Tình trạng vườn cây sầu riêng bị ngập úng
Khi trồng sầu riêng trên vùng đất thấp sẽ dễ bị rủi ro do ngập úng, do tần suất xuất hiện lũ ngày càng cao trong những năm gần đây. Cây sầu riêng có khả năng chịu ngập úng rất kém. Chỉ cần bị ngập úng 1 đến 2 ngày hoặc mưa kéo dài mà không thoát nước tốt sẽ làm thối rễ cây, lá, hoa bị khô và rụng làm cho cây chết hàng loạt. Vì vậy việc xử lý vườn sầu riêng bị ngập úng kịp thời mang tính chất quyết định trong việc cứu sống vườn cây.
Hầu hết các vườn sầu riêng đều bị ảnh hưởng và thiệt hại với mức độ khác nhau do nước dâng cao hoặc mưa kéo dài.
Nguyên nhân là do:
1, Hiện tượng đất bị đóng váng bề mặt do nước mưa xói mòn, hoà tan các hạt sét nhỏ và phủ kín các khoảng trống trên mặt đất hoặc do lớp phù sa (từ ngập lụt) bồi kín mặt đất làm đất không còn thoáng khí.
2, Đất bị ngập nước, nên không còn đủ oxy cung cấp cho rễ hô hấp (chỉ sau 24 - 48 giờ), đất trở nên dư thừa nước và rễ rất dễ bị huỷ hoại.
3, Do khả năng thoát lũ kém, mực nước trong các mương vườn thường rất cao (hiện tượng úng cục bộ hay từng phần) làm hạn chế và hủy hoại hệ thống rễ mọc sâu dưới tầng đất mặt.
Các nguyên nhân này làm đất bị thiếu oxy, đồng thời bị ngộ độc CO2 cùng các độc chất khác, rễ bị "nghẹt" và sau đó bị thối. Hậu quả này làm các loài nấm bệnh trong đất (chủ yếu là Fusarium và Phytophtthora) rất dễ tấn công gây hại cho cây sầu riêng trong và sau mùa lũ. Hiện tượng nghẹt rễ cũng làm cho cây bị "stress", tổng hợp khí độc (ethylene) bên trong gây ngộ độc, làm lá bị vàng và rụng, đặc biệt sau khi nước rút.
Vào mùa nước dâng cao hay mưa to kéo dài, đất bị úng làm rễ non bị thối, nếu kéo dài, rễ già bị hư hại. Cây ngừng tăng trưởng, có thể bị còi cọc, đậu quả ít, rụng lá, suy kiệt, chết cây....
Mưa nhiều, thoát nước không kịp sầu riêng ít quả và sầu riêng bị ngập nước lá rụng, rễ thối đen không có khả năng phục hồi.
Tuy nhiên, khả năng chịu ngập của sầu riêng còn thay đổi tuỳ thuộc vào:
- Tuổi cây: Cây tơ (chưa cho quả) chịu ngập kém hơn cây trưởng thành hoặc đã trồng lâu năm trên 10 năm.
- Tình trạng cây: Cây đang phát triển sinh khối (ra đọt, phát triển rễ tơ, ra hoa mang quả) phải tiêu tốn nhiều năng lượng dự trữ nên khả năng chịu đựng cũng kém hơn.
- Biện pháp canh tác: Cũng tác động đến khả năng chịu ngập của sầu riêng như bón phân (nhất là khi thừa N và P) trong khoảng một tháng trước khi bị ngập hay mưa dầm làm giảm khả năng chịu đựng của cây rất nhiều.
Quan sát tình hình mặt đất, bộ rễ và màu sắc của cây trồng, ta có thể biết được tình trạng úng ngập trong đất và phải nhanh chóng thoát thủy. Các dấu hiệu thông thường là:
- Trên mặt đất: đất trở nên nhão nhẹt, nước đọng thành vũng không rút xuống được. Màu đất trở nên xám hoặc có nhiều đốm xám do thiếu sự hiện hiện của oxy hoặc các acid hữu cơ độc hại.
- Xuất hiện các loại thực vật ưa nước: như cỏ lông chồn, cỏ lác, rêu, nấm cây, …
- Côn trùng: các loại muỗi, bù mắt, sên xuất hiện.
- Trên cây: lá cây bị đổi màu vàng, xám hoặc đen. Thân cây trở nên mềm, dễ đổ ngã, rễ cây cạn, có màu đen,…
Kỹ thuật xử lý vườn sầu riêng bị ngập úng
Tình trạng ngập úng tác động đến cây sầu riêng trên nhiều phương diện. Bên cạnh việc làm thối rễ khiến cây không hấp thu được nước và chất dinh dưỡng, ngập úng còn tạo điều kiện thuận lợi cho nấm bệnh phát triển, đất bị lèn ra làm nghẹt bộ rễ của cây (rễ cây không tiếp xúc được với không khí). Vì vậy, kỹ thuật xử lý vườn sầu riêng bị ngập úng cần đảm bảo thực hiện được 3 vấn đề sau:
Thứ nhất: Làm cho vườn cây khô ráo, rút nước NHANH NHẤT có thể bằng cách:
Đào rảnh để thoát nước thật nhanh
Thu gom tất cả lá cây, cỏ rác trong vườn kết hợp tỉa bỏ các cành gần mặt đất để vườn cây thông thoáng
Móc bỏ phần đất lắp cổ rễ, để cổ rễ nằm thoáng trên mặt đất
Sau khi nước rút, bề mặt của đất sẽ đóng váng không thoáng khí. Nếu lớp váng dày thì dùng cuốc xẻng cào bỏ sau đó cào xới nhé cho đất thông thoáng, giảm tình trạng ngộp rễ (phạm vi toàn bộ khu vực từ gốc ra hết tán)
Thứ hai: Ngay lập tức diệt trừ nấm bệnh, phòng ngừa cây bị thối rễ bằng cách
Kết hợp chế phẩm nano bạc đồng & nano đồng oxyclorua tỷ lệ 500ml nano bạc đồng + 500ml nano đồng oxyclorua pha cho 300 lít nước tưới đều quanh gốc với liều lượng 3-15 lít/cây tùy vào độ lớn của cây và có thể phun ướt toàn bộ thân lá cành.
Lưu ý: Việc tưới gốc nêu trên phải được thực hiện ít nhất 2 lần, mỗi lần cách nhau 1 tuần.
Rãi vôi đều quanh gốc cây với liều lượng 0.3-0.6 kg/gốc tùy vào tán cây lớn hay nhỏ
Thứ ba: bổ sung dinh dưỡng cho cây bằng cách:
Đồng thời với việc tưới gốc, cần bổ sung ngay dinh dưỡng cho cây qua lá và qua gốc rễ để cây nhanh phục hồi.
Không được phun phân bón lá chứa hạm lượng đạm cao trong trường hợp này vì vô tình chất đạm sẽ trở thành thức ăn cho nấm bệnh phát triển và gây hại cho cây nặng hơn. Phân bón lá ngoài việc cung cấp dinh dưỡng nhanh cho cây qua đường lá (vì bộ rễ đã bị hư hại nặng) còn nâng cao sức đề kháng của cây để chống lại nấm bệnh và cung cấp năng lượng cần thiết giúp cây phục hồi nhanh chóng.
Dưới gốc rễ bà con sau khi diệt nấm khuẩn 7 ngày bổ sung ngay chế phẩm Trichoderma Bacillus và EM HLC đặc trị tuyến trùng để bổ sung hệ vi sinh vật có lợi lớn và thảo dược xử lý tuyến trùng vào trong đất giúp bảo vệ hệ rễ trước các tác nhân nấm, khuẩn, tuyến trùng gây hại (phát sinh rất mạnh trong điều kiện mưa nhiều, độ ẩm cao). Ngoài ra bộ chế phẩm sẽ giúp kích thích cây ra rễ nhanh, mạnh, ngăn ngừa thối rễ, vàng lá và mau chóng phục hồi.
Tỷ lệ sử dụng: 500ml Trichoderma Bacillus + 500ml EM HLC đặc trị tuyến trùng pha cho 300 lít nước tưới đều quanh gốc, tưới 2-3 lần mỗi lần cách nhau 5-7 ngày.
Khi cây phục hồi cần tăng cường bón phân hữu cơ ủ bằng chế phẩm vi sinh để tăng độ phì nhiêu của đất hạn chế bón phân vô cơ. Bón phân hữu cơ bà con nên kết hợp cùng chế phẩm EM Plus bỏi chế phẩm ngoài bổ sung dinh dưỡng hữu cơ cho cây dễ hấp thụ, còn giúp bổ sung tập đoàn vi sinh vật hữu ích vừa cải tạo đất, ổn định pH, vừa giúp phòng ngừa các tác nhân có hại gây hại cho hệ rễ đồng thời kích thích rễ phát triển nhanh hơn, cây hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.
Đợi khi cây hồi phục hoàn toàn mới tiến hành làm trái trở lại.
Đối với sầu riêng khi cây phải trải qua giai đoạn ngập úng nếu xử lý sai cách hoặc xử lý quá muộn thì rất khó cứu chữa. HLC khuyên bà con nên ưu tiên phòng bệnh hơn chữa bệnh để tiết kiệm chi phí và công phun/tưới thuốc.
Bà con chú ý thực hiện các BIỆN PHÁP HẠN CHẾ từ đầu:
– Khu vực miền Tây chú ý đê bao, lên liếp, làm mô cao, mặt mô cách mặt nước tối thiểu 1m
– Khu vực Tây Nguyên không trồng trong hố sâu như cà phê. tốt nhất nên trồng sao cho gốc hơi cao hơn mặt đất 1 chút. Nếu trồng sai cách vào thời điểm mùa mưa liên tục 10-15 ngày, kể những vùng cao, đất dốc vẫn sẽ thoát nước không kịp
- Phòng vi sinh vào mùa mưa 1 năm nên xử lý tưới vi sinh khoảng 3 đợt: đầu, trong và cuối mùa mưa.
- Không nên bón phân hữu cơ chưa hoai mục cho vườn cây vì phân hữu cơ sẽ làm tiêu hao nhiều oxy và khi đất bị ngập úng thì rễ cây sẽ không đủ oxy để hô hấp.
Trên đây là một số chia sẽ của tôi về kỹ thuật xử lý vườn sầu riêng bị ngập úng để các bạn tham khảo. Hy vọng các bạn sẽ không rơi vào tình cảnh phải áp dụng kỹ thuật này.
Chúc các bạn thành công!
Nguồn tham khảo: sauriengcholach