- Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!
I. Chủ đề của văn bản
Hãy đọc lại văn bản “Tôi đi học” của Thanh Tịnh và trả lời câu hỏi
Quảng cáo
Câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
Tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc trong buổi tựu trường đầu tiên của bản thân mình. Sự hồi tưởng ấy gợi lên những kỉ niệm nao nức khôn nguôi về con đường tới trường, trường Mĩ Lí, lớp học, ông đốc, thầy cô, bạn mới.
Câu 2 ( trang 12 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
Chủ đề văn bản: Những kỉ niệm sâu sắc về buổi tựu trường đầu tiên
Chủ đề của văn bản là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản hướng tới và thể hiện.
Quảng cáo
Câu 3 (trang 12 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
Chủ đề của văn bản bản chính là đối tượng mà văn bản đề cập và thể hiện
II. Tính thống nhất về chủ đề của văn bản
Câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
Văn bản Tôi đi học nói lên những kỉ niệm của tác giả về buổi tựu trường đầu tiên
- Nhan đề tác phẩm: Tôi đi học
- Nhiều câu văn nhắc tới kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên:
+ Hằng năm, cứ vào cuối thu…
+ Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy…
+ Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
Quảng cáo
b, Văn bản Tôi đi học là dòng hồi tưởng của nhân vật tôi về “cảm giác trong sáng” nảy nở trong buổi tựu trường đầu tiên.
Câu 2 ( trang 12 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
- Các từ ngữ chứng tỏ tâm trạng in sâu vào trong lòng nhân vật “tôi” suốt cuộc đời
+ Nao nức, quên thế nào được, tưng bừng, rộn rã, rụt rè, trang trọng, đứng đắn, âu yếm, non nớt, ngây thơ, ngập ngừng, thút thít…
- Những từ ngữ, chi tiết nêu bật cảm giác mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhân vật tôi khi cùng mẹ tới trường, khi cùng các bạn đi vào lớp (chú ý phân tích những cảm giác khác biệt về cùng một sự vật, sự việc trước và trong buổi tựu trường đầu tiên)
+ Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần,lần này tự nhiên thấy lạ
+ Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, hôm nay tôi đi học
+ Không lội qua sông thả diều, không đi ra đồng nô đùa
+ Cảm thấy mình trang trọng
+ Trước đó, trường đối với tôi là một nơi xa lạ
+ Cũng như tôi mấy cậu học trò bỡ ngỡ
+ Cảm thấy mình chơ vơ…
Câu 3 ( trang 12 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
Tính thống nhất của chủ đề văn bản là sự thể hiện tập trung chủ đề đã xác định trong văn bản ấy, không xa rời hay lạc sang chủ đề khác. Để đảm bảo tính thống nhất đó, từ nhan đề đến các đề mục, nhiều câu trong văn bản đề thể hiện ý nghĩa của chủ đề văn
III. Luyện tập
Câu 1 (trang 12 sg Ngữ Văn 8 tập 1)
- Văn bản trên nói về rừng cọ quê tác giả về nỗi nhớ rừng cọ. Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo trình tự:
- Nêu khái quát về vẻ đẹp của rừng cọ
+ Rừng cọ trập trùng
- Miêu tả hình dáng cây cọ (thân, lá)
+ Thân cọ, búp cọ, cây non, lá cọ.
- Kỉ niệm gắn bó với cây cọ
+ Căn nhà núp dưới lá cọ
+ Trường học khuất trong rừng cọ
+ Đi trong rừng cọ
- Cuộc sống ở quê gắn bó với cây cọ
- Khẳng định nỗi nhớ về cây cọ
Trật tự sắp xếp như trên là hợp lí, không nên thay đổi
b, Chủ đề văn bản Rừng cọ quê tôi là: Rừng cọ quê tôi
c, Chủ đề ấy được thể hiện trong toàn bộ văn bản, từ việc miêu tả rừng cọ đến cuộc sống của người dân. Điều này thể hiện rõ nét trong cấu trúc văn bản.
Bài 2 ( trang 14 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
b, Văn chương lấy ngôn từ làm phương tiện biểu hiện
c, Văn chương làm ta thêm tự hào về vẻ đẹp của quê hương đất nước, truyền thống tốt đẹp của ông cha ta.
Câu 3 (trang 14 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
a, Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại nao nức, rộn rã, xốn xang.
b, Con đường đến trường trở nên kì lạ do lòng nhân vật “tôi” đang có sự thay đổi lớn.
c, Mẹ âu yếm dắt tay “tôi” đi trên con đường làng dài và hẹp.
d, Muốn thử sức mình tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự
e, Sân trường rộng dày đặc cả người
g, Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trò
h, Sợ hãi, chơ vơ trong hàng người bước vào lớp
Xem thêm các bài Soạn văn lớp 8 ngắn gọn, hay khác:
Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn 8 hay khác:
- Hỏi bài tập trên ứng dụng, thầy cô VietJack trả lời miễn phí!
- Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 8 có đáp án
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k8: fb.com/groups/hoctap2k8/
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Loạt bài Soạn văn lớp 8 | Soạn bài lớp 8 của chúng tôi được biên soạn một phần dựa trên cuốn sách: Để học tốt ngữ văn 8 và bám sát nội dung sgk Ngữ văn 8 Tập 1 và Tập 2.
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
1. Tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc nào trong thời thơ ấu của mình ? Sự hồi tưởng ấy gợi lên những ấn tượng gì trong lòng tác giả ?
2. Nội dung trả lời các câu hỏi trên chính là chủ đề của văn bản Tôi đi học. Hãy phát biểu chủ đề của văn bản này.
3. Từ các nhận thức trên, em hãy cho biết : Chủ đề của văn bản là gì ?
II - Tính thống nhất về chủ đề của văn bản
1. Căn cứ vào đâu em biết văn bản Tôi đi học nói lên những kỉ niệm của tác giả về buổi tựu trường đầu tiên ? (Chú ý nhan đề, các từ ngữ và các câu trong văn bản viết về những kỉ niệm buổi tựu trường đầu tiên.)
2. Văn bản Tôi đi học tập trung hồi tưởng lại tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật "tôi" trong buổi tựu trường đầu tiên.
a) Hãy tìm các từ ngữ chứng tỏ tâm trạng đó in sâu trong lòng nhân vật "tôi" suốt cuộc đời.
b) Tìm các từ ngữ, các chi tiết nêu bật cảm giác mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhân vật "tôi" khi cùng mẹ đi đến trường, khi cùng các bạn đi vào lớp. (Chú ý phân tích những cảm giác khác biệt về cùng một sự vật, sự việc trước và trong buổi tựu trường đầu tiên.)
3. Từ việc phân tích trên, hãy cho biết : Thế nào là tính thống nhắt về chủ đề của văn bản ? Làm thế nào để bảo đảm tính thống nhất đó ?
1. Phân tích tính thống nhất về chủ đề của văn bản sau theo những yêu cầu nêu ở dưới.
(Văn bản trang 13 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1)
a) Cho biết văn bản trên viết về đối tượng nào và về vấn đề gì ? Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo trình tự nào ? Theo em, có thể thay đổi trình tự sắp xếp này được không ? Vì sao ?
b) Nêu chủ đề của văn bản trên.
c) Chủ đề ấy dược thể hiện trong toàn văn bản, từ việc miêu tả rừng cọ đến cuộc sống của người dân. Hãy chứng minh điều đó.
d) Tìm các từ ngữ, các câu tiêu biểu thể hiện chủ đề của văn bản.
2. Một bạn dự định viết những ý sau trong bài văn chứng minh luận điểm "Văn chương làm cho tình yêu quê hương đất nước trong ta thêm phong phú và sâu sắc" :
a) Văn chương làm cho những hiểu biết của ta về quê hương đất nước thêm phong phú, sâu sắc.
b) Văn chương lấy ngôn từ làm phương tiện biểu hiện.
c) Văn chương làm ta thêm tự hào về vẻ đẹp của quê hương đất nước, về truyền thống tốt đẹp của ông cha ta.
d) Văn chương giúp ta yêu cuộc sống, yêu cái đẹp.
e) Văn chương nung nấu trong ta lòng căm thù bọn giặc cướp nước, bọn bán nước và hun đúc ý chí quyết tâm hi sinh để bảo vệ nền độc lập, tự do của Tổ quốc.
Hãy trao đổi theo nhóm xem ý nào sẽ làm cho bài viết lạc đề.
3. Để phân tích dòng cảm xúc thiết tha, trong trẻo của nhân vật "tôi" trong văn bản Tôi đi học, có bạn dự định triển khai những ý sau :
a) Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại náo nức, rộn rã, xốn xang.
b) Con đường đến trường trở nên lạ.
c) Mẹ nắm tay dẫn đến trường.
d) Muốn thử cố gắng tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự.
e) Sân trường rộng, ngôi trường cao hơn.
g) Sợ hãi, chơ vơ trong hàng ngàn người bước vào lớp.
h) Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trò.
Hãy thảo luận cùng bạn để bổ sung, lựa chọn, điều chỉnh lại các từ, các ý cho thật sát với yêu cầu của đề bài.
I - Chủ đề của văn bản
Hãy đọc lại văn bản Tôi đi học của Thanh Tịnh và trả lời :
1. Tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc nào trong thời thơ ấu của mình ? Sự hồi tưởng ấy gợi lên những ấn tượng gì trong lòng tác giả ?
Tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc trong thời thơ ấu của mình :
- Tâm trạng, cảm giác của nhân vật "tôi" ngày còn nhỏ, cùng mẹ tới trường.
- Khi nhìn ngôi trường ngày khai giảng, khi nhìn mọi người, các bạn, lúc nghe gọi tên mình và phải rời tay mẹ để vào lớp.
- Khi ngồi vào chỗ của mình và đón nhận giờ học đầu tiên.
Sự hồi tưởng ấy gợi lên trong lòng tác giả những ấn tượng : nhớ về ngày đi học đầu tiên của mình và thấy những điều đó thật thiêng liêng, đáng trân trọng. Đó chính là chủ đề của văn bản Tôi đi học.
2. Nội dung trả lời các câu hỏi trên chính là chủ đề của văn bản Tôi đi học. Hãy phát biểu chủ đề của văn bản này.
Chủ đề văn bản: Những kỉ niệm sâu sắc về buổi tựu trường đầu tiên.
Chủ đề của văn bản là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản hướng tới và thể hiện.
3. Từ các nhận thức trên, em hãy cho biết : Chủ đề của văn bản là gì ?
Chủ đề của văn bản là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản nói tới.
II - Tính thống nhất về chủ đề của văn bản
1. Căn cứ vào đâu em biết văn bản Tôi đi học nói lên những kỉ niệm của tác giả về buổi tựu trường đầu tiên ? (Chú ý nhan đề, các từ ngữ và các câu trong văn bản viết về những kỉ niệm buổi tựu trường đầu tiên.)
Để biết văn bản Tôi đi học nói lên những kỉ niệm của tác giả về buổi tựu trường đầu tiên, căn cứ vào :
- Nhan đề : nói về chuyện "đi học"
- Các câu :
+ Hôm nay tôi đi học.
+ Hàng năm cứ vào cuối thu ..., lòng tôi lại náo nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.
+ Tôi quên thế nào được cảm giác trong sáng ấy.
+ Hai quyển vở đang ở trên tay tôi bắt đầu thấy nặng.
+ Tôi bặm tay ghì chặt, nhưng một quyển vở cũng xệch ra và chênh đầu chúi xuống đất.
2. Văn bản Tôi đi học tập trung hồi tưởng lại tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật "tôi" trong buổi tựu trường đầu tiên.
a) Hãy tìm các từ ngữ chứng tỏ tâm trạng đó in sâu trong lòng nhân vật "tôi" suốt cuộc đời.
b) Tìm các từ ngữ, các chi tiết nêu bật cảm giác mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhân vật "tôi" khi cùng mẹ đi đến trường, khi cùng các bạn đi vào lớp. (Chú ý phân tích những cảm giác khác biệt về cùng một sự vật, sự việc trước và trong buổi tựu trường đầu tiên.)
Trả lời :
a) Các từ ngữ chứng tỏ tâm trạng ưu sầu trong lòng nhân vật "tôi" suốt cuộc đời : Nao nức, quên thế nào được, tưng bừng, rộn rã, rụt rè, trang trọng, đứng đắn, âu yếm, non nớt, ngây thơ, ngập ngừng, thút thít…
b) Những từ ngữ, chi tiết nêu bật cảm giác mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhân vật tôi khi cùng mẹ tới trường, khi cùng các bạn đi vào lớp (chú ý phân tích những cảm giác khác biệt về cùng một sự vật, sự việc trước và trong buổi tựu trường đầu tiên) :
- Trên đường đi học :
+ Cảm nhận về con đường : quen lắm nhưng tự nhiên thấy lạ, cảnh vật thay đổi.
+ Thay đổi hành vi : lội qua sông thả diều, đi ra đồng nô đùa -> đi học, cố làm như một học sinh thực sự.
- Trên sân thượng :
+ Cảm nhận về ngôi trường : cao ráo, sạch sẽ hơn các nhà trong làng -> xinh xắn, oai nghiêm như đình làng, sân rộng, cao hơn.
+ Xếp hàng vào lớp : đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nửa, dám đi từng bước nhẹ, muốn bay nhưng còn ngập ngừng e sợ, tự nhiên cảm thấy nặng nề một cách lạ, nức nở khóc theo.
- Trong lớp học :
+ Cảm thấu xa mẹ -> nhớ mẹ, nhớ nhà.
3. Từ việc phân tích trên, hãy cho biết : Thế nào là tính thống nhắt về chủ đề của văn bản ? Làm thế nào để bảo đảm tính thống nhất đó ?
- Tính thống nhất về chủ đề của văn bản là : nói tới chủ đề đã xác định, không xa rời hay lạc sang chủ đề khác.
- Để đảm bảo tính thống nhất đó, cần xác định chủ đề được thể hiện ở nhan đề, đề mục, trong quan hệ giữa các phần của văn bản và các từ ngữ then chốt thường lặp đi lặp lại trong đó.
Ghi nhớ :
- Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt.
- Văn bản có tính thống nhất về chủ đề khi chỉ biểu đạt chủ đề đã xác định, không xa rời hay lạc sang chủ đề khác.
- Để viết hoặc hiểu một văn bản, cần xác định chủ đề được thể hiện ở nhan đề, đề mục, trong quan hệ giữa các phần của văn bản và các từ ngữ then chốt thường lặp đi lặp lại.
III - Luyện tập
1. Phân tích tính thống nhất về chủ đề của văn bản sau theo những yêu cầu nêu ở dưới.
(Văn bản trang 13 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1)
Yêu cầu :
a) Cho biết văn bản trên viết về đối tượng nào và về vấn đề gì ? Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo trình tự nào ? Theo em, có thể thay đổi trình tự sắp xếp này được không ? Vì sao ?
b) Nêu chủ đề của văn bản trên.
c) Chủ đề ấy dược thể hiện trong toàn văn bản, từ việc miêu tả rừng cọ đến cuộc sống của người dân. Hãy chứng minh điều đó.
d) Tìm các từ ngữ, các câu tiêu biểu thể hiện chủ đề của văn bản.
Trả lời :
a) - Văn bản trên nói về rừng cọ quê tác giả về nỗi nhớ rừng cọ. Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo trình tự ;
- Nêu khái quát về vẻ đẹp của rừng cọ
+ Rừng cọ trập trùng
- Miêu tả hình dáng cây cọ (thân, lá)
+ Thân cọ, búp cọ, cây non, lá cọ.
- Kỉ niệm gắn bó với cây cọ
+ Căn nhà núp dưới lá cọ
+ Trường học khuất trong rừng cọ
+ Đi trong rừng cọ
- Cuộc sống ở quê gắn bó với cây cọ
- Khẳng định nỗi nhớ về cây cọ
- Trật tự sắp xếp như trên là hợp lí, không nên thay đổi.
b) Chủ đề văn bản Rừng cọ quê tôi là: Rừng cọ quê tôi.
c) Chủ đề ấy được thể hiện trong toàn bộ văn bản, từ việc miêu tả rừng cọ đến cuộc sống của người dân. Điều này thể hiện rõ nét trong cấu trúc văn bản.
d) - Các từ ngữ thể hiện chủ đề :
rừng cọ, lá cọ, thân cọ, búp cọ, mành cọ, làn cọ, trái cọ, chiếc chổi cọ, móm lá cọ, nón lá cọ
- Các câu thể hiện chủ đề :
+ chẳng có nơi nào đẹp như sông Thao quê tôi, rừng cọ trập trùng
+ cuộc sống quê tôi gắn bó với cây cọ
+ người sông Thao đi đâu rồi cũng nhớ về rừng cọ quê mình.
2. Một bạn dự định viết những ý sau trong bài văn chứng minh luận điểm "Văn chương làm cho tình yêu quê hương đất nước trong ta thêm phong phú và sâu sắc" :
a) Văn chương làm cho những hiểu biết của ta về quê hương đất nước thêm phong phú, sâu sắc.
b) Văn chương lấy ngôn từ làm phương tiện biểu hiện.
c) Văn chương làm ta thêm tự hào về vẻ đẹp của quê hương đất nước, về truyền thống tốt đẹp của ông cha ta.
d) Văn chương giúp ta yêu cuộc sống, yêu cái đẹp.
e) Văn chương nung nấu trong ta lòng căm thù bọn giặc cướp nước, bọn bán nước và hun đúc ý chí quyết tâm hi sinh để bảo vệ nền độc lập, tự do của Tổ quốc.
Hãy trao đổi theo nhóm xem ý nào sẽ làm cho bài viết lạc đề.
Trả lời :
Các ý làm cho bài viết lạc đề là :
b) Văn chương lấy ngôn từ làm phương tiện biểu hiện.
c) Văn chương làm ta thêm tự hào về vẻ đẹp của quê hương đất nước, về truyền thống tốt đẹp của ông cha ta.
3. Để phân tích dòng cảm xúc thiết tha, trong trẻo của nhân vật "tôi" trong văn bản Tôi đi học, có bạn dự định triển khai những ý sau :
a) Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại náo nức, rộn rã, xốn xang.
b) Con đường đến trường trở nên lạ.
c) Mẹ nắm tay dẫn đến trường.
d) Muốn thử cố gắng tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự.
e) Sân trường rộng, ngôi trường cao hơn.
g) Sợ hãi, chơ vơ trong hàng ngàn người bước vào lớp.
h) Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trò.
Hãy thảo luận cùng bạn để bổ sung, lựa chọn, điều chỉnh lại các từ, các ý cho thật sát với yêu cầu của đề bài.
Trả lời :
Điều chỉnh lại các ý trên như sau :
a) Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại náo nức rộn rã xốn xang.
b) Cảm thấy con đường thường "đi lại lắm lần" tự nhiên cũng lạ, nhiều cảnh vật thay đổi.
c) Mẹ âu yếm dắt tay “tôi” đi trên con đường làng dài và hẹp.
d) Muốn thử sức mình tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự.
e) Sân trường rộng dày đặc cả người.
g) Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trò.
h) Sợ hãi, chơ vơ trong hàng người bước vào lớp.