 Show Chăm sóc bệnh nhân cao tuổi vì hít sặc tại Bệnh viện Thống Nhất TP.HCM - Ảnh: Bệnh viện cung cấp Theo đó bệnh nhân L.V.Q. (82 tuổi, Q.Tân Bình, TP.HCM) nhập viện trong tình trạng suy hô hấp, mặt tím tái do mắc chả lụa trong khi ăn. Sau khi được cấp cứu, gắp 2 miếng chả trong đường thở ra, sức khỏe bệnh nhân đã ổn định. BS CKII Hoàng Ngọc Ánh - phó khoa hồi sức tích cực chống độc Bệnh viện Thống Nhất (TP.HCM), cho biết hít sặc là một tình huống khẩn cấp do dị vật rơi vào đường hô hấp gây tắc nghẽn, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, đặc biệt nguy hiểm hơn đối với người cao tuổi, có thể đe dọa đến tính mạng. Trong tháng 4 vừa qua, bệnh viện tiếp nhận đến 4 bệnh nhân tuổi từ 82-88 bị hít sặc, chỉ có một trường hợp may mắn được cứu sống. Tuy nhiên các triệu chứng do hít sặc thường bị bỏ qua và điều trị sơ sài vì ít ai nghĩ tới. Các triệu chứng thường thấy là ho, khò khè, khó thở, trường hợp nặng thì tím tái. Để hạn chế và đề phòng nguy cơ hít sặc, cần nhận biết các rối loạn nuốt cho người cao tuổi như: uống nước rơi ra ngoài, nước bọt chảy, nhiều đàm, khó khăn khi nhai cắn, ho sặc khi nuốt, khi đang nhai, thay đổi giọng nói hay tốc độ nói sau ăn... Bác sĩ Ánh khuyến cáo khi chăm sóc cho người bệnh, người thân phải cho thức ăn mềm, tránh thức ăn xơ dính, xay nhỏ. Cho ăn khi bệnh nhân tỉnh, ngồi, cho ăn chậm, giúp hỗ trợ mở miệng bệnh nhân, nhắc nhở khi ngậm thức ăn lâu, khi ăn phải ngồi hoặc nửa ngồi, sau đó đứng lên, vệ sinh răng miệng.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Phạm Nhật An - Giám đốc Trung tâm Nhi kiêm trưởng khoa nội trú Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City. Sặc sữa là một tai biến vô cùng nguy hiểm nhưng lại rất phổ biến đối với trẻ sơ sinh, hậu quả của sặc sữa rất nặng nề nếu không được xử trí kịp thời. Do vậy, việc trang bị kiến thức phòng ngừa và xử trí sặc sữa cho những người trực tiếp chăm sóc trẻ là rất cần thiết. Dưới đây là hướng dẫn của Gs. Ts Phạm Nhật An - GĐ Trung tâm Nhi tại bệnh viện Vinmec Times City. Sặc sữa là tình trạng trẻ hít sữa vào đường thở, sữa tràn vào khí quản, phế quản, thậm chí chui vào tận các phế nang, làm tắc các đường hô hấp hoặc cản trở quá trình trao đổi khí giữa phế nang và mao mạch, làm trẻ thiếu Oxy do tắc nghẽn đường hô hấp.
Các động tác xử trí khi con bị sặc sữa.
Khi sữa mẹ quá nhiều nên kẹp đầu ti khi cho trẻ bú, chọn núm vú cao su có lỗ thông phù hợp. Khoa nhi tại hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ tiếp nhận và thăm khám các bệnh lý mà trẻ sơ sinh cũng như trẻ nhỏ dễ mắc phải: Sốt virus, sốt vi khuẩn, viêm tai giữa, viêm phổi ở trẻ,... Với trang thiết bị hiện đại, không gian vô trùng, giảm thiểu tối đa tác động cũng như nguy cơ lây lan bệnh. Cùng với đó là sự tận tâm từ các bác sĩ giàu kinh nghiệm chuyên môn với các bệnh nhi, giúp việc thăm khám không còn là nỗi trăn trở của các bậc cha mẹ. Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 20% phí khám bệnh lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec (áp dụng từ 1/8 - 30/9/2022). Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Hướng dẫn sơ cứu trẻ bị hóc dị vật đường thở XEM THÊM: /vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/nhi/sac-sua-sac-thuc-co-de-doa-tinh-mang-tre/
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Bùi Thị Hà - Bác sĩ Nhi - Sơ Sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long. Bác có trên 11 năm làm việc trong lĩnh vực Nhi - Sơ sinh và có thế mạnh trong lĩnh vực cấp cứu hồi sinh tim phổi nhi, sơ sinh, tiếp cận chẩn đoán, điều trị, các bệnh lý sơ sinh như đẻ non, bệnh màng trong, suy hô hấp, nhiễm trùng sơ sinh. Sặc là một tai nạn khá phổ biến thường xảy ra ở trẻ em từ một đến ba tuổi. Các tình trạng sặc thường gặp là sặc sữa ở trẻ sơ sinh, sặc thức ăn, sặc nước, đôi khi có thể gặp sặc dịch dạ dày hoặc sặc chất trào ngược. Đây là một tình trạng rất nguy hiểm, có thể gây tắc nghẽn nhanh chóng đường hô hấp, nếu không được xử trí kịp thời có thể đe dọa tính mạng của trẻ. 1.1. Nguyên nhân thường gây sặc sữa ở trẻ sơ sinhBé sử dụng bình sữa có núm cao su lỗ quá to làm sữa chảy ra nhiều hoặc do mẹ nhiều sữa, sữa xuống nhanh làm bé nuốt không kịp gây sặc. Mẹ cho bé bú sai tư thế, bé vừa ngủ vừa ngậm vú nhưng không nuốt, khi bé thở mạnh sẽ gây sặc sữa lên mũi hoặc bé bị sặc sữa vào phổi. Khi bé vừa bú vừa hóng chuyện, cười đùa sẽ làm sữa tràn vào khí quản, gây sặc sữa. 1.2. Nguyên nhân gây sặc thức ăn ở trẻDo cha mẹ cho trẻ ăn những thức ăn chưa phù hợp với khả năng nhai, nuốt của trẻ. Cha mẹ cho trẻ ăn không đúng tư thế, trẻ không ngồi một chỗ khi ăn mà liên tục di chuyển, chạy nhảy, cười đùa. Cha mẹ cho trẻ ăn khi trẻ đang khóc, ép ăn nhanh, trẻ nuốt vội dễ dẫn đến sặc. Khi trẻ bị sặc, sữa hoặc thức ăn sẽ vào đường thở, tràn vào khí quản, phế quản, phế nang làm cản trở quá trình trao đổi oxy, gây tắc đường hô hấp. Trẻ sẽ nhanh chóng bị thiếu oxy, suy hô hấp và có thể ngừng thở. Các triệu chứng điển hình khi trẻ bị sặc là: trẻ đang ăn bú hoặc ăn bỗng ho sặc sụa, tím tái, bé bị sặc sữa thở khò khè, thở rít, khó thở, mắt trợn ngược. Da trẻ tái xanh, người hốt hoảng, cơ thể mềm nhũn hoặc co cứng. Sặc là một cấp cứu tối khẩn ở trẻ em, nếu không được cấp cứu kịp thời có thể gây tử vong nhanh chóng do suy hô hấp hoặc trẻ sẽ bị những di chứng nặng nề về thần kinh do não bộ bị thiếu oxy trong thời gian lâu. Trẻ sơ sinh bị sặc sữa 3.1 Xử trí sặc sữa ở trẻ sơ sinh
Nếu trẻ vẫn chưa hồi phục thì tiếp tục thực hiện luân phiên 5 lần vỗ lưng, 5 lần ấn ngực cho đến khi trẻ thở được. Đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu ngay sau đó. 3.2. Xử trí khi trẻ bị sặc thức ănCha mẹ nên bình tĩnh đánh giá tình hình của trẻ:
Để phòng ngừa sặc sữa ở trẻ sơ sinh, đối với trẻ bú mẹ, nếu mẹ sữa nhiều nên kẹp đầu ti để hạn chế tốc độ sữa khi bé bú. Nếu mẹ cho bé bú bình, nên chọn núm vú có kích cỡ phù hợp, hiện trên thị trường có các loại bình sữa có van chống sặc, sữa chỉ chảy khi bé mút giúp hạn chế tình trạng sữa chảy quá nhanh, giảm nguy cơ sặc cho bé. Không cho trẻ bú khi đang nằm, vừa bú vừa ngủ, mẹ cũng không nên vừa cho bé bú vừa cười đùa với bé. Khi cho bé bú, mẹ nên bế bé đúng cách, đảm bảo sao cho đầu - lưng và mông bé nằm trên một đường thẳng, đầu bé đối diện với ngực mẹ, bụng bé chạm bụng mẹ. Tư thế bú đúng cách sẽ giảm nguy cơ sặc sữa ở trẻ sơ sinh. Tư thế bú đúng cách sẽ giảm nguy cơ sặc sữa ở trẻ sơ sinh Để phòng ngừa nguy cơ sặc thức ăn ở trẻ em, ngay từ khi trẻ bắt đầu ăn dặm, cha mẹ nên tập cho trẻ thói quen ngồi một chỗ khi ăn, tốt nhất là trẻ được ngồi trong ghế tập ăn ngay từ sớm để tránh tình trạng khi lớn lên trẻ không chịu ngồi ăn mà vừa ăn vừa di chuyển, vừa vất vả cho cha mẹ vừa tăng nguy cơ sặc thức ăn cho trẻ. Cha mẹ tuyệt đối không ép trẻ ăn, không đút quá nhanh, không cho trẻ ăn khi đang khóc hay đang đùa giỡn. Không đút một lượng lớn thức ăn cùng lúc mà nên chia ra từng thìa nhỏ, khi trẻ có các biểu hiện bất thường, nhanh chóng kiểm tra xem trẻ có đang bị sặc không. Việc xử lý cấp cứu sặc sữa trẻ sơ sinh đúng cách sẽ giúp trẻ nhanh chóng thoát khỏi tình trạng nguy hiểm. Và nếu đã xử trí theo các cách trên nhưng trẻ vẫn có biểu hiện ho sặc sụa, tím tái, ngưng thở,... các bậc phụ huynh cần ngay lập tức đưa trẻ tới bệnh viện gần nhất để cấp cứu kịp thời. Ở Việt Nam hiện nay cứ 10 trẻ dưới 5 tuổi có đến 7 trẻ thiếu kẽm và 10 bà mẹ có thai có đến 8 người bị thiếu kẽm. Tỷ lệ thiếu kẽm ở phụ nữ có thai là 80,3%, phụ nữ tuổi sinh đẻ 63,6% và trẻ em dưới 5 tuổi là 69,4%. Biểu hiện bé thiếu kẽm thường thấy đó chính là chậm tăng trưởng, suy dinh dưỡng nhẹ và vừa, chậm tăng trưởng chiều cao, và có 1 số triệu chứng quan sát được như trẻ chán ăn hoặc giảm ăn, giảm bú, không ăn thịt cá, chậm tiêu, táo bón nhẹ, buồn nôn và nôn kéo dài ở trẻ. Bên cạnh việc bổ sung kẽm hợp lý, cha mẹ cũng cần bổ sung cho trẻ các vitamin và khoáng chất quan trọng khác như lysine, crom, vitamin nhóm B,... cho con ăn ngon, có hệ miễn dịch tốt, tăng cường đề kháng để ít ốm vặt và ít gặp các vấn đề tiêu hóa. Hãy thường xuyên truy cập website vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.
Hướng dẫn xử lý sặc sữa ở trẻ sơ sinh Video đề xuất: Hướng dẫn sơ cứu trẻ bị hóc dị vật đường thở XEM THÊM: |
