22/05/2018
Chỉ là rối loạn thoáng qua
Song hành với khái niệm cận thị là khái niệm giả cận thị. Giả cận thị hay gặp ở lứa tuổi học đường, với tỷ lệ khoảnag 20%. Giống như các thuật ngữ y khoa khác như giả u, giả mang thai, giả nghén... “giả cận thị” hàm ý không phải bệnh lý cố hữu mà là những rối loạn thoáng qua rất giống một bệnh hay một hội chứng nào đó. Trên những người tham gia thực nghiệm tình nguyện, khi bắt họ nhìn gần liên tục trong 7 tiếng sẽ có khoảng 60% bị cận thị ít nhất -0,5D.
Phân biệt cận thị thực sự hay giả cận thị, không quá khó đối với bác sĩ chuyên khoa mắt. Triệu chứng chủ yếu của giả cận thị là khó khăn khi ghi chép sau một thời gian dài làm việc trong cự ly gần, hay còn gọi là hiện tượng mệt mỏi thị giác. Thị lực có thể cải thiện nhất thời nếu đeo kính cận (kính trừ). Chẩn đoán phân biệt rất đơn giản: chỉ bằng nhỏ thuốc liệt điều tiết, làm liệt cơ thể mi, giảm năng lực điều tiết, mắt sẽ trở lại bình thường.
Việc điều trị giả cận thị cũng tương đối đơn giản. Tuy nhiên, khi có dấu hiệu nhìn không rõ, mệt mỏi, nên đến gặp bác sĩ nhãn khoa sớm để xác định chính xác bị cận thị giả hay thật. Không phải ai bị cận thị cũng cần đeo kính. Người cận dưới 0,75 điốp thì không cần phải đeo, dưới 2,5 điốp có thể bỏ kính khi đọc gần. Ở lứa tuổi học sinh, cận dưới 0,75 điốp bác sĩ chuyên khoa mắt thường không chỉ định đeo kính mà hướng dẫn cách tập luyện, nghỉ ngơi cho mắt để mắt tự điều tiết trở về bình thường.
Coi chừng giả thành thật
Giả cận thị nếu không điều trị kịp thời hoặc không có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, khiến mắt phải liên tục làm việc trong thời gian dài thì có thể dẫn đến suy nhược, trở thành cận thị thật. Trong thể giả cận thị thực thể do những nguyên nhân chấn thương mắt, chấn thương sọ não, viêm thể mi… ta cần dừng thuốc liệt thể mi và điều trị căn nguyên. Với thể chức năng thì cách khắc phục đơn giản là làm việc điều độ, trong điều kiện tối ưu cho mắt, giữ khoảng cách nhìn cho đúng, tập mắt dưới sự hướng dẫn của bác sĩ nhãn khoa. Khi mắt bị mỏi hoặc cứ sau làm việc bằng mắt một giờ, nên cho mắt nghỉ ngơi 5 – 10 phút. Có thể nhắm mắt, nhìn ra xa hoặc massage xung quanh mắt. Có thể dùng một số thuốc thuộc dòng vitamin để giúp đôi mắt đỡ mệt mỏi khi làm việc với cường độ cao, chống thoái hoá và lão hoá cơ quan thị giác.
Massage mắt để mắt được nghỉ ngơi
Để dùng đúng cách, lưu ý: người trên 50 tuổi có thể dùng thực phẩm chức năng bổ mắt lâu dài, liên tục. Người trẻ thì dùng đến khi thấy đạt hiệu quả thì thôi (trong đợt thi cử, khi làm việc quá nhiều bằng mắt, khi đang bị bệnh mắt...) Chỉ dùng một, hai loại thuốc bổ là cùng vì rất nhiều thuốc có thành phần gần giống nhau. Đừng quên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng. Các thuốc nhỏ mắt có thành phần làm êm dịu mắt, chống khô mắt, chống ngứa và sát trùng nhẹ dùng hỗ trợ cho mắt mệt mỏi cũng có rất nhiều, chỉ nên chọn một loại. Mắt cũng như bất kỳ cơ quan nào có quyền mệt mỏi, lãn công khi bị làm việc quá nhiều. Ai trong chúng ta cũng có thể bị mệt mỏi thị giác, giả cận thị. Vì thế hãy làm việc bằng mắt điều độ và hợp vệ sinh.
Tại Bệnh viện mắt Quốc tế Nhật Bản có các trang thiết bị hiện đại giúp phát hiện chính xác các bệnh lý về mắt. Bệnh nhân được khuyến cáo thăm khám để được đánh giá chính xác tình trạng của mắt từ đó nhận chỉ định điều trị từ bác sỹ nhãn khoa.
Tình trạng giả cận thị (GCT) xuất hiện ở nhiều đối tượng, trong đó chủ yếu là học sinh, sinh viên, người làm văn phòng, những người thường xuyên tiếp xúc với máy tính, với điện thoại hoặc chơi game. Ngoài ra, GCT còn gặp ở một số trường hợp như dùng thuốc nhỏ mắt (atropine) quá lâu, chấn thương mắt, chấn thương sọ não, viêm thể mi…
Do bị rối loạn điều tiết
Em Lê Đức Anh, học lớp 5, trường Lý Thái Tổ, cho biết, do đợt ôn thi vừa qua, em thường xuyên lên mạng tra cứu tài liệu dẫn tới tình trạng mắt bị mỏi, nhìn mờ. Đi khám tại cửa hàng kính, được chuẩn đoán bị cận và em đã phải cắt kính. Đeo được khoảng hơn một tháng, Đức Anh cảm thấy chóng mặt, buồn nôn, chảy nước mắt. Gia đình đã đưa em đi khám lại tại khoa Mắt, bệnh viện Bạch Mai, bác sĩ kết luận, Anh chỉ bị giả cận thị, việc đeo kính cận là không cần thiết.
Theo BS. Nguyễn Bá Tiến (khoa Mắt, bệnh viện Bạch Mai), giả cận thị khá phổ biến, đây là hiện tượng rối loạn sự điều tiết. Nguyên nhân của hiện tượng này có thể do mệt mỏi thị giác hay khó chịu nhất thời của mắt. Những hoạt động như chơi game, ngồi máy tính, đọc sách… là lúc khiến mắt nhìn ở cự ly gần, cơ thể mi co lại, để tăng độ cong của thủy tinh thể giúp hình ảnh rõ nét. Khả năng điều tiết ở mắt trẻ rất mạnh, có thể nhìn một vật gần 9cm nên các em có thể nhìn gần trong thời gian rất dài mà mắt không bị mỏi. Nhưng nếu bị co lâu ngày, cơ thể mi trở thành “tật”, đến khi nhìn xa sẽ không dãn ra được do mất tác dụng đàn hồi, dẫn đến hiện tượng nhìn xa không rõ.
Tình trạng giả cận thị nếu không biết sẽ thành cận thị thật
Theo bác sĩ Tiến, thủy tinh thể được cấu tạo bởi các sợi protein trong suốt, bao bọc trong một cái vỏ chun giãn. Khi nhìn xa, cơ thể mi giãn, các dây chằng treo thể thủy tinh ở trạng thái căng, thể thủy tinh hình dẹt; các tia song song hội tụ trên võng mạc. Khi nhìn gần các tia sáng trở nên phân kỳ; nếu thể thủy tinh vẫn dẹt, các tia sáng sẽ hội tụ ở phía sau võng mạc, hình ảnh sẽ bị mờ. Để các tia này vẫn hội tụ trên võng mạc, cơ thể mi phải co lại để các dây chằng chùng xuống, thể thủy tinh phồng lên và tăng thêm độ khúc xạ. Khả năng tăng độ khúc xạ của thể thủy tinh được gọi là sự điều tiết. Vì cơ thể mi chỉ có thể co đến một giới hạn nào đó, nên sự điều tiết tối đa vào khoảng 12 đi-ốp, và quá giới hạn đó hình ảnh sẽ bị mờ.
Triệu chứng cận thị giả cũng giống cận thị thật như mắt mỏi, nhìn xa không thấy, nhức đầu, chảy nước mắt và khó khăn khi ghi chép sau một thời gian dài làm việc trong cự ly gần. Những trường hợp này đến khám tại các cửa hàng cắt kính thì rất khó để phân biệt cận thị giả hay thật vì ở đó hầu hết người làm ở cửa hàng kính chỉ là kỹ thuật viên, không đủ chuyên môn để phân biệt.
Mặt khác, phụ huynh nên biết khi đo kính cho người cận thị, loạn thị thì việc nhỏ thuốc điều tiết mắt để kiểm tra là bắt buộc. Nhưng thực tế hầu hết các cơ sở khám mắt tư nhân, các cửa hàng bán kính đều bỏ qua công đoạn này vì sợ mất thời gian. Do không làm đúng quy trình nên kết quả kiểm tra thường không chính xác.
Giả cận thị để lâu sẽ thành cận thật
Theo tìm hiểu nhiều phòng khám các bệnh về mắt, cứ vào mỗi đợt thi, số học sinh, sinh viên, hay người làm văn phòng phải đi khám vì các vấn đề về mắt tăng vọt. Đặc biệt là tình trạng mệt mỏi, nhức mắt, thậm chí chảy nước mắt. Rất nhiều người mắt vốn không có vấn đề gì nhưng sau một thời gian tập trung ôn thi, hay công việc căng thẳng phải ngồi máy tính nhiều sẽ thấy hiện tượng mắt mỏi, nhìn xa kém hơn, phải nheo mắt mới thấy rõ… đi đo mắt tại các cửa hàng bán kính thì được chẩn đoán là cận thị, dẫn đến đeo kính oan.
Bác sĩ Tiến đưa ra cảnh báo, giả cận thị nếu không điều trị kịp thời hoặc không có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, khiến mắt phải liên tục làm việc trong thời gian dài thì có thể dẫn đến suy nhược và trở thành cận thị thật. Cùng với việc dùng kính không đúng cũng là một phần nguyên nhân khiến nhiều người mắc cận thị giả dẫn đến cận thị thật.
| Bác sĩ Tiến đưa ra cảnh báo, giả cận thị nếu không điều trị kịp thời hoặc không có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, khiến mắt phải liên tục làm việc trong thời gian dài thì có thể dẫn đến suy nhược và trở thành cận thị thật. Cùng với việc dùng kính không đúng thì tình trạng “ép kính” tại các cửa hàng cũng là một phần nguyên nhân khiến nhiều người mắc cận thị giả dẫn đến cận thị thật. |
Bác sĩ Tiến lo ngại, hiện nay với tình trạng quản lý các cửa hàng kính thuốc còn nhiều vấn đề bất cập sẽ gây hậu quả cho khách hàng. Các cửa hàng với áp lực doanh thu, cộng với đa số những người làm tại các cửa hàng kính thuốc chủ yếu là các kỹ thuật viên nên việc phát hiện cận thị giả là không thể. Hầu hết khách hàng đến sau khi đo thị lực sẽ được chỉ định cắt kính để đeo, kể cả cận thị giả. Điều này làm cho mắt lười điều tiết và phụ thuộc vào kính dẫn đến tật cố hữu.
Khi bị cận thị giả, người bệnh không phải đeo kính, chỉ cần để cho mắt nghỉ ngơi hợp lý, sau một thời gian mắt sẽ tự điều tiết lại như bình thường. Tuy nhiên, nếu không được thì sẽ phải dùng kính mắt chuyên dụng và bác sĩ sẽ quyết định khi nào ngừng đeo kính. Đối với người trẻ không bị cận mà vẫn phải đeo kính khiến thị lực không tăng, gây nhức mắt, mỏi mắt, dần dần mất thị giác, dẫn đến bị cận thị nặng, bong võng mạc, thậm chí sẽ bị mù. Do đó khi khám thị lực cho trẻ nên thận trọng, chẩn đoán đúng tật khúc xạ. Khi thấy con mình có biểu hiện mắt nhìn không bình thường, các bậc cha mẹ nên cho con đến cơ sở y tế có uy tín đo khám.
Phụ huynh cần lưu ý không nên đưa con đi khám ở các phòng khám tư nhân không đảm bảo chuyên khoa về mắt. Vì khi nghe những biểu hiện, triệu chứng như trên, con có thể “bị” đeo kính cận thị. Và lúc này, chuyện giả cũng thành thật, con sẽ bị cận thị thật.
Nguồn laodongthudo.vn