Người được bác hồ đeo khăn quàng đỏ là ai

Đến bây giờ, dù ở tuổi 73, bà Nguyễn Bích Ngọc (sinh năm 1947, tại Hải Hậu, Nam Định) vẫn nhớ như in những kỷ niệm với Bác Hồ để có bức ảnh lịch sử này. Năm 1954, giải phóng thủ đô, bà theo cha mình về Hà Nội. Khi đang là học sinh tiểu học Trường Trưng Vương, may mắn đến với người đội viên nhỏ khi được chọn để biên chế vào đội thiếu nhi tặng hoa trực thuộc Cục Lễ tân (Bộ Ngoại giao). Bà Nguyễn Bích Ngọc nhớ lại khoảnh khắc trước khi bức ảnh ra đời: “Hôm đó là lễ kỷ niệm lần thứ 20 ngày thành lập Đội TNTP Hồ Chí Minh. Trước khi vào chụp ảnh, Bác Hồ xoa đầu tôi rồi quay sang Thủ tướng Phạm Văn Đồng, hỏi: “Cháu Bích Ngọc là con ai?”. Thủ tướng đáp: “Thưa Bác, cháu Bích Ngọc là con gái đồng chí Nguyễn Văn Hoan, học trò khóa đầu tiên Bác huấn luyện tại Quảng Châu (Trung Quốc) đấy ạ”.

Bác Hồ quàng khăn đỏ cho Đội TNTP Hồ Chí Minh là bức ảnh tư liệu gốc có giá trị to lớn về lịch sử. Một bức ảnh hiếm hoi được phổ biến rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng trong hơn nửa thế kỷ qua nhưng ít người biết đến người đội viên trong ảnh là ai. Bức ảnh lại ra đời vào thời điểm kỷ niệm 20 năm thành lập Đội TNTP, nên càng vô cùng có ý nghĩa.

Ông Nguyễn Hạnh, Phó tổng biên tập Tạp chí Xưa và Nay

Cũng theo tiết lộ của bà Bích Ngọc, người chụp bức ảnh là một nhân viên Cục Lễ tân. “Thực ra, do bức ảnh đóng vai trò đại diện cho thiếu nhi cả nước với Bác Hồ, nên suốt một thời gian dài truyền thông không nhất thiết phải truy tìm danh tính người đội viên có được vinh dự may mắn này”, bà Bích Ngọc nói.

Với góc nhìn lịch sử, gia đình bà Nguyễn Bích Ngọc đã liên hệ nhà sử học Dương Trung Quốc, người hiểu rõ về gia đình cụ Nguyễn Văn Hoan (nguyên Viện trưởng Viện Công tố phúc thẩm 16 tỉnh miền Bắc, nguyên Phó ban Nghiên cứu lịch sử Đảng - Trưởng ban là đồng chí Trường Chinh) là thân sinh bà Nguyễn Bích Ngọc, để cung cấp các tư liệu gốc.

Xác nhận của Viện Bảo tàng Cách mạng VN ghi rõ thời điểm bức ảnh được chụp là “nhân dịp kỷ niệm lần thứ 20 ngày thành lập Đội TNTP Hồ Chí Minh”. Mặt sau có bút tích ký xác nhận của Viện Bảo tàng Cách mạng VN: “Kính biếu bác Nguyễn Văn Hoan tấm ảnh Bác Hồ quàng khăn đỏ cho cháu Bích Ngọc nhân dịp kỷ niệm lần thứ 20 ngày thành lập Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh. Hà Nội ngày 01-06-1961. K/t Viện trưởng: Đặng Xuân Thiều”.

Như vậy, từ 15.5.1941 - 15.5.1961, chính mốc sự kiện 20 năm và dịp 1.6.1961, nghĩa là chỉ 17 ngày sau khi ảnh được chụp thì lãnh đạo Viện bảo tàng đã ký tên, đóng dấu gửi đề tặng thân sinh bà Bích Ngọc và bức ảnh trở thành một báu vật vô giá của gia đình bà.

Người được bác hồ đeo khăn quàng đỏ là ai

Bút tích có chữ ký xác nhận của Viện Bảo tàng Cách mạng VN

Cảm động và tự hào

Sau này, thấy bức hình Bác Hồ quàng khăn đỏ cho Đội TNTP Hồ Chí Minh xuất hiện dày đặc trên các ấn phẩm sách báo và giấy khen thưởng Cháu ngoan Bác Hồ của Đội TNTP, bà Bích Ngọc vô cùng cảm động. Bà thường kể cho con cháu nghe về những kỷ niệm với Bác Hồ. Anh Trần Quốc Dũng, con trai trưởng của bà Bích Ngọc, tâm sự: “Mẹ tôi thường hay hồi tưởng về thời niên thiếu, giai đoạn sinh hoạt trong đội thiếu nhi vào tặng hoa Phủ Chủ tịch, được ở gần bên Người - lãnh tụ vĩ đại của dân tộc VN, với sự vinh dự và niềm tự hào vô cùng. Cảm động nhất, ít ai biết người thay mặt Viện Bảo tàng Cách mạng VN ký tặng bức ảnh này cho ông ngoại tôi là nhà thơ Đặng Xuân Thiều (1909 - 1965), khi ấy đang là phó viện trưởng (sau này là viện trưởng) - người bạn tù Côn Đảo kiên trung cùng ông”.

Cũng như bà Nguyễn Bích Ngọc, ngày còn đi học, cứ mỗi khi đến trường nhìn ảnh Bác Hồ quàng khăn đỏ cho Đội TNTP Hồ Chí Minh, anh Dũng như luôn thấy mẹ hiện diện trong suốt thời niên thiếu. “Không riêng gì tôi, tất cả con cháu trong đại gia đình cụ Nguyễn Văn Hoan luôn coi đây như vinh dự lớn, một động lực phấn đấu trong học tập và cuộc sống. Ngọn lửa ấy đã và vẫn sẽ mãi truyền sang các thế hệ nối tiếp”, anh Dũng chia sẻ.

Còn bà Nguyễn Bích Ngọc, sau khi tốt nghiệp ĐH Bách khoa Hà Nội chuyên ngành hóa công nghiệp, về công tác tại Bộ Công nghiệp. Đến tháng 5.1975, cô đội viên nhỏ nhắn năm nào lên đường vào miền Nam tiếp quản Trường ĐH Cần Thơ. Năm 1985, bà chuyển công tác về Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, làm việc đến tuổi hưu. Bà có 2 người con trai và hiện đang sống yên bình tại TP.HCM.

Bức ảnh Bác Hồ quàng khăn đỏ cho Đội TNTP Hồ Chí Minh vẫn do ông Nguyễn Văn Hoan lưu giữ từ khi gia đình nhận từ Viện bảo tàng. Tháng 2.1991, sau khi cụ mất, gia đình và Ban Tổ chức T.Ư cùng soạn, hệ thống lại các tư liệu về cuộc đời hoạt động cách mạng của cụ và tổ chức trao lại bức ảnh lịch sử cho bà Bích Ngọc. Theo đề nghị của nhà sử học Dương Trung Quốc, gia đình đang lựa chọn thời điểm thích hợp để trao tặng Viện Bảo tàng Cách mạng VN (nay là Bảo tàng Lịch sử quốc gia VN), nhằm góp phần giữ gìn và tôn vinh giá trị di sản của bức ảnh quý.

Tin liên quan

Nam Phong

Hàng xóm nhà em ạ, Bác Kim hiện sống tại ngõ 45 Đinh Tiên Hoàng, bác từng là giáo viên tiểu học trường TH Đinh Tiên Hoàng đấy ạ

2021-3-27

35

Reply

@levietbac210703

Bà là Đinh Thị Lê Kim sinh năm 1951 trú tại quận Hồng Bàng thành phố Hải Phòng là người vinh dự được Bác Hồ đeo cho khăn quàng đỏ 🥰

♬ original sound - Denis Dang - Denis Dang

“CÔ BÉ” ĐƯỢC BÁC HỒ ĐEO KHĂN QUÀNG ĐỎ Bà là Đinh Thị Lê Kim, sinh năm 1951, trú tại quận Hồng Bàng, TP Hải Phòng. Tôi...

Posted by ĐƯỜNG CHÚNG TA ĐI onSunday, December 19, 2021

(HNM) - Tại Đại hội Anh hùng và Chiến sĩ thi đua toàn quốc năm 1966, bà là một trong 6 học sinh tiêu biểu đại diện cho học sinh cả nước vinh dự được Bác Hồ đeo cho khăn quàng đỏ. Bởi có mối thân tình với con trai bà - vốn là bạn đồng môn, tôi biết cả cuộc đời bà luôn sống giản dị và tận lực, tận tâm với nghề, góp phần nhỏ bé làm lan tỏa tinh thần học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Bác Hồ.

Người được bác hồ đeo khăn quàng đỏ là ai

Bà Đinh Thị Lê Kim và tác giả.


Cô bé Việt kiều "Hạt Mít"
Bà là Đinh Thị Lê Kim, sinh năm 1951, trú tại quận Hồng Bàng, TP Hải Phòng. Tôi vốn là bạn học phổ thông với con trai bà. Có lần tôi hỏi, việc bà là một trong những học sinh được Bác Hồ trực tiếp đeo cho khăn quàng đỏ, tặng huy hiệu rồi chụp ảnh cùng... trong một sự kiện lớn của đất nước thực sự là vinh dự đối với không chỉ cá nhân, gia đình bà mà còn với cả ngành Giáo dục và nhân dân thành phố Cảng, vậy sao báo chí ít biết và hầu như không viết về bà. Bà cười bảo, với bà đó thực sự là niềm vinh dự lớn. Cũng có một số nhà báo đến hỏi, nhưng bà ngại nói, vậy thôi! Bà kể, gia đình bà là Việt kiều sinh sống ở Thái Lan. Những năm 1960, theo tiếng gọi của Đảng, của Bác, Việt kiều về nước nhiều lắm, Nhà nước tổ chức đưa đón chứ không phải về đơn lẻ. Thời gian đó, bố của bà là thầy dạy chữ ở Thái Lan. Ông vốn là bộ đội bị thương trong chiến đấu, được đưa sang một làng người Việt ở nước bạn để chữa bệnh, nhưng cũng được ngầm hiểu là còn để tham gia xây dựng phong trào cách mạng trong cộng đồng Việt kiều nơi đây. Ông tham gia Hội Việt kiều với nhiệm vụ dạy chữ cho con, cháu các thành viên trong hội. Ông là người chồng thứ hai của mẹ bà. Trước khi gặp bố bà, mẹ bà trong cảnh chồng là liệt sĩ, một nách hai con mới sang Thái Lan buôn bán để kiếm sống, ở nhờ nhà thầy giáo. Ông bà nên duyên rồi sinh ra bà... Những kỷ niệm một thời gian khó cứ thế ùa về trong câu chuyện của bà giáo đôn hậu... Bà Kim cùng bố mẹ được sắp xếp đi về bằng đường biển vào năm 1961. Bố của bà nguyên là học sinh Trường Bách nghệ Pháp nên được đưa về Hải Phòng để tham gia xây dựng ngành Công nghiệp. Trước đó, hai người em của bà đã được đưa về nước. Tới năm 1964, Mỹ ném bom Hải Phòng, cả gia đình phải sơ tán ra ngoại thành ở xã Lê Thiện (huyện An Dương), là xã cuối cùng của Hải Phòng về phía Tây, rồi vừa đi học vừa phải liên tục sơ tán để tránh bom đạn. Cho đến năm 1974, bà tốt nghiệp Trường Đại học Sư phạm I (Hà Nội) và được phân công về Hải Phòng dạy ở Trường cấp 2 Hồng Bàng. Lúc ấy, Trường Hồng Bàng mới bắt đầu tái thành lập sau chiến tranh. Bà dạy ở đó tận cho đến khi về hưu. Cùng học đại học sư phạm với bà, có người được phân về Quảng Trị, người về Đầm Hà (Quảng Ninh)... Thời ấy đi lại vất vả lắm, chỉ di chuyển từ Quảng Ninh về Hải Phòng đã mất tới 3 ngày. "Năm dự Đại hội, được Bác trực tiếp đeo cho khăn quàng đỏ, bà bao nhiều tuổi ạ?" - Tôi hỏi bà, với cách xưng hô thay cho con mình. Bà lẩm nhẩm nhớ lại, quãng chừng 15 tuổi, cuối năm 1966, tại Đại hội Anh hùng và Chiến sĩ thi đua toàn quốc. Năm đó, Hải Phòng có một anh hùng của Xi măng Hải Phòng, một anh hùng của Cảng Hải Phòng. Bà là đại diện duy nhất của học sinh Hải Phòng. Cả nước chỉ có 6 học sinh góp mặt tại sự kiện này. Trong một căn phòng rất lớn, Bác gọi các học sinh lên, bà bé nhất nên được Bác trìu mến đặt cho cái tên là “Hạt Mít”. Rồi bà được Bác trao quà, tặng Huy hiệu, Giấy khen, chụp ảnh lưu niệm cùng, vui lắm! Nhiều năm trước, một số cán bộ của ngành bảo tàng thành phố đến mượn huy hiệu về trưng bày, sau này bà cũng không hỏi để lấy lại. Chỉ còn một số bức ảnh đã nhuốm màu thời gian, được bà lưu giữ cẩn thận...

Trọn đời tâm huyết với nghề

Câu chuyện đang "đượm" thì bà có khách đến chơi, là hai mẹ con. Người mẹ từng là học sinh cũ của bà, nay đứa con gái lại gửi đến nhờ bà kèm thêm môn toán. Anh Vũ Tiến Dũng, con trai bà đang ngồi tiếp chuyện cùng, bảo: "May mắn, bà còn khỏe và minh mẫn, học sinh chủ yếu là người quen. Ngoài giờ dạy thì bà lại chăm sóc mấy đứa cháu nội, cháu ngoại và chợ búa, cơm nước... Nhiều lúc, con cái khuyên bà dạy ít, dành thời gian để nghỉ ngơi nhưng bà không chịu". "Thấy học sinh tiến bộ từng ngày, tự bà thấy khỏe ra rồi!" - bà Kim cười hồn hậu. Trong số học sinh đã và đang được bà kèm cặp, có những "gia đình học trò" mấy thế hệ, từ bố mẹ cho đến con, cháu. Ai trong lứa tuổi học sinh cấp THCS đều đến học. Bà về hưu hơn 10 năm rồi, nhưng học trò đến học thêm vẫn khá nhiều. Cháu nào đóng tiền học thì đóng, không đóng bà cũng không để ý. Có những gia đình cho con học cả năm, đến cuối năm mới nhớ gửi tiền cho bà. Bà còn tâm niệm - là trẻ đã đến học ở nhà thì ngoài dạy chữ, bà sẽ còn trông nom, chăm sóc để gia đình yên tâm. Có gia đình đề nghị bà dạy riêng và sẵn sàng trả mức tiền thù lao cao nhưng bà không đồng ý. Gần nhà có cháu là con một cô lao công nghèo, bố bị ung thư xương. Khi cháu nộp tiền, bà bảo chỉ lấy chút tượng trưng bởi nếu không lấy thì sẽ sợ gia đình cháu tủi thân. Lúc bố cháu nguy kịch, không chỉ động viên, sợ cháu đuối kiến thức, bà còn dành thêm thời gian hằng tuần để kèm riêng. Bà luôn sống như vậy, đơn giản và tâm huyết, trách nhiệm hết mình. Trong suốt đời công tác, dù bà rất giỏi chuyên môn và không ít lần được quan tâm cất nhắc làm công tác quản lý nhưng bà bảo, bà chỉ thích làm giáo viên đứng bục giảng.

Sợ bà nói chuyện nhiều sẽ mệt, tôi chào bà để về. Chia tay, bà bảo, giọng ấm mà tự hào: "Cả cuộc đời, bà luôn tâm niệm cố gắng học và làm theo Bác, trước hết là sự giản dị, lấy thiện tâm làm gốc để ứng xử! Con, cháu của bà giờ cũng đang chảy theo đúng cái mạch nguồn ấy!".