CHUYÊN ĐỀ: TỈ LỆ THUẬN, TỈ LỆ NGHỊCH, TỈ LỆ KÉPTOÁN 5Hướng dẫn giải một số ví dụ:1. Đại lượng tỉ lệ thuận - Hai đại lượng gọi là tỉ lệ thuận nếu đại lượng này tăng (hoặc giảm) bao nhiêulần thì đại lượng kia cũng tăng (hoặc giảm) bấy nhiêu lần.- Công thức tam suất thuận là nhân chéo chia ngang. 2. Đại lượng tỉ lệ nghịch - Hai đại lượng gọi là tỉ lệ nghịch nếu đại lượng này tăng (hoặc giảm) baonhiêu lần thì đại lượng kia cũng giảm (hoặc tăng) bấy nhiêu lần.- Công thức tam suất nghịch là nhân ngang chia dưới 3. Các bước giải bài toán tỉ lệ thuận, tỉ lệ nghịch, tỉ lệ kép - Bước 1. Tóm tắt bài toán - Bước 2. Phân tích bài toán, nhận dạng toán tỉ lệ thuận hay tỉ lệ nghịch - Bước 3. Áp dụng 1 trong các cách (Rút về đơn vị, Rút về tỉ số, có thể áp dụngcông thức tam suất) để giải bài toán. - Bước 4. Kết luận, đáp số Chú ý:Tỉ lệ thuận thì nhânTỉ lệ nghịch thì chia Lưu ý: số người luôn tỉ lệ nghịch với thời gian Phần 1: Hai đại lượng tỉ lệ thuận A và B được gọi là hai đại lượng tỉ lệ thuận. Khi A tăng bao nhiêu lần thì Btăng bấy nhiêu lần.Ví dụ 1: 1 que kem – 5000 đồng 3 que kem – 15000 đồngPhương pháp làm:  o Rút về đơn vị. o Sử dụng tỉ số.Ví dụ 2: Cách 1. Rút về đơn vị Tóm tắt5 giờ - 135 km7 giờ - ? kmBài giảiSố kilomet ô tô đi được trong 1 giờ là: 135 : 5 = 27 (km)Số kilomet ô tô đi được trong 7 giờ là: 27 x 7 = 189 (km) Đáp số 189 km. Cách 2. Sử dụng tỉ số Số giờ và số km là hai đại lượng tỉ lệ thuận nên số km đi được trong 7 giờ là; Đáp số 189 km. Phần 2: Hai đại lượng tỉ lệ nghịch A và B là hai đại lượng tỉ lệ nghịch khi A tăng bao nhiêu lần thì B giảm bấynhiêu lần.Ví dụ 3: 1 người – 8 phần bánh/ người 2 người – 4 phần bánh/ người 4 người – 2 phần bánh/ ngườiVí dụ 4: 1 công việc 10 người – 1 ngày 5 người – 2 ngàyVí dụ 5: Một đội xây nhà gồm 10 người hoàn thành công việc trong 7 ngày.Để hoàn thành công việc trong 5 ngày thì cần bao nhiêu người?Tóm tắt10 người – 7 ngày ? người – 5 ngày *Cách 1. Rút về đơn vị Bài giải1 người làm xong công việc trong: 7 x 10 = 70 (ngày)Số người cần làm xong công việc trong 5 ngày là: 70 : 5 = 14 (người) Đáp số 14 người * Cách 2. Sử dụng tỉ số Số người và số ngày là hai đại lượng tỉ lệ nghịch nên số người cần làm xongviệc trong 5 ngày là: 10 x 7 : 5 = 14 (người) Đáp số 14 ngườiVí dụ 6 : Một đơn vị bội đội đã chuẩn bị gạo cho 120 người ăn trong 50 ngày,nhưng sau đó người của đơn vị lên đến 200 người. Hỏi số gạo đủ ăn trong baonhiêu ngày? (Mức ăn như nhau)Ví dụ 7 : Công trường dự định huy động 240 công nhân làm việc trong 7 ngàyđể sửa xong một quãng đê. Sau 3 ngày làm việc thì được bổ sung thêm 80người nữa. Hỏi phải tiếp tục làm bao nhiêu ngày nữa thì công trường sẽ sửaxong quãng đê? (năng suất mọi người đều như nhau) |
