Bài thơ Bánh trôi nước ra đời Nam nào

Bài thơ Bánh trôi nước ra đời Nam nào

Nguồn ảnh: sưu tầm Internet

Vài nét về Hồ Xuân Hương:

  • Hồ Xuân Hương (chưa rõ năm sinh năm mất); một số sách cho rằng bà là con của Hồ Phi Diễn (1704-?), quê ở làng Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Ông ra Bắc Ninh dạy học, lấy vợ lẽ (cô gái Bắc Ninh họ Hà), sinh ra Hồ Xuân Hương.
  • Cuộc đời của nữ sĩ chịu nhiều đau khổ: lấy chồng muộn, làm vợ lẽ của Tổng Cóc, sau lại làm lẽ cho ông Phủ Vĩnh Tường.
  • Bà là một nhà thơ Nôm nổi tiếng với những bài thơ với phong cách độc đáo vừa thanh vừa tục, được mệnh danh là "bà chúa thơ Nôm" (Xuân Diệu).

Tác phẩm

Hoàn cảnh sáng tác

Hồ Xuân Hương sống trong một xã hội phong kiến trọng nam khinh nữ, "đàn ông đa thê bảy thiếp, gái chính chuyên chỉ có một chồng", xã hội đó khiến cho người phụ nữ phải chịu nhiều bất hạnh, đau thương, bị hắt hủi, không có quyền quyết định số phận của mình... Có lẽ, thấu hiểu nỗi bất hạnh và số phận của người phụ nữ nên Hồ Xuân Hương mới viết ra bài thơ này.

Chủ đề

Bài thơ "Bánh trôi nước" cho thấy Hồ Xuân Hương vừa rất trân trọng vẻ đẹp, phẩm chất trong trắng, son sắt của người phụ nữ Việt Nam ngày xưa, vừa cảm thương sâu sắc cho thân phận chìm nổi của họ.

Thể thơ

Thất ngôn tứ tuyệt

NỘI DUNG [edit]

Bài thơ Bánh trôi nước ra đời Nam nào

Nguồn ảnh: sưu tầm Internet

Bài thơ "Bánh trôi nước" có hai nghĩa: vừa nói về bánh trôi nước, vừa nói lên thân phận, phẩm chất của người phụ nữ.

1. Hình ảnh bánh trôi nước

  • Bánh trôi nước: gọi tắt là bánh trôi, một thứ bánh làm từ bột nếp, được nhào nặn và viên tròn, có nhân đường phên, được luộc chín bằng cách cho vào nồi nước đun sôi.
  • Hình ảnh bánh trôi nước trong bài thơ được tả: bánh có màu trắng của bột, bánh được nặn thành viên tròn (vừa trắng lại vừa tròn), nếu nhào bột mà nhiều nước quá thì nát (nhão), ít nước quá thì rắn (cứng). Khi đun sôi nước để luộc, bánh chín thì nổi lên, bánh chưa chín thì còn chìm xuống (bảy nổi ba chìm với nước non).

Tóm lại, hình ảnh bánh trôi nước được miêu tả một cách chân thực, giản dị, là món ăn dân dã, trở thành một món ăn truyền thống trong dịp tết Hàn thực của người Việt Nam. Tuy nhiên, nhà thơ còn dùng hình ảnh bánh trôi nước để nói về thân phận của người phụ nữ thời phong kiến.

2. Thân phận, phẩm chất của người phụ nữ

Với nghĩa thứ hai, bánh trôi nước thể hiện phẩm chất, thân phận người phụ nữ:

  • Vẻ đẹp bên ngoài (hình thức): xinh đẹp, đầy đặn, nước da trắng trẻo. Đó là vẻ đẹp hoàn thiện (vừa trắng lại vừa tròn).
  • Hồ Xuân Hương vận dụng tài tình mô típ than thân mở đầu bằng cụm từ "thân em" để nói về thân phận của người phụ nữ:

        - Chìm nổi, lênh đênh: bảy nổi ba chìm với nước non.

        - Không được quyết định cuộc đời và hạnh phúc của mình: rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn. "Rắn nát" mang nghĩa ẩn dụ, nói về số phận bị lệ thuộc, không được tự chủ,...

  • Phẩm chất: trong trắng, dù gặp cảnh ngộ gì vẫn giữ được sự sắt son, thủy chung, tình nghĩa (mà em vẫn giữ tấm lòng son).

Trong hai nghĩa, nghĩa sau là chính, nghĩa trước chỉ là phương tiện để chuyển tải nghĩa sau. Có nghĩa sau, bài thơ mới có giá trị tư tưởng lớn. Và với nghĩa thứ hai, Hồ Xuân Hương đã thể hiện một thái độ vừa trân trọng đối với vẻ xinh đẹp, phẩm chất trong trắng, son sắt, thủy chung, vừa cảm thương cho thân phận chìm nổi bấp bênh, bị lệ thuộc vào xã hội của người phụ nữ xưa. Qua đó, nhà thơ cũng muốn tố cáo xã hội phong kiến bất công.

ĐẶC SẮC NGHỆ THUẬT [edit]

  • Vận dụng tài tình vần luật của thơ Đường luật (cho thơ Nôm)
  • Ngôn ngữ thơ bình dị
  • Sử dụng thành ngữ (ba chìm bảy nổi), mô-típ (Thân em)
  • Sáng tạo trong việc xây dựng hình ảnh nhiều tầng ý nghĩa.


Page 2

Bỏ qua 🔴 Buổi học Live sắp tới

Không có sự kiện nào sắp diễn ra


Page 3

Đường hướng và cách tiếp cận xây dựng khoá học

Khoá học được xây dựng dựa trên năng lực đầu ra của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo dành cho  học sinh hết lớp 7. Mục tiêu của mỗi bài học được xây dựng bám theo thang tư duy mới của Bloom đi từ thấp lên cao, hướng tới khả năng vận dụng kiến thức và kỹ năng của học sinh. Các bài học về thành tố ngôn ngữ như Từ vựng, Phát âm, Ngữ pháp được xây dựng theo hướng tiếp cận lồng ghép, gắn kết với nhau và với chủ đề của bài học, tạo cho học sinh có thêm nhiều cơ hội sử dụng tiếng Anh. Các bài học về kỹ năng được xây dựng nhằm hình thành năng lực chủ đạo theo chương trình sách giáo khoa, đồng thời có mở rộng sang một số năng lực chưa được hướng dẫn kỹ càng trong sách giáo khoa. Các tiểu kỹ năng của năng lực đọc hiểu và viết được hướng dẫn chi tiết, cụ thể, theo từng bước nhỏ, giúp học sinh có khả năng hình thành được năng lực đọc và viết sau khi kết thúc bài học.


Nội dung khoá học

Khoá học bám sát chương trình sách giáo khoa tiếng Anh 7 (chương trình thí điểm của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo) về chủ đề, chủ điểm, kỹ năng, kiến thức. Mỗi bài học được chia thành các nội dung chính: (1) Tóm tắt lý thuyết (Lesson summary): hướng dẫn về kiến thức ngôn ngữ/ kỹ năng ngôn ngữ dưới dạng hình ảnh hoá hay sơ đồ tư duy để học sinh dễ dàng ghi nhớ kiến thức/ các bước kỹ năng. (2) Video bài giảng (phát âm): video ngắn giúp học sinh ghi nhớ những kiến thức trọng tâm với sự hướng dẫn của thầy/ cô giáo. (3) Bài tập thực hành (practice task) giúp học sinh thực hành nội dung kiến thức, kỹ năng vừa được học. (4) Quiz: đây là hình thức đánh giá thường xuyên dưới dạng trặc nghiệm khách quan giúp giáo viên người học đánh giá được năng lực vừa được hình thành trong mỗi bài học. (5) Kiểm tra cả bài (unit test): đây là hình thúc đánh giá tổng kết dưới dạng trắc nghiệm khách quan, và tự luận giúp giáo viên và người học đánh giá được năng lực được hình thành trong cả bài học lớn (unit).


Mục tiêu khoá học

Khoá học tiếng Anh 7 được xây dựng với mục đích hỗ trợ học sinh theo học chương trình tiếng Anh 7 mới của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo một cách cách dễ dàng và hiệu quả hơn. Kết thúc mỗi bài học trong khoá học, học sinh có khả năng vận dụng được những kiến thức và kỹ năng học được trong chương trình sách giáo khoa mới vào những bối cảnh thực hành tiếng Anh tương tự.

Đối tượng của khóa học

Khóa học được thiết kế dành cho các em học sinh lớp 7, tuy nhiên các em học sinh lớp trên vẫn có thể học để ôn lại kiến thức, hoặc sử dụng để tra cứu các kiến thức đã quên.

Bài thơ Bánh trôi nước ra đời Nam nào

  • Người quản lý: Nguyễn Huy Hoàng
  • Người quản lý: Phạm Xuân Thế

Tác phẩm là một trong những bài thơ nổi tiếng lưu lại tới tận bây giờ của thi sĩ Hồ Xuân Hương – người được mệnh danh là Bà Chúa Thơ Nôm. Bài thơ Bánh trôi nước vừa thể hiện vẻ đẹp và số phận người phụ nữ ở trong xã hội cũ, đồng thời với đó cho thấy được tấm lòng nhân văn đầy cao cả của bà: dành niềm yêu thương, trân trọng người phụ nữ.

I. Tìm hiểu chung để đưa ra cảm nghĩ bài thơ Bánh trôi nước

1. Tác giả

–  Hồ Xuân Hương (1772-1822) sinh ra tại Nghệ An.

  Hồ Xuân Hương là nữ thi sĩ rất nổi tiếng của nước ta vào cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX.

   Bà được mệnh danh là “Bà chúa thơ Nôm”.

2. Tác phẩm

 Thơ Hồ Xuân Hương thường được viết theo phong cách thất ngôn tứ tuyệt hoặc thất ngôn bát cú.

Những tác phẩm nổi tiếng: Thơ tự tình, Canh khuya, Lấy chồng chung, Đánh đu, Đánh chồng.

Bài thơ Bánh trôi nước là một trong rất nhiều tác phẩm chữ Nôm nổi tiếng và đặc sắc của tác giả, bà mượn hình ảnh chiếc bánh trôi nước để kín đáo thể hiện thân phận bị phụ thuộc, nhưng phẩm giá lại cao đẹp của người phụ nữ Việt Nam.

Bài thơ Bánh trôi nước ra đời Nam nào
Bài thơ Bánh trôi nước ra đời Nam nào

Hình: Bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương

II. Cảm nghĩ bài thơ Bánh trôi nước

1. Hình ảnh bánh trôi nước và quá trình làm bánh

– Hình dáng bên ngoài chiếc bánh: trắng, tròn

Bài thơ Bánh trôi nước ra đời Nam nào

Hình: Bánh trôi nước

– Nguyên liệu làm bánh: vỏ bánh ở ngoài được làm bằng bột nếp, nhân bên trong làm bằng đường đỏ

– Quá trình luộc bánh : luộc bánh trong nước sôi, bánh chìm nổi vài lần là chín.

=> Hình ảnh đẹp đẽ, tinh khiết và trong trắng của chiếc bánh trôi nước.

2. Vẻ đẹp, thân phận của người phụ nữ Việt Nam

– Tác giả đã mượn những đặc điểm đặc trưng của bánh trôi nước để miêu tả vẻ đẹp và số phận của người phụ nữ Việt Nam:

+ Vẻ đẹp về hình thể: xinh đẹp, trong trắng

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn”

Mở đầu bài thơ Bánh trôi nước, mô típ khá quen thuộc trong văn học dân gian được Hồ Xuân Hương sử dụng là “Thân em”. Hai chữ thân em gợi lên nỗi đau về thân phận của những người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa. Tiếng thơ của Hồ Xuân Hương làm ta liên tưởng đến tiếng hát than thân trong câu ca dao:

    “Thân em như tấm lụa đào,

    Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai”.

    “Thân em như hạt mưa sa

    Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày”

Bài thơ Bánh trôi nước ra đời Nam nào

Hình: Người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa

Việc Hồ Xuân Hương sử dụng các ngữ liệu dân gian vừa khiến cho thơ bà gần gũi, mềm mại với đời sống, mặt khác làm cho tiếng thơ trở nên da diết, thấm đầy chất nhân bản, trở thành tiếng thơ của bao người.

  => Từ những câu thơ đầu, bà khẳng định về vẻ đẹp của người phụ nữ: trắng, tròn, một vẻ đẹp hiền từ, phúc hậu. Lời khẳng định cũng cho thấy rằng bà rất có ý thức về giá trị của chính mình nói riêng và của bao người phụ nữ trong xã hội ấy nói chung.

+ Số phận: long đong, lận đận, chìm nổi, sống phụ thuộc và không có quyền quyết định cuộc đời mình:

“Bảy nổi ba chìm với nước non”

 Lẽ ra với vẻ đẹp trắng trong như thế, nàng hẳn phải có một cuộc đời sung sướng. Nhưng lại không, cuộc đời của nàng phải trải qua quá nhiều vất vả, phiêu dạt, chìm nổi đâu chỉ một lần giữa cuộc đời rộng lớn dù là phận nữ nhi:

=> Người phụ nữ mang vẻ đẹp tâm hồn đáng trân trọng nhưng phải chịu nhiều khổ cực, gian truân cho ta nhiều cảm nghĩ bài thơ Bánh trôi nước hơn.

+ Vẻ đẹp tâm hồn: sự trong trắng, một lòng thuỷ chung, son sắt:

“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn

Mà em vẫn giữ tấm lòng son”

=> Dù cuộc đời có đẩy đưa như thế nào thì phẩm chất của người phụ nữ vẫn trong sạch, đầy cao quý và cũng là lời thách thức với thế lực xấu xa, tàn bạo đang chà đạp lên quyền sống cơ bản và nhân phẩm cao quý của người phụ nữ.

III. Kết luận về cảm nghĩ bài thơ Bánh trôi nước

1. Nghệ thuật

– Thể thơ độc đáo thất ngôn tứ tuyệt

– Các nghệ thuật tu từ được sử dụng linh hoạt như so sánh, đảo ngữ,…

– Ngôn ngữ thơ mộc mạc, bình dị nhưng mang nhiều lớp nghĩa

– Sử dụng thành ngữ và mô-típ dân gian.

2. Nội dung

Bài thơ Bánh trôi nước dưới ngòi bút nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương sáng tác viết nên thân phận và cũng là vẻ đẹp của người phụ nữ dưới chế độ phong kiến một thời. Đọc bài thơ của bà, ta cảm thấy thương thay cho số phận lênh đênh, đau khổ, rẻ rúng của thân gái nhỏ bé nhưng cũng lại vô cùng cảm phục và trân trọng vẻ đẹp son sắt, thủy chung, đáng quý của họ.

Với những cảm nghĩ bài thơ Bánh trôi nước ở trên chắc chắn sẽ đọng lại trong bạn những cảm xúc riêng về một tác phẩm điển hình nhắc đến người phụ nữ xưa. Bài thơ dù ngắn vỏn vẹn trong bốn dòng nhưng phát biểu cảm nghĩ bài thơ Bánh trôi nước hẳn nhiên là nhiều hơn thế. Nếu muốn có thêm những tư liệu tham khảo về bài thơ và tìm kiếm nhiều hơn dòng cảm xúc để viết hay để đọc cho nghiền ngẫm bài thơ hơn thì các bạn tìm tải app học tập Kiến Guru ngay nhé.