ADN và ARN là những đại phân tử sinh học có vai trò quan trọng trong sự sống. Vậy sự khác nhau giữa ADN và ARN như thế nào? Hãy cùng GiaiNgo tìm hiểu ngay nhé!
Đã bao giờ bạn tò mò về ADN hay ARN là gì chưa? Sự khác nhau giữa ADN và ARN như thế nào? Hãy theo dõi bài viết sau đây của GiaiNgo để tìm được câu trả lời xác đáng nhé!
ADN là gì?
Trước khi tìm hiểu sự khác nhau giữa ADN và ARN, chúng ta cùng xem qua khái niệm ADN là gì nhé!
ADN là viết tắt của cụm từ Acid Deoxyribonucleic. ADN là phân tử mang vật chất di truyền quy định mọi hoạt động sống của các sinh vật và nhiều loại virus. Hầu như toàn bộ các tế bào trong cơ thể có ADN như nhau.
Phần lớn ADN ở trong nhân tế bào, một lượng nhỏ ADN khác có thể có trong ti thể (được gọi là mtADN). Ti thể là cơ quan trong tế bào giúp chuyển năng lượng trong máu thành dạng mà các tế bào có thể sử dụng được.
ADN được cấu tạo từ 5 nguyên tố hoá học là C, H, O, P, N. ADN là loại phân tử lớn (đại phân tử), có cấu trúc đa phân, bao gồm nhiều đơn phân là nucleotit.
Mỗi nucleotit gồm các thành phần sau:
- Đường Deoxiriboluzo: C5H10O4.
- Axit photphoric: H3PO4.
- 1 trong 4 loại bazơ nitơ (A, T, G, X ).
ARN là gì?
ARN là viết tắt của thuật ngữ Acid Ribonucleic. ARN là một phân tử polyme cơ bản có nhiều vai trò sinh học trong mã hóa, dịch mã, điều hòa và biểu hiện của gene.
ARN là bản sao của một đoạn ADN (tương ứng với một gen). Ngoài ra ở một số virus, ARN là vật chất di truyền.
ARN là đại phân tử sinh học được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, đơn phân là nucleotit. Mỗi đơn phân (nucleotit) được cấu tạo từ 3 thành phần sau:
- Đường riboluzo: C5H10O5.
- Axit photphoric: H3PO4.
- 1 trong 4 loại bazơ nitơ (A, U, G, X).
Sau khi hiểu được các khái niệm về ADN và ARN, chúng ta cùng tìm hiểu sự khác nhau giữa ADN và ARN ở phần tiếp theo nhé!
Sự khác nhau giữa ADN và ARN
Các nhà khoa học sau khi so sánh ADN và ARN đã tìm ra sự khác nhau giữa ADN và ARN về cấu trúc và chức năng như sau:
Về cấu trúc
Đặc điểm về cấu trúc của ADN và ARN khác nhau như sau:
ADN
- ADN là một chuỗi xoắn kép gồm 2 mạch polynucleotit xoắn đều quanh một trục theo chiều từ trái sang phải. Hai mạch ADN chạy song song theo hướng ngược nhau.
- Phân tử ADN có khối lượng và kích thước lớn hơn phân tử ARN.
- Có 4 loại đơn phân chính là A, T, G, X.
- Liên kết trong 1 mạch đơn: Nhờ liên kết hóa trị giữa axit photphoric của nucleotit với đường C5 của nucleotit tiếp theo.
- Liên kết giữa 2 mạch đơn: Nhờ mối liên kết ngang (liên kết hydro) giữa 1 cặp bazơ nitric đứng đối diện theo nguyên tắc bổ sung.
ARN
- ARN có cấu trúc là một mạch đơn, dạng thẳng hoặc xoắn theo từng đoạn.
- Các ribonucleotit liên kết với nhau bằng liên kết cộng hóa trị. Liên kết giữa H3PO4 của ribonucleotit này với đường C5H10O5 của ribonucleotit kế tiếp tạo nên một chuỗi polynucleotit.
- Kích thước của ARN ngắn hơn rất nhiều so với kích thước của ADN.
- Có 4 loại đơn phân chính là A, U, G, X.
- Có 3 loại ARN là mARN, rARN, tARN. Mỗi loại có một chức năng riêng.
Như vậy, ta có có thể thấy sự khác nhau về cấu trúc là điểm cơ bản tạo nên sự khác nhau giữa ADN và ARN. Vậy chức năng của hai phân tử này khác nhau như thế nào cùng tìm hiểu ở phần sau nhé!
Về chức năng
Đặc điểm về chức năng của ADN và ARN có điểm khác nhau như sau:
ADN
ADN là đại phân tử có tính đa dạng và đặc thù. Chính vì thế, ADN là cơ sở để hình thành nên sự khác biệt giữa các loài sinh vật. ADN có khả năng bảo quản, lưu giữ và truyền đại các thông tin di truyền về cấu trúc và toàn bộ protein trong mỗi loài sinh vật.
Do đó, ADN quy định các tính trạng của cơ thể sinh vật. Khi ADN bị đột biến sẽ làm cho kiểu hình sinh vật thay đổi.
Ngoài ra, ADN còn có chức năng tái sinh và sao mã.
ARN
Mỗi loại ARN có chức năng khác nhau như:
- mARN (ARN thông tin): Truyền đạt thông tin di truyền từ ADN (gen cấu trúc) tới riboxom.
- tARN (ARN vận chuyển): Vận chuyển AA tương ứng tới riboxom (nơi tổng hợp protein).
- rARN (ARN riboxom): Thành phần cấu tạo nên riboxom.
ARN có chức năng truyền đạt các thông tin di truyền đến ADN, chức năng truyền đại này do mARN thực hiện. Các axit amin sẽ được ARN vận chuyển đến nơi tổng hợp protein và tiến hành dịch mã.
Sau khi dịch mã xong, các mARN biến mất. Vì vậy, ARN không làm ảnh hưởng đến tính trạng biểu hiện ra kiểu hình của sinh vật.
ARN không có chức năng tái sinh và sao mã như ADN.
Sự giống nhau giữa ADN và ARN
Bên cạnh những điểm cho thấy sự khác nhau giữa ADN và ARN, hai phân tử này còn có những điểm giống nhau. Cùng GiaiNgo tìm hiểu ngay nhé!
Điểm giống nhau giữa ADN và ARN:
- Đều là đại phân tử có cấu trúc đa phân, đơn phân là các nucleotit.
- Được cấu tạo bởi 5 nguyên tố hóa học là C, H, O, N, P.
- Đều có khối lượng và kích thước vô cùng lớn.
- Trong cấu tạo giống nhau gồm các đơn phân nucleotit A, G, X liên kết với nhau bằng liên kết cộng hóa trị.
- Hai đại phân tử này đều có cấu trúc xoắn, xảy ra trong nhân tế bào tại các nhiễm sắc thể ở kì trung gian.
- Đều có chức năng trong quá trình tổng hợp protein để truyền đạt thông tin di truyền.
Trên đây là những chia sẻ của GiaiNgo về sự khác nhau giữa ADN và ARN. Hy vọng bài viết giúp các bạn phân biệt được hai đại phân tử này. Nếu các bạn thấy kiến thức này bổ ích thì nhớ share bài để mọi người cùng biết nhé. Đừng quên truy cập GiaiNgo hàng ngày để nhận thông tin nhé!
So sánh ADN và ARN về cấu tạo, cấu trúc và chức năng
- Khái niệm ADN và ARN
- So sánh ADN và ARN
Bài tập Sinh học lớp 10: So sánh ADN và ARN về cấu tạo, cấu trúc và chức năng vừa được VnDoc.com tổng hợp và xin gửi tới bạn đọc. Bài viết hỗ trợ các em ôn luyện và nắm vững kiến thức môn Sinh học 10, giúp các bạn nắm rõ được sự giống nhau và khác nhau của ADN và ARN. Hi vọng đây là tài liệu hữu ích giúp bạn đọc học tập tốt hơn. Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết và tải về tại đây nhé.
Các em có thể xem:
- Bài tập sinh học lớp 10: ADN, ARN và protêin
- Bài tập Sinh học lớp 10: Tế bào nhân thực
Bài tập bám sát nội dung cơ bản về ADN và ARN các em đã được học trong chương trình sách giáo khoa. Với so sánh adn và arn chi tiết đã có, các em có thể tự ôn luyện bài ở nhà và chuẩn bị kiến thức cho những kì thi quan trọng. Các em có thể tham khảo thêm Giải bài tập Sinh học 10 để nâng cao hiệu quả học tập. Mời các em tham khảo chi tiết bài viết dưới đây nhé.
Khái niệm ADN và ARN
ADN là gì?
ADN (DNA - tên khoa học là deoxyribonucleic acid) được xác định là vật liệu di truyền ở đa số các cơ thể sống trong đó có sinh vật và con người. Hiểu một cách đơn giản, ADN chứa đựng các thông tin di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác nhờ khả năng phân đôi trong quá trình sinh sản và quyết định tất cả các đặc điểm của chúng ta.
ADN có cấu trúc không gian dạng xoắn kép với 2 mạch song song. Thực tế, 2 mạch này xoắn đều xung quanh 1 mạch cố định và theo chiều ngược kim đồng hồ. Cấu trúc xoắn kép ADN của mỗi người là khác nhau, do đó mỗi chúng ta đều có các đặc điểm riêng biệt. Do có tính đặc thù nên nhờ phân tích ADN các nhà khoa học có thể khám phá ra sự phát triển và tiến hóa của mỗi giống loài cũng như tìm ra giải pháp tối ưu để hạn chế, điều trị các căn bệnh do đột biến ADN di truyền.
ARN là gì?
ARN là một đại lượng phân tử sinh học, còn được người dùng biết đến với tên gọi khác là RNA. ARN là bản sao của một đoạn ADN (tương ứng với một gen), ngoài ra ở một số virut ARN là vật chất di truyền.
ARN có cấu trúc mạch đơn: Các ribônuclêôtit liên kết với nhau bằng liên kết cộng hóa trị giữa H3PO4 của ribônuclêôtit này với đường C5H10O5 của ribônuclêôtit kế tiếp. Tạo nên một chuỗi pôli nuclêôtit (kích thước của ARN ngắn hơn rất nhiều so với kích thước của ADN)
Có 3 loại ARN là mARN, tARN và rARN thực hiện các chức năng khác nhau.
- mARN: ARN thông tin: mang thông tin mã hóa cho a.a
- tARN: ARN vận chuyển: mang a.a tham gia quá trình dịch mã.
- rARN: ARN riboxom: tham gia cấu trúc ribxom.
Ngoài ra còn có ARN mạch đơn, kép là vật chất di truyền ở virus, nhiều phân tử ARN rất nhỏ có chức năng điều hoà, ARN có chức năng như 1 enzim (ribozim)
Mỗi loại ARN có cấu trúc, thời gian tồn tại trong tế bào khác nhau phù hợp với chức năng.
So sánh ADN và ARN
* Giống nhau:
a/ Cấu tạo
- Đều là những đại phân tử, có cấu trúc đa phân
- Đều được cấu tạo từ các nguyên tố hóa học: C, H, O, N và P
- Đơn phân đều là các nucleotit. Có cùng 3 trong 4 loại nu giống nhau là: A, G, X
- Giữa các đơn phân đều có các liên kết cộng hóa trị tạo thành mạch.
b/ Chức năng: Đều có chức năng trong quá trình tổng hợp protein để truyền đạt thông tin di truyền.
* Khác nhau:
a/ Cấu trúc:
- ADN (theo Watson và Crick năm 1953)
- Gồm 2 mạch polynucleotit xoắn đều, ngược chiều nhau.
- Số lượng đơn phan lớn (hàng triệu). Có 4 loại đơn phân chính: A, T, G, X
- Đường kính: 20Ao, chiều dài vòng xoắn 34Ao (gồm 10 cặp nucleotit cách đều 3,4A)
- Liên kết trên 2 mạch theo NTBS bằng liên kết hidro (A với T 2 lk, G với X 3 lk)
- Phân loại: Dạng B, A, C, T, Z
- ADN là cấu trúc trong nhân
- ARN
- Một mạch polynucleotit dạng thẳng hoặc xoắn theo từng đoạn
- Số lượng đơn phân ít hơn (hàng trăm, hàng nghìn). Có 4 loại đơn phân chính: A, U, G, X.
- Tùy theo mỗi loại ARN có cấu trúc và chức năng khác nhau.
- Liên kết ở những điểm xoắn (nhất là rARN): A với U 2 liên kết, G với X 3 liên kết.
- Phân loại: mARN, tARN, rARN
- ARN sau khi được tổng hợp sẽ ra khỏi nhân để thực hiện chức năng.
b/ Chức năng:
- ADN:
- Có tính đa dạng và đặc thù là cơ sở hình thành tính đa dạng, đặc thù của các loài sinh vật
- Lưu giữ, bảo quản, truyền đạt thông tin di truyền
- Quy định trình tự các ribonucleotit trên ARN và quy định trình tự a.a của protein
- Những đột biến trên ADN có thể dẫn đến biến đổi kiểu hình
- ARN
- Truyền đạt thông tin di truyền (mARN)
- Vận chuyển axit amin tới ribôxôm để tổng hợp prôtêin (dịch mã)
- Sau quá trình dịch mã, mARN biến mất, không làm ảnh hưởng đến kiểu hình
VnDoc xin giới thiệu tới các em so sánh adn và arn về cấu trúc và chức năng chi tiết và đầy đủ. Qua bài viết chắc hẳn bạn đọc đã nắm được nội dung của bài học rồi đúng không ạ. Bài viết cho ta thấy được khái niệm về ADN và ARN từ đó đi so sánh về sự giống nhau và khác nhau của ADN và ARN về cấu tạo, cấu trúc và chức năng của chúng. Hi vọng đây sẽ là tài liệu hữu ích, hỗ trợ các em ôn luyện đạt kết quả cao. Mời các em tham khảo thêm các tài liệu khác được VnDoc.com biên soạn tại mục Tài liệu học tập lớp 10 do VnDoc tổng hợp như: Trắc nghiệm Tiếng Anh 10, Học tốt Ngữ văn 10, Giải bài tập Toán 10,...