Hướng dẫn soạn văn 6 và trả lời câu hỏi bài Việt Nam quê hương ta bài 3 bộ sách Chân trời sáng tạođược biên soạn theo chương trình đổi mới của Bộ giáo dục.
I. TÌM HIỂU TÁC GIẢ ĐỂ SOẠN BÀI VIỆT NAM QUÊ HƯƠNG TA (CHÂN TRỜI SÁNG TẠO)
- Nguyễn Đình Thi (1924 – 2003)
- Sinh ở Luông- phơ- ra- bang (Lào).
- Quê gốc: Hà Nội
- Ông là nghệ sĩ đa tài: làm thơ, viết văn, sáng tác kịch, âm nhạc.
- Chủ đề quan trọng của ông là ca ngợi quê hương.
II.CHUẨN BỊ ĐỌC-SOẠN BÀI VIỆT NAM QUÊ HƯƠNG TA (CHÂN TRỜI SÁNG TẠO)
Câu 1: Nếu chọn một hình ảnh làm biểu tượng cho Việt Nam, em sẽ chọn hình ảnh nào?
Trả lời:
- Nếu chọn hình ảnh làm biểu tượng cho Việt Nam, em sẽ chọn cảnh đẹp Hồ Gươm. Vì hình ảnh Hồ Gươm nằm giữa thủ đô Hà Nội với làn nước xanh biếc, gắn với câu chuyện kể về truyền thuyết đầy ý nghĩa lịch sử.
Hoặc:
+Vịnh Hạ Long – được Unesco nhiều lần công nhận là di sản thiên nhiên của thế giới với hàng nghìn hòn đảo được làm nên bởi tạo hoá kỳ vĩ và sống động. Vịnh Hạ Long có phong cảnh tuyệt đẹp nên nơi đây là một điểm du lịch rất hấp dẫn với du khách trong nước và quốc tế.
+Kinh thành Huế từ lâu đã được biết đến là một trong những di sản quan trọng của Việt Nam. Nơi đây không chỉ phản ánh khiến trúc, văn hóa mà còn lưu giữ lịch sử của đất nước ta dưới triều nhà Nguyễn, là những dấu ấn lịch sử khi đã trải qua bao nhiêu thăng trầm trong lịch sử vẫn đứng vững hiên ngang.
Câu 2. Em biết bài thơ hoặc bài hát nào về quê hương?
Trả lời:
Một số bài hát về quê hương:
- Về Hà Tĩnh Người Ơi - Bùi Lê Mận.
- Quảng Bình Quê Ta Ơi - Thu Hiền, Phạm Phương Thảo.
Một số bài thơ về quê hương:
- Quê Hương - Tác Giả: Đỗ Trung Quân
- Việt Nam Quê Hương Ta - Tác giả: Nguyễn Đình Thi
-Đất Nước -Tác giả: Nguyễn Đình Thi.
- Quê Hương - Tác Giả: Tế Hanh
III. TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN SOẠN BÀI VIỆT NAM QUÊ HƯƠNG TA (CHÂN TRỜI SÁNG TẠO)
Câu 1: Tám dòng thơ này giúp em hình dung gì về phong cảnh và con người Việt Nam?
Trả lời:
Tám dòng thơ:
Việt Nam đất nước ta ơi
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
Cánh cò bay lả rập rờn
Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều
Quê hương biết mấy thân yêu
Bao nhiêu đời đã chịu nhiều thương đau
Mặt người vất vả in sâu
Gái trai cũng một áo nâu nhuộm bùn
(SGK Ngữvăn 6 tập 1, Chân trời sáng tạo, 2021)
- Trong 4 khổ thơ đầu thật giàu đẹp và đáng yêu, thật nên thơ và hùng vĩ. Sự giàu đẹp và đáng yêu đó được thể hiện qua những hình ảnh: Biển lúa mênh mông hứa hẹn một sự no đủ, cánh cò bay lả rập rờn thật thanh bình, giản dị và đáng yêu. Sự hùng vĩ và nên thơ được thể hiện qua hình ảnh đỉnh Trường Sơn cao vời vợi sớm chiều mây phủ.
- Trong 4 câu thơ tiếp: Những phẩm chất đẹp của người Việt Nam được nhắc đến trong đoạn thơ là:
+ Càng trong gian khó, phẩm chất và ý chí của con người Việt Nam lại càng ngời sáng hơn biết bao đời nay, đó là những anh hùng bất khuất, kiên trung, không kẻ thù nào có thể khuất phục
+ Đức tính cần cù, chịu thương chịu khó: đó là những người bé nhỏ bình dị chăm chút làm ăn.
- Tám dòng thơ này đã gợi cho em hình dung đến phong cảnh đất nước hữu tình có những cánh đồng lúa trải dài thẳng cánh cò bay, những dãy núi bồng bềnh trong mây.
- Đất nước Việt Nam còn có những những người dân bao đời nay cần cù, chịu khó, vất vả một nắng hai sương trên đồng ruộng, Họ cũng chịu nhiều thương đau, trải qua bao cuộc chiến tranh ác liệt và những mất mát hi sinh.
Câu 2. Những dòng thơ này gợi cho em nghĩ đến đặc điểm nào của truyền thống dân tộc?
Trả lời:
- Những câu thơ này gợi cho em nghĩ đến truyền thống anh hùng, anh dũng trong đấu tranh của nhân dân. Và cả tinh thần đoạn kết của dân tộc, khi những người dân lành sẵn sàng vùng lên chiến đấu để bảo vệ đất nướctrướckẻ thù xâm lăng
IV. SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI SOẠN BÀI VIỆT NAM QUÊ HƯƠNG TA
Câu 1.Em hãy chỉ ra cách gieo vần và ngắt nhịp của bốn dòng thơ đầu.
Trả lời câu 1 trang 65Ngữ văn 6 tập 1 - Chân trời sáng tạo
Trong 4 câu thơ đầu:
Việt Nam đất nước ta ơi
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
Cánh cò bay lả rập rờn
Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều
- Cách gieo vần: ơi-trời; hơn-rờn-sơn
- Cách ngắt nhịp:
+ Câu 1 và câu 3: 2/2/2
+ Câu 2 và câu 4: 4/4
Lưu ý: Để nhấn mạnh ý, đôi khi câu thơ sẽ ngắt nhịp lẻ
Câu 2.Trong văn bản tác giả tập trung miêu tả những hình ảnh nào tiêu biểu của con người Việt Nam và nói đến những vẻ đẹp nào của quê hương?
Trả lời câu 2 trang 65Ngữ văn 6 tập 1 - Chân trời sáng tạo.
- Những hình ảnh nào tiêu biểu của con người Việt Nam : cánh đồng lúa, cánh cò, núi đồi.
- Từ đó tác giả đã nói đến những vẻ đẹp của quê hương: vẻ đẹp của thiên nhiên, của những người lao động cần cù, chịu khó, của truyền thống đấu tranh bất khuất, của lòng chung thuỷ, sự tài hoa.
Câu 3.Tìm và nêu tác dụng của những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ đặc sắc mà tác giả sử dụng để miêu tả cảnh sắc quê hương trong bốn dòng thơ đầu.
Trả lời câu 3 trang 65Ngữ văn 6 tập 1 - Chân trời sáng tạo
* Vẻ đẹp thiên nhiên
- Hình ảnh:
+ "biển lúa"
+ "cánh cò".
+ "mây mờ".
+ "núi Trường Sơn".
+ "hoa thơm quả ngọt".
-> Gần gũi
- Màu sắc:
+ Màu xanh của lúa, núi non, nền trời.
+ Màu trắng cánh cò, mây.
+ Màu của hoa thơm quả ngọt.
-> Tươi sáng, rực rỡ
- Biện phápnghệ thuật:
+ Ẩn dụ: Biển lúa
+ So sánh: Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
-Bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, yên bình, mênh mông, khoáng đạt. Nền cảnh đặc trưng của Việt Nam.
Câu 4. Tìm và nêu tác dụng của hình ảnh, từ ngữ đặc sắc được dùng để khắc hoạ vẻ đẹp của con người Việt Nam trong đoạn thơ còn lại.
Trả lời câu 4 trang 65Ngữ văn 6 tập 1 - Chân trời sáng tạo
- Những vẻ đẹp của con người Việt Nam đã được khắc hoạ trong đoạn thơ đó là:
+ Sự vất vả, cần cù trong lao động: “vất vả in sâu”, “áo nâu nhuộm bùn”.
+ Sự anh hùng, mạnh mẽ, kiên cường trong chiến đấu: “chịu nhiều đau thương”, “chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên”, “Đạp quân thù xuống đất đen”
+ Sự hiền lành, chịu thương chịu khó khi trở về cuộc sống đời thường lại: “Súng gươm vứt bỏ lại hiền hơn xưa”.
+ Sự thuỷ chung, khéo léo, chăm chỉ: “Yêu ai yêu trọn tấm lòng thuỷ chung”, “Tay người như có phép tiên”, “Trên tre lá cũng dệt nghìn bài thơ”.
Câu 5.Tình cảm của tác giả đối với quê hương, đất nước được thể hiện như thế nào trong văn bản? Hãy chỉ ra một số từ ngữ, hình ảnh thể hiện trực tiếp tình cảm ấy.
Trả lời câu 5 trang 65Ngữ văn 6 tập 1 - Chân trời sáng tạo
Tác giả đã thể hiện sự tự hào về đất nước, quê hương qua những khung cảnh thiên nhiên và văn hoá, con người (mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn, Quê hương biết mấy thân yêu), sự đồng cảm với những vất vả, hi sinh của người dân (bao nhiêu đời đã chịu nhiều đau thương, mặt người vất vả in sâu). Qua đó thể hiện tình yên quê hương từ những điều bình dị nhất.
Câu 6. Văn bản gợi cho em suy nghĩ và cảm xúc gì về con người và cảnh sắc quê hương?
Trả lời câu 6trang 65Ngữ văn 6 tập 1 - Chân trời sáng tạo
* Vẻ đẹp con người Việt Nam
- Chịu thương chịu khó:
+ “Mặt người vất vả in sâu”
+ "chịu nhiều thương đau".
+"áo nâu nhuộm bùn."→Chăm chỉ, chân chất.→ Màu sắc quen thuộc người nông dân Việt Nam.
+ "nuôi những anh hùng".
→ Chăm chỉ phục vụ chiến đấu và cuộc sống.
- Bất khuất anh hùng:
+ "Chìm trong máu lửa vùng đứng lên".→ Biện pháp nói quá.→ Không khuất phục trước khó khăn.
+ "Đạp quân thù xuống đất đen".→ Căm thù quân giặc.
- Hiền lành, ân tình, thủy chung:
+ Hiền lành: "hiền như xưa"→ Người dân Việt Nam luôn hiền lành, chỉ khi đấu tranh mới kiên cường, bất khuất.
+ Yêu nước→ Đấu tranh vì dân tộc, đuổi quân xâm lược.
+ Chung thủy: "Yêu ai yêu trọn tấm tình thủy chung.".
- Tài năng:
+ "Trăm nghề trăm vùng".
+ "Dệt thơ trên tre".
→ Nghệ thuật: So sánh "Tay người như có phép tiên".
Con người Việt Nam nổi bật với vẻ đẹp giản dị, chịu thương, chịu khó cùng những phẩm chất tốt đẹp kiên cường, bất khuất, thủy chung và tài năng khéo léo
V. TỔNG KẾT BÀI SOẠN VIỆT NAM QUÊ HƯƠNG TA CHÂN TRỜI SÁNG TẠO
1. Nội dung
Bài thơ ca ngợivẻ đẹp thiên nhiên cũng như con người Việt Nam.
2. Nghệ thuật
Thể thơ lục bát kết hợp những biện pháp nghệ thuật so sánh, ẩn dụ, nói quá.
Bạn ơi hãy đến quê hương chúng tôi
Ngắm mặt biển xanh xa tít chân trời
Nghe sóng vỗ dạt dào biển cả
Vút phi lao gió thổi bên bờ
Buồm vươn cánh vượt sóng ra ngoài khơi
Trong nắng hồng bừng lên sáng ngời
Miền Nam đất nước quê hương chúng tôi
Có rừng dừa xanh xa tít chân trời
Người thiếu nữ dạt dào tình trẻ
Dáng xinh tươi đang tuổi yêu đời
Lòng trai tráng rộng lớn như biển khơi
Với cánh tay dựng lên đất trời
Mùa Xuân đã tới quê hương chúng tôi
Mía ngọt chè xanh bông trắng lưng đồi
Đồng xanh lúa rập rờn biển cả
Tiếng ai ru con ngủ ru hời
Đồng xanh lúa thẳng cánh bay cò bay
Đưa nước về làng quê xóm tôi
Suối đổ về sông qua những nương chè
Dòng sông cuốn dồn về biển cả
Lứa thanh niên vui thỏa cuộc đời
Mùa Xuân tới nguồn sống đang sục sôi
Đất nước tôi Việt Nam sáng ngời !
Theo nguồn ANVN