Video: VOX
Tình hình vốn đã căng thẳng do các động thái tìm cách trục xuất các gia đình Palestine khỏi khu dân cư gần Thành cổ ở Jerusalem đã bùng phát tại một trong những khu thánh địa thiêng liêng nhất của thành phố, mà người Hồi giáo gọi là Noble Sanctuary, còn người Do Thái gọi là Núi Đền.
Các vụ đụng độ tại Đền thờ Al Aqsa và các khu vực khác ở Thành cổ sau đó đã khiến hàng trăm người Palestine và một số cảnh sát Israel bị thương. Các nhóm vũ trang Palestine ở Gaza sau đó nã rocket về phía Israel, còn Israel đáp trả bằng các cuộc không kích vào dải Gaza.
Ngay ngày hôm sau, đại diện Liên Hợp Quốc đã cảnh báo tình hình “đang leo thang thành một cuộc chiến tổng lực”.
“Hãy dừng lại ngay lập tức. Chúng ta đang leo thang thành một cuộc chiến tổng lực. Lãnh đạo các bên cần phải có trách nhiệm giảm căng thẳng”, Điều phối viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc về tiến trình hòa bình Trung Đông Tor Wennesland nói.
Tuy nhiên việc chấm dứt bạo lực không phải là điều dễ dàng. Tình hình hiện nay xuất phát từ nhiều yếu tố như chính trị, tôn giáo và chủ nghĩa dân tộc.
Vì sao tình hình leo thang hiện nay?
Jerusalem đã ở bên bờ xung đột từ nhiều tuần qua, khi người Palestine giận dữ với việc đóng cửa một quảng trưởng nổi tiếng từ khi lễ Ramadan bắt đầu, và 7 gia đình Palestine có khả năng sẽ bị trục xuất khỏi khu dân cư ở Đông Jerusalem.
Các gia đình này sinh sống ở khu dân cư Sheikh Jarrah, phía Bắc Thành cổ từ năm 1956, theo sự dàn xếp do Liên Hợp Quốc làm trung gian, nhằm tìm nhà ở khu vực Đông Jerusalem do Jordan kiểm soát cho những gia đình mất hết tài sản trong quá trình thành lập nhà nước Israel năm 1948.
Tổ chức chủ nghĩa dân tộc Israel có tên Nahalat Shimon hiện đang sử dụng một bộ luật năm 1970 – được thông qua sau khi Israel giành được quyền kiểm soát Đông Jerusalem – để tuyên bố rằng những người chủ của vùng đất này trước năm 1948 là các gia đình Do Thái, có nghĩa là những người Palestine chiếm đóng nên bị trục xuất khỏi đây và tài sản của họ phải trao lại cho những người Do Thái Israel. Trong khi đó, người Palestine cho rằng, điều này là bất công.
Tòa án Tối cao Israel theo kế hoạch mở phiên tòa về vụ Sheikh Jarrah vào ngày 10/5. Tuy nhiên, Bộ trưởng Tư pháp Israel đã đề nghị hoãn phiên tòa.
Jerusalem luôn là phần nhạy cảm nhất trong xung đột giữa Israel và Palestine. Bất cứ thay đổi nhỏ nào đối với một tình hình phức tạp cũng có thể nhóm lên những cuộc biểu tình quy mô lớn.
Cuộc chiến pháp lý về nhà ở ở Sheikh Jarrah đã nhóm lại cuộc tranh cãi sôi sục về việc ai có quyền định đoạt với thành phố, các khu thánh địa và lịch sử của nơi này.
Đông Jerusalem là gì và vì sao lại nhạy cảm?
Suốt gần 2 thập kỷ sau khi thành lập Nhà nước Israel năm 1948, thành phố Jerusalem bị chia cắt. Jordan kiểm soát Đông Jerusalem còn Israel kiểm soát Tây Jerusalem và tuyên bố đây là thủ đô.
Điều quan trọng là Thành cổ Jerusalem và các khu thánh địa đều nằm ở Đông Jerusalem. Thành cổ có Nhà thờ Mộ Thánh (Holy Sepulchre), nơi mà các tín đồ Cơ đốc giáo tin là nơi Chúa Jesus được chôn cất.
Nơi đây cũng có Đền thờ Al Aqsa mà người Hồi giáo tin là Đấng tiên tri Mohammed thực hiện “Hành trình Đêm” lên thiên đàng.
Các thánh địa thiêng liêng nhất của người Do Thái cũng nằm ở Đông Jerusalem.
Hệ thống Vòm Sắt của Israel đánh chặn rocket từ phóa Dải Gaza nã vào nước này ngày 12/5/2021. Ảnh: ReutersTrong cuộc chiến 6 ngày năm 1967, Israel đã chiếm được Đông Jerusalem và kiểm soát toàn bộ thành phố Jerusalem. Israel cũng chiếm Bờ Tây, cao nguyên Golan và Bán đảo Sinai. Sau này, Bán đảo Sinai được trả lại cho Ai Cập theo thỏa thuận hòa bình năm 1979, nhưng Đông Jerusalem và Cao nguyên Golan vẫn nằm trong sự kiểm soát hoàn toàn của Israel.
Người Palestine được hưởng sự tự trị hạn chế ở Gaza và một số khu vực ở Bờ Tây, nhưng Israel vẫn kiểm soát toàn bộ biên giới và an ninh.
Thực tế ở Jerusalem ngày nay
Toàn bộ thành phố Jerusalem đang nằm trong sự kiểm soát của Israel. Israel nói rằng không có sự khác biệt nào giữa phía Đông và phía Tây, mô tả thành phố này là thủ đô thống nhất. Dù vậy, thành phố vẫn có sự phân tách. Đông Jerusalem có phần đông là người Palestine trong khi Tây Jerusalem có phần lớn là người Israel. Các tài xế Israel vẫn thường từ chối đi tới các địa điểm ở Đông Jerrusalem.
Tuy nhiên, luật pháp quốc tế coi Đông Jerusalem, Bờ Tây, Cao nguyên Golan và Gaza là vùng lãnh thổ bị chiếm đóng, dù Israel phản đối điều này. Nghị quyết 2334 của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc thông qua năm 2016 nói rằng các khu định cư Israel ở các vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng “không có giá trị pháp lý” và vi phạm luật quốc tế.
Luật pháp quốc tế không phân biệt rõ các khu định cư ở Bờ Tây hay khu định cư ở Đông Jerusalem, mà coi cả 2 đều là lãnh thổ bị chiếm đóng.
Thành cổ, đặc biệt hơn là khu vực Al Aqsa, được quản lý bởi thỏa thuận riêng.
Israel chịu trách nhiệm an ninh ở khu vực này, và Jordan - thông qua một tổ chức Hồi giáo có tên Waqf - quản lý các khu vực tôn giáo.
Thông thường, du khách dù theo bất cứ tôn giáo, tín ngưỡng nào cũng đều được tới thăm khu vực này, nhưng chỉ có người Hồi giáo mới được cầu nguyện ở đây.
Người Palestine coi Đông Jerusalem là thủ đô của Nhà nước Palestine trong tương lai.
Các lãnh đạo Palestine nói rằng nỗ lực trục xuất các gia đình Palestine khỏi Đông Jerusalem không khác gì “xóa bỏ sắc tộc” nhằm “Do Thái hóa thành phố thánh địa”.
Trong khi đó Israel nói rằng vấn đề đơn giản chỉ là “mâu thuẫn bất động sản”, đồng thời cáo buộc Palsestine và các nhóm vũ trang đang biến điều này thành vấn đề chủ nghĩa dân tộc nhằm kích động bạo lực ở Jerusalem.
Quan điểm của cộng đồng quốc tế?
Động thái tìm cách trục xuất các gia đình Palestine khỏi khu Sheik Jarrah vấp phải sự chỉ trích của quốc tế.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price đầu tháng 5 cho biết, Mỹ “quan ngại sâu sắc về khả năng trục xuất các gia đình Palestine khỏi khu dân cư Sheik Jarrah và Silwan ở Jerusalem”, đồng thời kêu gọi các bên “tránh làm leo thang căng thẳng”.
Tòa nhà cao tầng ở dải Gaza bị Israel tấn công ngày 12/5/2021. Ảnh: ReutersỦy ban châu Âu cũng chỉ trích bạo lực và bày tỏ lo ngại về việc trục xuất các gia đình Palestine.
“Các hành động này là bất hợp pháp theo luật nhân đạo quốc tế và sẽ chỉ làm gia tăng căng thẳng”, ông Peter Stano, người phát ngôn EC về an ninh và chính sách đối ngoại nói.
Những căng thẳng khác leo thang gần đây
Tình hình ở Jerusalem có thể leo thang nhanh chóng, nhưng mức độ nhạy cảm ở thành phố này còn do sự kết hợp của các yếu tố tôn giáo và chủ nghĩa dân tộc.
2 sự kiện cùng rơi vào một cuối tuần trong năm nay: Đêm Quyền lực của người Hồi giáo (Leylet al-Qadr) vào 8/5 và Ngày Jerusalem (Yom Yerushalayim) của người Israel vào 9-10/5 (đánh dấu ngày quân đội Israel kiểm soát Thành Cổ năm 1967).
Mỗi sự kiện đều truyền cảm hứng riêng về tôn giáo và chủ nghĩa dân tộc, và tất nhiên cũng là lý do đẩy tình hình căng thẳng lên một nấc mới.
Trong khi đó, bối cảnh chính trị dường như không giúp cải thiện tình hình tại Jerusalem.
Israel có 4 cuộc bầu cử liên tiếp không thể đi đến hồi kết và Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã tìm cách lôi kéo một số chính trị gia có quan điểm phân biệt chủng tộc khi ông tìm cách xây dựng một liên minh và tiếp tục nắm quyền.
Điều đó đã khuyến khích các nhóm Do Thái cực hữu. Các chính khách Israel cực hữu như Itamar Ben-Gvir và Arieh King đã tới Sheikh Jarrah gửi đi thông điệp rằng, toàn bộ thành phố thuộc về Israel. Sự hiện diện của họ đã “đổ thêm dầu vào lửa”.
Tình hình chính trị ở Palestine cũng không mấy rõ ràng hơn so với Israel.
Tổng thống Chính quyền Palestine Mahmoud Abbas hồi tháng 4 đã hoãn cuộc bầu cử quốc hội đầu tiên trong 15 năm. Điều này đã khoét sâu thêm bất đồng giữa phong trào Fatah đang nắm quyền kiểm soát Bờ Tây, với phong trào Hamas đang kiểm soát Gaza.
Các cuộc biểu tình ở Jerusalem có thể dấy lên các cuộc biểu tình ở Israel và Bờ Tây, khiến các nhóm vũ trang ở Gaza nã rocket và Israel đáp trả bằng các cuộc không kích.
Những bất đồng xuất phát từ một khu dân cư ở Jerusalem giờ đã lan khắp khu vực và một lần nữa thu hút sự chú ý của quốc tế về vấn đề lãnh thổ Israel và Palestine./.
Một chương sử đầy biến động và xung khắc
Từ thế kỷ thứ 11 trước Công nguyên (TCN), nhà nước cổ đại của người Do Thái đã ra đời ở vùng đất Palestine. Vào thế kỷ thứ 8 TCN, các quốc gia của người Do Thái bị tiêu diệt, Palestine lần lượt nằm dưới sự cai trị của các Đế chế Assyria, Đế chế Babylon, Đế chế Ba Tư, Đế chế La Mã trong hàng thế kỷ tiếp theo, trước khi người Hồi giáo Arab chiếm được khu vực này vào thế kỷ thứ 8. Palestine trở thành một phần của Đế chế Ottoman từ giữa thế kỷ 16.
Khởi nguồn của cuộc xung đột Arab-Do Thái đã bắt đầu từ cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, với sự ra đời của các phong trào dân tộc Arab và chủ nghĩa phục quốc Do Thái, hướng tới mục tiêu giành độc lập từ Đế chế Ottoman và thành lập một quốc gia có chủ quyền ở khu vực Trung Đông. Với sự gia tăng chủ nghĩa bài Do Thái ở Châu Âu, một làn sóng di cư của người Do Thái tới Palestine đã diễn ra đầu những năm 1880. Sau thất bại của Đế chế Ottoman trong Thế chiến I, năm 1918, Palestine đã trở thành một vùng lãnh thổ Ủy trị của Anh.
Coi làn sóng nhập cư của người Do Thái vào Palestine là kẻ thù lớn nhất trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập của người Arab, Amin al-Husseini - lãnh đạo của phong trào dân tộc Arab tại Palestine - đã khởi xướng các cuộc bạo loạn quy mô lớn chống lại người Do Thái vào đầu năm 1920 ở Jerusalem và năm 1921 tại Jaffa. Năm 1929, một loạt các cuộc bạo loạn chống Do Thái đã được các nhà lãnh đạo Arab phát động.
Các cuộc bạo loạn này đã dẫn đến thương vong lớn của người Do Thái tại Hebron và Safed, buộc họ phải sơ tán khỏi Hebron và Gaza. Một cuộc bạo loạn đẫm máu của người Arab đã diễn ra vào năm 1936 nhằm chống lại sự cai trị của Anh và chống lại làn sóng nhập cư của người Do Thái, song bị quân đội Anh trấn áp. Người Do Thái và người Arab gây sức ép kêu gọi người Anh trao trả độc lập, cả hai đều tuyên bố chủ quyền đối với toàn bộ vùng đất Palestine và không chấp nhận phân chia lãnh thổ.
Thế chiến II bùng nổ, tình hình căng thẳng có phần nào dịu xuống, người Do Thái và người Arab tạm thời hợp tác với nhau, đứng về phe Đồng minh. Tuy nhiên, một số người theo chủ nghĩa dân tộc Arab cực đoan như al-Husseini có xu hướng hợp tác với Đức Quốc xã, đã tham gia thành lập một bộ máy tuyên truyền ủng hộ phát xít và chống Do Thái trong thế giới Arab. Cuối Thế chiến II, một làn sóng nhập cư mới vào Palestine của những người Do Thái sống sót sau cuộc thảm sát Holocaust ở châu Âu đã khiến cho mâu thuẫn giữa hai bên bùng phát trở lại.
Người Anh đã thực hiện chính sách hạn chế người Do Thái nhập cư, khiến cho phong trào đấu tranh của người Do Thái chống lại người Anh ở Palestine trở nên quyết liệt. Áp lực quốc tế kêu gọi Anh trao trả độc lập cho người Do Thái cũng gia tăng. Ngày 29/11/1947, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã thông qua Nghị quyết 181 (II), thực hiện kế hoạch phân chia vùng đất Palestine thành một nhà nước của người Arab và một nhà nước của người Do Thái, trong khi thành phố thánh Jerusalem được đặt dưới sự quản lý quốc tế.
Người Do Thái nhanh chóng chấp nhận kế hoạch này, song người Arab lại phản đối và đòi hỏi chủ quyền đối với toàn bộ Palestine. Tuân thủ theo nghị quyết của Liên Hợp Quốc, người Do Thái đã chính thức tuyên bố thành lập nhà nước Israel vào ngày 14/5/1948, cả hai siêu cường là Mỹ và Liên Xô đều ngay lập tức công nhận nhà nước mới này chỉ sau chưa đầy một tiếng đồng hồ. Trước tình hình đó, các nước Arab đã đem quân xâm lược Israel, dẫn đến Chiến tranh Arab-Israel 1948, gây ra khoảng 15.000 thương vong và kết thúc với phần thắng thuộc về Israel.
Theo thỏa thuận ngừng bắn và đình chiến được ký kết giữa hai bên vào năm 1949, hầu hết các vùng lãnh thổ tại Palestine được phân chia cho người Arab theo Nghị quyết 181 (II) đã bị sáp nhập vào Israel, trong khi Jordan sáp nhập Bờ Tây và Ai Cập chiếm Dải Gaza. Đồng thời Israel cũng sáp nhập Tây Jerusalem, còn Đông Jerusalem tạm thời được đặt dưới quyền kiểm soát của Jordan. Bị mất toàn bộ lãnh thổ, một làn sóng di cư khổng lồ của người Arab tại Palestine sang các quốc gia láng giềng đã bùng nổ.
Trong những năm 1950, Jordan và Ai Cập ủng hộ các cuộc tấn công khủng bố xuyên biên giới của lực lượng phiến quân Fedayeen vào lãnh thổ Israel, buộc Israel phải tiến hành các động thái đáp trả. Năm 1954, Ai Cập bắt đầu phong toả Eo Tiran, ngăn cản mọi con tàu tới Eilat. Ngày 26/7/1956, Ai Cập quốc hữu hóa Công ty Kênh đào Suez, và đóng cửa kênh đào này với tàu bè Israel. Ngày 29/10/1956, Israel trả đũa bằng cách xâm chiếm Bán đảo Sinai với sự hỗ trợ của Anh và Pháp. Cuộc khủng hoảng Suez năm 1956 dẫn đến sự chiếm đóng ngắn hạn của Israel đối với Dải Gaza, tuy vậy biên giới cũ đã được khôi phục không lâu sau đó.
Năm 1964, Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) được Yasser Arafat thành lập; năm 1967, các nước Arab lên kế hoạch xâm lược Israel lần thứ hai. Với mục đích tự vệ, Israel đã mở một chiến dịch tấn công phủ đầu vào cả ba nước Arab là Syria, Jordan và Ai Cập, dẫn đến sự bùng nổ của cuộc Chiến tranh Sáu ngày. Kết thúc cuộc chiến, Israel đã chinh phục được Bờ Tây (bao gồm cả Đông Jerusalem), Dải Gaza, Cao nguyên Golan và Bán đảo Sinai, đánh dấu một thất bại nặng nề của khối Arab.
Sau cuộc chiến Sáu ngày, PLO buộc phải tháo chạy sang Jordan, nơi vua Hussein đã cung cấp các căn cứ và nơi trú ẩn cho họ. Tuy vậy, đến năm 1970, PLO bất ngờ phản bội Hussein và quay sang chống lại ông trong sự kiện đẫm máu được gọi là “Tháng Chín đen tối”. Thất bại trước quân đội chính phủ Jordan, PLO lại phải di dời đến Nam Lebanon, nơi đã được PLO sử dụng làm căn cứ để tiến hành các cuộc tấn công khủng bố vào miền bắc Israel cũng như các chiến dịch không tặc trên toàn thế giới.
Một trong những hành động khủng bố khét tiếng nhất của các nhóm dân quân Palestine trong thời gian này là vụ bắt giữ và giết hại 11 vận động viên Israel tại Thế vận hội Olympic năm 1972. Bên cạnh đó, những phần tử khủng bố Palestine còn chịu trách nhiệm trong vô số các cuộc tấn công đáng chú ý khác, chẳng hạn như vụ không tặc chuyến bay Sabena 571 và vụ thảm sát ở sân bay Lod.
Cuộc xung đột Israel-Palestine kéo dài và được coi là “cuộc xung đột phức tạp nhất thế giới”; Nguồn: wikipedia.orgTrong cuộc Chiến tranh Yom Kippur năm 1973, các lực lượng quân sự của Ai Cập và Syria lại tấn công Israel nhằm tái chiếm các vùng lãnh thổ bị mất trong chiến tranh Sáu ngày, song cuộc xâm lược tiếp tục thất bại trước sự phản kháng mạnh mẽ của Israel. Để chứng tỏ thiện chí hòa bình, Israel đã trả lại Bán đảo Sinai cho Ai Cập theo Hiệp định Hòa bình David Camp năm 1978, với hy vọng thiết lập một nền hòa bình thực sự ở Trung Đông.
Tuy vậy những hi vọng về việc lập lại hòa bình đã tan vỡ sau vụ thảm sát Coast Road được tiến hành bởi PLO cũng trong năm đó, khiến nhiều dân thường Israel thiệt mạng. Sau vụ việc nhóm vũ trang ANO của Palestine ám sát hụt một nhà ngoại giao Israel vào năm 1982, Israel đã đáp trả bằng việc mở một cuộc tấn công toàn diện vào Lebanon. Các nhóm vũ trang của Palestine bị đánh bại nhanh chóng trong vòng vài tuần, và trụ sở của PLO đã được sơ tán đến Tunisia vào tháng 6 theo quyết định của Yasser Arafat.
Phong trào Intifada đầu tiên của người Palestine nổ ra vào năm 1987. Đến đầu những năm 1990, các nỗ lực quốc tế để giải quyết cuộc xung đột đã bắt đầu, nhờ vào thành công của hiệp ước hòa bình Ai Cập-Israel năm 1982. Hiệp định Oslo năm 1993 đã cho phép PLO di dời khỏi Tunisia và thành lập Chính quyền Quốc gia Palestine ở Bờ Tây và Dải Gaza. Tiến trình hòa bình đã vấp phải sự phản đối đáng kể từ các nhóm Hồi giáo cực đoan của Palestine, tiêu biểu là Hamas, đã ngay lập tức khởi xướng một chiến dịch khủng bố nhắm vào người Israel.
Sau nhiều năm đàm phán không thành công, cuộc xung đột đã nổ ra lần thứ hai vào tháng 9/2000. Bạo lực đã leo thang thành một cuộc xung đột mở giữa Lực lượng An ninh Quốc gia Palestine và Lực lượng Phòng vệ Israel, kéo dài trong suốt những năm 2004-2005. Sau khi cuộc đấu tranh chính trị nội bộ ở Palestine giữa 2 phe là Fatah và Hamas nổ ra vào năm 2007, Hamas đã nắm quyền kiểm soát hoàn toàn khu vực. Căng thẳng giữa Israel và Hamas leo thang cho đến cuối năm 2008, khi Israel triển khai chiến dịch Cast Lead tại Gaza, dẫn đến hàng ngàn thương vong và thiệt hại hàng tỷ USD.
Tháng 2/2009, một lệnh ngừng bắn đã được ký kết với sự tham gia hòa giải của cộng đồng quốc tế, mặc dù những cuộc giao tranh lẻ tẻ giữa hai bên vẫn tiếp diễn. Ngày 29/11/2012, Nghị quyết số 67/19 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc được thông qua, nâng cấp Palestine lên vị thế “nhà nước quan sát viên phi thành viên” tại Liên Hợp Quốc. Việc thay đổi vị thế này được mô tả là công nhận thực tế chủ quyền quốc gia của Palestine.
Những vấn đề đang nhức nhối
Jerusalem là một vấn đề đặc biệt nhạy cảm, khi mà cả hai bên đều khẳng định yêu sách chủ quyền đối với thành phố này. Jerusalem có vai trò quan trọng đối với cả ba tôn giáo Abraham lớn nhất là Do Thái giáo, Cơ đốc giáo và Hồi giáo. Jerusalem là thành phố linh thiêng nhất của Do Thái giáo, là địa điểm tọa lạc trước đây của các đền thờ Do Thái trên Núi Đền và cũng là thủ đô của vương quốc Israel cổ đại. Với các Kitô hữu, Jerusalem là nơi đã từng chứng kiến Chúa Jesus bị hành quyết, cũng là nơi tọa lạc của Nhà thờ Mộ Thánh. Với người Hồi giáo, Jerusalem là địa điểm mà nhà tiên tri Mohammad đã thực hiện “hành trình đêm đến thiên đường”, cũng là nơi đặt Thánh đường Hồi giáo al-Aqsa.
Trụ sở của nhiều cơ quan chính phủ Israel như Quốc hội và Tòa án tối cao đã được xây dựng ở Tây Jerusalem kể từ thời điểm Israel chiếm được khu vực này sau Chiến tranh Arab-Israel năm 1948. Sau khi Israel sáp nhập Đông Jerusalem từ Jordan vào năm 1967, quốc gia này đã giành quyền kiểm soát trên thực tế (de facto) đối với Đông Jerusalem nói riêng và toàn bộ Jerusalem nói chung. Năm 1980, Israel đã thông qua Luật Jerusalem, tuyên bố “Jerusalem, hoàn chỉnh và thống nhất, là thủ đô của Israel”.
Tại Hội nghị thượng đỉnh Trại David và Taba 2000-2001, Mỹ đã đề xuất một kế hoạch phân chia thành phố trong đó Đông Jerusalem sẽ được trao cho nhà nước Palestine, Tây Jerusalem được trao cho Israel. Tất cả các công trình khảo cổ nằm dưới Núi Đền sẽ được chính phủ Israel và Palestine cùng kiểm soát. Cả hai bên đã chấp nhận đề xuất này trên nguyên tắc, nhưng hội nghị Thượng đỉnh cuối cùng đã thất bại và kế hoạch không được thực thi.
Cuộc chiến dai dẳng, hao người tốn của Israel-Palestine chưa biết bao giờ chấm dứt. Nguồn: wikipedia.orgNgười tị nạn Palestine là những người mất cả nhà cửa và phương tiện sinh nhai do cuộc xung đột giữa Israel với các quốc gia Arab năm 1948 và Chiến tranh Sáu ngày năm 1967. Số người Palestine chạy trốn hoặc bị trục xuất khỏi Israel sau khi nhà nước Israel được thành lập ước tính 711.000 người. Khoảng 350.000-400.000 người Palestine đã phải di dời sang các nước khác trong cuộc chiến tranh Arab-Israel năm 1967. Một phần ba số người tị nạn sống trong các trại tị nạn ở Jordan, Lebanon, Syria, Bờ Tây và Dải Gaza. Phần còn lại sống trong và xung quanh các thành phố và thị trấn của các quốc gia sở tại.
Hầu hết những người tị nạn này được sinh ra bên ngoài Israel, nhưng là hậu duệ của những người tị nạn gốc Palestine. Lãnh tụ PLO Yasser Arafat công khai khẳng định rằng những người tị nạn Palestine có quyền để trở về nơi họ sống trước năm 1948 và 1967, thậm chí đã trích dẫn các Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân quyền và Nghị quyết Đại hội đồng LHQ 194 làm cơ sở. Tuy vậy Mahmoud Abbas - người đứng đầu hiện tại của Tổ chức Giải phóng Palestine - đã từng nói trong một cuộc thảo luận riêng rằng “thật phi lý khi yêu cầu Israel tiếp nhận tới 5 triệu người tị nạn, hoặc thậm chí là 1 triệu. Điều đó sẽ là sự kết thúc của Israel”.
Các khu định cư của Israel là các cộng đồng dân sự có công dân Israel sinh sống, được xây dựng trên các vùng đất mà Israel đã chiếm được trong Chiến tranh Sáu ngày năm 1967. Các khu định cư của Israel hiện đang tồn tại ở Bờ Tây, bao gồm cả Đông Jerusalem cũng như ở Cao nguyên Golan, và trước đây đã từng tồn tại ở Bán đảo Sinai cũng như Dải Gaza. Israel đã sơ tán và dỡ bỏ 18 khu định cư ở Sinai sau thỏa thuận hòa bình Ai Cập-Israel năm 1979 và tất cả 21 khu định cư ở Dải Gaza vào năm 2005 khi chính phủ nước này tuyên bố rút khỏi Dải Gaza...
Nhiều quốc gia trên thế giới cho rằng việc xây dựng các khu định cư là “vi phạm luật pháp quốc tế”, tuy vậy chính phủ Israel đã bác bỏ những cáo buộc này. Cựu Chủ tịch Tòa án Công lý Quốc tế Steve Schwebel cũng đưa ra phán quyết khẳng định rằng sự hiện diện của Israel ở Bờ Tây, Đông Jerusalem và Dải Gaza được gắn với quyền tự vệ, do đó không thể được định nghĩa là “chiếm đóng”. Về mặt pháp lí, chính quyền Palestine chưa từng xác lập chủ quyền đối với Bờ Tây. Chính PLO trong bản hiến chương của mình cũng đã khẳng định rằng họ hoàn toàn không có chủ quyền đối với Bờ Tây, điều 24 hiến chương PLO nêu rõ: “Tổ chức này không thực hiện bất kỳ chủ quyền lãnh thổ nào đối với Bờ Tây thuộc Vương quốc Jordan, đối với Dải Gaza hoặc trong Khu vực Himmah”.
Trong suốt cuộc xung đột, những hành vi khủng bố và bạo lực được tiến hành bởi những phần tử khủng bố Palestine luôn là mối lo ngại hàng đầu của người dân Israel. Chính phủ Israel, cùng với Mỹ và Liên minh châu Âu, coi hành vi bạo lực nhằm vào dân thường cũng như lực lượng quân sự Israel của các nhóm chiến binh Palestine là biểu hiện của chủ nghĩa khủng bố. Có rất nhiều động cơ đằng sau các hành vi khủng bố của người Palestine nhằm vào thường dân Israel, tuy nhiên mục tiêu cơ bản vẫn là tiêu diệt nhà nước Israel và thay thế bằng một nhà nước Arab của người Palestine.
Các nhóm thánh chiến Hồi giáo cực đoan nhất, chẳng hạn như Hamas và Thánh chiến Hồi giáo Palestine, coi cuộc xung đột giữa Israel và Palestine là một cuộc thánh chiến tôn giáo. Giao tranh giữa người Palestine và các nhóm Arab đối địch đã đóng một vai trò quan trọng trong việc định hình chính sách an ninh của Israel đối với các chiến binh Palestine, cũng như trong các chính sách của chính giới lãnh đạo Palestine.
Ngay từ cuộc nổi dậy năm 1930 ở Palestine, các lực lượng Arab đã giao tranh lẫn nhau nhau trong khi cùng lúc giao tranh với quân Zionist và Anh, và xung đột nội bộ vẫn tiếp tục cho đến ngày nay. Trong Nội chiến Lebanon, những người theo chủ nghĩa Baathi của Palestine đã ly khai khỏi PLO và liên minh với Phong trào Shia Amal, gây ra một cuộc nội chiến đẫm máu khiến hàng nghìn người Palestine thiệt mạng. Cuộc chiến dai dẳng, hao người tốn của Israel-Palestine chưa biết bao giờ chấm dứt./.