Soạn Lịch sử 11 Bài 18 Ôn tập lịch sử thế giới hiện đại (phần từ năm 1917 đến năm 1945) thuộc PHẦN HAI: LỊCH SỬ THẾ GIỚI HIỆN ĐẠI và nằm trong Chương IV - Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 - 1945) Show I. Những kiến thức cơ bản về lịch sử thế giới hiện đại (1917-1945)Trong gần 30 năm (1917-1945), nhiều sự kiện lịch sử đã diễn ra trên toàn thế giới. Trong số đó, có những sự kiện tác động, ảnh hưởng to lớn đến lịch sử thế giới. Chúng ra cùng nhau ôn tập các sự kiến lịch sử cơ bản theo bảng hệ thống kiến thức dưới đây: 1. Nước Nga - Liên Xô2. Các nước tư bản chủ nghĩa:3. Các nước châu ÁII. Những nội dung chính của lịch sử thế giới hiện đại (1917-1945)1. Thời kì này diễn ra những biến chuyển quan trọng trong sản xuất vật chất của nhân loại. Sự phát triển khoa học - kĩ thuật đã thúc đẩy kinh tế thế giới phát triển với tốc độ cao, làm thay đổi đời sống chính trị, văn hóa, xã hội của các quốc gia, dân tộc. 2. Chủ nghĩa xã hội được xác lập ở một nước đầu tiên trên thế giới (Liên Xô), nằm giữa vòng vây của chủ nghĩa tư bản. Chỉ trong thời gian ngắn, Liên Xô đã vươn lên trở thành một cường quốc công nghiệp thứ hai thế giới, có nền văn hóa, khoa học – kĩ thuật tiên tiến và vị thế quan trọng trên trường quốc tế. 3. Phong trào cách mạng thế giới bước sang thời kì phát triển mới từ sau thắng lợi của cách mạng tháng Mười và sự kết thúc của Chiến tranh thế giới thứ hai, qua các bước chính: - Cao trào cách mạng 1918 – 1923 và sự thành lập Quốc tế Cộng sản. - Phong trào cách mạng những năm khủng hoảng kinh tế thế giới (1929 – 1933) - Phong trào Mặt trận nhân dân chống phát xít, chống chiến tranh (1936 – 1939) - Cuộc chiến đấu chống phát xít trong Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 – 1945) 4. Chủ nghĩa tư bản không còn là hệ thống duy nhất trên thế giới và trải qua những bước thăng trầm đầy biến động, dẫn đến sự hình thành chủ nghĩa phát xít và cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai (quy định bởi con đường thoát khỏi khủng hoảng kinh tế (1929 – 1933) của các nước đế quốc). 5. Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 – 1945) là cuộc chiến tranh lớn nhất, khốc liệt nhất, tàn phá nặng nề nhất trong lịch sử nhân loại. Chiến tranh kết thúc đã mở ra một thời kì phát triển mới của lịch sử thế giới Soạn Lịch sử 11 Bài 18 Ôn tập lịch sử thế giới hiện đại (phần từ năm 1917 đến năm 1945) được đăng ở chuyên mục Giải Lịch Sử 11 và biên soạn theo sách lịch sử 11. Được hướng dẫn biên soạn bởi các thầy cô giáo dạy Giỏi Sử học tư vấn giúp bạn học tốt môn sử lớp 11, nếu thấy hay hãy chia sẻ và comment để nhiều bạn khác cùng học tập. BÀI 18 ÕN TẬP LỊCH SỬTHẾGIỚI HIỆN ĐẠI (PHẦN TỪ NĂM 1917 ĐẾN NĂM 1945) I. NỘI DUNG Cơ BẢN CỦA BÀI HỌC SINH CAN NAM VŨNG 1. Những kiến thửc cơ bản vể lịch sử thê giới hiện đại (1917 -1945 Được thể hiện qua bảng thông kê sau: Niên đại Sự kiện Diễn biến chính Kết quả, ý nghĩa 2/1917 I. NƯỚC NGA (LIÊN XÔ) Cách mạng dân chủ tư sản Tổng bãi cộng chính trị ở Petơrôgrat. Khỏi nghĩa vũ trang Nga Hoàng bị lật đổ Lật đổ chế độ Nga Hoàng Hai chính quyền song song tồn tại Cách mạnh dân chủ -tư sản kiểu mới 11/191 7 Cách mang XHCN ' Chiếm các vị trí then chốt ở thủ đô. Chiếm cung điện Mùa Đông Toàn bộ chính phủ lâm thời tư sản bị bắt (trừ thủ tưóng Kerenxki) Thành lập chính quyền Xô Viết do Lênin đứng đầu. Đưa giai cấp công nhân và nhân dân lao động Nga lên làm chủ đất nước. Là tấm gương cổ vũ phong trào CMTG di theo con đường CMVS. 1918 - 1920 Chốhg thù trong giặc ngoài Quân đội 14 nước đê quốc câu kết với bọn phản động trong nưổc mỏ cuộc tấn công vũ trang vào nưốc Nga Xô Viết. Thực hiện chính sách cộng sản thoi chiến. Đẩy lùi cuộc tấn công của kẻ thù. Nhà nước Xô Viết đươG bảo vệ và giữ vững. 1921 - 1925 Chính sách kinh tê mới và công cuộc khôi phục kinh tê Trong nông nghiệp thay thế chế độ trưng thu lương thực thừa bằng thu thuế lương thực. Trong công nghiệp, tập trung khôi phục công nghiệp nặng. Trong thương nghiệp: Tự do buôn bán, phát hành đồng Rup mới. Hoàn thành công.cuộc khôi phục kinh tế. Phục vụ cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ồ một số’ nước hiện nay. 12/1922 Liên bang CHXHCN Xô Viết thành lập (Liên Xô). - Gồm 4 nưổc Cộng hoà Xô Viết đầu tiên là Nga, Ucraina, Blorutxia và ngoại Cápcadơ. - Tăng cường sức mạnh về mọi mặt để xây dựng thành'công CNXH. 1925 - 1941 Liên Xô xây dựng CNXH Thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1928 - 1932) Kế hoạch 5 năm lần thứ hai (1933 - 1937) Kế hoạch 5 năm lần thứ 3 (từ năm 1937) bị gián đoạn do phát xít Đức tấn công 6/1941. - Đưa Liên Xô từ một nước nông nghiệp lạc hậu thành một cường quốc công nghiệp XHCN, có nền văn hoá, khoa học kĩ thuật tiên tiến và vị thế quan trọng trôn trường quốc tế. 1941 - 1945 Chiến tranh vệ quốc vĩ đại Giải phóng lãnh thổ Liên Xô. Giải phóng các nước trung và Đông âu. Tiêu diệt phát xít Là lực lượng trụ cột góp phần quyết định trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít. bảo ỵệ vững chắc tổ 1 Đức ở Beclin, tấn công đạo quân Quan Đông của Nhật ỏ' Mãn châu. quốc XHCN, tiếp tuc xây dựng CNXH. 1919 - 1922 II. CÁC NƯỚC TBCN - Hội nghị Vécxai (1919 - 1920) và HN - Oaồinhton (1921 - 1922) Ký kết các hoà ước và các hiệp ưốc phân chia quyền lợi. Các nước tư bản thắng trận giành nhiều lợi lộc. Các nước bại trận chịu nhiều điều khoản nặng nề. Một trật tự thế giới. mới được thiết lập (trật tự Vecxai - Oasinhtơn). Mâu thuẫn giữa các đế quốc tiếp tục căng thẳng. 1918 - 1923 Khủng hoảng kinh tế - chính trị Nền KT bị chiến tranh tàn phá, gặp rất nhiều khó khăn. Chính trị - xã hội bất ổn định, cao trào cách mạng dâng cao suốt những năm 1918 - 1923 Đẩy hệ thông TBCN vào tình trạng không ổn định. Tạo điều kiện cho phong trào CMTG phằt triển mạnh, làm ra đời các ĐCS tô chúc QTCS’(1919). .1924 - 1929 On định và phát triển kinh tê Các ngành công nghiệp phát triển nhanh chóng. Là thời kỳ phồn vinh cùa kinh tế Mĩ. -• KT phát triển không đồng bộ và thiếu kế hoạch, thiếu điều tiết. Tạo nên giai đoạn ổn định tạm thời của CNTB. ị Nảy sinh mầm mông dẫn tới khúng hoảng kinh tê. 1929 - 1933 Đại khủng hoảng kinh tế Nổ ra đầu tiên ỏ Mĩ, rồi lan khắp thế giói tư bản. Kéo dài gần 4 năm (1929 - 1933) trầm trọng nhát là năm 1932. Tàn phá nặng nề nền kinh tế, chính trị xã hội rối loạn, phong trào CM bùng nọ. Các nước TB tìm lổì thoát bằng những con đường khác nhau: cải cách (Mì. Anh. Pháp), thiêt lặp chế độ độc tài phát xít (Đức, Italia, Nhật Bản) 1933 Chủ nghĩa phát xit lên cầm quyển ỏ' Đức ~M\ighy 30/1/1933 Hí tie lên làm Thủ tướng Chính phủ, thiết lập chế độ độc tài phát xít ở Đức. - Thi hành chính sách chính trị, kinh tê, đôĩ ngoại phản động nhằm phát động chiến tranh phân chia lại thế giới. Mở ra thời kỳ đen tối trong lịch sử nước Đức. Báo hiệu nguy cơ chiến tranh thê giới. 19.33 - 1935 Chính sách mới (New deal) của tổng thông Mĩ Rudơven) - Thực hiện một hệ - thông các chính sách, biện pháp của nhà nước trên các lĩnh vực KT tài chính và chính trị xã hội. Cứu nguy chủ nghĩa trí bản Mĩ khỏi cơn nguy kịch. Làm cho nưốc Mĩ duy trì được chê độ dân chủ tư sản.không đi theo Con đường chủ nghĩa phát xít. Nửa cuối những năm 1930 . Hình thành 2 khôi đế quốc đôi địch nhau 1936 - 1937, khối phát xít Đức, Italia. Nhật bản (còn gọi là trục tam giác Béclin - Roma - Tôkiô) được hình thành. Khôi thứ hai thành lập muộn hơn gồm Mĩ, Anh, Pháp. Quan hệ quốc tê căng thẳng, dẫn tới bùng nô cuộc chiến tranh thế giởi lần thứ hai. • Thúc đẩy phong trào mặt trận nhân dân chông phát xít và chiên tranh. 1939 - 1945 Chiên tranh thê giới thứ hai Ban đau là cuộc chiến tranh giữa 2 khôi đế quốc Đức - Italia - Nhật bản và Mĩ - Anh - Pháp. Sau khi Liên Xô tham chiến, Mĩ, Anh và nhiều nước khác đứng về phía Liên Xô chống phát xít. Chiến tranh TG II trở thành cuộc chiến tranh chổng phát xít Chủ nghĩa phát xít Đức - ltalia, Nhật bản bị tiêu diệt. Thang lợi thuộc về các riưốc đồng minh chông phát xít. Mỏ ra thòi kỳ phát triển mới của hệ thống TBCN. 1918 - 1923 III. CÁC NƯỚC CHÁU Á Cao trào cách mạng giải phóng dân tộc. Ngày 4/5/1919, phong trào Ngũ Tứ ở Trung Quốc Năm 1921 cách mạng Mông Cổ thắng lợi. -Từ năm 1918 - 1922, nhân dân Ân độ tăng cường đâu tranh chông thực dân Anh. - - Phong trào ỏ Thổ Nhỹ Kỳ, Apganitxtan, Triều tiên... Cổ vũ tinh thần dấu tranh của nhân dân Châu Á. Chuẩn bị cho bước phát triển ở giai đoạn sau. 1924 - -1929 Phọng trào giải phóng dân tộc tiếp diễn mạnh mẽ ở châu Á ở Trung Quốc, 1924 - 1927 diễn ra nội chiến CM lần thứ nhất. An Độ: phong trào công nhân 1924 - 1927. Đảng Quốc đại tăng cường hoạt động. - Giáng đòn mạnh mẽ vào các thế lực thông trị. - 1 - Inđônêxia: Đảng cộng sản tích cực lãnh đạo quần chúng đấu tranh... 1929 - 1939 Phong trào giải phóng dân tộc và phong trào mặt trận nhân dân . chống phát xít. Trung Quốc: Đấu tranh chông nền thống trị phản động Tưỗng Giới thạch và kháng chiến chông phát xít Nhật xâm lược. An Độ: Phong trằo đấu tranh chông thực dân Anh 1929 - 1932. ĐCS An Độ thành lập (tháng 11/1939). Việt Nam: ĐCSVN ra đời (1930) lãnh đạo cao trào CM 1930 - 1931, cuộc vận động dân chủ 1936- 1939. Indônêxia: Thành lập mặt trận thông nhâ't chông phát xít năm 1929 Tạo nên làn sóng CM sôi nổi ở các nước châu á. Tấn công mạnh mẽ vào các thê lực đê quốc, thực dân, phát xít. r 1939 - 1945 Cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc trong chiến tranh thế giới thứ II Trung Quốc: Cuộc chiến tranh chống Nhật 8 năm 1937 - 1945 kết thúc thắng lợh Triều Tiên: Kháng chiến làm suy yếu lực lượng phát xít Nhật chiếm- đóng. Đông Nam Á: Đấu tranh mạnh mẽ chông phát xít Nhật. Sau khi Nhật đầu hàng CM nhiều nước giành thắng lợi: Việt Nam (8/1945), Lào (8/1945), CamPuchia (10/1945). Inđônexia 8/1945. Góp phần quan trọng vào củộc đấu tranh tiêu diệt chủ nghĩa phát xít trong chiến tranh thế giới thứ II Giành lại độc lập tự chủ cho nhiêu quốc gia châu Á. 2. Nội dung chính của lịch sử thê giới hiện đại (1917 - 1945) - Những tiên bộ về khoa học kĩ thuật thời kỳ này đã thúc đẩy kinh tế thế giói phát triển vổi một tốc độ cao, tạo nên những biến chuyển quan trọng trong sản xuất vật chất của nhân loại, trên cơ sở đó làm thay đổi đdi sông chính trị - xã hội - văn hoá của các quốc gia, dân tộc và toàn thế giối. Mặc dù nằm trong vòng vây của CNTB và bị các nước đế quốc tấn công quân sự nhằm tiêu diệt (trong những năm 1918 - 1920 và 1941 - 1945)', nhà nước CNXH Liên Xô vẫn đứng vững và không ngừng lốn mạnh về mọi mặt, phát huy ảnh hưởng ngày càng sâu rộng đối với cục diện toàn thê giổi. Cách mạng thê giới (phong trào giải phóng dân tộc, phong trào cộng sản và công nhân quốc tế).phát triển sang giai đoạn mối vổi nội dung và phương hưống khác trước, chuẩn bị cơ số cho thắng lợi ở thời kỳ sau này. Chủ nghĩa tư bản lâm vào một sô" cuộc khủng hoảng kinh tế - chính trị và sự xuất hiện của chủ nghĩa phát xít dẫn tối chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ. Chiến tranh -thế giói thứ hai là cuộc đụng đầu và sự thử thách quyết liệt giữa hai thế lực tiến bộ và phản động trên phạm vi toàn thế giởi, kết thúc thòi kỳ trước và mở ra thời kỳ mới của lịch sử thế giới hiện đại. ĨI. CÂU HỎI LUYỆN TẬP VÀ GỢl ý trả LỜI CÂU HỎI SÁCH GIÁO KHOA Ôn luyện lại những nội dung đã học - Lập bảng thống kệ nhưng kiến thức lịch sử thê giởi hiện đại theo nội dung sau: Thời gian Sự kiện Diễn biến chính Kết quả, ý nghĩa |
