Các hợp đồng tương lai chủ yếu diễn biến giằng co trong phiên cuối tuần và đóng cửa giữ được sắc xanh. Trong khi đó, thanh khoản thị trường phái sinh lại giảm rất sâu, khi tâm lý thận trọng xuất hiện vì VN-Index tiệm cận sát ngưỡng 1.200 điểm.
Trên thị trường phái sinh phiên cuối tuần qua, giằng co trên tham chiếu là trạng thái chủ đạo. Sắc xanh chiếm ưu thế nhưng việc bên Short liên tục đẩy mạnh vị thế khi thị trường nỗ lực cải thiện đà tăng khiến các hợp đồng chỉ tăng điểm vừa phải. Các hợp đồng tương lai tăng từ 1,6 điểm đến 6,2 điểm.
| |
Hợp đồng tháng hiện tại VN30F2101 tăng 1,6 điểm trong khi chỉ số cơ sở tăng 13,2 điểm khiến khoảng cách dương thu hẹp về 8,3 điểm. Chênh lệch dương tại các hợp đồng còn lại cũng giảm về +13,5 điểm đến +15,8 điểm. Lưu ý là VN30F2101 sẽ đáo hạn trong phiên ngày 21/01/2021.
| |
Trong khi đó, thanh khoản thị trường phái sinh giảm mạnh. Theo đó, khối lượng giao dịch giảm -40%, về 95.963 hợp đồng khi một bộ phận nhà giao dịch vẫn đang quan sát phản ứng của VN-Index khi tiến về ngưỡng cản tâm lý 1.200 điểm. Giá trị giao dịch cũng giảm mạnh tương ứng, về 11.446 tỷ đồng. Khối lượng hợp đồng mở đạt 59.780 hợp đồng.
Trên thị trường cơ sở, VN-Index bật tăng ngay từ đầu phiên và gia tăng đáng kể vào cuối phiên, đạt 1.194,2 điểm (+0,57%).
Sàn HOSE ghi nhận 218 mã tăng giá, vượt trội so với 128 mã giảm giá. Trong đó, VHM (+2%), TCB (+3,1%), VIC (+0,72%) là các cổ phiếu nâng đỡ nhiều nhất cho VN-Index. Với riêng rổ VN30, 23 mã tăng điểm giải thích cho mức tăng 1,13% của chỉ số này, đạt 1.182,2 điểm. Dòng tiền lan tỏa trên toàn thị trường thúc đẩy vận động tích cực tại nhóm vốn hóa vừa và nhỏ.
Quan sát theo nhóm ngành, các lĩnh vực ngân hàng, chứng khoán đều giao dịch khởi sắc. Cụ thể, tại nhóm ngân hàng, HDB tăng 4,1%, STB tăng 5%, TCB tăng 3,1% trong khi CTG, VPB, MBB, ACB, EIB đều đóng cửa trên tham chiếu. Cổ phiếu chứng khoán tiếp đà tăng giá, SSI tăng 4,5% trong khi VCI, VND đều tăng trên 3%.
Thanh khoản trên sàn HOSE ghi nhận ở mức cao với 18,7 nghìn tỷ đồng. Khối ngoại bán ròng cục bộ tại MSN (- 1,84 nghìn tỷ đồng), qua đó trở thành nguyên nhân chính khiến sàn HOSE ghi nhận -2,1 nghìn tỷ đồng giá trị bán ròng trong phiên cuối tuần.
| |
SSI Research cho biết, chỉ số VN30 lần thứ hai trong tuần thử thách vùng đỉnh lịch sử năm 2018 và động lực tăng giá hiện tại mạnh hơn trước đó, khả năng vượt đỉnh cao hơn. Trong khi đó, một khi vẫn chưa vượt được cột mốc 1.175 điểm thì khả năng điều chỉnh về vùng hỗ trợ gần nằm tại 1.142 - 1.125 điểm vẫn còn. Trong khi mục tiêu dài hạn trên chỉ số này đang nằm tại vùng 1.290 điểm; vì vậy, nhà đầu tư có thể gia tăng tỷ trọng cổ phiếu một khi VN30 điều chỉnh về vùng hỗ trợ 1.142 - 1.125 điểm hoặc chính thức vượt 1.175 điểm./.
Thái Duy
Ngày đáo hạn chứng khoán phái sinh là ngày cuối cùng các sản phẩm hợp đồng phái sinh còn hiệu lực. Trước hoặc trong ngày này, các NĐT cần quyết định vị thế của mình.
Ngày đáo hạn là một ngày đặc biệt quan trọng trong thị trường chứng khoán phái sinh. Tuy nhiên thực tế nhiều nhà đầu tư vẫn không hiểu hết ý nghĩa của ngày này. Vậy đáo hạn chứng khoán phái sinh là ngày gì? Ngày này có ảnh hưởng như thế nào với thị trường chứng khoán?
Đáo hạn chứng khoán phái sinh là gì?
Ngày đáo hạn chứng khoán phái sinh (tiếng Anh gọi là Expiration date) là ngày hiệu lực cuối cùng của những hợp đồng phái sinh (Hợp đồng Tương lai hoặc Hợp đồng Quyền chọn). Trước hoặc trong ngày này, nhà đầu tư phải quyết định được họ sẽ làm gì với vị thế của mình.
Trước khi đáo hạn 1 quyền chọn, người nắm giữ hợp đồng có thể chọn thực hiện quyền chọn, đóng vị thể ghi nhận lãi lỗ, hoặc để nguyên 1 hợp đồng vô giá trị đáo hạn.
Xem thêm: Chứng khoán là gì? Những điều cần biết về chứng khoán
Chứng khoán phái sinh đáo hạn thời điểm nào?
Khác với thị trường chứng khoán cơ sở, mỗi hợp đồng tương lai trong chứng khoán phái sinh đều nêu cụ thể ngày đáo hạn. Vào ngày đó, các giao dịch của hợp đồng sẽ ngừng lại và chuyển thành tiền mặt.
Ngày đáo hạn được quy định là Thứ Năm lần thứ 3 trong tháng đáo hạn hợp đồng. Ở bất cứ thời điểm nào cũng luôn có 4 hợp đồng tương lai được giao dịch. Trong đó, các tháng đáo hạn lần lượt là tháng hiện tại, tháng kế tiếp và tháng cuối cùng của 2 quý gần nhất.
Ví dụ: Vào Quý I/2021 đã diễn ra 3 phiên giao dịch trong các tháng 1, 2, 3 như sau:
Lịch đáo hạn phái sinh tháng 01/2021 với mã hợp đồng tương lai là VN30F2101. Ngày giao dịch đầu tiên là 20/11/2020 và ngày giao dịch cuối cùng 21/1/2021. Trong giai đoạn cầu các nhà đầu tư chưa có động thái thay đổi các hoạt động giao dịch. Đến ngày 15/12/2020 thị trường giao dịch mới bắt đầu nhộn nhịp. Trong hai ngày 19 và 20/1/2021 giá thị trường sụt giảm mạnh trước thời điểm đáo hạn 2 ngày.
Lịch đáo hạn trong tháng 2 là ngày 19/02/2021, mã giao dịch là VN30F2102. Phiên giao dịch chỉ diễn ra trong hai ngày 18 và 19/02/2021.
Lịch đáo hạn trong tháng 3 cũng diễn ra trong 3 ngày 17,18,19 tháng 03 với mã V30F2103. Ngày giao dịch đầu tiên từ 17/07/2020, đến ngày giao dịch cuối cùng 18/03/2021.
=>>> Ngày đáo hạn trong chứng khoán phái sinh là yếu tố cần đặc biệt quan tâm mà nhà đầu tư cần nắm rõ. Để thuận tiện theo dõi ngày đáo hạn chứng khoán phái sinh, bạn đăng ký mở tài khoản chứng khoán phái sinh Tại đây.
Đáo hạn phái sinh có ảnh hưởng tới thị trường không?
Thị trường luôn biến động mạnh trước ngày đáo hạn phái sinh. Thời điểm đáo hạn phái sinh là lúc các nhà đầu tư thể hiện vị thế của mình, với lợi thế giao dịch 2 chiều và có khả năng sinh lợi nhuận ngay cả khi thị trường giảm nên được nhiều người lựa chọn đầu tư.
Các hoạt động đáo hạn gây chú ý vì sự biến động đột ngột của chỉ số VN30 trên thị trường chứng khoán cơ sở. Trong khi bản chất của thị trường phái sinh là quan tâm đến kết quả đầu tư lỗ/lãi khi hợp đồng tương lai tới kỳ đáo hạn.
Thống kê từ năm 2017 (khi thị trường phái sinh ra đời) cho đến nay, các phiên ATC đều tăng giảm đột ngột trước khi bước vào ATC, đa phần là giảm chứ ít khi tăng, giá các mã luôn chênh lệch trước phiên ATC. Chính vì vậy, các nhà đầu tư cũng cần theo dõi biến động, phân tích và đưa ra dự báo thị trường.
Trong thời điểm đáo hạn, thị trường có xu hướng bán mạnh vì khối tự doanh công ty chứng khoán nhằm kiếm lời từ sự chênh lệch chỉ số VN30 và hợp đồng tương lai VN30. Qua điều này, ta có thể nhận thấy chứng khoán phái sinh tại Việt Nam phù hợp với các tổ chức hơn là cá nhân đơn lẻ.
Hy vọng với những thông tin trong bài viết đã giúp các nhà đầu tư hiểu được đáo hạn chứng khoán phái sinh là gì, cũng như thông tin về ngày đáo hạn. Từ đó giúp nhà đầu tư chủ động hơn trong việc đầu tư của mình.
DIỄN BIẾN CÁC HĐTL
Thị trường phái sinh (TTPS) nhanh chóng đảo chiều tăng sau nhịp giảm sâu giữa phiên sáng. 4 HĐTL đóng cửa tăng từ 20.2-33.5 điểm. Basis spread 4 HĐTL quay trở lại mức dương trong đó VN30F2102, VN30F2103, VN30F2106 mở rộng basis từ 39.8-45.8 điểm cho thấy kỳ vọng tăng giá trên TTPS.
Khối lượng giao dịch trên TTPS tiếp tục gia tăng mạnh trong đó VN30F12101 đạt 247,536 HĐ tăng 12.1%. Dòng tiền cũng dịch chuyển sang VN30F2102 khi khối lượng tăng 62.1% so với phiên liền trước.
NHẬN ĐỊNH HĐTL VN30F2M
VN30F2M phản ứng bật tăng từ khu vực 1100 điểm tương ứng biên trên của Fibonnaci Channel. Chỉ báo MACD cho mua trở lại xác nhận tín hiệu tăng ngắn hạn. Xu hướng ngắn hạn được chuyển lên mức tăng. Tuy nhiên, đà tăng sẽ đi kèm với nhịp rung lắc với hỗ trợ gần từ 1149-1150 điểm.
Theo mẫu hình sóng Elliott, VN30F2M kỳ vọng kết thúc sóng 4 tại 1094 điểm và đang bước vào sóng 5 tăng giá.
Xem chi tiết tại: BTPS_210120
Thị trường phái sinh mới xuất hiện tại Việt Nam từ năm 2017 và có sức hút không hề nhỏ khi có thể giúp những nhà đầu tư lãi gấp nhiều lần sau một khoảng thời gian ngắn.
Như ví dụ (biểu đồ) dưới đây…
Chứng quyền có bảo đảm của Công ty cổ phần thực phẩm Masan (CMSN) đã tăng gần 3 lần sau 3 tháng.
Chính vì thế đa số những nhà “đầu tư” hiện tại đều sử dụng các sản phẩm phái sinh như một công cụ để đầu tư kiếm lời, thay vì mục tiêu ban đầu của chúng là để phòng tránh rủi ro (hedging), dẫn tới những rủi ro khôn lường.
Trong bài viết này, GoValue sẽ chia sẻ với bạn những kiến thức và kinh nghiệm cơ bản để có thể bắt đầu đầu tư chứng khoán phái sinh mà vẫn tránh được những rủi ro tiềm ẩn.
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh là 1 hợp đồng tài chính quy định quyền lợi và/hoặc nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng. Trong đó, giá giao dịch sẽ được xác định ở thời điểm hiện tại, tuy nhiên thời điểm thực hiện sẽ ở một ngày cụ thể trong tương lai.
Chính nhờ việc ấn định giá giao dịch ở thời điểm hiện tại này mà các sản phẩm phái sinh đã được sử dụng từ rất lâu (khoảng 4 ngàn năm trước CN tại khu vực Lưỡng Hà) với mục đích cốt lõi ban đầu là đề phòng rủi ro.
Ví dụ:
Bạn là nông dân trồng lúa, giá gạo ở thời điểm hiện tại (1/4) khi chưa tới vụ thu hoạch là vào khoảng 15.000đ/kg, khá cao so mọi năm.
Với kinh nghiệm lâu năm của mình bạn biết rằng giá gạo nhiều khả năng sẽ giảm trong tương lai khi vào chính vụ thu hoạch, điều đó đồng nghĩa với việc bạn sẽ phải bán giá thấp hơn và làm lợi nhuận suy giảm.
Do đó, để tránh rủi ro bị giảm giá bạn sẽ ký 1 hợp đồng tương lai với người mua rằng tới thời điểm điểm thu hoạch (30/4) sẽ giao hàng cho anh ta với giá 15.000đ/kg, bất chấp giá gạo lúc đó diễn biến ra sao.
Đây chính là những sản phẩm phái sinh sơ khai nhất của thị trường hàng hóa mà sau này được giới “đầu cơ” sử dụng như một công cụ để tìm kiếm lợi nhuận.
Nếu bạn không phải là nông dân trồng lúa, bạn chẳng có hạt gạo nào để giao cho người mua tại thời điểm thu hoạch.
Tuy nhiên bạn vẫn có thể ký hợp đồng tương lai với người mua và sau đó mua lại gạo trên thị trường để giao ở thời điểm 30/4.
Lúc này bạn muốn tham gia thị trường phái sinh đơn giản chỉ là vì bạn tin rằng giá gạo sẽ giảm trong tương lai và bạn muốn kiếm lời dựa trên khoản chênh lệch đó chứ không phải để giảm thiểu rủi ro giảm giá.
Các loại chứng khoán phái sinh
Sau này rất nhiều quy định được ban hành quy định về quyền, nghĩa vụ, thời gian, số tiền đảm bảo cho các loại hợp đồng.
Từ đó người ta mới chia chứng khoán phái sinh làm 4 loại chính để dễ phân biệt:
- Hợp đồng kỳ hạn (Forward)
- Hợp đồng tương lai (Future)
- Hợp đồng quyền chọn (Option)
- Hợp đồng hoán đổi (Swap)
Do hiện tại ở thị trường chứng khoán Việt Nam mới có sản phẩm phái sinh duy nhất là hợp đồng tương lai nên tôi sẽ chỉ đi vào phân tích chi tiết về sản phẩm này.
Hợp đồng tương lai (Future Contract) là gì?
Hợp đồng tương lai là thỏa thuận mua bán một loại tài sản cơ sở nhất định theo một mức giá chuyển giao (future price) tài sản đó tại một thời điểm có hiệu lực trong tương lai và việc chuyển giao này được thực hiện theo các quy định của Sở giao dịch có tổ chức.
- Tài sản cơ sở có thể là: Ngũ cốc, thực phẩm, năng lượng, kim loại, tiền tệ, chỉ số tài chính…
- Quy cách của hàng hóa giao dịch trong Hợp đồng tương lai được chuẩn hóa và được giao dịch tại các sàn tập trung.
Trở lại với ví dụ ban đầu, về việc mua bán gạo. Hợp đồng 2 bên ký kết gọi là hợp đồng kỳ hạn (forward contract) khi khối lượng gạo, giá bán, thời gian giao hàng… tùy thuộc vào 2 bên thương lượng.
Cả người mua và người bán đều phải đối mặt với rủi ro hợp đồng không được thực hiện khi 1 trong 2 bên có thể hủy ngang hợp đồng.
Tuy nhiên với hợp đồng tương lai (future contract) thì khác, đây chính là hợp đồng kỳ hạn được sở giao dịch chuẩn hóa, quy định về:
- Loại tài sản;
- Quy mô hợp đồng (số lượng tài sản cơ sở được chuyển giao đối với mỗi đơn vị hợp đồng);
- Loại và đơn vị tiền tệ đối với giá chuyển giao mỗi phiên;
- Biên độ dao động giá chuyển giao;
- Địa điểm và thời gian thực hiện việc chuyển giao;
- Tỷ lệ ký quỹ (đảm bảo khả năng thực hiện của 2 bên);
Nói cách khác, bạn sẽ không trực tiếp đến gặp người B để đàm phán hợp đồng mà sẽ trực tiếp mua hợp đồng trên sàn giao dịch.
Ở đây toàn bộ hợp đồng mua bán đã được chuẩn hóa và yêu cầu tỷ lệ ký quỹ nhất định để đảm bảo khả năng thực hiện của 2 bên.
Đặc điểm của hợp đồng tương lai
#1. Mức giá chuyển giao được điều chỉnh theo tình hình thị trường
Mức giá này được ấn định ban đầu và thay đổi sau mỗi phiên trên thị trường.
Giá chuyển giao của Hợp đồng tương lai được giao dịch trên thị trường phụ thuộc vào nhiều yếu tố và liên tục thay đổi theo thời gian.
Nếu giá giao ngay của tài sản cơ sở tăng thì thông thường giá chuyển giao cũng tăng và ngược lại. Vào cuối phiên, mức giá chuyển giao của Hợp đồng tương lai sẽ được công bố và có hiệu lực cho đến phiên tiếp theo.
#2. Hợp đồng tương lai yêu cầu tỷ lệ ký quỹ
Khi tham gia Hợp đồng tương lai, người mua và người bán phải mở tài khoản ký quỹ tại sàn, và ký quỹ một tỷ lệ phần trăm của giá trị hợp đồng.
Số dư tài khoản ký quỹ của bên tham gia giao dịch sẽ luôn thay đổi theo giá hàng ngày và không được thấp hơn mức ký quỹ duy trì (theo quy định của Sở giao dịch).
#3. Giá trị lỗ lãi của Hợp đồng tương lai được xác định hàng ngày
Nhà đầu tư đứng ở vị thế mua (Long-position – người mua) được lợi nếu giá tài sản cơ sở trên thị trường tăng lên.
Nhà đầu tư đứng ở vị thế bán (Short-position – người bán) sẽ được lợi nếu giá tài sản cơ sở trên thị trường giảm xuống.
Nếu bạn đang tự hỏi nếu bạn dự báo giá gạo (tài sản cơ sở) sẽ tăng trong tương lai, tại sao chúng ta không mua trực tiếp gạo mà phải mua qua hợp đồng tương lai?
Đây chính là điểm hấp dẫn của sản phẩm phái sinh này khi:
- Bạn không cần phải có đủ 100% số tiền để mua tài sản cơ sở
- Bạn Không lo ngại vấn đề bảo quản, vận chuyển hàng hóa
- Dễ dàng giao dịch
Hiện tại ở thị trường chứng khoán Việt Nam chỉ có duy nhất sản phẩm chứng khoán phái sinh là hợp đồng tương lai có tài sản cơ sở là chỉ số VN30.
Hợp đồng tương lai chỉ số VN30
Để hiểu rõ hơn, bạn hãy tham khảo ví dụ dưới đây:
Bạn mở vị thế mua 01 Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 đáo hạn vào tháng 12/2020, và kỳ vọng thị trường (chỉ số VN30) sẽ tăng trong tương lai.
Khi giá hợp đồng tương lai tăng từ 1.000 điểm lên 1.010 điểm, nhà đầu tư đang lãi: (1.010 – 1.000) x 100.000 đồng/điểm chỉ số = 1 triệu đồng
Giá trị ký quỹ của nhà đầu tư tăng lên: 15 triệu + 1 triệu = 16 triệu đồng
Phần trăm lãi của nhà đầu tư khi đó là: 1/15 = 7%
Còn nếu tham gia trên thị trường cơ sở, phần trăm lãi của nhà đầu tư chỉ là: (1.010 –1.000)/1.000 x 100% = 1%
Như vậy, nhờ chỉ phải bỏ số tiền ký quỹ ban đầu (15%) mà chỉ với một biến động nhỏ về giá của hợp đồng tương lai có thể tạo ra mức lãi/lỗ lớn hơn nhiều lần so với việc đầu tư vào tài sản cơ sở.
Rất nhiều nhà đầu tư đã tham gia thị trường phái sinh với mục đích duy nhất là kiếm tiền nhanh nhưng lại quên rằng mục đích ban đầu của thị trường phái sinh là phòng tránh rủi ro, không phải kiếm lời.
Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu sự khác nhau về 2 chiến lược này ngay sau đây…
Chiến lược khi tham gia vào thị trường chứng khoán phái sinh
#1. Chiến lược đầu cơ, đòn bẩy lớn
Với việc chỉ cần bỏ ra 15% tỷ lệ ký quỹ ban đầu và sử dụng tới 85% tiền của công ty chứng khoán thì mức lời/lỗ của bạn sẽ được đẩy lên rất cao (khoảng 6 lần).
Thay vì bỏ 100 triệu của mình ra để mua các cổ phiếu trong VN30 thì bạn lại sử dụng số tiền đó để mua hợp đồng tương lai.
Đây là ví dụ điển hình của chiến lược đầu cơ.
Cứ mỗi 1% tăng hoặc giảm của VN30, bạn sẽ lãi hoặc lỗ tương ứng xấp xỉ 7%.
Cuối mỗi ngày giao dịch bạn buộc phải duy trì tỷ lệ ký quỹ tối thiểu của mình nếu không muốn bị công ty chứng khoán bán tài sản (margin call).
Đương nhiên với biến động mạnh như vậy thì bạn sẽ có nhiều khả năng bị cháy tài khoản trước khi chỉ số VN30 kịp tăng trở lại.
Đã có không ít những phiên thị trường điều chỉnh mạnh trước khi tăng khiến những người đang sở hữu vị thế mua không kiểm soát được bản thân trước những đợt giảm giá trong ngắn hạn:
Chúng ta luôn cảm thấy đau đớn khi lỗ nhiều hơn là lãi
Đó là tâm lý hành vi tài chính thông thường. Áp lực bị call margin sẽ khiến bạn khó có thể đưa ra những quyết định đúng.
#2. Chiến lược hạn chế rủi ro – Hedging
Đây mới chính là mục tiêu hướng tới của thị trường phái sinh.
Ví dụ bạn có 1 tỷ đồng và phân bổ 90% tức là 900 triệu để mua cổ phiếu trong nhóm VN30 và 100 triệu để hedging – tức short 6 hợp đồng chỉ số VN30 (15 triệu 1 hợp đồng).
- TH1: Khi chỉ số HNX tăng 1% từ 1.000 điểm lên 1010 điểm
Bạn lời từ chứng khoán cơ sở: 900 x (1.010/1.000 – 1) = 9 triệu.
Lỗ từ việc short chỉ số HNX: (1.010 – 1.000) x 6 x 100.000 = 6 triệu.
Tổng cộng bạn sẽ lãi = 9 – 6 = 3 triệu.
- TH2: Khi chỉ số VN30 giảm 1% từ 1.000 điểm xuống 990 điểm
Bạn sẽ lỗ từ thị trường cơ sở: 900 x (990/1.000 – 1) = – 9 triệu
Tuy nhiên bạn sẽ lãi ở thị trường phái sinh: (1.000 – 990) x 6 = 6 triệu
Tổng cộng bạn sẽ lỗ: 9 – 6 = 3 triệu
Như vậy nhờ đặc điểm sử dụng đòn bẩy rất lớn của sản phẩm phái sinh sẽ giúp bạn giảm bớt mức độ biến động (rủi ro) trong danh mục của mình.
Đây cũng chính là công cụ được các tổ chức đầu tư chuyên nghiệp thường xuyên sử dụng để đảm bảo tỷ lệ rủi ro tối đa mà mình có thể chịu đựng.
Có thể bạn sẽ thấy nực cười khi thấy việc tham gia vào thị trường phái sinh theo chiến lược hedging sẽ chỉ khiến bạn bị giảm lãi trong trường hợp dự đoán đúng và bớt lỗ trong trường hợp bạn dự đoán sai.
Tuy nhiên với các tổ chức đầu tư lớn sẽ thường có mục tiêu kỳ vọng/rủi ro chịu đựng rất rõ ràng, thị trường phái sinh lúc này là công cụ tuyệt vời để họ có thực hiện mục tiêu đó.
Rất nhiều nhà đầu tư lão làng đã phải thừa nhận rằng tham gia thị trường phái sinh theo chiến lược đầu cơ là cực kỳ rủi ro và khắc nghiệt hơn rất nhiều so với thị trường chứng khoán cơ sở…
Hãy cẩn trọng và thực sự hiểu rõ chiến lược đầu tư của bạn trước khi tham gia thị trường phái sinh!
Khác biệt giữa: Hợp đồng tương lai vs. Chứng khoán cơ sở (cổ phiếu thường)
Các Hợp đồng tương lai sẽ có bảng giá riêng. Dựa trên kỳ vọng vào xu hướng của chỉ số mà nhà đầu tư có thể đặt lệnh và khớp lệnh để tham gia vào hợp đồng tương lai. Nhà đầu tư kỳ vọng chỉ số tăng sẽ mua hợp đồng tương lai chỉ số, nhà đầu tư kỳ vọng chỉ số giảm sẽ bán hợp đồng tương lai chỉ số.
Bên cạnh đó, Hợp đồng tương lai có một số ưu điểm như:
- Tổng số lượng hợp đồng tương lai lưu hành không bị giới hạn: số lượng hợp đồng lưu hành trên thị trường phụ thuộc vào nhu cầu nhà đầu tư;
- Nhà đầu tư có thể tham gia Vị thế bán mà không cần sở hữu tài sản cơ sở của hợp đồng đó;
- Nhà đầu tư chỉ cần bỏ ra 1 số tiền (ký quỹ) bằng một phần giá trị hợp đồng –> Lợi thế đòn bẩy.
Tuy vậy, các hợp đồng tương lai sẽ có thời gian đáo hạn, do đó nhà đầu tư khi tham gia giao dịch cần lưu ý chọn hợp đồng có tháng đáo hạn phù hợp.
Những rủi ro khi tham gia vào chứng khoán phái sinh?
“Lợi thế đòn bẩy được coi là con dao 2 lưỡi khi nhà đầu tư tham gia vào thị trường”
Khi giá hợp đồng tương lai biến động theo chiều hướng có lợi, nhà đầu tư sẽ ghi nhận khoản tiền lãi lớn trên mức ký quỹ ban đầu.
Khi giá hợp đồng tương lai biến động theo chiều hướng bất lợi, nhà đầu tư sẽ chịu khoản thiệt hại lớn trên tài khoản ký quỹ.
Nếu giá trị ký quỹ xuống thấp hơn Mức ký quỹ duy trì, nhà đầu tư sẽ phải bổ sung ký quỹ.
Nếu không nộp bổ sung, nhà đầu tư buộc phải đóng 1 phần/toàn bộ vị thế đang nắm giữ bằng việc đặt lệnh đối ứng trên thị trường. Khi đóng được vị thế, nhà đầu tư vẫn phải thanh toán thiệt hại cho TTTTBT và công ty chứng khoán nếu như giá trị ký quỹ không đủ để chi trả.
Để tham gia giao dịch Chứng khoán phái sinh, bạn cần làm gì?
Để tham gia giao dịch HĐTL, Nhà đầu tư có thể thực hiện các bước sau:
Bước 1: Mở tài khoản chứng khoán phái sinh tại công ty chứng khoán là thành viên giao dịch thị trường chứng khoán phái sinh và một tài khoản ký quỹ tại một thành viên bù trừ (có thể là tổ chức khác nếu thành viên giao dịch của nhà đầu tư không phải thành viên bù trừ).
Bước 2: Trước khi giao dịch, nhà đầu tư nộp tiền (ký quỹ) theo quy định.
Bước 3: Nhà đầu tư tiến hành tham gia giao dịch HĐTL theo hướng dẫn và bổ sung ký quỹ (khi được yêu cầu).
Sản phẩm chứng khoán phái sinh nào được triển khai đầu tiên ở Việt Nam?
Ngày 10/8/2017, thị trường chứng khoán phái sinh ở Việt Nam chính thức mở cửa. Trong đó, sản phẩm chứng khoán phái sinh đầu tiên được niêm yết và giao dịch trên thị trường Việt Nam là Hợp đồng tương lai trên chỉ số cổ phiếu VN30.
Hợp đồng tương lai chỉ số là một hợp đồng tương lai có tài sản cơ sở là một chỉ số chứng khoán. Hợp đồng được giao dịch trên Sở giao dịch tập trung với một số điều khoản chuẩn hóa (được nêu chi tiết trong bản mô tả đặc tính của hợp đồng).
Mỗi hợp đồng tương lai chỉ số VN30-Index sẽ có 4 “tháng” đáo hạn, bao gồm tháng hiện tại, tháng kế tiếp và 2 tháng cuối 2 quý gần nhất (tức là sản phẩm sẽ có 4 mã chứng khoán tương ứng).
Ví dụ, tại thời điểm tháng 12/2020, sẽ tồn tại 4 hợp đồng gồm: HĐTL đáo hạn tháng 12/2020 (tháng hiện tại – VN30F2012), HĐTL đáo hạn tháng 1/2021 (tháng tiếp theo – VN30F2101), HĐTL đáo hạn tháng 3/2021 (VN30F2103) và HĐTL đáo hạn tháng 6/2021 (VN30F2106) (tương ứng với 2 tháng cuối 2 quý gần nhất).
Hệ số nhân đối với VN30-Index là 100.000 đồng, tương ứng với quy mô một hợp đồng tương lai chỉ số VN30-Index tại mức 700 điểm là 70.000.000 đồng (100.000 đồng x 700).
Theo quy định của VSD, mức ký quỹ ban đầu vào khoảng 10-15% giá trị hợp đồng (* Chi tiết tính mức ký quỹ ban đầu theo công thức tính tại Quy chế Ký quỹ của VSD), nghĩa là nếu quy mô hợp đồng là 70.000.000 đồng thì mức ký quỹ ban đầu để mua 1 hợp đồng vào khoảng 7-10,5 triệu đồng. Với mức ký quỹ này, các nhà đầu tư cá nhân hoàn toàn có thể tham gia vị thế mua/bán một hợp đồng tương lai chỉ số VN30-Index.
Hợp đồng trên có bước giá 0,1 điểm chỉ số và biên độ giống thị trường cơ sở (± 7%), được giao dịch sớm hơn 15 phút và đóng cửa cùng thời gian so với thị trường cơ sở.
Làm sao để thành công với giao dịch chứng khoán phái sinh?
Để có thể thành công với giao dịch phái sinh, bạn phải xác định được mục đích của mình khi tham gia giao dịch đó là gì? Để phòng ngừa rủi ro hay để đầu cơ (trading) sinh lợi?
Hầu hết nhà đầu tư cá nhân tiếp cận với các hợp đồng phái sinh dưới góc độ đầu cơ (trading), do đó, GoValue khuyên bạn nên tìm hiểu thêm về phân tích kỹ thuật.
Việc hiểu về các chỉ báo kỹ thuật sẽ giúp bạn có được những tín hiệu mua bán ngắn hạn chính xác và dễ dàng thu lợi từ hoạt động đầu cơ.
Tất nhiên, bạn cần có những hiểu biết nhất định về phân tích kỹ thuật và xây dựng cho mình 1 hệ thống chỉ báo riêng trước khi nghĩ đến việc làm giàu từ hợp đồng phái sinh.
Bạn có thể tham khảo các bài viết sau đây của GoValue nhé: