Bản thân mỗi chúng ta cần phải có biện pháp như thế nào để phòng, chống nhiễm hiv/aids?

Hậu quả tiềm ẩn của việc tiếp xúc với HIV đã thúc đẩy sự phát triển của các chính sách và thủ tục, đặc biệt là điều trị dự phòng, để giảm nguy cơ lây nhiễm cho nhân viên y tế.

Điều trị dự phòng được chỉ định sau

• Thương tích xuyên thấu liên quan đến máu nhiễm HIV (thường là kim tiêm)

• Tiếp xúc nhiều màng nhầy (mắt hoặc miệng) với các dịch cơ thể bị nhiễm bệnh như tinh dịch, chất dịch âm đạo hoặc các chất dịch cơ thể có chứa máu (ví dụ, dịch ối)

Các chất dịch cơ thể như nước bọt, nước tiểu, nước mắt, tiết nước mũi, ói mửa, hoặc mồ hôi không được coi là có khả năng lây nhiễm trừ khi chúng có máu rõ rệt.

Sau khi tiếp xúc với máu, khu vực tiếp xúc cần được làm sạch ngay bằng xà phòng và nước để tiếp xúc với da và có chất sát khuẩn cho vết thương đâm thủng. Nếu niêm mạc phơi nhiễm, cần rửa bằng một lượng lớn nước.

• Thời gian kể từ khi phơi nhiễm

• Thông tin lâm sàng (bao gồm các yếu tố nguy cơ và các xét nghiệm huyết thanh học đối với HIV) về bệnh nhân nguồn cho việc tiếp xúc và người tiếp xúc

Loại phơi nhiễm được định nghĩa bởi

• Cho dù phơi nhiễm có liên quan đến vết thương thâm nhập (ví dụ, kim chích, cắt bằng vật sắc nhọn) và tổn thương sâu như thế nào

• Cho dù chất lỏng có tiếp xúc với da không nguyên vẹn (ví dụ như nứt da hay khô) hoặc niêm mạc

Nguy cơ lây nhiễm khoảng 0,3% (1: 300) sau khi phơi nhiễm qua da điển hình và khoảng 0,09% (1: 1100) sau khi tiếp xúc với niêm mạc. Những rủi ro này khác nhau tuỳ vào lượng HIV truyền cho người bị thương; số lượng HIV lây truyền bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm tải lượng vi rút của nguồn và loại kim tiêm (ví dụ, rỗng hoặc dạng đặc). Tuy nhiên, những yếu tố này không còn được tính đến trong các khuyến cáo về PEP.

Nguồn lây nhiễm cần được chú ý cho dù nó được biết hoặc không rõ. Nếu không biết nguồn (ví dụ: kim trên đường phố hoặc trong thùng đựng chất thải), rủi ro cần được đánh giá dựa trên các trường hợp phơi nhiễm (ví dụ: liệu phơi nhiễm xảy ra ở khu vực có tiêm chích, hay có kim tiêm đã dùng được bỏ đi trong một cơ sở điều trị nghiện ma túy). Nếu nguồn được biết nhưng tình trạng HIV thì không, nguồn được đánh giá về các yếu tố nguy cơ HIV, và dự phòng được xem xét (xem bảng khuyến cáo dự phòng phơi nhiễm. Các đề xuất dự phòng sau phơi nhiễm sau phơi nhiễm sau phơi nhiễm

Mục tiêu là bắt đầu PEP ngay sau khi tiếp xúc càng sớm càng tốt nếu phòng ngừa được bảo đảm. CDC khuyến cáo nên cung cấp PEP trong vòng 24 đến 36 giờ sau khi tiếp xúc; khoảng cách dài hơn sau khi phơi nhiễm đòi hỏi sự tư vấn của chuyên gia.

Nếu vi rút của nguồn được biết hoặc nghi là có khả năng kháng ≥ 1 loại thuốc, cần có sự tư vấn một chuyên gia về liệu pháp kháng retrovirus và HIV. Tuy nhiên, các bác sĩ lâm sàng không nên trì hoãn PEP trong khi chờ ý kiến chuyên gia hoặc thử nghiệm tính nhạy cảm của thuốc. Ngoài ra, các bác sỹ lâm sàng nên đánh giá ngay lập tức và tư vấn trực tiếp và không chậm trễ theo dõi chăm sóc.

Bài chia sẻ của Bác sĩ Nguyễn Duy Thế – Bệnh viện 175 – TPHCM
Chuyên khoa bệnh nhiệt đới – Chuyên gia tư vấn và điều trị HIV/AIDS với 28 năm kinh nghiệm

Phòng chống HIV Aids là cách bảo vệ chính bản thân và gia đình bạn. Chiến dịch phòng chống nhiễm Hiv/Aids luôn được xã hội chú trọng trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, chủ động phòng tránh vẫn là cách tốt nhất.

1. Hiểu rõ cách thức lây truyền của virus HIV

Nếu bạn đang phải sống chung với người thân trong gia đình, có bạn bè nhiễm HIV hoặc đơn giản là muốn biết những cách phòng tránh HIV để bảo vệ bản thân cũng như những người xung quanh thì việc đầu tiên là cần hiểu rõ phương thức virus HIV lây lan.

Hiện nay trên mạng có rất nhiều thông tin sai lệch về con đường lây nhiễm bệnh, nhất là những thông tin không chính thống trên mạng xã hội. Vì vậy, điều quan trọng là bạn cần phân biệt rõ thông tin nào là từ nguồn uy tín, thông tin nào là vô căn cứ mới có thể chủ động phòng chống HIV.

Virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV) lây truyền khi máu, sữa mẹ, tinh dịch hoặc dịch tiết từ âm đạo có mang virus gây bệnh tiếp xúc với da bị trầy xước hoặc với các vùng mô được phủ bằng niêm mạc (như khoang miệng, mũi, âm đạo, trực tràng và dương vật). Như vậy, HIV có khả năng lây truyền qua quan hệ tình dục đường âm đạo, đường miệng, đường hậu môn nếu không có biện pháp bảo vệ. Điều này có nghĩa là, việc hôn nhau không làm lây nhiễm HIV (miễn là phần da ở vùng tiếp xúc không bị trầy xước). Ngoài ra, những hành động bình thường diễn ra hàng ngày như ôm, bắt tay nhau cũng không thể lây bệnh.

Mặt khác, đừng cho rằng những người không có biểu hiện gì thì sẽ không có virus HIV. Trên thực tế, người bệnh có thể đã bị nhiễm HIV trong nhiều năm, trước khi các triệu chứng bắt đầu xuất hiện và trong thời kỳ không triệu chứng đó, họ vẫn có thể lây bệnh cho người khỏe mạnh.

2. Giữ tâm trí tỉnh táo trong mọi tình huống

Tôi đã gặp rất nhiều bệnh nhân mắc HIV, mặc dù họ biết cách phòng chống HIV nhưng trong những tình huống nhất định, họ đã không đủ tỉnh táo để nhận thức được bất cứ điều gì, dẫn đến sự lây nhiễm đã xảy ra.

Như vậy, điều thứ hai cần làm để phòng tránh HIV là luôn giữ tâm trí trong trạng thái tỉnh táo. Điều này đòi hỏi bạn phải tránh lạm dụng rượu, không dùng ma túy cũng như các chất kích thích khác. Những chất này ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng suy nghĩ và hành động của bạn, làm cho bạn mất kiểm soát, hậu quả là bạn rất dễ thực hiện những hành vi không an toàn, dẫn đến nhiễm virus HIV.

3. Quan hệ tình dục an toàn là cách phòng chống HIV hiệu quả

Quan hệ tình dục an toàn là hình thức quan hệ có sử dụng biện pháp bảo vệ, giúp ngăn ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục và phòng chống lây nhiễm HIV/AIDS. Nếu bạn quan hệ tình dục với bạn tình là người bị nhiễm HIV, điều quan trọng là luôn áp dụng biện pháp an toàn trong quan hệ và thường xuyên làm xét nghiệm HIV để chẩn đoán nguy cơ bị lây nhiễm.

Ngoài ra, dùng thuốc chống phơi nhiễm HIV cũng là một cách hiệu quả để ngăn chặn lây nhiễm HIV. Tuy nhiên, dù có dùng thuốc đi nữa thì bạn vẫn nên quan hệ tình dục an toàn để hạn chế tối đa nguy cơ.

4. Không dùng chung kim tiêm

Bơm kim tiêm là dụng cụ dễ dàng mang HIV từ người này sang người khác bởi vì con đường lây nhiễm lúc này là trực tiếp vào máu. Nguy cơ dùng chung kim tiêm có liên quan đến nhóm đối tượng sử dụng chất gây nghiện. Với người bình thường, không nên sử dụng các loại thuốc tiêm hoặc thực hiện liệu pháp tiêm mà không do các cơ sở y tế uy tín cung cấp, với những dụng cụ đã được tiệt trùng đầy đủ.

Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc tiêm truyền tĩnh mạch, có khả năng làm lây nhiễm HIV cao hơn vì những loại thuốc này được truyền qua tĩnh mạch, tức là tiếp xúc trực tiếp với máu.

5. Tránh chạm vào máu và chất dịch cơ thể của người khác

Bạn gần như không thể biết được một ai đó có đang bị nhiễm HIV hay không. Do đó để phòng chống nhiễm HIV, bạn cần tránh chạm trực tiếp vào máu của người khác và cũng tránh tiếp xúc với các chất dịch cơ thể từ họ. Những chất dịch cơ thể có nguy cơ lây nhiễm bao gồm:

• Tinh dịch;
• Dịch âm đạo;
• Niêm mạc trực tràng;
• Sữa mẹ;
• Nước ối, dịch não tủy và chất hoạt dịch trong khớp gối.

HIV không lây nhiễm qua chất tiết như mồ hôi hoặc qua nước bọt. Do đó, nếu là sinh hoạt bình thường thì không thể lây nhiễm.

6. Phòng chống HIV cho thai nhi

Tất cả phụ nữ mang thai cần được xét nghiệm máu để kiểm tra khả năng bị nhiễm HIV. Điều này là một phần bắt buộc trong các bước sàng lọc trước khi sinh. Nếu không được điều trị, virus gây bệnh có thể truyền từ mẹ sang con trong khoảng thời gian mang thai, khi sinh hoặc cho con bú. Điều trị HIV trong thai kỳ là cách phòng chống HIV cho thai nhi, làm giảm đáng kể nguy cơ lây truyền HIV cho em bé sau này.

Trong mọi trường hợp, chuẩn bị cho mình những kiến thức cần thiết về HIV là cách tốt nhất giúp bạn phòng tránh lây nhiễm HIV/AIDS, đồng thời điều này sẽ giúp chúng ta sống vui vẻ và an toàn với những người không may bị nhiễm HIV, qua đó thu hẹp khoảng cách, tiếp thêm nguồn hy vọng giúp họ đương đầu với bệnh tật.