Cuối thế ký XIX, sau khi thôn tính được Việt Nam, thực dân Pháp bắt đầu thực hiện kế hoạch khai thác thuộc địa, tập trung đầu tư vào một số ngành chủ yếu như đường sắt, hầm mỏ, xí nghiệp, đồn điền. Từ đó đã hình thành giai cấp công nhân Việt Nam.
Trước sự bóc lột thậm tệ và đàn áp giả man của tư bản thực dân, CNLĐ nước ta đã tự nguyện tập hợp nhau lập ra các tổ chức nghiệp đoàn, công hội để đấu tranh bảo vệ quyền lợi của mình ở nhiều nơi trong cả nước. Tiêu biểu nhất là Công hội Ba Son do người công nhân ưu tú Tôn Đức Thắng sáng lập (1920), hình thức tổ chức sơ khai của Công đoàn Việt Nam.
Quá trình hình thành và ra đời của Tổ chức Công đoàn Việt Nam gắn liền với tên tuổi và cuộc đời hoạt động của đồng chí Nguyễn Ái quốc (Chủ tịch Hồ Chí Minh) – Lãnh tụ vĩ đại của giai cấp công nhân và dân tộc Việt Nam.
Những năm tháng hoạt động trong phong trào công nhân và Công đoàn Quốc tế, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nghiên cứu hình thành tổ chức Công đoàn ở các nước tư bản, thuộc địa và nửa thuộc địa. Từ đó rút ra kinh nghiệm hoạt động Công đoàn nói chung và hình thức tổ chức cho Công đoàn Việt Nam nói riêng.
Trong tác phẩm “Đường kách mệnh”, Bác viết: “Tổ chức Công hội trước là để cho công nhân đi lại với nhau cho có cảm tình, hai là để nghiên cứu với nhau, ba là để sửa sang cách sinh hoạt của công nhân cho khá hơn bây giờ, bốn là để giữ gìn quyền lợi cho công nhân, năm là để giúp đỡ cho quốc dân, giúp cho thế giới”.
Quá trình người chuẩn bị về tư tưởng và tổ chức cho sự thành lập một chính Đảng vô sản cũng là quá trình Người xây dựng cơ sở lý luận và biện pháp tổ chức Công đoàn Cách mạng.
Từ năm 1925 đến năm 1928, Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên hoạt động mạnh mẽ đã thành lập nhiều tổ chức Công hội bí mật trong công nhân.
Tháng 6/1929, Đông Dương Cộng sản Đảng ra đời đã liên kết các Công hội đỏ ở các cơ sở và giao cho đồng chí Nguyễn Đức Cảnh, Ủy viên lâm thời Đông Dương Cộng sản Đảng triệu tập Đại hội thành lập Tổng công hội đỏ Bắc Kỳ vào ngày 28/7/1929 tại nhà số 15 Hàng Nón, Hà Nội. Đại hội bầu ra Ban chấp hành lâm thời đứng đầu là đồng chí Nguyễn Đức Cảnh (tức Bếp). Quyết định thành lập Báo lao động và Tạp chí Công hội đỏ làm cơ quan tuyên truyền của Công hội đỏ.
Sự kiện thành lập Tổng công hội đỏ miền Bắc Việt Nam là một mốc son chói lọi trong lịch sử phong trào công nhân và Công đoàn Việt Nam có một đoàn thể cách mạng rộng lớn, hoạt động có tôn chỉ, mục đích, phản ánh được ý chí, nguyện vọng của đông đảo công nhân lao động.
Các câu hỏi khác
Cách đây 92 năm, ngày 28-7-1929 tại số nhà 15 Hàng Nón -Hà Nội, Tổng Công hội đỏ Bắc Kỳ, tiền thân của tổ chức Công đoàn Việt Nam chính thức được thành lập. Việc thành lập Tổng công hội đỏ Bắc kỳ có ý nghĩa hết sức to lớn đối với phong trào công nhân Việt Nam. Đó vừa là kết quả tất yếu của sự trưởng thành về chất lượng của phong trào công nhân nước ta, vừa là thắng lợi của đường lối công vận của Nguyễn Ái Quốc và Đảng Cộng Sản Đông Dương, đồng thời cũng đáp ứng nhu cầu cấp thiết về tổ chức của phong trào công nhân Việt Nam. Lần đầu tiên giai cấp công nhân Việt Nam có một đoàn thể cách mạng rộng lớn, hoạt động có tôn chỉ, mục đích, phản ánh được ý chí nguyện vọng của đông đảo công nhân lao động.
Trong 92 năm hình thành và phát triển, tổ chức Công đoàn luôn phát huy vai trò, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, góp phần to lớn vào thắng lợi của cách mạng nước ta. Tổ chức Công đoàn Việt Nam luôn giữ vững vị trí là trung tâm đoàn kết của công nhân lao động, là người đại diện bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng, cùng Nhà nước chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho công nhân lao động.
Cùng với sự ra đời, phát triển của giai cấp công nhân và tổ chức Công đoàn Việt Nam, cách đây 75 năm, vào tháng 11 năm 1946 Liên hiệp Công đoàn tỉnh Thái Nguyên chính thức thành lập, đây là mốc son đánh dấu sự phát triển của tổ chức Công đoàn tỉnh Thái Nguyên. Dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy Thái Nguyên qua các thời kỳ, tổ chức Công đoàn Tỉnh Thái Nguyên luôn thể hiện tinh thần đấu tranh cách mạng anh dũng và lao động sáng tạo, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong từng giai đoạn lịch sử cách mạng. Hệ thống Công đoàn tỉnh Thái Nguyên không ngừng lớn mạnh và phát triển. Từ những ngày đầu thành lập vào năm 1946 có khoảng 2000 đoàn viên, đến tháng 7-2021 đã có 153.129 đoàn viên công đoàn, sinh hoạt tại 1371 công đoàn cơ sở.
75 năm qua, với một chặng đường lịch sử đấu tranh cách mạng đầy gian khổ, hy sinh, nhưng vô cùng vẻ vang của giai cấp công nhân và Công đoàn tỉnh Thái Nguyên. Trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước trước đây cũng như công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay, dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào, Công đoàn tỉnh Thái Nguyên đã phát huy vai trò, thực hiện tốt chức năng của mình, đoàn kết thống nhất, đổi mới sáng tạo, vận động, tổ chức, hướng dẫn công nhân và người lao động trong toàn tỉnh tiên phong trong lao động, sản xuất và đấu tranh cách mạng, kế thừa xứng đáng và làm rạng rỡ thêm truyền thống của tổ chức Công đoàn Việt Nam.
Hướng tới kỷ niệm 92 năm Ngày thành lập Công đoàn Việt Nam, trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biễn phức tạp, ảnh hưởng đến đời sống, việc làm của người lao động và các doanh nghiệp. Với chương trình Công đoàn Việt Nam – Điểm tựa của người lao động, Công đoàn Việt Nam mong muốn các cấp Công đoàn trong cả nước cùng đoàn kết vượt khó vươn lên, khát vọng phát triển và luôn có điểm tựa từ tổ chức Công đoàn. Với ý nghĩa đó, trong thời gian vừa qua, LĐLĐ tỉnh đã tổ chức nhiều hoạt động, mà qua đó đã tạo lên sợi dây gắn kết giữa người lao động với tổ chức Công đoàn như: Chương trình Tết Sum vầy, tặng quà các gia đình CNVCLĐ có hoàn cảnh khó khăn, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, học sinh, hộ dân nghèo, vé xe cho công nhân về quê với trị giá trên 3,7 tỷ đồng. Hỗ trợ xây dựng 277 nhà MACĐ và nhà tình nghĩa với tổng số tiền trên 12 tỷ đồng, hỗ trợ 1 tỷ đồng cho các huyện thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới; tổ chức Lễ cưới tập thể cho 37 cặp đôi là CNLĐ với kinh phí tổ chức và tặng quà các cập đôi trị giá trên 2tỷ đồng; Ủng hộ Miền Trung bị lũ lụt với tiền mặt và nhu yếu phẩm trên 3 tỷ đồng. “Tháng Công nhân theo chủ đề từng năm với phương châm “Quyền lợi đảm bảo – phúc lợi tốt hơn”, “Mỗi công đoàn cơ sở - một lợi ích đoàn viên”…LĐLĐ tỉnh và các cấp công đoàn đã thăm và tặng khoảng 40.000 xuất quà trị giá trên 40 tỷ đồng cho các gia đình CNVCLĐ có hoàn cảnh khó khăn, bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thiên tai rủi ro, thiếu việc làm do covid 19… Trong đợt bùng phát dịch Covid-19 lần thứ 4, LĐLĐ đã triển khai, hướng dẫn các công đoàn thực hiện việc chi hỗ trợ khẩn cấp cho đoàn viên, người lao động đảm bảo kịp thời, đúng đối tượng. Các cấp công đoàn trên địa bàn, từ cấp tỉnh tới cấp cơ sở chăm lo, hỗ trợ các đơn vị tuyến đầu chống dịch và đoàn viên, người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, với tổng trị giá trên 13,6 tỷ đồng. Vận động các đơn vị, cá nhân ủng hộ Quỹ vacxin gần 2,4 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, các cấp Công đoàn trong tỉnh còn quan tâm đẩy mạnh việc đối thoại, thương lượng tập thể, góp phần bảo đảm chế độ, chính sách và từng bước nâng cao phúc lợi, lợi ích cho người lao động; xây dựng quan hệ lao động hài hoà, ổn định và tiến bộ. Chú trọng việc xây dựng và củng cố về tổ chức, mở rộng về quy mô và nâng cao chất lượng, số lượng đoàn viên tăng nhanh; xuất hiện nhiều hình thức tập hợp công nhân, viên chức hiệu quả, chất lượng đội ngũ cán bộ từng bước được nâng cao. Các phong trào thi đua yêu nước trong công nhân, viên chức, người lao động có sự chuyển biến tích cực; xuất hiện nhiều tấm gương điển hình tiên tiến, tiêu biểu trong sản xuất, có hàng nghìn sáng kiến, cải tiến kỹ thuật được áp dụng vào thực tiễn, mang lại giá trị làm lợi cho các đơn vị, doanh nghiệp hàng nghìn tỷ đồng.
Trong thời gian tới, trong bối cảnh đất nước ta đang hội nhập quốc tế sâu rộng, khi Việt Nam thực hiện các cam kết quốc tế về lao động trong các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới và các Công ước của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), sự phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ tác động mạnh mẽ đến tình hình kinh tế, chính trị, tạo ra nhiều thuận lợi, thời cơ nhưng cũng đan xen không ít khó khăn, thách thức cho hoạt động của công đoàn. Đối với tỉnh ta, dự báo các khu cụm công nghiệp phía Nam trên địa bàn tỉnh sẽ có sự phát triển thu hút nhiều nhà đầu tư, số lượng doanh nghiệp và CNVC-LĐ sẽ tăng nhanh, trong xu thế người lao động trong các doanh nghiệp được quyền lựa chọn người đại diện cho quyền, lợi ích hợp pháp của mình trong tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng… Trước tình hình đó, tổ chức Công đoàn muốn giữ vững và phát huy tốt hơn vai trò của mình thì cần kịp thời đề ra các giải pháp hữu hiệu khẩn trương khắc phục một số hạn chế, bất cập đồng thời phải đổi mới mạnh mẽ và toàn diện hơn nữa, nhất là phương thức hoạt động. Vì vậy, với những thành tựu và truyền thống trong 92 năm qua của Công đoàn Việt Nam và truyền thống 75 năm Công đoàn tỉnh Thái Nguyên sẽ là hành trang, là thực tiễn phong phú, tạo nền tảng để tổ chức Công đoàn tỉnh Thái Nguyên bước vào một giai đoạn mới của hội nhập và phát triển, không gian được mở rộng, yêu cầu ngày càng cao sẽ giúp Công đoàn có nhiều cơ hội để thể hiện và khẳng định chức năng, vị thế của mình, đồng thời, cũng phải đối mặt với những thách thức mới, đòi hỏi tổ chức công đoàn nói chung và mỗi cán bộ công đoàn nói riêng phải luôn vững vàng, khẳng định và phát huy được vai trò, bản chất giai cấp công nhân Việt Nam.
Vì vậy, để hoàn thành sứ mệnh lịch sử cao cả đó đòi hỏi tổ chức công đoàn phải đổi mới nhận thức, nỗ lực sáng tạo trong nội dung và phương pháp hoạt động đáp ứng yêu cầu thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Xác định chặng đường trong những năm tới, Ban thường vụ LĐLĐ tỉnh Thái Nguyên đề ra một số nhiệm vụ giải pháp cụ thể sau:
Một là: Các cấp công đoàn trong tỉnh phải tiếp tục nắm vững và quán triệt sâu sắc các quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, nhất là Nghị quyết 02- NQ/TW, ngày 12/6/2021 của Bộ Chính trị về đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới. Nắm bắt tình hình việc làm, thu nhập, đời sống; lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của người lao động và cán bộ công đoàn để xây dựng các chương trình, kế hoạch công tác và tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả. Làm tốt việc tổ chức quán triệt Kết luận số 01-KL/TW ngày 18.5.2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” mà trọng tâm là chuyên đề “Phát huy ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc”.
Hai là: Chú trọng quan tâm thực hiện tốt công tác tuyên truyên, giáo dục nâng cao nhận thức, bản lĩnh chính trị và trình độ trên các lĩnh vực cho cán bộ, đoàn viên, CNVCLĐ.Thực hiện tốt chức năng cơ bản, cốt lõi của tổ chức Công đoàn là đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. Coi đây là nội dung then chốt để thu hút đông đảo người lao động tham gia, ủng hộ, tin tưởng và gắn bó với tổ chức Công đoàn. Nâng cao hiệu quả phương thức đối thoại, thương lượng tập thể, xây dựng quan hệ lao động hài hoà, ổn định và tiến bộ tại doanh nghiệp. Quan tâm cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của người lao động; huy động các nguồn lực chăm lo cho người lao động, nhất là lao động thu nhập thấp gắn với bảo đảm an sinh xã hội, đặc biệt quan tâm hỗ trợ NLĐ bị ảnh hưởng bởi dịch Covid -19 hiện nay.
Ba là: Các cấp Công đoàn trong tỉnh cần chủ động phối hợp với chính quyền triển khai thực hiện tốt Quy chế dân chủ ở cơ sở; đẩy mạnh việc phát động và tổ chức các phong trào thi đua yêu nước sâu rộng trong CNVCLĐ phù hợp với đặc điểm ngành, địa phương và cơ sở, hướng phong trào thi đua vào mục tiêu "năng suất - chất lượng - hiệu quả", "việc làm - đời sống - dân chủ và công bằng xã hội", tạo thêm việc làm và tăng thu nhập, cải thiện đời sống công nhân, lao động, góp phần tăng trưởng kinh tế, hoàn thành nhiệm vụ chính trị của ngành và địa phương.
Bốn là: Cần đẩy mạnh việc xây dựng tổ chức, kiện toàn đội ngũ cán bộ và cải tiến phương thức hoạt động công đoàn phù hợp với yêu cầu mới. Đa dạng hóa các hình thức tập hợp quần chúng và tăng cường các hoạt động xã hội để tập hợp, động viên được đông đảo công nhân, lao động trong tất cả các thành phần kinh tế. Đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của các cấp công đoàn, đặc biệt là công đoàn cơ sở. Đẩy mạnh việc ứng dụng chuyển đổi số trong các hoạt động của tổ chức Công đoàn theo tinh thần Nghị quyết số 01-NQ/TU ngày 31/12/2020 của BCH Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên về Chương trình chuyển đổi số.
Năm là: Các cấp Công đoàn trong tỉnh cần làm tốt công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở trong các thành phần kinh tế, nhất là ở các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước, có đông công nhân. Tăng cường giới thiệu để bồi dưỡng, kết nạp những đoàn viên ưu tú và cán bộ công đoàn xuất sắc vào Đảng. Thường xuyên giám sát, phản biện xã hội và tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng bộ máy chính quyền các cấp. Xây dựng nguồn lực công đoàn đủ mạnh, đáp ứng nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước, xã hội và toàn thể công nhân, viên chức, người lao động tin tưởng, giao phó.
Sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá trên quê hương Thái Nguyên đang đặt ra cho các cấp Công đoàn trong tỉnh những yêu cầu mới với trách nhiệm nặng nề. Ban thường vụ LĐLĐ tỉnh tin tưởng rằng, với sự quan tâm lãnh đạo của các cấp uỷ Đảng, sự phối hợp của chính quyền, Mặt trận, ban, ngành, đoàn thể, sự chỉ đạo và quan tâm sâu sát của Đoàn chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, cùng với việc tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang của giai cấp công nhân và tổ chức Công đoàn Việt Nam, cán bộ, đoàn viên, CNVCLĐ và Công đoàn tỉnh Thái Nguyên sẽ nêu cao ý chí tự lực, tự cường, năng động, sáng tạo, đoàn kết thực hiện thắng lợi nghị quyết Đại hội Công đoàn các cấp, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế - xã hội nhằm đưa tỉnh Thái Nguyên phát triển nhanh và bền vững./.
Phạm Việt Dũng, Phó chủ tịch Phụ trách LĐLĐ tỉnh