Khái quát hoa bằng số độ nhân giống cây trồng bằng phương pháp chiết cành

Bài 3: Các phương pháp nhân giống cây ăn quả 

Tóm tắt lý thuyết

• Gần nơi trồng, gần nơi tiêu thụ

• Gần nguồn nước

• Đất dễ thoát nước, bằng phẳng, đất màu mỡ, tầng canh tác dày ( 30-40cm), thành phần cơ giới trung bình, ít chua(5-6,5)

• Khu cây giống: Là khu đất trồng cây mẹ để lấy hạt, lấy cành chiết, cành giâm

• Khu nhân giống: Gồm có: 

  • Khu gieo hạt đem trồng, làm gốc ghép Khu ra ngôi cành chiết, khu ra ngôi cành giâm

  • Khu luân canh: Trồng cây rau đậu dùng để đổi chỗ cho 2 khu đất trên Các phương pháp nhân giông cây ăn quả:

• Là phương pháp tạo cây con bằng hạt

• Khi nhân giống cần chú ý:

  • Nắm được đặc tính của hạt

  • Khi gieo hạt phải chú ý tưới nước và chăm sóc thường xuyên 

• Khó khăn: 

  • Dễ thoái hóa giống

  • Khó kiểm soát được các phẩm chất của cây con do có thể có hiện tượng biến dị di truyền 

  • Cây chậm ra hoa, quả 

Gồm : Chiết cành, giâm cành, ghép.

1. Chiết cành:

• Là phương pháp nhân giống bằng cách tách cành từ cây mẹ tạo thành cây con.

• Cành khoẻ, có 1- 2 năm tuổi, không bị sâu ở giữa tầng tán vươn ra ánh sáng, đường kính 1- 1,5 cm.

• Thời vụ thích hợp: Tháng 2- 4 hoặc tháng 8- 9.

• Khó khăn:

  • Hệ số nhân giống thấp.

  • Cây chóng cỗi.

  • Tốn công.

2. Giâm cành:

• Dựa trên khả năng hình thành rễ phụ của đoạn cành (Đoạn rễ).

• Làm nhà giâm cành nơi thoáng mát, gần nơi ra ngôi cây con...tơi xốp, ẩm.

• Chọn cành non 1- 2 năm tuổi, chưa ra hoa.

• Chọn thời vụ thích hợp.

• Trước khi giâm, nhúng gốc giâm vào dung dịch chất kích thích ra rễ với nồng độ và thời gian thích hợp.

• Mật độ giâm đảm bảo các lá không che khuất.

• Duy trì độ ẩm trên mặt lá và đất.

• Khó khăn: Đòi hỏi kỹ thuật và thiết bị cần thiết (Nhà giâm).

3. Ghép:

• Gắn một đoạn cành (Hoặc cành) hay mắt (chồi) lên gốc của cây cùng họ...

• Chọn cành ghép ở cây có năng suất cao, ổn định.

• Chọn cây gốc ghép của cây cùng họ.

• Hai cách ghép: Ghép cành và ghép mắt.

  • Ghép cành: Ghép áp, ghép chẻ, ghép nêm.

  • Ghép mắt: Ghép cửa sổ, ghép mắt kiểu chữ T, ghép mắt nhỏ có gỗ.

• Khó khăn: Đòi hỏi kỹ thuật phức tạp trong việc chọn gốc ghép, cành ghép và thao tác ghép.

Bảng so sánh phương pháp nhân giống hữu tính và vô tính cây ăn quả 

Bài tập minh họa

Tại sao phải xây dựng vườn ươm cây trồng? Hãy nêu các yêu cầu khi chọn nơi làm vườn ươm? 

Hướng dẫn giải

• Xây dựng vườn ươm để chăm sóc khi cây còn non yếu cho đỡ thất thoát giống cây trồng do sâu bệnh, và tạo cho giống cây trồng có một sức khỏe đề kháng với môi trường thực địa. Vì nếu không ươm cây chu đáo cây sẽ còi cọc khi trồng ra dễ chết, phát triển trưởng thành rất chậm.

• Trong vườn ươm giống ta có thể kiểm soát được những cây mạnh, cây yếu, cây lại gien, cây thoái hóa, cây đực để loại bỏ sớm và dặm sớm. Khi trồng ra vườn cây sẽ phát triển đều, đạt năng suất trên một diện tích và đỡ tốn công chăm sóc.

• Yêu cầu ngoại cảnh làm vườn ươm phải vệ sinh từ nước tưới sạch, đất ươm phải tiệt trùng, tơi xốp, đủ dinh dưỡng không để khô hay úng. Bên trên phải làm kính nhựa để tránh mưa lớn và mưa axít làm tiêu cây giống , xung quanh vây lưới tránh côn trùng, mầm bệnh.

• Trên mái phải cao thoáng tạo nhiều khe hở gối lên nhau cho đỡ hầm nóng, xung quanh thoáng đãng cho không khi hút vào. Khi tưới cây phải tưới hạt nước mịn cho êm đừng tưới dạng hạt lớn, dòng làm cây tung đất trật rễ, cây có thể chết khó phục hồi,

• Thường xuyên phòng bệnh cho con giống.

Bài 2:

Em hãy so sách các ưu,nhược điểm của các phương pháp nhân giống hữu tính và vô tính cây ăn quả? 

Hướng dẫn giải

• Phương pháp nhân giống bằng hạt 

  • Ưu điểm

    • Nhanh tạo ra cây con

    • Cây tạo ra đồng loạt, cùng kích cỡ, độ tuổi

    • Nhân giống nhanh, đơn giản

    • Cây thích nghi tốt, bộ rễ khỏe

  • Nhược điểm

    • Dễ thoái hóa giống

    • Khó kiểm soát được các phẩm chất của cây con do có thể có hiện tượng biến dị di truyền 

    • Cây chậm ra hoa, quả 

• Phương pháp nhân giống vô tính ví dụ như : giâm cành, chiết cành, ghép cành... 

  • Ưu điểm: 

    • Cây thích nghi tốt 

    • Cây giữ được đặc tính của cây mẹ 

    • Nhanh ra hoa, quả. 

    • Tạo cây con nhiều, nhanh, đồng loạt ( đối với giâm cành) 

  • Nhược điểm 

    • Qua nhiều thế hệ thì cây bị thoái hóa 

    • Cây không có rễ cọc nên yếu 

    • Không tạo được nhiều cây( đối với phương pháp  chiết cành)

Bài 3:

Ở địa phương em đã tiến hành nhân giống cây ăn quả bằng phương pháp nào? Với loại cây gì? 

Hướng dẫn giải

• Ở địa phương em đã tiến hành nhân giống cây ăn quả bằng phương pháp :

• Nhân giống cây ăn quả bằng phương pháp ghép, chiết cành,.. với loại cây cao su, nhản, mận, bưởi,..

Lời kết

Như tên tiêu đề của bài Các phương pháp nhân giống cây ăn quả, sau khi học xong bài này các em cần nắm vững các nội dung trọng tâm sau:

• Biết được những yêu cầu kĩ thuật xây dung vườn ươm cây ăn quả.

• Hiểu được đặc điểm và yêu cầu kĩ thuật của phương pháp nhân giống vô tính và phương pháp nhân giống hữu tính cây ăn quả 

GIÁO ÁN SỐ: 06Thời gian thực hiện:Bài học trước: Nhân giống bằng phương pháp giâm cànhThực hiện từ ngày: ……………… đến ngày …………..TÊN BÀI: NHÂN GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP CHIẾT CÀNHMỤC TIÊU CỦA BÀI: Sau khi học xong bài này người học có khả năng:* Kiến thức: Biết cách chiết cành đúng thao tác kỹ thuật, làm được các thao táccủa qui trình chiết cành cây có múi.* Kỹ năng:-Trình bày được phương pháp chuẩn bị dụng cụ, thiết bị và vật liệu cho chiếtcành.-Thực hiện được các quy định trong việc sản xuất cây giống cây có múi theo quyđịnh.* Thái độ:- Có ý thức kỉ luật trật tự, giữ vệ sinh, an toàn lao động trong và sau thực hành.- Có ý thức bảo vệ cây trồng.ĐỒ DÙNG VÀ TRANG THIẾT BỊ DẠY HỌC- Giáo án, giáo trình, máy tính, máy chiếu, tài liệu, giấy A4, bút màu- Cành chiết, dao, kéo, giá thể, …HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC:- Lý thuyết: Tổ chức theo lớp- Thực hành: Tổ chức theo nhóm, 5-6 HV/nhóm.I. ỔN ĐỊNH LỚP HỌC:Thời gian: 02 phútII. THỰC HIỆN BÀI HỌC:TT1HOẠT ĐỘNG DẠY HỌCNội dungDẫn nhậpChiết cành là phươngpháp nhân giống vô tính câytrồng bằng cách cho một cànhhay một đoạn cành ra rễ trêncây, sau đó tách khỏi cây mẹ,đem trồng thành cây mới.THỜIGIANHOẠT ĐỘNG CỦAHOẠT ĐỘNG CỦAGIÁO VIÊNHỌC SINH- Vấn đáp định hướng, - Lắng nghe, suy nghĩ, 2’dẫn dắt vào bài học mớitrả lời câu hỏi, địnhhướng bài học mớiCành chiết cần chọn cànhkhoẻ, không mọc xiên, cây cóquả sai và ngon ngọt, cànhchiết cây giống cây có múi.23Giới thiệu chủ đềTên bài:Mục tiêu:Nội dung bài học:1. Khái niệm chiết cành2. Ưu, khuyết điểm củaphương pháp chiết cành3. Chuẩn bị vật liệu, phươngtiện4. Chiết cành5. Chăm sóc cành chiết6. Cắt cành chiết7. Giâm cành chiết8. Chăm sóc cành chiết saukhi giâmGiải quyết vấn đềA. Lý thuyết1. Khái niệm chiết cành2. Ưu, khuyết điểm củaphương pháp chiết cành2.1 Ưu điểm2.2 Khuyết điểm3. Chuẩn bị vật liệu, phươngtiện3.1 Chọn dụng cụ3.2 Chuẩn bị dụng cụ3.3 Chuẩn bị nguyên vật liệu4. Chiết cành4.1 Chọn cây mẹ và cànhchiết4.2 Phương pháp tiến hành4.3 Bó bầu5. Chăm sóc cành chiết6. Cắt cành chiết7. Giâm cành chiết3’- Giới thiệu tên bài học;- Giới thiệu mục tiêu bàihọc- Giới thiệu các nội dungcủa bài học- Nhận biết tên bài học;- Xác định mục tiêubài học- Nhận biết các nộidung của bài học- Đặt câu hỏi về kháiniệm chiết cành, nhữngưu khuyết điểm củaphương pháp chiết cành.- Nhận xét câu trả lời,dẫn dắt, giới thiệu kháiniệm chiết cành, nhữngưu khuyết điểm củaphương pháp chiết cành,việc chuẩn bị vật liệu,phương tiện, cách chiếtcành và chăm sóc sau khichiết.- Giảng giải, phân tíchcách chọn cây mẹ, cànhchiết, cách bó bầu, cáchcắt, giâm cành chiết,chăm sóc cành chiết saukhi giâm.- Trả lời câu hỏi- Quan sát, lắng nghe,ghi nhớ.- Lắng nghe, ghi nhớ8. Chăm sóc cành chiết saukhi giâmB. Thực hành:Thiết kế câu hỏi bài thựchành:1. Thực hiện việc chiết cànhtrên bưởiB1. Chuẩn bị các vật liệuphương tiện chiết cànhB2. Chọn cây mẹ và chọncành chiếtB3. Khoanh cành và bóc vỏB4. Cạo sạch thượng tầng vàquét kích thích2. Thực hiện việc cắt và giâmcành chiếtB1. Chuẩn bị địa điểm giâmB2. Cắt cànhB3. Xử lý cànhB4. Giâm cành45Kết thúc vấn đề- Củng cố kiến thức: Các yêu cầuchuẩn bị dụng cụ, vật liệu chiết,chọn cây mẹ, quy trình chiết.- Củng cố kỹ năng: Các thaotác chiết cành, cắt và giâmcành chiết.- Nhận xét: Kết quả, tinh thần,thái độ học tập.- Lắng nghe, tiếp nhậnnhiệm vụ.- Chia học viên thành 5nhóm thực hành. Thôngbáo bài thực hành, thờigian thực hiện cho cácnhóm.- Thực hiện các công- Hỗ trợ, hướng dẫn,việc được giao.quan sát các nhóm- Đưa ra các tiêu chí đánhgiá.- Lắng nghe, ghi nhớ.- Nhận xét kết quả, sảnphẩm của từng nhóm.- Thực hiện các côngviệc được giao.- Hỗ trợ, hướng dẫn,quan sát các nhóm- Đưa ra các tiêu chí đánhgiá.- Lắng nghe, ghi nhớ- Nhận xét kết quả, sảnphẩm của từng nhóm.4’- Nhấn mạnh cách chuẩn bịdụng cụ, vật liệu chiết,chọn cây mẹ, quy trìnhchiết.- Nhấn mạnh tầm quantrọng của thao tác chiếtcành, cắt và giâm cànhchiết.- Nhận xét, tinh thần, tháiđộ học tập.- Lắng nghe, củng cốnội dung kiến thứctrọng tâm của bài học- Lắng nghe, ghi nhớ- Lắng nghe rút kinhnghiệm.Hướng dẫn tự họcHướng dẫn nghiên cứu bài học sau; tìm hiểu các tài liệu tham khảo có liên quanvà tự luyện tập ở nhà.1’IV. RÚT KINH NGHIỆM TỔ CHỨC THỰC HIỆN:………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………TRƯỞNG KHOA/TRƯỞNG BỘ MÔNNgày…….tháng ….. năm 2018GIÁO VIÊN