Tương tự các bước nạp chương trình vào bộ nhớ, để khởi động một hệ điều hành, cần phải tải vào bộ nhớ kernel (nhân) của hệ đề hành đó. Nói ngắn gọn, để máy tính có thể làm việc được hệ điều hành cần nạp vào RAM. Vậy làm thế nào mà phần cứng, cụ thể ở đây là ổ đĩa (secondary storage, có thể là HDD hoặc SSD), biết kernel ở đâu và làm thế nào để tải lên bộ nhớ kernel đó? Thủ tục khởi động máy tính bằng cách tải hạt nhân được gọi là khởi động hệ thống. Tại sao phải nạp hệ điều hànhĐể khởi động máy, hay để máy tính có thể hoạt động, nhất thiết phải cần hệ điều hành. Để nạp hệ điều hành hiểu đơn giản là cách “đánh thức” hệ điều hành, làm chiếc máy tính của bạn hoạt động. Các bước nạp hệ điều hànhTrong hầu hết các hệ thống máy tính, một đoạn mã nhỏ được gọi là chương trình bootstrap hoặc trình khởi động sẽ định vị kernel, tải nó vào bộ nhớ chính và bắt đầu tiến trình khởi động. Nói theo cách khác, chương trình đơn giản ấy sẽ “mồi” cho cả hệ điều hành lớn hoạt động. Chuyên sâu hơn, nó sẽ chỉ chỗ bắt đầu có các file của hệ điều hành, và khởi động những file ấy. Sau đó, những file được “mồi” được khởi động ấy sẽ khởi động cả hệ điều hành. Chương trình bootstrap có thể thực hiện khá nhiều tác vụ. Thông thường, một trong số đó là chạy chẩn đoán để xác định trạng thái của máy. Nếu kết quả chẩn đoán ổn, chương trình có thể tiếp tục với các bước khởi động. Nếu không, máy của bạn sẽ được quét/ scan, và việc này là tự động, bạn không thể tránh. Tại sao các file hệ thống, các file hệ điều hành lại nằm trên ổ đĩa (HDD hoặc SSD) mà không nằm trên RAM để tải cho nhanh? Bạn biết rằng những chương trình đã nằm trong RAM sẽ được CPU thực thi nhanh hơn (bạn có thể tham khảo khái niệm tầng dữ liệu). Nhưng một trong những lý do chính hệ điều hành không nằm sẵn trên RAM là vì:
 Hệ điều hành lưu trữ ở đâuMột số hệ thống như điện thoại di động, máy tính bảng và game console lưu trữ toàn bộ hệ điều hành trong ROM. Lưu trữ hệ điều hành trong ROM phù hợp với các hệ điều hành nhỏ, phần cứng hỗ trợ đơn giản, và hoạt động khắc nghiệt. Một vấn đề với cách tiếp cận này là việc thay đổi mã khởi động sẽ đòi hỏi phải thay đổi các chip phần cứng ROM. Một số hệ thống giải quyết vấn đề này bằng cách sử dụng EPROM: EEPROM dùng để lưu trữ lượng dữ liệu ít và có thể thay đổi nội dung được. Tất cả các dạng ROM đều được biết đến như là firmware, một chương trình nhỏ để điều khiển phần cứng, vì đặc tính của chúng nằm ở đâu đó giữa phần cứng và phần mềm. Một vấn đề với firmware nói chung là mã thực thi của nó chậm hơn so với mã thực thi trong RAM. Một số hệ thống lưu trữ hệ điều hành trong firmware và sao chép nó vào RAM để thực hiện cho nhanh. Một vấn đề cuối cùng với firmware là nó khá đắt. Đối với các hệ điều hành lớn (bao gồm hầu hết các hệ điều hành như Windows, Mac OS X và UNIX) hoặc đối với các hệ thống thay đổi thường xuyên, trình nạp bootstrap được lưu trữ trong firmware và hệ điều hành thì lưu trong đĩa. GRUB là một ví dụ về một chương trình khởi động có mã nguồn mở (open source) cho các hệ thống Linux. Tất cả các bootstrap ràng buộc đĩa, và ngay cả hệ điều hành đều có thể dễ dàng thay đổi bằng cách viết các phiên bản mới hơn vào đĩa. Một đĩa có phân vùng khởi động (đọc thêm trong Phần 10.5.1) được gọi là đĩa khởi động hoặc đĩa hệ thống. Bạn hoàn toàn có thể tải kernel từ đây https://cdn.kernel.org/pub/linux/kernel/ và cài vào máy hay máy ảo để vọc.
Các công việc thực hiện tuần tự khi nạp hệ điều hành: 1/ Cắm nguồn và Bật máy.2/ Kiểm tra các thiết bị kết nối với máy tính.3/ Tìm chương trình khởi động trên đĩa khởi động. 4/ Nạp hệ điều hành vào bộ nhớ trong.
Quan trọng: Nếu máy tính được kết nối với mạng, cài đặt chính sách mạng có thể ngăn không cho bạn làm theo các bước sau. Chỉ sử dụng tiện ích Cấu hình Hệ thống để thay đổi tùy chọn khởi động nâng cao trên máy tính với hướng dẫn từ kỹ sư hỗ trợ của Microsoft. Sử dụng tiện ích Cấu hình Hệ thống có thể làm cho máy tính không sử dụng được. Trên tab Dịch vụ của Cấu hình Hệ thống, chọn Ẩn tất cả các dịch vụ Microsoft, sau đó chọn Tắt tất cả. Chọn Áp dụng. Trên tab Khởi động của Cấu hình Hệ thống, chọn Mở Trình quản lý Tác vụ. Trên tab Khởi động trong Trình quản lý Tác vụ, đối với mỗi mục khởi động đã bật, hãy chọn mục đó rồi chọn Tắt. (Theo dõi các mục đã bị Tắt. Bạn sẽ cần biết thông tin này sau.) Đóng Trình quản lý tác vụ. Trên tab Khởi động của Cấu hình Hệ thống, chọn OK. Khi bạn khởi động lại máy tính, máy tính sẽ ở trong môi trường khởi động sạch. Làm theo các bước khắc phục sự cố để cài đặt, gỡ cài đặt hoặc chạy ứng dụng của bạn. Máy tính của bạn có thể tạm thời bị mất một số chức năng trong môi trường khởi động sạch. Đặt lại máy tính để khởi động bình thường sau khi khắc phục sự cố khởi động sạch và tiếp tục chức năng. Sau khi khởi động lại máy tính, bạn sẽ có môi trường khởi động đơn giản. Sau đó, thực hiện một trong những thao tác sau sao cho phù hợp với tình huống của bạn:
Nếu chương trình chạy đúng cách, sự cố này là do sự can thiệp của ứng dụng hoặc dịch vụ. Bạn có thể tìm hiểu xem ứng dụng hoặc dịch vụ nào đang gây ra sự cố. Cách xác định nguyên nhân gây ra sự cố bằng cách thực hiện khởi động sạch Nếu chương trình vẫn không chạy như mong đợi, sự cố này không phải là do sự can thiệp của ứng dụng hoặc dịch vụ. Bạn có thể cần liên hệ với nhà sản xuất chương trình để được hỗ trợ cụ thể hơn. Nếu vấn đề của bạn không xảy ra trong khi máy tính là trong một môi trường khởi động sạch, sau đó bạn có thể xác định mà ứng dụng khởi động hoặc dịch vụ gây ra vấn đề bằng hệ thống bật hoặc tắt chúng và khởi động lại máy tính. Trong khi bật một dịch vụ duy nhất hoặc một mục khởi động và khởi động lại mỗi lần cuối cùng sẽ tìm thấy dịch vụ hoặc ứng dụng có vấn đề, cách hiệu quả nhất để làm điều này là kiểm tra một nửa chúng cùng một lúc, do đó loại bỏ một nửa các mục là nguyên nhân tiềm năng với mỗi lần khởi động lại máy tính. Sau đó, bạn có thể lặp lại quy trình này cho đến khi bạn cách ly được sự cố. Dưới đây là cách thực hiện:
Sau khi bạn đã kết thúc việc khắc phục sự cố, làm theo các bước sau để đặt lại để máy tính khởi động bình thường.
Nếu bạn chạy chương trình Thiết lập mà không khởi động dịch vụ Windows Installer, bạn có thể nhận được thông báo lỗi sau:
Không thể truy cập dịch vụ Windows Installer. Hãy liên hệ với nhân viên hỗ trợ của bạn để xác minh rằng dịch vụ Windows Installer đã được đăng ký đúng cách. Dịch vụ Windows Installer không khởi động nếu bạn bỏ chọn hộp kiểm Tải dịch vụ hệ thống trong tiện ích Cấu hình Hệ thống. Để sử dụng dịch vụ Windows Installer khi các dịch vụ hệ thống không được tải, hãy khởi động dịch vụ theo cách thủ công. Dưới đây là cách thực hiện:
Trong hộp Tìm kiếm trên thanh tác vụ, nhập msconfig , rồi chọn Cấu hình Hệ thống từ danh sách kết quả.
Quan trọng: Nếu máy tính được kết nối với mạng, cài đặt chính sách mạng có thể ngăn không cho bạn làm theo các bước sau. Chỉ sử dụng tiện ích Cấu hình Hệ thống để thay đổi tùy chọn khởi động nâng cao trên máy tính với hướng dẫn từ kỹ sư hỗ trợ của Microsoft. Sử dụng tiện ích Cấu hình Hệ thống có thể làm cho máy tính không sử dụng được. Trên tab Dịch vụ của Cấu hình Hệ thống, chọn Ẩn tất cả các dịch vụ Microsoft, sau đó chọn Tắt tất cả. Chọn Áp dụng. Trên tab Khởi động của Cấu hình Hệ thống, chọn Mở Trình quản lý Tác vụ. Trên tab Khởi động trong Trình quản lý Tác vụ, đối với mỗi mục khởi động đã bật, hãy chọn mục đó rồi chọn Tắt. (Theo dõi các mục đã bị Tắt. Bạn sẽ cần biết thông tin này sau.) Đóng Trình quản lý tác vụ. Trên tab Khởi động của Cấu hình Hệ thống, chọn OK. Khi bạn khởi động lại máy tính, máy tính sẽ ở trong môi trường khởi động sạch. Làm theo các bước khắc phục sự cố để cài đặt, gỡ cài đặt hoặc chạy ứng dụng của bạn. Máy tính của bạn có thể tạm thời bị mất một số chức năng trong môi trường khởi động sạch. Đặt lại máy tính để khởi động bình thường sau khi khắc phục sự cố khởi động sạch và tiếp tục chức năng. Sau khi khởi động lại máy tính, bạn sẽ có môi trường khởi động đơn giản. Sau đó, thực hiện một trong những thao tác sau sao cho phù hợp với tình huống của bạn:
Nếu chương trình chạy đúng cách, sự cố này là do sự can thiệp của ứng dụng hoặc dịch vụ. Bạn có thể tìm hiểu xem ứng dụng hoặc dịch vụ nào đang gây ra sự cố. Cách xác định nguyên nhân gây ra sự cố bằng cách thực hiện khởi động sạch Nếu chương trình vẫn không chạy như mong đợi, sự cố này không phải là do sự can thiệp của ứng dụng hoặc dịch vụ. Bạn có thể cần liên hệ với nhà sản xuất chương trình để được hỗ trợ cụ thể hơn. Nếu vấn đề của bạn không xảy ra trong khi máy tính là trong một môi trường khởi động sạch, sau đó bạn có thể xác định mà ứng dụng khởi động hoặc dịch vụ gây ra vấn đề bằng hệ thống bật hoặc tắt chúng và khởi động lại máy tính. Trong khi bật một dịch vụ duy nhất hoặc một mục khởi động và khởi động lại mỗi lần cuối cùng sẽ tìm thấy dịch vụ hoặc ứng dụng có vấn đề, cách hiệu quả nhất để làm điều này là kiểm tra một nửa chúng cùng một lúc, do đó loại bỏ một nửa các mục là nguyên nhân tiềm năng với mỗi lần khởi động lại máy tính. Sau đó, bạn có thể lặp lại quy trình này cho đến khi bạn cách ly được sự cố. Dưới đây là cách thực hiện:
Sau khi bạn đã kết thúc việc khắc phục sự cố, làm theo các bước sau để đặt lại để máy tính khởi động bình thường.
Nếu bạn chạy chương trình Thiết lập mà không khởi động dịch vụ Windows Installer, bạn có thể nhận được thông báo lỗi sau:
Không thể truy cập dịch vụ Windows Installer. Hãy liên hệ với nhân viên hỗ trợ của bạn để xác minh rằng dịch vụ Windows Installer đã được đăng ký đúng cách. Dịch vụ Windows Installer không khởi động nếu bạn bỏ chọn hộp kiểm Tải dịch vụ hệ thống trong tiện ích Cấu hình Hệ thống. Để sử dụng dịch vụ Windows Installer khi các dịch vụ hệ thống không được tải, hãy khởi động dịch vụ theo cách thủ công. Dưới đây là cách thực hiện:
Máy tính khởi động lại trong môi trường khởi động sạch. Làm theo các bước khắc phục sự cố để cài đặt, gỡ cài đặt hoặc chạy ứng dụng của bạn. Máy tính của bạn có thể tạm thời mất một số chức năng trong môi trường khởi động sạch, tuy nhiên chức năng đó sẽ trả về. Hoàn tất việc khắc phục sự cố và đặt lại máy tính để khởi động bình thường. Sau khi khởi động lại máy tính, bạn sẽ có môi trường khởi động đơn giản. Sau đó, thực hiện một trong những thao tác sau sao cho phù hợp với tình huống của bạn:
Nếu chương trình chạy đúng cách, sự cố này là do sự can thiệp của ứng dụng hoặc dịch vụ. Bạn có thể tìm hiểu xem ứng dụng hoặc dịch vụ nào đang gây ra sự cố. Cách xác định nguyên nhân gây ra sự cố bằng cách thực hiện khởi động sạch Nếu chương trình vẫn không chạy như mong đợi, sự cố này không phải là do sự can thiệp của ứng dụng hoặc dịch vụ. Bạn có thể cần liên hệ với nhà sản xuất chương trình để được hỗ trợ cụ thể hơn. Nếu vấn đề của bạn không xảy ra trong khi máy tính là trong một môi trường khởi động sạch, sau đó bạn có thể xác định mà ứng dụng khởi động hoặc dịch vụ gây ra vấn đề bằng hệ thống bật hoặc tắt chúng và khởi động lại máy tính. Trong khi bật một dịch vụ duy nhất hoặc một mục khởi động và khởi động lại mỗi lần cuối cùng sẽ tìm thấy dịch vụ hoặc ứng dụng có vấn đề, cách hiệu quả nhất để làm điều này là kiểm tra một nửa chúng cùng một lúc, do đó loại bỏ một nửa các mục là nguyên nhân tiềm năng với mỗi lần khởi động lại máy tính. Sau đó, bạn có thể lặp lại quy trình này cho đến khi bạn cách ly được sự cố. Dưới đây là cách thực hiện:
Sau khi bạn đã kết thúc việc khắc phục sự cố, làm theo các bước sau để đặt lại để máy tính khởi động bình thường.
Nếu bạn chạy chương trình Thiết lập mà không khởi động dịch vụ Windows Installer, bạn có thể nhận được thông báo lỗi sau:
Không thể truy cập dịch vụ Windows Installer. Hãy liên hệ với nhân viên hỗ trợ của bạn để xác minh rằng dịch vụ Windows Installer đã được đăng ký đúng cách. Dịch vụ Windows Installer không khởi động nếu bạn bỏ chọn hộp kiểm Tải dịch vụ hệ thống trong tiện ích Cấu hình Hệ thống. Để sử dụng dịch vụ Windows Installer khi các dịch vụ hệ thống không được tải, hãy khởi động dịch vụ theo cách thủ công. Dưới đây là cách thực hiện:
|
