Tại sao nhạc gia tài của mẹ bị cấm

 Trong những ngày, những đối tượng nào công khai nói chiến tranh tại Việt Nam là nội chiến? Việt Tân - không, BBC Tiếng Việt - không, RFA - không, các anh trai chị gái thuộc phe VNCH - cũng không nốt.

Nếu các bạn lướt Tiktok những ngày, sẽ biết về sự chúa hề của các hotgirl có bề ngoài xinh xắn, đáng yêu nhưng có vẻ như tỷ lệ nghịch với sự phát triển của trí não. Đó là việc các hotgirl sử dụng bài hát: “Gia tài của mẹ” của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn làm nhạc nền trên Tiktok, trong đó đáng chú ý nhất là câu: “20 năm nội chiến từng ngày”.

Tại sao nhạc gia tài của mẹ bị cấm


Các thanh niên, thiếu niên, hotgirl vốn chỉ quen như EDM, Remix, đu những trending nhảy múa trên nền những thứ nhạc tân tiến khác, tự dưng trở thành “thẩm phán” nhạc Trịnh - một dòng nhạc rất kén người nghe.

Bài hát ấy được các cháu đem ra để khoe khéo nhan sắc, như muốn nói rằng các cháu đẹp và là một “gia tài của mẹ”. Điều hài hước ở đây là bài hát có câu: “Một ngàn năm nô lệ giặc Tàu”, nhưng có cháu lại mặc áo… sườn xám của Trung Quốc. Vậy là chấp nhận làm nô lệ lun á hả? Điều buồn cười ở đây là cái cụm từ “gia tài của mẹ” trong bài hát cùng tên, đầy đủ còn như thế này nữa:

“Gia tài của mẹ, một rừng xương khô

Gia tài của mẹ, một núi đầy mồ”

“Gia tài của mẹ, ruộng đồng khô khan

Gia tài của mẹ, nhà cháy từng ngàn”

“Gia tài của mẹ, một bọn lai căn

Gia tài của mẹ, một lũ bội tình”

Cái ý nghĩa của bài hát nằm ở khía cạnh phản chiến, cái cụm từ “gia tài của mẹ” ấy gắn với sự bi thương, chết chóc, giờ các cháu lại đem làm nhạc để khoe cùng với nhan sắc và “đánh đu” với dân mạng. Tức là nói chính các cháu như xương khô, núi đầy mồ, nhà cháy… luôn đó hả? Các cháu muốn làm cương thi à? Đúng như hai câu cuối, vừa lai căn, vừa bội tình.

Tại sao nhạc gia tài của mẹ bị cấm


Lai căn - hoặc lai căng ở đây là sự tiếp nhận các luồng văn hóa, thông tin rất dở hơi và không phù hợp, vì bài hát đó không phải nói về “nhan sắc” hay những điều tích cực, lai căng ở đây là có cháu đem sườn xám vào rồi nói là “dân tộc”, cháu khác thì lấy nhạc này lồng vào game Lửa Chùa - tức là Phi Phai đó, để “quyết tử với đối thủ” Trung Quốc.

Còn bội tình ở đây là gì? Đó là câu “hai mươi năm nội chiến từng ngày”, rồi nhiều cháu nghêu ngao hát bài đó, nhiều cháu bắt đầu phán xét chiến tranh Việt Nam trước 1975 là nội chiến, cháu thì các cụ hy sinh vô ích, cháu thì “nhạc vui thôi, lịch sử là cái đếch gì”, Trịnh Công Sơn nói cấm có sai…

Nguyên nhân mà nhạc sĩ Trịnh Công Sơn viết bài vẫn còn gây ra những tranh cãi. Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn vốn nổi tiếng, nhưng bản thân ông chỉ là một nghệ sĩ, không phải là một chuyên gia lịch sử hay chuyên gia chính trị. Từ bao giờ mà các cháu lấy lời bài hát ra làm dẫn chứng phán xét lịch sử, nói chiến tranh tại Việt Nam là nội chiến vậy?

Các cụ có câu: “Biết thì thưa thốt, không biết thì dựa cột mà nghe”, làm méo gì có cuộc nội chiến nào ở đây? Đến lịch sử quốc tế còn ghi là “Vietnam War”, chứ không phải là “Vietnam Civil War” nhé các con giời. Vào Tiktok thấy đi đâu cũng: “Chiến tranh Việt Nam là nội chiến”, mà toàn từ các cháu còn trẻ, nhiều cháu hotgirl, rõ xinh đẹp mà điểm môn Lịch Sử chắc là toàn dưới 5 điểm hết. Cha ông đổ máu chiến đấu chống ngoại xâm, hoàn thành việc thống nhất lãnh thổ Việt Nam trước quân Mỹ, Hàn Quốc, Thái Lan… chứ làm quái gì có chuyện Nam bắn Bắc, Bắc bắn Nam? Tất cả ba miền Tổ Quốc đều chung một lý tưởng là thống nhất Tổ Quốc, chỉ có tụi phản động và thiếu học mới chia rẽ dân tộc này.

“Âm nhạc chỉ để nghe” thôi? Nhưng nghe bằng cái tai, tiếp thu và suy nghĩ bằng trí óc. Chứ không phải bằng cái sự nghe đó là “đái” vào lịch sử, phỉ nhổ lên công sức của cha ông như vậy à? Tại Đức, những ca khúc “quảng cáo” cho thời đại phát xít bị cấm, như bài Horst-Wessel-Lied, nếu ai khơi gợi ra sẽ bị phạt tù. Tại Hàn Quốc, những bài hát mà Nhật Bản phổ biến vào thời kỳ chiếm đóng bán đảo Triều Tiên bị cấm tuyệt đối, chỉ được giảng dạy tại một số giảng đường chuyên về lịch sử tại các trường đại học lớn. Ngoài ra, còn có rất nhiều các bài hát khác bị cấm lưu hành, cấm khơi gợi… vì nhiều lý do, như khuyến khích tự tử, tuyên truyền sai lệch về tôn giáo hay về các quốc gia khác.

Gia tài của đất nước là gì? Là vong linh của những anh hùng nghĩa sĩ, là những nấm mồ chưa biết tên vẫn còn rải rác khắp Tổ Quốc, là cuộc trường chinh thống nhất khiến hơn 3 triệu người Việt phải bỏ mạng… Gia tài của đất nước, không phải để lũ lai căng, mất gốc xuyên tạc và phỉ nhổ vào.

Các em gái ạ, các em đẹp đấy, nhưng xem ra nếu nói về tình yêu Tổ Quốc, về tự tôn dân tộc, về thái độ với thế hệ cha anh đi trước, xem ra các em chắc là chỉ đạt được 3 điểm. Khoe cái nét đẹp thì đồng ý, ai chả thích khoe, ai chả thích ngắm, nhưng đôi khi, khoe cũng cần phải suy nghĩ.

Nhạc phản chiến của Trịnh Công Sơn bao gồm các tác phẩm của ông viết về cuộc Chiến tranh Việt Nam dưới các góc nhìn khác nhau. Nhạc phản chiến của ông bắt nguồn từ tình yêu thương, là những bài tự tình dân tộc, nói về thân phận khổ ải của con người trong chiến tranh.[1] Các ca từ trong các ca khúc phản chiến ca tụng tình yêu thương, chống bạo lực và chiến tranh, kêu gọi sự đoàn kết và xóa bỏ lòng hận thù. Các tác phẩm của ông chủ yếu được lưu truyền trong giới sinh viên, một vài bài hát bị chính phủ Việt Nam Cộng hòa và đa số bài hát bị chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa cấm lưu hành.[2] Sau chiến tranh, một số tác phẩm được phép lưu hành ở Việt Nam, nhưng một số tác phẩm bị cấm lưu hành. Sau khi mất, năm 2004 ông được trao Giải thưởng âm nhạc hoà bình thế giới (WPMA).[3]

Trịnh Công Sơn bắt đầu sáng tác dạng nhạc này vào khoảng năm 1965- 1966. Năm 1966, ông cho ra đời tập Ca khúc Trịnh Công Sơn, trong đó có manh nha một xu hướng chính trị yếm thế. Đến năm 1967, nhạc Trịnh lên đến đỉnh cao của sự phản chiến bằng tập Ca khúc da vàng. Năm sau, ông cho ra tiếp tập Kinh Việt Nam. Từ năm 1970 tới 1972 ông tự ấn hành được hai tập nhạc phản chiến là Ta phải thấy mặt trời và Phụ khúc da vàng[4]. Bởi thế những ca khúc viết về quê hương chiến tranh và thân phận người dân nước nhược tiểu (nước nhỏ và bị những nước lớn gây ảnh hưởng) của Trịnh Công Sơn còn gọi là "nhạc da vàng".

Mục lục

  • 1 Phản ứng của chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Việt Nam Cộng hòa
  • 2 Một số ca khúc
  • 3 Giải thưởng
  • 4 Tham khảo
  • 5 Chú thích

Phản ứng của chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Việt Nam Cộng hòaSửa đổi

Các tác phẩm phản chiến của ông phản đối cuộc chiến tranh Việt Nam, do đó cả hai phía đều cấm lưu hành phần lớn các tác phẩm phản chiến của ông, mặc dù vậy nhiều người Việt Nam vẫn rất yêu thích các tác phẩm này. Vì thái độ không thật sự nghiêng về bên nào của ông đã gây nên sự nghi ngờ của cả hai phía.[5] Trong tác phẩm "Gia tài của mẹ" (1965), ông gọi các cuộc chiến tranh ở Đông Dương và Việt Nam suốt 20 năm là "nội chiến",[1] vì đối với ông cái chết nào cũng gây đau lòng với dân tộc".[6] Bên Việt Nam Cộng hòa còn có người coi ông là người "yếu đuối": Trịnh Công Sơn chỉ là một cây sậy, hơn thế nữa, là một cây sậy yếu hèn (cho dù có là "cây sậy có biết suy nghĩ tới đâu). Trong lớp vỏ của một cây sậy, của một thể chất yếu đuối, là một bản chất yếu đuối...[7]. Đối với MTDTGPMN, họ không quan tâm đến các ca khúc phản chiến của Trịnh Công Sơn vì ông không biết gì về chính trị và tội ác của người ngoại quốc. Còn bên Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thì có những người "gạt ông sang bên lề vì coi ông thiếu lập trường chính trị"[5], có những người cực đoan dọa sau khi tiến về Sài Gòn đòi sẽ "xử tử" ông.[1]

Vào ngày 30 tháng 4 năm 1975, khi chấm dứt Chiến tranh Việt Nam, ông lên Đài phát thanh Sài Gòn hát bài "Nối vòng tay lớn" (bài hát kêu gọi và nói về ước mơ hòa hợp dân tộc hai miền Nam Bắc mà ông viết từ năm 1968[8] và Khánh Ly đã từng ghi âm và sản xuất băng nhạc năm 1969). Cũng chính ông là người trưa ngày 30/4 đã đứng lên phát biểu trực tiếp trên đài phát thanh Sài Gòn sau lời tuyên bố đầu hàng của Tổng thống Dương Văn Minh và kêu gọi:[9] "Hôm nay là ngày mơ ước của tất cả chúng ta... Ngày mà chúng ta giải phóng hoàn toàn đất nước Việt Nam này... Những điều mơ ước của các bạn bấy lâu là độc lập, tự do, và thống nhất thì hôm nay chúng ta đã đạt được tất cả kết quả đó... Hôm nay tôi yêu cầu các văn nghệ sĩ cách mạng miền Nam Việt Nam, các bạn trẻ và Chính phủ Cách mạng lâm thời xem những kẻ ra đi là những kẻ phản bội đất nước...Chính phủ Cách mạng lâm thời đến đây với thái độ hòa giải, tốt đẹp. Chúng ta không có lý do gì để sợ hãi mà ra đi cả. Đây là cơ hội duy nhất và đẹp đẽ nhất để đất nước Việt Nam được thống nhất và độc lập. Thống nhất và độc lập là những điều chúng ta mơ ước suốt mấy chục năm nay. Tôi xin tất cả các bạn, thân hữu và cũng như những người chưa quen của tôi xin ở lại và kết hợp chặt chẽ với Ủy ban Cách mạng lâm thời để góp tiếng nói xây dựng miền Nam Việt Nam này..."[10]

Một số ca khúcSửa đổi

Một số nhạc phản chiến đã được phát hành chính thức trong các tập nhạc Ca khúc da vàng, Kinh Việt Nam do Nhà xuất bản Nhân Bản ấn hành và hầu hết được ca sĩ Khánh Ly trình bày trong các băng nhạc Hát cho quê hương Việt Nam trước năm 1975. Tuy nhiên sau khi chấm dứt chiến tranh Việt Nam, cho đến nay rất nhiều ca khúc trong số này chưa được lưu hành trở lại trong nước Việt Nam thống nhất.

Bìa trong băng nhạc Hát Cho Quê Hương Việt Nam 1

Riêng 2 ca khúc là Bài ca dành cho những xác người và Hát cho người nằm xuống do Trịnh Công Sơn sáng tác nhân sự kiện "thảm sát" Huế Tết Mậu Thân như một lời than khóc đồng bào Việt Nam phải chết thê thảm trong chiến tranh. Vì thế, nó cũng được mệnh danh là "Bài hát thần chết" tương đương với "Chủ nhật buồn" của Rezso Seress.

Ca khúc da vàng Nhân Bản phát hành năm 1967, khổ 18X18 cm, với nốt nhạc do tác giả chép tay
  1. Ngày dài trên quê hương
  2. Người con gái Việt Nam
  3. Ngủ đi con
  4. Đại bác ru đêm
  5. Tôi sẽ đi thăm
  6. Tình ca của người mất trí
  7. Đi tìm quê hương
  8. Đêm bây giờ đêm mai
  9. Ngụ ngôn của mùa Đông
  10. Nhưng hôm nay
  11. Hãy nói giùm tôi
  12. Gia tài của Mẹ
Ca khúc da vàng (2) Nhân Bản tái bản nhiều lần năm 1969, khổ 18x18 cm. Danh mục ca khúc giống như trên, nhưng có thêm 2 ca khúc:13. Hát trên những xác người 14. Bài ca dành cho những xác ngườiKinh Việt Nam Nhân Bản, 1968, 18x18 cm,
  1. Dân ta vẫn sống
  2. Chờ nhìn quê hương sáng chói
  3. Dựng lại người dựng lại nhà
  4. Ngày mai đây bình yên
  5. Cánh đồng hòa bình
  6. Ta thấy gì đêm nay
  7. Sao mắt mẹ chưa vui
  8. Đôi mắt nào mở ra
  9. Hãy đi cùng nhau
  10. Hành Ca
  11. Đồng dao hòa bình
  12. Nối vòng tay lớn
Ta phải thấy mặt trời Nhân Bản, 1969, 18x18 cm
  1. Ta phải thấy mặt trời
  2. Những giọt máu trổ bông
  3. Những ai còn là Việt nam
  4. Tuổi trẻ Việt Nam
  5. Chính chúng ta phải nói
  6. Ta đi dựng cờ
  7. Đừng mong ai, đừng nghi ngại
  8. Việt Nam ơi hãy vùng lên
  9. Ta quyết phải sống
  10. Chưa mòn giấc mơ
  11. Huế Sài Gòn Hà Nội
Phụ khúc da vàng Nhân Bản, 1972, 18x18cm
  1. Một ngày vinh quang một ngày tuyệt vọng
  2. Đợi có một ngày
  3. Xác ta xác thù
  4. Tôi biết tôi yêu
  5. Chưa mất niềm tin
  6. Người mẹ Ô Lý
  7. Hãy nhìn lại
  8. Lời ru đêm
  9. Mùa áo quan

Giải thưởngSửa đổi

  • Giải thưởng Âm nhạc hoà bình thế giới (WPMA)[3].

Tham khảoSửa đổi

  • Ban Mai, Trịnh Công Sơn - Vết chân dã tràng Nhà xuất bản Lao động 2008
  • Hoàng Phủ Ngọc Tường, Trịnh Công Sơn và cây đàn lya của hoàng tử bé. Nhà xuất bản Trẻ 2005.

Chú thíchSửa đổi

  1. ^ a b c Ban Mai, sách đã dẫn trang 24
  2. ^ Ban Mai, sách đã dẫn trang 31
  3. ^ a b Ban Mai, sách đã dẫn trang 4
  4. ^ Bửu Chi. “Về Những Ca Khúc Phản Chiến Của TCS”. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 9 năm 2017. Truy cập 31 tháng 3. Đã bỏ qua tham số không rõ |accessyear= (gợi ý |access-date=) (trợ giúp); Chú thích có các tham số trống không rõ: |7= và |accessmonthday= (trợ giúp); Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |access-date= (trợ giúp)
  5. ^ a b Ban Mai, sách đã dẫn trang 29
  6. ^ Hoàng Phủ Ngọc Tường, sách đã dẫn trang 63
  7. ^ Ban Mai, sách đã dẫn trang 28
  8. ^ Sách Trịnh Công Sơn Một người thơ ca Một cõi đi về trang 104
  9. ^ “Buổi phát thanh lịch sử tại Sài Gòn trưa 30/4/1975” (Thông cáo báo chí). Tiến Dũng - VnExpress. ngày 30 tháng 4 năm 2011. Truy cập ngày 30 tháng 4 năm 2011.
  10. ^ “Lời kêu gọi của nhạc sĩ TCS trên đài phát thanh SG ngày 30”. Truy cập 22 tháng 7 năm 2016.