ......................................70 Bảng 2.31. Hệ số Skewness và Hệ số Kurtosis của các biến nghiên cứu .....................72 Bảng 2.32: Đánh giá của người tiêu dùng về các yếu tố ý thức sức khỏe.....................73 Bảng 2.33: Đánh giá của người tiêu dùng về các yếu tố vai trò chính phủ...................75 Bảng 2.34. Đánh giá của người tiêu dùng về các yếu tố sản phẩm tiềm năng ..............77 Đ ại họ cK in h tế H uế Bảng 2.35: Đánh giá của người tiêu dùng về các yếu tố nhận biết ATTP 2 .................78 SVTH: Mai Thị Ly – K44B QTKDTM vii Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS Nguyễn Thị Minh Hòa DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Mô hình nghiên cứu của Vebeke và cộng sự ...............................................25 Sơ đồ 1.2: Mô hình nghiên cứu của ZK BEKTAS, B.Miran, OK UYSAL và C.GUNDEN ...................................................................................................................26 Sơ đồ 1.3: Mô hình nghiên cứu của Mimi Liana và cộng sự CHƯƠNG 2: NHẬN tế H uế THỨC CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG ĐỐI VỚI AN TOÀN THỰC PHẨM TRONG TIÊU THỤ THỊT TẠI THÀNH PHỐ HUẾ ..................................................................28 Đ ại họ cK in h Sơ đồ 2.1: Các nhân tố ảnh hưởng đến NTATTP .........................................................71 SVTH: Mai Thị Ly – K44B QTKDTM viii