Nguyên nhân gây suy dinh dưỡng

Suy dinh dưỡng là tình trạng ngưng phát triển thể chất và tinh thần do thiếu các chất dinh dưỡng, đặc biệt thiếu năng lượng và protein. Suy dinh dưỡng có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp nhất ở trẻ em dưới 5 tuổi.

Suy dinh dưỡng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nếu không điều trị kịp thời sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy sức khỏe

Theo thống kê của Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam, tỷ lệ người mắc suy dinh dưỡng hiện nay đang có xu hướng giảm dần, nhưng tỉ lệ giảm không đáng kể. Do đó, nếu cha mẹ không trang bị kiến thức đầy đủ về dinh dưỡng, trẻ có thể “gánh” những hậu quả nghiêm trọng như: suy giảm sức đề kháng, chậm lớn, giảm khả năng trí tuệ và lao động thậm chí có thể nguy hiểm đên tính mạng.

Nguyên nhân suy dinh dưỡng

Các chuyên gia dinh dưỡng khẳng định, tất cả những nguyên nhân suy dinh dưỡng là do năng lượng ăn vào ít hơn năng lượng tiêu hao. Trong đó:

Nguyên nhân suy dinh dưỡng thường gặp ở người lớn

• Người bệnh mắc vấn đề lâu dài liên quan đến sự thèm ăn, cân nặng hoặc mức độ hấp thu các chất dinh dưỡng, chẳng hạn bệnh Crohn.
• Việc nhiễm trùng hay ký sinh trùng kéo dài ở người lớn cũng có thể dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng.
• Uống quá nhiều rượu có thể dẫn đến việc hấp thu không đủ protein, calo và các vi chất.
• Rối loạn sức khỏe tâm thần: trầm cảm và các tình trạng sức khỏe tâm thần khác cũng làm tăng nguy cơ bị suy dinh dưỡng.
• Nhu cầu năng lượng tăng như người bị xơ nang, hồi phục sau chấn thương hoặc bị bỏng nghiêm trọng.
• Những người trên 65 tuổi cũng là yếu tố nguy cơ mắc bệnh và giảm cân mất kiểm soát.
• Người có thu nhập thấp.

Nguyên nhân suy dinh dưỡng thường gặp ở trẻ em

• Nhiễm trùng: Thường gặp ở những trẻ được nuôi dưỡng trong môi trường kém vệ sinh, không được chích ngừa đầy đủ.
• Trẻ mắc các dị tật bẩm sinh liên quan đến hệ tiêu hóa và chuyển hóa đều làm tăng nguy cơ bị mắc suy dinh dưỡng. Các dị tật thường gặp là sứt môi chẻ vòm, hẹp phì đại môn vị, rối loạn chuyển hóa, hội chứng down…
• Mẹ thiếu kiến thức nuôi con: Theo thống kê cho thấy có trên 60% bà mẹ Việt Nam thiếu kiến thức nuôi con và các nghiên cứu về suy dinh dưỡng cho thấy nguyên nhân kinh tế thường dẫn đến tình trạng này.

Thiếu kiến thức về chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ là một trong những nguyên nhân suy dinh dưỡng ở trẻ

Để hiểu rõ hơn về các vấn đề liên quan đến tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em, bạn nên xem ngay bài viết trẻ suy dinh dưỡng để trang bị thêm kiến thức cho mình trong quá trình chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ.

Nhận biết dấu hiệu suy dinh dưỡng

Suy dinh dưỡng là hậu quả của việc cơ thể không nhận đủ chất dinh dưỡng trong chế độ ăn uống hàng ngày, vì thế, cơ thể sẽ không có những chất cần thiết cho hoạt động sống. Dấu hiệu suy dinh dưỡng như sau:

• Giảm cân – giảm 5-10% trọng lượng hoặc hơn trong 3 – 6 tháng là một trong những dấu hiệu chính của suy dinh dưỡng.
• Trọng lượng cơ thể thấp – chỉ số khối cơ thể (BMI) dưới 18,5 có nguy cơ bị suy dinh dưỡng.
• Má rỗng, mắt trũng.
• Bụng sưng to.
• Tóc và da khô.
• Vết thương lâu lành, bị bệnh thường xuyên và mất nhiều thời gian để hồi phục.
• Cảm thấy mệt mỏi mọi lúc, cảm thấy yếu sức.

Ngoài ra, một số dấu hiệu do thiếu vitamin và khoáng chất cũng có thể cảnh báo tình trạng suy dinh dưỡng:

• Thiếu vitamin A dẫn đến khô mắt, quáng gà, tăng nguy cơ giảm thị lực và nhiễm trùng.
• Thiếu sắt có thể gây suy giảm chức năng não, các vấn đề về điều hòa thân nhiệt và dạ dày.
• Biểu hiện thiếu kẽm là chán ăn, còi cọc, chậm lành vết thương, đau bụng, tiêu chảy.
• Thiếu iốt gây phì đại tuyến giáp vì phải tăng hoạt động để tiết hormone.

Phòng ngừa suy dinh dưỡng như thế nào?

Cách tốt nhất để ngăn ngừa suy dinh dưỡng ở cả trẻ em và người lớn là duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng. Dưới đây là các nhóm thực phẩm cần bổ sung nhiều trong chế độ ăn hàng ngày, bao gồm:

• Ăn nhiều trái cây và rau xanh.
• Ăn nhiều tinh bột như bánh mì, cơm, khoai tây.
• Sử dụng sữa và sản phẩm từ sữa.
• Ăn nhiều các thực phẩm giàu protein như thịt, cá, trứng và các loại đậu.

Thực hiện chế độ ăn hàng ngày bổ sung thịt, cá, trứng, sữa… để phòng ngừa suy dinh dưỡng

Ngoài ra, ở trẻ nhỏ, mẹ có thể phòng ngừa suy dinh dưỡng cho bé bằng cách:

• Chăm sóc sức khỏe bé từ khi còn ở trong bụng mẹ, mẹ phải ăn đủ chất dinh dưỡng để cung cấp dưỡng chất cho thai nhi.
• Sau sinh, cho con bú sữa mẹ ít nhất 6 tháng tuổi.
• Khi trẻ bước vào giai đoạn ăn dặm cần cho trẻ ăn dặm đúng cách và đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển.
• Đưa trẻ đi chích ngừa đầy đủ và uống thuốc xổ giun định kỳ để phòng ngừa giun sán.
• Theo dõi cân nặng của trẻ thường xuyên để can thiệp kịp thời nếu trẻ không tăng cân trong thời gian dài, thường là từ 3 tháng trở lên.

Điều trị suy dinh dưỡng thể nhẹ và nặng dần

Ở những thể suy dinh dưỡng nhẹ hay chưa có biến chứng có thể điều trị suy dinh dưỡng tại nhà bằng việc thay đổi chế độ ăn giàu năng lượng, bổ sung vitamin và khoáng chất. Cụ thể:

• Ăn thực phẩm có nhiều calo và protein.
• Ăn nhẹ giữa các bữa ăn chính.
• Sử dụng các thức uống chứa nhiều calo.

Nếu những thay đổi chế độ ăn ban đầu không cải thiện suy dinh dưỡng và tình trạng trở nên nặng hơn, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được hướng dẫn sử dụng các chất dinh dưỡng bổ sung dạng uống hoặc viên.

Nếu người bệnh gặp khó khăn trong việc ăn uống kể cả khi đã thay đổi sang dạng thức ăn mềm hoặc lỏng, bác sĩ sẽ khuyến nghị một số phương pháp điều trị khác:

• Cho ăn bằng ống – ống này đi qua mũi vào dạ dày của người bệnh hoặc được trực tiếp vào dạ dày qua da bụng.
• Cung cấp dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn có thêm kiến thức về bệnh suy dinh dưỡng, biết suy dinh dưỡng là gì cũng như cách điều trị, phòng ngừa suy dinh dưỡng. Tuy hiện nay tỷ lệ mắc bệnh suy dinh dưỡng ở nước ta đang giảm dần nhưng nếu không được quan tâm đúng mức, bệnh dẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng sau này, đặc biệt là đối với trẻ em.