Vàng da là tình trạng khá phổ biến, có thể gặp ở nhiều loại bệnh lý khác nhau ở người lớn. Tình trạng này thường gây nhiều lo lắng cho người bệnh. Vàng da có thể là biểu hiện của những bệnh lý nguy hiểm như ung thư hay nhiễm trùng đường mật. Hãy cùng tìm hiểu về tình trạng này ở người lớn, những nguyên nhân thường gặp ở bài viết dưới đây. Show 1. Vàng da là gì?Vàng da là tình trạng làn da và/ hoặc kết mạc mắt (tròng trắng mắt) chuyển màu vàng. Hiện tượng này xảy ra khi tồn tại quá nhiều chất Bilirubin trong máu.
Bilirubin được tạo ra từ các hồng cầu bị vỡ để được thay thế bởi những hồng cầu mới, khi lưu chuyển trong máu, qua gan và các tế bào gan, men gan đã làm biến đổi cấu trúc của bilirubin để tạo nên dạng hòa tan trong nước gọi là bilirubin liên hợp. Các tế bào gan phân phối bilirubin liên hợp vào các ống mật nhỏ khiến bilirubin trở thành một phần của dịch mật, mạng lưới ống dẫn mật lại hợp lại thành ống mật chủ để tới tá tràng. Cuối cùng, bilirubin sẽ có trong phân và làm cho phân có màu vàng nâu. Vì vậy bất cứ rối loạn nào làm bilirubin tích tụ trong máu thì đều có thể gây ra vàng da. Có thể bạn quan tâm: Vàng da ở trẻ sơ sinh là một trong những triệu chứng khiến cho cha mẹ vô cùng lo lắng. Một số trẻ có thể tự khỏi, nhưng cũng có trường hợp khiến não trẻ bị tổn thương dẫn đến tử vong. Vậy nên cha mẹ cần nhận biết những dấu hiệu nguy hiểm cần đưa trẻ khám ngay để tránh ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất sau này của trẻ. Để nắm được thông tin cần thiết, hãy tham khảo bài viết: Nhận biết vàng da ở trẻ sơ sinh của bác sĩ Huỳnh Nguyễn Uyên Tâm
2. Bệnh lý gây vàng da?Vàng da có thể xảy ra trong nhiều bệnh lý khác nhau như các bệnh lý về gan, túi mật, tuyến tụy hoặc các bất thường về hồng cầu trong máu. Gan là một trong những cơ quan nội tạng lớn của cơ thể nằm ở phần bụng bên phải. Túi mật là nơi dự trữ dịch mật, chất dịch giúp hỗ trợ tiêu hóa được gan tiết ra. Khi bạn ăn thức ăn chứa chất béo, túi mật sẽ co bóp để mật đi theo ống mật vào ruột giúp tiêu hóa chất chéo. Những bệnh lý về gan, túi mật, tuyến tụy thường gây vàng da như:
Ngoài ra, vàng da cũng có thể xảy ra sau phẫu thuật khi bạn có những bệnh lý về máu hoặc mắc hội chứng Gilbert. Hội chứng Gilbert khá thường gặp, là bệnh lý mang tính di truyền. Bệnh nhân thường có vàng da khi căng thẳng, nhiễm trùng hoặc khi uống thuốc. Giới nữ mắc hội chứng Gilbert thường vàng da trong thời kỳ mang thai.
3. Xét nghiệm chẩn đoán vàng daKhám thực thể cần khám toàn diện, tuy nhiên chú ý khám bụng. U ổ bụng gợi ý vàng da do ung thư thâm nhiễm gan do di căn. Gan cứng sẽ nghĩ nhiều đến xơ gan, gan cứng kèm nhiều nốt thì gợi ý ung thư gan. Thông thường bác sĩ cần thực hiện một xét nghiệm máu để đánh giá nồng độ chất bilirubin. Bên cạnh đó các xét nghiệm chuyên biệt cũng sẽ được thực hiện để chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh này. Tùy thuộc vào độ tuổi, triệu chứng và tình trạng bệnh lý của từng bệnh nhân mà các xét nghiệm có thể được lựa chọn phù hợp như:
4. Phương pháp điều trị vàng daTùy theo từng nguyên nhân sẽ có các chỉ định điều trị khác nhau. Khi được điều trị đúng, kịp thời, bệnh và triệu chứng cũng thuyên giảm theo. Việc điều trị nguyên nhân gây nên vàng da cũng tùy theo từng bệnh, có thể điều trị nội khoa (dùng thuốc) nhưng trong một số bệnh cần phải can thiệp bằng ngoại khoa (phẫu thuật) mới có thể giải quyết được căn nguyên gây vàng da (sỏi, u mật, tụy). Nếu nguyên nhân gây vàng da là sỏi túi mật, có thể điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật cắt túi mật. Đôi khi sỏi túi mật mật có thể được lấy nhờ Nội soi mật tụy ngược dòng ERCP. Nội soi mật tụy ngược dòng ERCP là một thủ thuật dùng ống mềm đi từ miệng, dưới sự hỗ trợ của X Quang để tiếp cận là lấy đi sỏi ở đường mật. Còn đối với hội chứng Gilbert thì việc điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng. Hiện nay chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh lý này Bên cạnh đó các biện pháp điều trị tại nhà mà bác sĩ có thể chỉ định như:
5. Khi nghi bị vàng da nên làm gì?Khi nghi bị vàng da cần đi khám bệnh, tốt nhất là khám ở cơ sở y tế có đủ điều kiện với lý do là nếu nhẹ sẽ rất khó đánh giá, bởi vì, người Việt thuộc loại “da vàng”. Ngoài khám lâm sàng người bệnh còn được tiến hành các loại xét nghiệm máu về sắc tố mật, men gan và các kỹ thuật lâm sàng khác như siêu âm, chụp cắt lớp vi tính (Computed Tomography: CT), chụp cộng hưởng từ (Magnetic Resonance Imaging: MRI), chụp đường mật ngược dòng… mới có thể xác định được nguyên nhân để có chỉ định điều trị đúng, kịp thời. Trên đây là những thông tin cơ bản về vàng da. Hy vọng cung cấp được những thông tin bước đầu giúp người đọc dễ dàng tiếp tục tìm hiểu thêm về tình trạng này.
Rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng vàng da ở người lớn. Nhưng phần lớn vàng da là biểu hiện của một số loại bệnh mà chúng ta không nên chủ quan. Ngoài vàng da, người bệnh có thể kèm theo biểu hiện khác như vàng niêm mạc, kết mạc mắt. Vậy cụ thể da vàng là do bệnh gì và tình trạng này có nguy hiểm không? Mời bạn cùng tham khảo những thông tin trong bài viết sau: 1. Da vàng là do bệnh gì?Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng vàng da. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất: Tình trạng vàng da do nhiều nguyên nhân gây ra
Một số bệnh lý liên quan đến hồng cầu có thể được kể đến như hồng cầu hình liềm, bệnh thiếu men glucose 6-phosphate dehydrogenase, bệnh thalassemia, hội chứng tăng ure máu tán huyết, bệnh sốt rét hay tình trạng tụ máu ở mô. Một số bệnh về hồng cầu có thể dẫn đến tình trạng vàng da Những bệnh lý này có nguy cơ làm tăng tốc độ phá hủy hồng cầu từ đó khiến cho lượng bilirubin cũng tăng bất thường và khi chúng lưu hành nhiều trong máu, tế bào gan sẽ rất khó để chuyển hóa nhanh chóng lượng lớn bilirubin này. Cuối cùng, tình trạng bilirubin còn tồn đọng trong máu sẽ gây ra hiện tượng vàng da ở người bệnh.
Tế bào gan bị tổn thương cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến tình trạng ứ đọng bilirubin trong máu và gây nên tình trạng vàng da. Một số bệnh về gan có thể kể đến như viêm gan, xơ gan, ung thư gan,… Viêm gan thường do virus, vi khuẩn hoặc do thói quen lạm dụng rượu bia, thuốc lá,… khiến cho tế bào gan bị tổn thương, bị hủy hoại. Xơ gan xảy ra khi những tổ chức của gan bị thay thế bởi những mô sẹo, điều này ảnh hưởng rất lớn đến chức năng gan. Bệnh nhân mắc viêm gan B mạn tính, viêm gan C mạn tính không được điều trị hiệu quả hoặc lạm dụng bia rượu quá nhiều,… là những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến xơ gan. Bên cạnh đó, ung thư gan cũng là một trong những nhóm bệnh liên quan đến gan gây ra hiện tượng vàng da.
Dịch mật có chứa bilirubin sẽ được dẫn từ ống mật nhỏ về ống mật chủ, trong trường hợp ống mật chủ bị tắc sẽ khiến cho dịch mật bị tràn vào máu, ứ đọng trong máu và gây ra hiện tượng vàng da. Với những bệnh nhân bị sỏi mật, gây tắc mật sẽ khiến cho dịch mật thẩm thấu vào trong máu gây ra tình trạng vàng da. Bệnh viêm gan B gây vàng da Những trường hợp mắc ung thư đầu tụy gây tắc dịch mật cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến hiện tượng vàng da. Bên cạnh đó, tình trạng viêm tụy cấp, hẹp đường dẫn mật, ung thư túi mật viêm đường mật do xơ gan cũng chính là những nguyên nhân phổ biến gây vàng da. Bên cạnh những loại bệnh kể trên, tình trạng vàng da cũng có thể do việc dùng một số loại thuốc gây ra, chẳng hạn như thuốc gây viêm đường dẫn mật. Những loại thuốc này có thể gây ra những ảnh hưởng đến các tế bào gan, đường mật trong quá trình chuyển hóa, dẫn đến ứ đọng bilirubin trong máu. Như vậy, với những thông tin trên, bạn đã có thể trả lời câu hỏi da vàng là do bệnh gì? Tùy vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ bệnh mà tình trạng vàng da có thể gây ảnh hưởng, nguy hiểm đến sức khỏe ở các cấp độ khác nhau. 2. Phương pháp chẩn đoán nguyên nhân gây vàng daĐể tìm ra nguyên nhân gây bệnh, ngoài quan sát những biểu hiện của bệnh nhân, các bác sĩ cần thực hiện một số phương pháp cận lâm sàng. Cụ thể như sau: Bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân cung cấp thông tin về tiền sử sức khỏe, thói quen lối sống của mình để có những căn cứ đầu tiên trong quá trình chẩn đoán bệnh. Chẳng hạn, những người thường xuyên uống rượu bia, hoặc mắc bệnh viêm gan thì rất có thể đó là những nguyên nhân gây ra chứng vàng da. Một số người bệnh đang sử dụng các loại thuốc điều trị hoặc có hiện tượng đau bụng theo từng cơn,… thì có thể vàng da là do dùng thuốc hoặc do tắc đường mật,…. Vàng da do tình trạng sỏi mật Thăm khám: Bác sĩ sẽ khám toàn diện để biết rõ về tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Bên cạnh đó, tập trung chẩn đoán, phân loại và tìm nguyên nhân gây vàng da. Bệnh nhân sẽ được chỉ định thực hiện một số xét nghiệm cần thiết. Đặc biệt là định lượng bilirubin máu - đây là loại xét nghiệm cần thiết và nhanh chóng để phát hiện tình trạng vàng da. Nếu tình trạng Bilirubin tăng đáng kể thì rất có thể bệnh nhân đang gặp phải những vấn đề về gan. Tiếp đó, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện thêm những xét nghiệm cần thiết khác. Các bác sĩ khuyên rằng, nếu có những dấu hiệu bất thường về da, đặc biệt là tình trạng vàng da, bạn cần đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán bệnh, để từ đó kịp thời điều trị. Khi đến khám tại các cơ sở y tế, bạn sẽ được thăm khám và chỉ định thực hiện một số xét nghiệm cần thiết để đánh giá chính xác hơn về nguyên nhân dẫn đến tình trạng vàng da. Các bác sĩ sẽ điều trị bệnh theo nguyên nhân. Có thể áp dụng kê đơn thuốc phù hợp hoặc cũng có thể tính đến phương pháp ngoại khoa nếu bệnh nhân bị vàng da do sỏi mật. Không nên chủ quan để đến khi bệnh tiến triển nghiêm trọng mới đến thăm khám. Vì khi bệnh đã nặng, hiệu quả điều trị bệnh sẽ rất thấp và chi phí điều trị cũng rất cao. Bạn cần tìm hiểu thêm về tình trạng vàng da và những vấn đề sức khỏe khác, hãy gọi đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC theo đường dây nóng 1900 56 56 56 để được tư vấn chi tiết. Chuyên gia của chúng tôi luôn sẵn sàng phục vụ bạn. Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là một trong những bệnh viện uy tín tại Hà Nội. MEDLATEC được trang bị nhiều thiết bị máy móc khám chữa bệnh hiện đại cùng với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao. Vì thế, bạn hoàn toàn yên tâm khi lựa chọn dịch vụ khám chữa bệnh tại đây. |