Hoá ra người bị thương nọ là bảo vệ của một khu xưởng bị ăn trộm tấn công, không biết đã nằm đó bao lâu rồi, tới tận sáng khi có người vào xưởng đi làm mới phát hiện ra ông. Lúc nhập viện các bác sĩ ai cũng cuống quít chạy chữa, làm xong ai nấy đều cảm thán mạng ông bảo vệ này rất lớn, mà gã trộm kia chắc cũng bị nhiễm phim rồi.  Trong phim hễ cầm kiếm xoẹt một đường ngang cổ là sẽ chết ngay Từ nhỏ tới lớn chúng ta liên tục xem phim từ điện ảnh tới truyền hình, các phân cảnh giết người cắt cổ thường xuyên xuất hiện, ở phim cổ trang thì kề kiếm lên cổ xoẹt một cái là chết ngay; còn trong phim hiện đại thì kề dao vô cổ roẹt một cái, máu phun ra, người ngã xuống cũng chết ngay. Vậy, cắt cổ có thật sự chết nhanh như vậy không?Trước tiên chúng ta hãy tìm hiểu sơ về khí quan của vùng cổ. Khí quảnGiữa cổ là khí quản, rất gần da, dùng tay chạm vào cổ di di tay một chút là chạm vào được, khi dao cắt vào cổ, nó sẽ cắt vào khí quan này trước tiên. Hầu hết chúng ta đều hiểu lầm rằng một khi khí quản bị cắt trúng, người sẽ lập tức tắt thở. Nhưng sự thật là ngược lại, khí quản bị cắt mở không những không gây chết người, mà có đôi khi nó còn được dùng làm biện pháp cấp cứu trong trường hợp khẩn cấp. Cắt mở khí quản là cách cấp cứu trong trường hợp khẩn cấp Tỷ như khi có di vật vô tình rơi vào khí quản, hoặc là mắc bệnh phù cổ họng, làm không khí trong khí quản không lưu thông được, nếu cấp cứu trễ sẽ dẫn đến nghẹt thở. Lúc này, tiểu phẫu mở khí quản là biện pháp cấp cứu duy nhất. Đâm một ống chèn vào khí quản tương đương với việc thành lập một con đường hô hấp mới, có thể tranh thủ thêm thời gian để cứu người. Không ít bệnh nhân sử dụng thiết bị trợ giúp hít thở đều sử dụng con đường này. Tuyến giáp trạngNếu nơi này bị thương, nó cũng không dẫn tới cái chết. Bởi vì có một vài người bệnh mắc bệnh tuyến giáp, bị cắt đi phần này cũng có thể sống bình thường. Tuyến giáp trạng, bộ phần thứ hai dao có thể tiếp xúc tới Nhưng máu ở tuyến giáp khá nhiều, nếu sau khi bị thương không cấp cứu kịp, máu chảy ra từ đây có thể làm nghẽn khí quản, gây nghẹt thở. Động mạch cổ và tĩnh mạch cổĐộng tĩnh mạch phần cổ chia ra nằm ở hai bên cổ, đối xứng nhau. Nếu cắt vào đây thì có thể sẽ làm bị thương tới động mạch hoặc tĩnh mạch. Nếu tĩnh mạch cổ bị vỡ, tuy sẽ mất máu nhiều, dẫn tới sốc vì mất máu và chết, nhưng có thể chắc rằng đây là một quá trình rất dài, chứ không phải gây mất mạng ngay. Động tĩnh mạch nằm ở hai bên cổ Động mạch cổ nếu bị cắt vỡ, máu sẽ phun ra ngoài, thậm chí nó còn phun ra theo nhịp đập của tim. Lúc này tốc độ mất máu sẽ tăng lên, nhưng muốn chờ tới khi lên cơn sốc cũng phải mất một lúc. Tuy vậy nếu lượng máu cung ứng lên não bị giảm mạnh thì cũng có thể gây ra tình trạng ngất xỉu. Nếu mạch máu và khí quản ở cổ đồng thời bị cắt vỡ, một lượng máu lớn sẽ tràn vào khí quản gây ra tình trạng nghẹt thở. Như vậy khả năng gây ra cái chết cũng rất cao. Xương cổ và tuỷTuỷ là bộ phận yếu ớt nhất trong toàn bộ phần cổ lại còn là bộ phận quan trọng nhất. Nhưng cũng may mà nó được bảo vệ bởi xương cổ, bình thường thì dao sẽ không cắt được tới đây. Tuỷ thường chỉ bị thương khi va chạm mạnh, như ngã từ trên cao xuống hoặc tai nạn xe cổ. Tuỷ ở cổ một bị bị thương, nhẹ thì lập tức liệt nửa người, nặng thì sẽ chết. Từ góc độ này mà nói, các cảnh vặn gãy cổ trong phim, người bị vặn cổ ngã xuống chết ngay vẫn có căn cứ khoa học.
Theo ông Dương Đức Hùng, trưởng đơn vị phẫu thuật tim mạch Viện Tim mạch quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai, nếu cấp cứu kịp thời, người bị những vết thương mạch máu ở các vị trí nguy hiểm vẫn có thể được cứu sống. Nguyên tắc nhanh, tại chỗ Theo ông Hùng, các vị trí nguy hiểm nhất nếu bị vết thương mạch máu là động mạch cánh tay (động mạch ở mặt trước vùng khuỷu tay), động mạch quay ở vị trí mặt trước cánh tay sát với bàn tay, động mạch đùi và động mạch cảnh ở cổ. Khi gặp các vết thương gây chảy máu ở các vị trí này, quan trọng nhất là phải cầm máu nhanh, tại chỗ, không nên đưa ngay bệnh nhân đến bệnh viện khi chưa qua sơ cứu và cầm máu. “Mỗi người trưởng thành trung bình có 4,5-5l máu, trung bình mỗi lần co bóp tim có thể đẩy ra ngoài qua vết thương hở ở các vị trí trọng yếu 50cc máu và chỉ vài phút cơ thể có thể mất 1/2 tổng lượng máu, gây sốc mất máu không hồi phục và bệnh nhân tử vong trước khi đến bệnh viện. Vì vậy cần sơ cứu thật nhanh, tại chỗ, không hoảng hốt khi thấy máu chảy mà bình tĩnh sử dụng các vật liệu tìm thấy bên đường hoặc tại chỗ để cấp cứu”- ông Hùng hướng dẫn.
Theo ông Hùng, từng có một nữ sinh viên bị vết thương ở động mạch đùi khi lội qua dòng nước lũ, khi được đưa đến bệnh viện, nữ sinh đã mất máu quá nhiều và tử vong. Những trường hợp bị vết thương gây chảy máu ở các vị trí nguy hiểm kể trên, người sơ cứu dùng tay bịt chặt vào vùng có vết thương hở để hạn chế chảy máu, hoặc có thể băng ép tại vị trí vết thương. Dùng một mảnh vải/chun/dây buộc garo vị trí phía trên vết thương. Cả băng và garo đều cần buộc chặt cho đến khi không còn thấy máu chảy rồi đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Khi vị trí vết thương ở cổ (như hai trường hợp liên quan đến xe chở tôn cuối tuần qua), cần đặt ngay vào vị trí vết thương một miếng băng/vải xé từ áo nạn nhân hoặc áo người cấp cứu, sau đó dùng một que tre hoặc gỗ đặt ở bên cổ nạn nhân và buộc cố định lại. Cách làm này giúp dây cố định băng không ảnh hưởng tới đường thở của nạn nhân mà vẫn đảm bảo buộc chặt để cầm máu. Trường hợp không có que tre/gỗ tại hiện trường, người sơ cứu cần đưa tay nạn nhân lên trên đầu và dùng phần cánh tay thay thế vai trò của que rồi buộc cố định lại như trên (mời xem hình hướng dẫn). Cầm máu ở cổ khác các vị trí khác Theo TS Nguyễn Duy Tân, phó khoa phẫu thuật mạch máu Bệnh viện Chợ Rẫy: Vùng cổ có ba hệ thống rất quan trọng là mạch máu (gồm hai động mạch cảnh nằm hai bên đưa máu lên nuôi não), khí quản và thực quản. Nếu những vật sắc nhọn như tôn, dao, lưỡi lê… cứa vào cổ, làm đứt cả hai động mạch thì nạn nhân có thể tử vong ngay lập tức vì mất máu quá nhiều. Khi tổn thương khí quản kết hợp tổn thương động mạch cảnh, lúc đó máu có thể chảy từ động mạch cảnh vào khí quản, đi xuống và làm ngập hai phổi, nạn nhân cũng sẽ mất tính mạng vì suy hô hấp cấp, nguy kịch (chết đuối trên cạn). Những trường hợp khác như đứt một bên động mạch, đứt khí quản hay thực quản thì có thể cứu được nếu biết cách sơ cấp cứu kịp thời và đưa ngay đến các bệnh viện chuyên khoa. Việc cầm máu tại vị trí cổ khác với những vị trí khác trên cơ thể vì nếu băng ép vào cổ thì có thể chèn ép mạch máu còn lại, chèn ép khí quản và gây tử vong. Sau khi sơ cứu, nhanh chóng đưa nạn nhân đến bệnh viện có chuyên khoa phẫu thuật mạch máu.
|
