Nữ giới có hai nhiễm sắc thể XX, estrogen tăng cường hệ thống miễn dịch, ít hút thuốc lá, uống rượu hơn nam giới… nên sống lâu hơn cánh mày râu. Show Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới 2019, tuổi thọ trung bình của phụ nữ trên toàn cầu là 74,2, trong khi nam là 69,8. Độ tuổi sống khỏe của phụ nữ cũng cao hơn. Phần lớn người sống thọ từ 100 tuổi trở lên là phụ nữ. Bên cạnh các yếu tố từ xã hội, sự khác nhau về bộ gene của nam và nữ có ảnh hưởng đến sức khỏe, tuổi thọ. 1. Nữ giới có lợi thế về bộ gene Trong đại dịch Covid-19, tỷ lệ nam giới tử vong nhiều hơn nữ giới. Một số nghiên cứu cho rằng do có sự khác biệt giới tính về gene, hormone, phản ứng miễn dịch... Tờ New Yorks Times (Mỹ) dẫn các nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ nam mắc Covid-19 nghiêm trọng và tử vong cao hơn do phản ứng viêm ở nam giới nghiêm trọng hơn. Song các nghiên cứu khác cho rằng nguyên nhân chủ yếu đến từ yếu tố xã hội. Bà Tăng Ngọc Nữ (Thạc sĩ Công nghệ sinh học Đại học Cornell Mỹ, Trưởng phòng tư vấn di truyền tại Genetica) cho biết, theo các thông tin di truyền, bộ gene của phụ nữ có lợi thế hơn so với đàn ông. Chị em sống thọ, hệ thống miễn dịch mạnh hơn và tỷ lệ sống sót sau khi mắc ung thư cũng cao hơn cánh mày râu. Điều này có thể do nhiễm sắc thể giới tính. Thạc sĩ Ngọc Nữ giải thích, nữ giới mang nhiễm sắc thể XX trong khi nam giới mang nhiễm sắc thể XY. Nhiễm sắc thể X có khoảng 1.000 gene; Y là 70 gene. Nhiễm sắc thể X chứa các gene quan trọng trong việc tạo và duy trì chức năng não bộ, kiểm soát chức năng hệ miễn dịch. Hầu hết, các gene Y liên quan đến tạo ra tinh trùng, lông tai. Vì thế, X là một nhiễm sắc thể quan trọng. Nếu khiếm khuyết thể hiện trên một nhiễm sắc thể X thì người phụ nữ vẫn còn một nhiễm sắc thể X, cho phép các gene tốt thể hiện tính trội. Theo nghiên cứu của Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), sự khác biệt không chỉ đến từ nhiễm sắc thể giới tính mà còn trong biểu hiện gene ở các tế bào của hai giới. Điều này có thể dẫn đến khác biệt trong giới tính, các khía cạnh khác như trí tuệ, tuổi thọ, tình trạng sức khỏe tổng thể... Thạc sĩ Ngọc Nữ chia sẻ thêm, hormone estrogen ở nữ có khả năng tăng cường hệ thống miễn dịch trong khi testosterone ở phái mạnh lại ức chế khả năng miễn dịch. Testosterone của đàn ông có lợi thế về sức mạnh cơ bắp hơn nữ nhưng lại dễ chết về nhiễm khuẩn. Estrogen làm tăng cholesterol tốt và làm giảm cholesterol xấu, giúp chị em ít mắc bệnh tim mạch hơn cánh mày râu.  Nam giới thường mắc các bệnh tim mạch, ung thư... Ảnh: Shutterstock 2. Nữ giới ít mắc bệnh hơn nam Ngoài yếu tố về gene, đàn ông cũng dễ mắc nhiều bệnh mạn tính, tuổi thọ thấp hơn phụ nữ do yếu tố đến từ lối sống. Nam giới thường hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý về gan, phổi, dạ dày... như viêm gan, xơ gan, viêm loét dạ dày, ung thư gan, ung thư phổi... Người hút thuốc lá cũng có thể khiến tình trạng nhiễm nCoV ở phổi nặng hơn. Thống kê tỷ lệ mắc bệnh ung thư ở nam (theo Globocan 2020) là hơn 19 triệu, trong khi nữ là hơn 10 triệu người. Bệnh tim mạch, sa sút trí tuệ... cũng xảy ra nhiều ở nam. Theo các bác sĩ dinh dưỡng, nam giới thường lười ăn rau xanh. Trong khi chị em lại chú trọng hơn chế độ ăn uống lành mạnh, quan tâm đến giữ gìn vóc dáng, chăm sóc sức khỏe. Họ cũng ít làm các công việc nặng nhọc, nguy hiểm đến sức khỏe. Chị em thường quan tâm đến việc tập luyện để giữ dáng, sống khỏe. Ảnh: Shutterstock Để nâng cao tuổi thọ, các bác sĩ khuyến cáo nam giới nên ăn uống, có lối sống lành mạnh, hạn chế rượu bia, thuốc lá, ăn nhiều rau xanh, giảm chất béo xấu, muối.... Rau quả là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất cần thiết, giúp cơ thể giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh lý. Chế độ ăn được khuyến nghị với người trưởng thành 400 gram rau củ, 100-200 gram trái cây mỗi ngày. Chú trọng tập thể dục có thể tránh việc tăng cân quá mức. Thăm khám sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng đến một năm giúp phát hiện nguy cơ bệnh tật và điều trị kịp thời. Dự phòng, phát hiện nguy cơ bệnh tật từ sớm qua xét nghiệm gene đơn giản qua mẫu nước bọt cũng hữu ích cho nam giới. Họ có thể phát hiện gene bệnh tật có yếu tố di truyền, gene bệnh thường gặp ở cánh mày râu để có kế hoạch theo dõi, thăm khám sớm. Thông tin được đưa ra tại Hội thảo chia sẻ kinh nghiệm thích ứng với già hóa và chăm sóc người cao tuổi giữa Nhật Bản và Việt Nam, diễn ra ngày 29/8. Tiến sĩ Phạm Vũ Hoàng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số (Bộ Y tế), cho biết Việt Nam bắt đầu giai đoạn già hóa dân số từ năm 2011 với số người từ 65 tuổi trở lên chiếm 7% tổng dân số. Nếu tính theo mốc người từ 65 tuổi trở lên, Việt Nam hiện có 9 triệu, sẽ tăng lên 21,7 triệu vào năm 2050. Còn tính theo mốc 60 tuổi trở lên, nước ta có gần 11,9 triệu người (chiếm 12%), dự báo sẽ tăng lên 25% vào năm 2050. Tiếp tục khẳng định Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ già hóa nhanh nhất thế giới, ông Hoàng nói thời gian để nước ta chuyển từ giai đoạn già hóa dân số sang dân số già rất ngắn, khoảng 25 năm. Điều đó có nghĩa là năm 2036, Việt Nam sẽ chính thức bước vào giai đoạn dân số già. 20 năm sau đó, Việt Nam sẽ bước vào thời kỳ dân số siêu già, như Nhật Bản vài năm trước. Theo Tổng cục Dân số, tuổi thọ trung bình của người Việt là 73,6 tuổi, nhưng phụ nữ Việt Nam có tuổi thọ cao hơn nam giới (76,1 so với 71,1). Năm 2019, khoảng cách này là 5,3 tuổi (76,3 so với 71,0). Trung bình người cao tuổi ở Việt Nam mắc 3-4 bệnh, thường là bệnh không lây nhiễm, cơ xương khớp, sa sút trí tuệ, giảm thính lực, tăng huyết áp, rối loạn giấc ngủ... Dù tốc độ già hóa rất nhanh, số lượng người cao tuổi tăng từng năm, nhưng dịch vụ y tế đáp ứng điều trị và chăm sóc dài hạn của Việt Nam rất khiêm tốn. Cả nước chưa có bệnh viện chăm sóc người cao tuổi dài hạn. Riêng với Hà Nội, PGS.TS Hồ Thị Kim Thanh, Bộ môn Y học gia đình, Đại học Y Hà Nội, cho hay thủ đô có 250.000 người từ 75 tuổi trở lên, cần nhiều sự trợ giúp xã hội, y tế, chăm sóc nhất, ước tính Hà Nội cần ít nhất 10 bệnh viện, khoa lão, trung tâm y tế chăm sóc lão khoa chuyên biệt để phục vụ người dân. Kế hoạch chuẩn bị cho tuổi già còn hạn chế Bà Bùi Thị Ninh, Giám đốc Văn phòng Giới sử dụng lao động, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam TP.HCM, cho hay người cao tuổi Việt Nam vẫn có tư duy đầu tư cho tuổi già bằng cách đầu tư cho con cái. “Bao nhiêu tiền bạc đều cố gắng tập trung cho việc học hành và tương lai của con, mong muốn sau này con cái sẽ chăm sóc lại mình. Việc chuẩn bị các nguồn thu nhập ổn định, bền vững cho tuổi già còn khá hạn chế”, bà Ninh nói. Nguồn thu nhập của người cao tuổi Việt Nam phần lớn đến từ sự hỗ trợ của con cháu, càng lớn tuổi, sự phụ thuộc này càng lớn; trong khi nguồn thu nhập từ việc làm càng lớn tuổi càng giảm. Nguồn từ tiết kiệm rất ít ỏi, chỉ vài phần trăm. Điều này khiến bà Ninh cho rằng “khá báo động, lo ngại” vì lương hưu, trợ cấp xã hội còn hạn chế, nếu nguồn hỗ trợ từ con cháu hoặc khả năng làm việc giảm sẽ khiến nguồn thu nhập giảm đáng kể, thành trở ngại lớn cho đời sống người cao tuổi. Nhật Bản là một quốc gia có dân số siêu già hiện nay. Nhóm dân số cao tuổi từ 65 tuổi trở lên của quốc gia này năm 2022 là 36,2 triệu người, chiếm 29% tổng dân số. Quốc gia này có rất nhiều kinh nhiệm trong việc xây dựng một xã hội dân số già như việc tái cấu trúc hệ thống y tế, chăm sóc lão khoa, xây dựng và quản trị cơ sở chăm sóc người cao tuổi, xây dựng các chế độ chính sách an sinh xã hội, lao động, thiết kế cơ sở hạ tầng... Giáo sư Naoki Kondo, Trưởng khoa Dịch tễ học xã hội, Trường Y tế công cộng thuộc Đại học Kyoto, đưa một ví dụ thú vị về việc các địa phương ở Nhật Bản thành lập các quán cộng đồng để ngăn ngừa khuyết tật chức năng ở người cao tuổi. Các quán cộng đồng này là nơi người già có thể tụ họp, tương tác, giao lưu, có thể làm giảm 50% tỷ lệ người cần chăm sóc điều dưỡng; đồng thời kêu gọi nhiều người thu nhập thấp, phụ nữ cao tuổi tham gia. Bộ Y tế, lao động và phúc lợi Nhật Bản cũng có ngân sách để hỗ trợ địa phương thực hiện mô hình này. Tại sao tuổi thọ trung bình của nữ cao hơn nam?Nữ giới có hai nhiễm sắc thể XX, estrogen tăng cường hệ thống miễn dịch, ít hút thuốc lá, uống rượu hơn nam giới… nên sống lâu hơn cánh mày râu. Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới 2019, tuổi thọ trung bình của phụ nữ trên toàn cầu là 74,2, trong khi nam là 69,8. Độ tuổi sống khỏe của phụ nữ cũng cao hơn. Tuổi thọ trung bình của người Việt nam là bao nhiêu?Tuổi thọ trung bình là 73,7 tuổi (năm 2022 là 73,6 tuổi). Theo số liệu về tình hình kinh tế - xã hội quý IV và năm 2023 của Tổng Cục Thống kê, dân số trung bình của Việt Nam năm 2023 là 100,3 triệu người, tăng 834,8 nghìn người, tương đương tăng 0,84% so với năm 2022. Tuổi thọ của phụ nữ là bao nhiêu?Tuổi thọ trung bình của người Việt Nam là 73,6 tuổi, nhưng phụ nữ có tuổi thọ cao hơn nam giới, cụ thể là 76,1 so với 71,1. Thông tin được đưa ra tại Hội thảo chia sẻ kinh nghiệm thích ứng với già hóa và chăm sóc người cao tuổi giữa Nhật Bản và Việt Nam, diễn ra ngày 29/8. người Việt nam tuổi thọ cao nhất là bao nhiêu?Khi còn trẻ cụ Trù là một cô gái thôn quê khỏe khoắn, lao động không kém gì nam giới. Cụ Trù về sống cùng gia đình người con trai út cho đến tận khi qua đời vào 12 tháng 7 năm 2016, thọ 123 tuổi, 69 ngày. |
