Thuốc điều trị thiếu máu cơ tim cục bộ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Phạm Thị Hạnh Phúc - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Bệnh tim thiếu máu cục bộ mãn tính là hung thần cướp đi sinh mạng của nhiều bệnh nhân. Hiểu và lựa chọn các phương pháp chẩn đoán chính xác có ý nghĩa quan trọng trong việc phát hiện và điều trị bệnh hiệu quả.

Bệnh tim thiếu máu cục bộ (còn gọi là bệnh động mạch vành, bệnh mạch vành tim, bệnh suy vành) xảy ra khi động mạch vành bị hẹp, làm hạn chế cung cấp máu, oxy và các chất dinh dưỡng cho tim, gây tổn thương một phần cơ tim. Nếu tình trạng thiếu máu cơ tim cục bộ kéo dài quá lâu thì các mô tim sẽ bị chết do không được cung cấp máu.

Bệnh tim thiếu máu cục bộ có thể diễn tiến cấp tính hoặc mãn tính. Biểu hiện lâm sàng của bệnh suy vành mãn tính là cơn đau thắt ngực:

• Cơn đau thắt ngực ổn định: Thường gặp nhất;
• Cơn đau thắt ngực thay đổi: Hiếm gặp;
• Thiếu máu cơ tim yên lặng.

Các triệu chứng phổ biến nhất của bệnh gồm:

• Cảm thấy áp lực hoặc tức ngực, khó thở;
• Đau lưng, ngực, hàm và các cơ quan khác ở phần trên cơ thể, kéo dài một vài phút, giảm dần và tái phát;
• Buồn nôn, nôn;
• Đổ mồ hôi;
• Ho;
• Lo lắng, chóng mặt, nhịp tim nhanh.

Tức ngực, khó thở là triệu chứng phổ biến nhất của thiếu máu cơ tim cục bộ

Bệnh thiếu máu cơ tim chủ yếu do mảng xơ vữa tích tụ gây xơ cứng động mạch, làm hạn chế lưu lượng máu trong động mạch, không cung cấp đủ lượng máu mang oxy tới tim và các cơ quan khác. Nguyên nhân phổ biến gây xơ cứng động mạch dẫn tới thiếu máu cơ tim cục bộ mãn tính là:

• Cholesterol trong máu cao tạo thành mảng xơ vữa gây tắc nghẽn lưu thông máu tới tim và các cơ quan khác;
• Béo phì, ăn thực phẩm giàu chất béo gây tích tụ mảng xơ vữa động mạch;
• Lão hóa: khi bạn già đi, tim và mạch máu phải làm việc nhiều hơn để bơm và nhận máu trong khi động mạch bị suy yếu, kém đàn hồi, dễ tích tụ mảng xơ vữa;
• Hút thuốc lá;
• Người mắc bệnh đề kháng insulin, tiểu đường, cao huyết áp;
• Người bị viêm khớp, lupus ban đỏ, nhiễm trùng hoặc viêm không rõ nguyên nhân.
• Tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch;
• Ít tập thể dục, thường xuyên bị căng thẳng, sử dụng chất kích thích, tiền sử tiền sản giật khi mang thai.

Bác sĩ xem xét bệnh sử và kiểm tra cơ thể nếu nghi ngờ mắc bệnh;

• Các xét nghiệm cơ bản: Hemoglobin, đường máu khi đói, hệ thống lipid máu (cholesterol toàn phần, LDL- C, HDL-C, Triglycerid) giúp bác sĩ đánh giá được các yếu tố nguy cơ của bệnh và nâng cao khả năng chẩn đoán chính xác;
• Điện tâm đồ (ECG): Gắn các điện cực lên da để ghi lại hoạt động của tim. Một số bất thường trong hoạt động điện tim có thể cho thấy dấu hiệu mắc bệnh thiếu máu cơ tim cục bộ;
• Siêu âm tim: Bác sĩ đặt một đầu dò siêu âm lên ngực bệnh nhân, phát ra các sóng âm thanh hướng vào tim để tạo ra hình ảnh tim. Siêu âm tim giúp xác định tổn thương các khu vực trong tim;
• Holter điện tim: Giúp phát hiện những thời điểm xuất hiện bệnh tim thiếu máu cục bộ trong ngày, rất có ý nghĩa đối với những bệnh nhân bị co thắt động mạch vành hoặc bệnh tim thiếu máu cục bộ thầm lặng;
• Xạ hình tưới máu tim: Bác sĩ tiêm một lượng nhỏ chất phóng xạ vào máu của bệnh nhân. Trong khi bệnh nhân tập thể dục, bác sĩ sẽ theo dõi lượng chất phóng xạ khi nó đến tim và phổi để phát hiện những biểu hiện bất thường về lưu lượng máu;
• Chụp động mạch vành: Bác sĩ tiêm chất cản quang vào mạch máu của tim. Sau đó, máy chụp X-quang sẽ được sử dụng để chụp một loạt hình ảnh mạch máu, cho phép bác sĩ quan sát chi tiết bên trong mạch máu;
• Chụp CT scan: Thủ thuật chụp cắt lớp tim mạch này giúp xác định xem bệnh nhân có bị vôi hóa động mạch vành không. Bác sĩ sử dụng phương pháp quét CT mạch máu xóa nền để quan sát các động mạch tim;
• Test gắng sức: Bác sĩ theo dõi nhịp tim, huyết áp và hơi thở trong khi bệnh nhân đi bộ trên máy chạy bộ hoặc xe đạp. Khi tập thể dục, tim sẽ co bóp khó khăn và nhanh hơn so với bình thường nên bài kiểm tra này sẽ giúp bác sĩ có thể phát hiện các vấn đề tim khó nhận biết.

Siêu âm tim giúp xác định tổn thương các khu vực trong tim

5.1 Nong mạch vành hoặc phẫu thuật bắc cầu mạch vành

Bác sĩ thực hiện thủ thuật nong mạch vành để nong rộng các động mạch cung cấp máu cho tim. Trong khi thực hiện thủ thuật, bác sĩ sẽ luồn một ống thông qua động mạch ngoại biên đi tới vị trí mạch vành bị tắc nghẽn. Sau đó, thổi phồng quả bóng nhỏ được gắn ở ống thông để làm lưu thông động mạch trở lại, cho phép máu lưu thông bình thường. Bác sĩ cũng có thể đặt một ống lưới nhỏ (gọi là stent) ở vị trí tắc nghẽn) để ngăn chặn động mạch bị hẹp lại.

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể thực hiện phẫu thuật bắc cầu động mạch vành. Khi tiến hành, bác sĩ sẽ ghép một mạch máu khác băng qua đoạn động mạch vành bị tắc nghẽn, giúp máu lưu thông phía dưới khu vực bị tắc nghẽn. Phương pháp này đôi khi được thực hiện ngay lập tức sau khi bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh tim thiếu máu cục bộ mãn tính. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp được thực hiện thủ thuật sau vài ngày để tim ổn định.

5.2 Điều trị nội khoa

Sử dụng một số thuốc sau để điều trị bệnh tim thiếu máu cục bộ:

• Chất làm loãng máu như aspirin để phá vỡ khối tiểu cầu, cải thiện lưu lượng máu qua động mạch vành bị hẹp;
• Chất làm tan huyết khối giúp hòa tan các cục máu đông;
• Nitroglycerin làm giãn các mạch máu;
• Các thuốc chống tiểu cầu như clopidogrel ngăn chặn hình thành cục máu đông;
• Thuốc chẹn beta làm giảm huyết áp, thư giãn cơ tim và hạn chế mức độ tổn thương cho tim;
• Thuốc ức chế men chuyển ACE để giảm huyết áp và áp lực máu đến tim;
• Thuốc giảm đau để giảm tình trạng đau thắt ngực.

Bỏ thuốc lá, tránh hít phải khói thuốc;

• Điều trị các bệnh lý làm tăng nguy cơ mắc bệnh thiếu máu cơ tim cục bộ như tăng huyết áp, tiểu đường và cholesterol trong máu cao;
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: hạn chế hấp thu chất béo bão hòa, ăn nhiều trái cây, rau quả và ngũ cốc, hạn chế ăn mặn;
• Tập thể dục đều đặn theo lời khuyên của bác sĩ để cải thiện lưu lượng máu đến tim;
• Duy trì một trọng lượng khỏe mạnh;
• Giảm căng thẳng.

Điều quan trọng nhất để ngăn ngừa và điều trị bệnh tim thiếu máu cục bộ mãn tính chính là kiểm tra sức khỏe thường xuyên. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ gây bệnh như cholesterol cao, huyết áp cao và tiểu đường không gây triệu chứng trong giai đoạn đầu. Bởi vậy, người bệnh cần chú trọng việc kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị bệnh sớm.

Khám bệnh tim mạch tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec

Khi có cơn đau ngực xảy ra thường xuyên hoặc kéo dài trên 10 phút, bệnh nhân nên đến bệnh viện ngay lập tức để được bác sĩ chuyên khoa kịp thời chẩn đoán, điều trị bệnh.

Bệnh nhân có thể lựa chọn thực hiện kỹ thuật chụp cắt lớp vi tính động mạch vành, tim không dùng thuốc beta block đang được áp dụng tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng để sớm phát hiện bệnh tim thiếu máu cục bộ mãn tính. Lựa chọn thực hiện kỹ thuật này mang lại cho bệnh nhân nhiều lợi ích như:

• Được chẩn đoán bằng máy móc hiện đại:
  • Máy CT scanner 640 lát Aquilion One (Vision Edition) cho tốc độ chụp nhanh và được tích hợp công nghệ giảm liều tia AIDR 3D mới nhất hiện nay, giảm 75% liều tia lên bệnh nhân;
  • Máy có khả năng tổng hợp 320/640 lát cắt trong một vòng quay với tốc độ lên tới 0.275*s/0.35s;
  • Hệ thống sử dụng Detector thu nhận có bề rộng 160mm với 320 hàng Detector cho phép chụp tim, não,... trong một vòng quay;
  • iStation giúp hiển thị tín hiệu điện tim, hướng dẫn thở trên Gantry;
  • SureExposure 3D liên tục điều chỉnh dòng chụp trong suốt quá trình quét xoắn ốc theo ba trục không gian X, Y và Z theo hình dáng cơ thể bệnh nhân, giảm liều tia xạ đến thấp nhất có thể;
  • Hướng dẫn bệnh nhân bằng giọng nói và hệ thống (Voice link);
  • Boost3DTM cho phép giảm thiểu liều chiếu cho những vùng có độ hấp thụ tia X cao như vùng vai để thu nhận ảnh với độ chính xác cao;
  • Xử lý ảnh màu 3D (tái tạo bề mặt, tái tạo thể tích, MPR, MPR cong, MIP, Cine)
• Được thăm khám với bác sĩ chuyên môn cao của Vinmec Hải Phòng:

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn

XEM THÊM:

Nguyên tắc điều trị hội chứng mạch vành cấp Tổng quan về Hội chứng động vành Cấp tính (ACS) (ACS) bao gồm: giảm đau, ngăn chặn sự hình thành huyết khối, đảo ngược thiếu máu, giới hạn kích thước ổ nhồi máu, giảm sự làm việc của cơ tim, phòng ngừa và điều trị các biến chứng. ACS là một cấp cứu y khoa, tiên lượng phụ thuộc rất lớn vào sự khẩn trương trong chẩn đoán và điều trị. Điều trị đồng thời với chẩn đoán. Điều trị bao gồm tái thông mạch máu Tái thông mạch vành cho bệnh nhân hội chứng vành cấp (bằng can thiệp mạch vành qua da Can thiệp động mạch vành qua da , bắc cầu động mành vành Phẫu thuật bắc cầu nối động mạch vành (Coronary Artery Bypass Grafting - CABG) , hoặc liệu pháp tiêu sợi huyết) và điều trị bằng thuốc cho ACS và bệnh động mạch vành Tổng quan bệnh động mạch vành cơ sở.

Thuốc được sử dụng phụ thuộc vào loại hội chứng vành cấp, bao gồm

• Aspirin, clopidogrel, hoặc cả hai (prasugrel hoặc ticagrelor là một sự thay thế cho clopidogrel nếu bệnh nhân không được điều trị bằng tiêu sợi huyết)

• Beta-blocker

• Thuốc ức chế Glycoprotein IIb/IIIa được cân nhắc với 1 số bệnh nhân được can thiệp động mạch vành qua da (PCI) và những người có nguy cơ cao (ví dụ: men tim tăng đáng kể, thang điểm TIMI ≥ 4, các triệu chứng tồn tại dai dẳng)

• Heparin (không phân đoạn hoặc heparin trọng lượng phân tử thấp) hoặc biivalirudin (đặc biệt là ở Nhồi máu cơ tim có ST chênh lên Nhồi máu cơ tim cấp tính (MI) [STEMI] bệnh nhân có nguy cơ bị chảy máu cao)

• Nitroglycerin đường tĩnh mạch (trừ khi có nguy cơ thấp, nhồi máu cơ tim Nhồi máu cơ tim cấp tính (MI) không biến chứng)

• Tiêu sợi huyết cho những bệnh nhân bị STEMI nhưng không thể can thiệp PCI kịp thời

• Chất ức chế ACE (càng sớm càng tốt)

• Statin

Thuốc chống ngưng tập tiểu cầu và thuốc ức chế thrombo, ngăn chặn sự hình thành huyết khối được sử dụng thường quy. Thuốc chống thiếu máu cục bộ (ví dụ thuốc chẹn beta, IV nitroglycerin) thường xuyên được dùng, đặc biệt khi có triệu chứng đau ngực hoặc tăng huyết áp (xem bảng Thuốc điều trị Bệnh mạch vành Những thuốc cho bệnh mạch vành (Coronary Artery Disease) ).

Tiêu sợi huyết Thuốc tiêu sợi huyết Nguyên tắc điều trị hội chứng mạch vành cấp (ACS) bao gồm: giảm đau, ngăn chặn sự hình thành huyết khối, đảo ngược thiếu máu, giới hạn kích thước ổ nhồi máu, giảm sự làm việc của cơ tim, phòng... đọc thêm nên được sử dụng nếu không có chống chỉ định cho nhồi máu cơ tim ST chênh lên (STEMI) nếu chụp mạch vành qua da (PCI) không có sẵn nhưng làm tồi tệ thêm tiên lượng cho đau thắt ngực không ổn định Đau ngực không ổn định và nhồi máu cơ tim ST không chênh (NSTEMI).

Đau ngực có thể được điều trị bằng nitroglycerin hoặc đôi khi là morphin. Nitroglycerin thích hợp hơn morphine, nên được sử dụng một cách thận trọng (ví dụ nếu bệnh nhân có chống chỉ định với nitroglycerin hoặc đang bị đau mặc dù đã điều trị bằng nitroglycerin). Nitroglycerin Nitrat Nguyên tắc điều trị hội chứng mạch vành cấp (ACS) bao gồm: giảm đau, ngăn chặn sự hình thành huyết khối, đảo ngược thiếu máu, giới hạn kích thước ổ nhồi máu, giảm sự làm việc của cơ tim, phòng... đọc thêm ban đầu được ngậm dưới lưỡi, tiếp theo là tưới máu IV liên tục nếu cần. Morphine 2 đến 4 mg IV, lặp lại mỗi 15 phút nếu cần, có hiệu quả cao nhưng có thể làm giảm hô hấp, có thể làm giảm sự co bóp cơ tim và là thuốc giãn mạch tĩnh mạch mạnh. Bằng chứng cũng cho thấy morphine can thiệp vào một số chất ức chế thụ thể P2Y12. Một thử nghiệm hồi cứu lớn cho thấy morphine có thể làm tăng tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp (1, 2 Tài liệu tham khảo Nguyên tắc điều trị hội chứng mạch vành cấp (ACS) bao gồm: giảm đau, ngăn chặn sự hình thành huyết khối, đảo ngược thiếu máu, giới hạn kích thước ổ nhồi máu, giảm sự làm việc của cơ tim, phòng... đọc thêm ). Hạ huyết áp và nhịp tim chậm của morphine thường có thể được khắc phục bằng sự nâng lên của chi dưới.

Huyết áp bình thường hoặc tăng nhẹ ở hầu hết các bệnh nhân khi đến phòng cấp cứu; BP giảm dần trong vài giờ tới. Tăng huyết áp tiếp tục cần điều trị với thuốc hạ huyết áp, thường dùng là nitroglycerin IV, làm giảm HA và giảm sự làm việc tim. Hạ huyết áp nặng hoặc các dấu hiệu khác của sốc Sốc là đáng lo ngại và phải được điều trị tích cực bằng truyền dịch IV và đôi khi là các thuốc gây co mạch.