Thuốc trị kiết lỵ cho người lớn

Mùa hè với tiết trời nắng nóng, oi bức, là điều kiện thuận lợi để gây ra các bệnh của đường tiêu hóa, trong đó bệnh kiết lỵ là thường gặp nhất. Đông y có những bài thuốc hay để điều trị chứng bệnh này.

Thuốc trị kiết lỵ cho người lớn

Rau sam là một trong những vị thuốc điều trị kiết lỵ

Y học hiện đại cho rằng, bệnh kiết lỵ do Amip, hoặc các trực khuẩn Shigella gây ra. Bệnh lây truyền qua thức ăn, nước uống, nước rửa rau quả; ruồi, thú vật nuôi có mang mầm bệnh; do tay bẩn, các bào nang dính dưới móng tay cầm thức ăn.

Theo Đông y, những nguyên nhân có thể gây bệnh kiết lỵ:

- Do ăn uống thất thường, khi no quá khi đói quá, ăn uống các thức ăn, thức uống có chứa nhiều nhiệt khí và thấp khí (Đông y gọi là thấp nhiệt), dễ bị nhiễm khuẩn, làm tích độc ở đường ruột, làm thương tổn hệ tiêu hóa mà sinh ra.

- Do thời tiết nhiều khí thử nhiệt (khí nắng nóng gắt), kết hợp với khí ẩm thấp, làm cho tạng phủ bất hòa, tỳ vị thương tổn cũng phát bệnh.

- Do ưa thích ăn uống đồ mát lạnh (nước giải khát ướp lạnh, hoa quả ướp lạnh, bia lạnh, kem lạnh, nước đá…), sau khi vào đến dạ dày và đường ruột, các loại này sẽ gây kích thích, khiến cho mạnh máu của dạ dày và đường ruột bị co thắt, dễ dẫn đến đau bụng, tiêu chảy, kiết lỵ.

Triệu chứng của bệnh kiết lỵ thường: đau bụng ở manh tràng (hố chậu phải), dọc theo khung đại tràng, đi cầu nhiều lần nhưng có lần ra phân, có lần không ra phân, ngày đi cầu 5 - 10 lần..

Thường đi cầu ra phân lỏng, sau đó ra chất nhầy có lẫn máu, mủ, mùi hôi tanh.

Người bệnh có thể sốt nhẹ, có thể không. Nếu bệnh do nhiễm khuẩn Shigella thì có sốt cao.

Một số bài thuốc

Kiết lỵ đi cầu ra nhiều máu:

- Rau sam tươi 200g, rửa thật sạch, giã vắt lấy nước cốt, đem đun sôi rồi pha thêm một muỗng cà phê mật ong. Cho uống vào lúc đói bụng. Có thể đem hòa nước rau sam với nước cơm để uống.

- Hoa dâm bụt đỏ, phơi khô trong im (phơi âm can), tán thành bột. Uống ngày 2 lần, mỗi lần 12 - 16g, vào lúc đói bụng. Uống với nước ấm.

- Là non cây ích mẫu 20 - 30g, nấu cháo với 50g gạo tẻ để ăn vào lúc đói bụng.

- Hạt sen (bỏ tim, sao vàng), mè đen (sao thơm), củ khoai mài (sao thơm). Ba thứ tán bột mịn.

Thuốc trị kiết lỵ cho người lớn

Ngày dùng 2 lần, mỗi lần 24 - 30g bột, trộn đều với mật ong, uống với nước ấm.

- Hoa hồng đỏ (hoặc hoa cúc bách nhật), hoa tường vi, mỗi thứ 16 - 20g, nấu với 750ml, sắc còn 200ml, thêm ít đường phèn, chia 2 lần uống trước khi ăn.

Thuốc trị kiết lỵ cho người lớn

Kiết lỵ đi cầu ra nhiều mủ:

- Rau sam tươi 200g, rửa thật sạch, giã vắt lấy nước cốt, đem đun sôi rồi pha thêm một muỗng cà phê đường trắng. Cho uống vào lúc đói bụng.

- Hoa dâm bụt trắng, phơi khô trong im, tán bột, uống ngày 2 lần, mỗi lần 12 - 16g, lúc đói bụng. Uống với nước ấm.

Thuốc trị kiết lỵ cho người lớn

Hoa dâm bụt trắng

- Hoa kim ngân (sao vàng thơm) tán bột mịn. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 8 - 12g với nước đường phèn, vào lúc đói dụng.

- Củ cải trắng ép lấy nước 500ml, nấu chín rồi hòa với đường trắng. Chia 3 lần uống trước bữa ăn.

- Hạt mùi (ngò) sao thơm, tán bột. Ngày uống 2 lần mỗi lần 8 - 12g với ít nước đường, vào lúc đói bụng.

Kiết lỵ ra nhiều máu lẫn mủ (xích bạch lỵ):

- Rau sam 50g, lá phượng vĩ (cây seo gà) 20g, bông mã đề 15g, lá mơ lông 15g. Các thứ trên cho vào nồi, đổ hai bát nước, sắc còn một bát, chia uống hai lần.

- Rau sam 50g, rau má 30g, cỏ mực 30g, cỏ sữa lá nhỏ 20g, vỏ quýt 2g.

Các thứ trên rửa thật sạch, cho vào nồi, nấu với 500ml nước, sắc còn 200ml, chia 2 lần uống trong ngày.

- Dùng cả hoa dâm bụt trắng lẫn hoa dâm bụt đỏ, phơi khô trong bóng râm, tán bột, uống ngày 2 lần, mỗi lần 12 - 16g, lúc đói bụng. Uống với nước ấm.

Thuốc trị kiết lỵ cho người lớn

Lá mơ

- Lá mơ lông tươi 30 -50g rửa sạch, xắt nhỏ, trộn với 1 cái lòng đỏ trứng gà, bọc trong lá chuối, nướng chín đều. Ngày ăn 2 lần.

Nếu uống thêm nuớc sắc hoa mã đề thì hiệu quả càng tăng.

- Cây mã đề (cả rễ và hoa lá) 24g, rễ cây ý dĩ 20g. Nấu với 750ml nước sắc còn 200ml, chia 2 lần uống lúc đói.

Thuốc trị kiết lỵ cho người lớn

Cây mã đề

- Rau má 100g, cỏ sữa lá nhỏ 30g. Hai thứ rửa thật sạch, cho vào nồi, nấu với 500ml nước, sắc còn 200ml. Chia 3 lần uống trong ngày, uống vào lúc đói. Uống liên tục trong 3 ngày.

- Rau dền (cả trắng và đỏ) 100g, rau sam 100g, rau đay 20g. Ba thứ rửa thật sạch, nấu với 500ml nước, sắc còn 300ml. Chia uống 2 lần trong ngày. Uống liên tục trong 3 ngày.

- Hạt mè xát bỏ vỏ, sao thơm, tán bột. Ngày dùng 3 - 4 lần, mỗi lần 6 - 12g, uống với nước chín, hòa với ít mật ong để uống.

Dùng thực phẩm hợp lý:

Khi bị bệnh kiết lỵ thì không nên ăn các thức ăn có chất tanh (tôm, cua, sò, ốc), thức ăn béo ngậy (chứa nhiều dầu, mỡ), các chất cay nóng (quế, tiêu, ớt, gừng, tỏi, hành…), thức ăn uống sống lạnh (rau sống, kem, nước đá, hoa quả ướp lạnh). Nên giảm bớt thực phẩm giàu protein như sữa bò, cá, thịt, trứng... trong bữa ăn hàng ngày.

Những thức ăn có vị đắng như: mướp đắng, rau đắng, rau má, atisô, trà xanh… có tác dụng thanh nhiệt, giải khát, có thể giúp cho tinh thần thư thái, không bị nóng bứt rứt, ăn ngon miệng...

Tuy nhiên, nếu ăn uống một lượng quá nhiều thức ăn có vị đắng sẽ ảnh hưởng đến dạ dày, gây buồn nôn hoặc đau bụng, đi cầu lỏng…

Người bị kiết lỵ nên ăn những thức ăn thanh đạm, nấu loãng, dễ tiêu hóa, không có nhiều xơ khó tiêu, và dầu mỡ. Nếu bị bệnh mạn tính, cần ăn các món ít xơ bã, giàu dinh dưỡng, dễ tiêu, không có tính kích thích.

Những thực phẩm có ích cho người kiết lỵ gồm có: gạo lứt, gạo tẻ, gạo nếp, hạt sen, khoai mài, củ sen, đậu xanh đậu ván, đậu Hà Lan, đậu non, cà rốt...

Cách chế biến món ăn chủ yếu là nấu thành canh, thành cháo, không cho dầu mỡ. Người bị mất nước nhiều có thể uống thêm nước oresol, nước muối đường (1/8) pha loãng, nước cháo cà rốt.

Phòng ngừa

Nhiễm khuẩn là nguyên nhân chính dẫn đến kiết lị và các bệnh đường tiêu hóa, cho nên để phòng ngừa kiết lỵ, cần lưu ý giữ an toàn vệ sinh trong việc ăn uống.

Phải rửa tay thật sạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, thường xuyên giữ gìn vệ sinh răng miệng. Luôn luôn ăn chín, uống sôi.

Nếu ăn rau sống cần rửa thật sạch, rửa đúng cách. Các thức ăn nấu chín cần che đậy kỹ, tránh ruồi nhặng.

Thức ăn nên dùng các loại tươi, sạch, có xuất xứ rõ ràng. Không nên lưu trữ quá nhiều thức ăn trong tủ lạnh. Tốt nhất nên sử dụng liền sau khi mua về. Nếu trữ các loại hoa quả trong tủ lạnh, thì phải được rửa sạch trước khi để vào, khi lấy ra ăn nên nhớ rửa lại. Những thức ăn còn thừa cất giữ trong tủ lạnh, khi lấy ra ăn cần phải hâm nóng lại.

Ăn uống đầy đủ và cân đối các chất dinh dưỡng, điều độ, có giờ giấc, chia ăn làm nhiều bữa, nhai kỹ thức ăn, uống đủ nước sạch.

Lưu ý việc vệ sinh phân, rác, quản lý việc dùng phân trong nông nghiệp.

Đặc biệt, nơi sống tập thể và người phục vụ ăn uống, cấp dưỡng, nuôi dạy trẻ phải sạch sẽ.

Vào mùa hè oi bức, nên lưu ý kết hợp giữa lao động và nghỉ ngơi, để tránh quá mệt mỏi; ngủ đủ giấc và giữ cho tinh thần được nhẹ nhàng, thoải mái.


Kiết lỵ là bệnh lý tiêu hoá có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi đặc biệt là trẻ em. Bệnh gây nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Tham khảo bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Ths.Bs Nguyễn Thị Hằng – Bệnh viện Tuệ Tĩnh để hiểu rõ hơn về căn bệnh này.

Kiết lỵ là bệnh đường ruột, xảy ra do sự xâm nhập và phát triển của các loại vi khuẩn như salmonella và shigella. Người mắc phải bệnh này sẽ gặp phải tình trạng đại tiện liên tục, phân xuất hiện dịch nhầy và máu. Ở giai đoạn đầu bị nhiễm khuẩn, người bệnh có thể không xuất hiện triệu chứng nào. Nếu không được phát hiện kịp thời sẽ dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng.

Thuốc trị kiết lỵ cho người lớn

Kiết lỵ là là một trong những bệnh lý về đường ruột

Bệnh gặp ở mọi độ tuổi nhưng tập trung nhiều hơn ở trẻ em trong độ tuổi từ 2-4 tuổi. Mùa hè thường là thời điểm kiết lỵ có nguy cơ bùng phát cao nhất. Chính vì vậy, cha mẹ cần chú ý chăm sóc trẻ để ngăn chặn trường hợp mắc bệnh.

>> Có thể bạn quan tâm: Phân có màu xanh – Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Nguyên nhân chính gây kiết lỵ là do nhiễm khuẩn đường ruột bởi một số loại vi khuẩn gây viêm toàn bộ đại tràng và trực tràng. Các loại vi khuẩn này có thể xâm nhập vào cơ thể thông qua thói quen vệ sinh kém như ăn uống thực phẩm bị ô nhiễm, vi khuẩn từ tay đưa vào bụng, tiếp xúc với người mắc bệnh,…

Thuốc trị kiết lỵ cho người lớn

Thuốc trị kiết lỵ cho người lớn

Nguyên nhân chính gây kiết lỵ là do nhiễm khuẩn đường ruột

Yếu tố nguy cơ:

  • Trẻ em: kiết lỵ ở trẻ em là vấn đề mà bố mẹ cần quan tâm lưu ý, nhất là những trẻ trong độ tuổi từ 2-4 tuổi.
  • Sống tại những nơi thiếu vệ sinh, nơi có nguồn nước bị ô nhiễm.
  • Trong nhà có nhiều ruồi nhặng mang theo vi khuẩn gây bệnh, sau đó đậu lên thức ăn khiến chúng ta ăn phải.
  • Dịch kiết lỵ cũng phổ biến hơn tại những trung tâm xã hội như: nhà dưỡng lão, nhà tù, trung tâm chăm sóc trẻ em,… do sự tiếp xúc gần từ người này qua người khác.

Người bệnh sau 1-2 ngày nhiễm vi khuẩn kiết lỵ sẽ xuất hiện một số dấu hiệu như sau:

Một số trường hợp bị nhiễm khuẩn không xuất hiện dấu hiệu nhưng vẫn có thể lây bệnh cho người khác.

Bệnh kiết lỵ có thể bị nhầm lẫn với một số bệnh tiêu hoá khác. Để xác định bạn có mắc bệnh hay không, ngoài các triệu chứng mà bạn gặp phải, bác sĩ sẽ tiến hành một số xét nghiệm khác như: xét nghiệm phân và xét nghiệm máu. Khi gặp các triệu chứng nghi ngờ bệnh, bạn cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán bệnh. Không tự ý điều trị để tránh biến chứng không mong muốn.

Thuốc trị kiết lỵ cho người lớn

Bác sĩ tiến hành xét nghiệm máu để biết bạn có nhiễm khuẩn kiết lỵ hay không?

Trọng tâm của điều trị kiết lỵ là bổ sung lượng chất lỏng bị mất do tiêu chảy và nhiễm khuẩn gây nên. Trong trường hợp bệnh nhẹ, sức khoẻ người bệnh vẫn ổn định thì có thể áp dụng một số phương pháp điều trị như sau:

Với các trường hợp bị kiết lỵ ở trẻ em, trẻ sơ sinh, người già, người nhiễm HIV,… sử dụng kháng sinh điều trị là hết sức cần thiết. Bởi lẽ đây đều là những đối tượng có nguy cơ lây lan bệnh cao hơn so với những đối tượng khác.

Nếu bạn đang phân vân không biết bệnh kiết lỵ uống thuốc gì? Thì có thể cân nhắc một số loại như: Metronidazole, Tinidazole, Bismuth subsalicylate,…

Thuốc trị kiết lỵ cho người lớn

Sử dụng thuốc kháng sinh

**Lưu ý: việc sử dụng thuốc kháng sinh cần tuân thủ sự chỉ định của bác sĩ, bệnh nhân không tự ý mua thuốc, hoặc thay đổi đơn thuốc dẫn đến xuất hiện tác dụng phụ, gây ảnh hưởng cho sức khoẻ.

Với các trường hợp người lớn khoẻ mạnh, có thể bổ sung chất lỏng bị mất do tiêu chảy bằng cách uống nhiều nước.

Trường hợp, cơ thể quá yếu, không thể bù nước bằng đường uống cần đưa đến các cơ sở y tế gần nhất để được truyền nước và muối qua đường tĩnh mạch. Đây là cách nhanh nhất giúp bổ sung nước và chất dinh dưỡng cho cơ thể.

>> Xem thêm: 10 cách cầm tiêu chảy cấp tốc bạn cần “nằm lòng” để tự cứu mình

Trong quá trình điều trị, để đạt hiệu quả tốt nhất cũng như ngăn chặn bệnh chuyển biến nặng hơn, người bệnh cần lưu ý:

  • Chỉ nên ăn những món nhạt, không có dầu mỡ, dễ tiêu hoá.
  • Ăn nhiều rau củ quả tươi, nên chế biến thành các món luộc hoặc ép nước.
  • Uống nhiều nước, bổ sung Oresol để tránh mất nước.
  • Cải thiện sức khoẻ đường ruột bằng cách bổ sung lợi khuẩn probiotic.
  • Tránh uống sữa bò cũng như các chế phẩm từ sữa.
  • Không ăn đồ cay nóng nhiều dầu mỡ.
  • Không sử dụng các đồ uống chứa ga, cồn, caffeine.

Ngoài ra, người bệnh cần nghỉ ngơi hợp lý, tránh làm việc quá sức, giữ tinh thần thoải mái sẽ giúp việc điều trị tốt hơn cũng như nhanh chóng hồi phục sức khoẻ sau điều trị.

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh” – duy trì những thói quen tốt có thể giúp bạn phòng ngừa bệnh cho chính mình và mọi người. Một số việc bạn có thể làm để phòng ngừa kiết lỵ bao gồm:

  • Rửa tay thường xuyên nhất là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh với xà phòng diệt khuẩn.
  • Luôn tuân thủ nguyên tắc “ăn chín, uống sôi” nhất là cho trẻ nhỏ.
  • Đồ ăn, thức uống khi chưa dùng tới cần được đậy kỹ, tránh sự xâm nhập của ruồi nhặng.
  • Giữ vệ sinh nhà cửa, khu để rác,… Đặc biệt là những nơi sống tập thể, cấp dưỡng, nuôi dạy trẻ,…

Trên đây là toàn bộ thông tin giúp bạn hiểu rõ hơn bệnh kiết lỵ là gì? Cũng như cách phòng ngừa và chữa trị bệnh. Nếu còn thắc mắc nào cần tư vấn thêm, bạn vui lòng liên hệ 0865 344 349 để được các chuyên viên tư vấn của Tâm Bình giải đáp.

Thuốc trị kiết lỵ cho người lớn

Chat với bác sĩ ngay

XEM THÊM:

Thuốc trị kiết lỵ cho người lớn
Ths.Bs Nguyễn Thị Hằng

Luôn tâm niệm “Y học cổ truyền là niềm đam mê của tôi”, TTƯT Nguyễn Thị Hằng hiện là cố vấn y khoa tại Dược Phẩm Tâm Bình. Bà là tác giả của nhiều đề tài nghiên cứu có tính ứng dụng cao trong điều trị các bệnh lý về xương khớp (thoái hóa khớp, thoát vị đĩa đệm, đau thần kinh tọa,...) và các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa (viêm đại tràng, tiêu chảy, táo bón,…)