Đoạn dưới tử cung là gì

  • Độ xóa cổ tử cung và vai trò của nó đối với việc chuyển dạ

Sự thay đổi ở cổ tử cung để chuẩn bị cho việc sinh nở được gọi là sự xóa mở cổ tử cung.

Diễn tiến sự xoá mở cổ tử cung

Thành lập đoạn dưới

Đoạn dưới được thành lập do eo tử cung kéo dài, giãn rộng và tăng kích thước lên. Đoạn dưới biến eo tử cung từ 2-3cm cao lên khoảng 10cm giúp cho việc xóa mở tử cung diễn ra nhanh chóng hơn.

Đoạn dưới tử cung là gì
Diễn tiến độ xóa mở tử cung khi mẹ chuyển dạ

Xóa

Bình thường cổ tử cung là một ống có dạng hình trụ với một đầu được gọi là lỗ trong tử cung tiếp xúc với tử cung và đầu còn lại gọi là lỗ ngoài tử cung tiếp xúc với âm đạo. Xóa xảy ra khi đường kính của cổ tử cung trong rộng dần dù lỗ ngoài tử cung chưa thay đổi, lúc này cổ tử cung trở thành hình chóp cụt. Khi cổ trong tử cung giãn chạm với cổ ngoài tử cung thì việc xóa cổ tử cung hoàn tất và hình thành nên ống cổ - đoạn dưới.

Mở

Khi lỗ ngoài cổ tử cung bắt đầu giãn rộng thì quá trình mở bắt đầu. Khi mở hết, tử cung thông thẳng với âm đạo tạo nên ống đẻ với ba thành phần đặt sát nhau là ống cổ - đoạn dưới – âm đạo.

Xảy ra quá trình chuyển dạ

Khi quá trình mở hoàn tất chuyển dạ bắt đầu, cổ tử cung của mẹ bầu sẽ nhận được áp lực từ các cơn co bóp từ tử cung để mỏng dần đi và mở rộng ra giúp bé dễ dàng ra ngoài hơn. Lúc này cổ tử cung được nhận nhiều nước và máu hơn, thay đổi màu sắc và trở nên mềm hơn.

Cổ tử cung sẽ trở nên mỏng dần và thu ngắn lại gần như biến mất cho biết thời điểm sinh nở đến. Lúc này cổ tử cung sẽ giãn mở rộng 10cm để em bé có thể ra khỏi tử cung đi ra âm đạo.

Trong giai đoạn chuyển dạ sớm, tử cung mở 0-3cm. Đến giai đoạn chuyển dạ tích cực, tử cung mở 4-7 cm. Trong giai đoạn chuyển dạ chuyển tiếp, cổ tử cung mở 8-10cm. Và khi khi tử cung mở được 10cm mẹ rặn đẻ đẩy bé ra ngoài.

Thời gian quá trình mở cổ tử cung không đồng đều nhau. Giai đoạn đầu mất khoảng 10 giờ đồng hồ, giai đoạn sau mất khoảng 5 giờ đồng hồ. Tùy vào cơ thể mẹ việc này có thể nhanh hoặc chậm hơn 1 giờ đồng hồ nhé. Trung bình khoảng mất khoảng 1 giờ để cổ tử cung mở được 1cm.

Các yếu tố ảnh hưởng đến sự xóa mở cổ tử cung: Tình trạng đầu ối đè vào cổ tử cung ít hay nhiều. Các cơn co thắt của mẹ bầu có đủ mạnh và đều đặn hay không. Cuối cùng, tình trạng cổ tử cung của riêng mẹ bầu, ví dụ như chúng có dày, cứng hay có sẹo xơ cũ không…

Thường ở mẹ bầu sinh nở lần đầu tiênsẽ mất nhiều thời gian xóa mở cổ tử cung hơn mẹ sinh con thứ hai, thứ ba.

Một số biến chứng liên quan đến cổ tử cung khi chuyển dạ

Nếu cổ tử cung của mẹ bầu ngắn hơn 3cm, mẹ bầu có thể bị thiểu năng cổ tử cung, điều này khiến cho mẹ khó giữ thai và gây ra nguy cơ sinh non cao.

Hiện tượng thiểu năng cổ tử cung cũng được xác định khi cổ tử cung ngắn lại mà không có sự tác động của các cơn co thắt chuyển dạ.

Đoạn dưới tử cung là gì
Cổ tử cung mở 10cm thì mẹ sẵn sàng để rặn em bé ra ngoài nhé .

Thường mẹ bầu sẽ được chỉ định khâu cổ tử cung trong trường hợp thiểu năng cổ tử cung để giữ thai. Nhưng tỉ lệ này rất thấp chỉ 1% các mẹ bầu.

Nếu mẹ bầu bị mang thai hẹp, nghĩa là cổ tử cung không thay đổi giãn mở để bé có thể ra ngoài. Nguyên nhân của hiện tượng này là do tình trạng nhiễm trùng, di chứng phẫu thuật hoặc gen di truyền. Cách xử lý lúc này là chỉ định mổ cho mẹ bầu.

Cách để mẹ bầu thư giãn để quá trình chuyển dạ diễn ra thuận lợi

- Lắng nghe cơ thể một cách cẩn thận và cảm nhận các thay đổi của nó. Nếu có gì bất thường, ví dụ như các cơn gò xáo trộn hoặc không xuất hiện, hãy báo với bác sĩ.

- Tĩnh tâm và để cho đầu óc thật thư giãn, đừng căng thẳng mẹ bầu nhé, sinh nở là một điều tự nhiên.

- Đừng la hét khi cơn chuyển dạ quá đau, nó khiến mẹ mất sức và em bé ngừng thở. Hãy nhờ bác sĩ tư vấn cho cách cải thiện.

- Mẹ nên hít thở sâu khi rặn đẻ để cung cấp cho cơ thể đủ lượng oxy cần thiết. Cách này cũng khiến cho mẹ bầu trở nên bình tĩnh hơn đấy…

Chúc quá trình vượt cạn của mẹ diễn ra suông sẻ, chúc mẹ tròn con vuông!

Yeutre.vn (Tổng hợp)

Xem thêm các bài viết khác nếu bạn quan tâm:

Trong quá trình mang thai, bộ phận chịu nhiều ảnh hưởng nhất đồng thời cũng có nhiều thay đổi nhất là tử cung. Mời bạn cùng Hello Bacsi tìm hiểu về cơ quan quan trọng này của phụ nữ.

Tử cung là gì?

Tử cung (dạ con) là một bộ phận sinh sản của phụ nữ, một cơ quan nội tạng rỗng có hình quả lê lộn ngược. Lúc không mang thai, cơ quan này chỉ dài khoảng 4cm, rộng 4 – 5cm. Không chỉ là nơi để trứng thụ tinh và làm tổ, nuôi dưỡng thai nhi suốt 40 tuần của thai kỳ mà còn có rất nhiều vai trò với sức khỏe phụ nữ.

Tử cung nằm ở đâu?

Bạn đã biết vị trí chính xác của tử cung? Nhiều người thắc mắc tử cung nằm ở bên trái hay bên phải nhưng sự thật là tử cung nằm giữa xương chậu, phía sau bàng quang và phía trước trực tràng. Cơ quan này được nối tiếp với âm đạo bởi cổ tử cung. Vị trí của cơ quan này ở mỗi người có sự khác biệt và thay đổi nhiều trong suốt thai kỳ.

Cấu tạo của tử cung

1. Đáy tử cung

Đáy là phần trên của tử cung, rộng và cong. Đáy có sừng ở hai bên, là nơi vòi trứng thông với tử cung.

2. Thân tử cung

Thân là phần chính của tử cung, được cấu tạo bởi 3 lớp cơ: cơ dọc, cơ vòng và cơ đan chéo. Nhờ lớp cơ đan chéo mà dạ con có thể co bóp được, giúp cầm máu sau khi nhau thai bong ra trong lúc sinh con.

Trong lòng tử cung có lớp màng nhầy gọi là nội mạc tử cung. Độ dày mỏng của lớp nội mạc này thay đổi tùy theo sự tác động của nội tiết tố trong chu kỳ kinh nguyệt. Trứng sau khi được thụ tinh sẽ bám vào lớp nội mạc này và dần phát triển thành phôi thai. Nếu quá trình thụ tinh không diễn ra, lớp nội mạc sẽ bong ra và được đưa ra ngoài theo kỳ kinh nguyệt.

3. Eo cổ tử cung

Eo cổ tử cung là phần nối tiếp giữa tử cung và cổ tử cung, là nơi hẹp nhất.

4. Cổ tử cung

Cổ tử cung nằm ở đâu cũng là vấn đề mà nhiều chị em quan tâm. Bộ phận này nằm ở vị trí thấp nhất của tử cung, kết nối với âm đạo. Trong lòng cổ tử cung có một lớp dịch nhầy mịn. Khi trứng rụng, lớp dịch này trở nên mỏng hơn giúp tinh trùng dễ dàng đi vào lòng tử cung.

Cổ tử cung có cấu tạo gổm 3 phần:

+ Lỗ trong cổ tử cung: Đây là phần bên trong của cổ tử cung dẫn đến tử cung.

+ Lòng ống cổ tử cung: Là một ống dạng hình trụ nối tử cung với âm đạo.

+ Lỗ ngoài cổ tử cung: Là phần thấp nhất của cổ tử cung, nối cổ tử cung với âm đạo.

Cơ quan sinh dục bao gồm nhiều cơ quan, trong đó có tử cung. Tử cung là nơi để trứng làm tổ, nơi nuôi dưỡng và là ngôi nhà của thai nhi. Vậy cấu tạo của tử cung như thế nào để đảm nhận vai trò đặc biệt đó? Tầm quan trọng của tử cung trong cơ thể chúng ta như thế nào? Những vấn đề sức khỏe nào thường gặp ở tử cung? Hãy cùng Youmed tìm hiểu trong bài viết sau đây nhé

1. Vị trí của tử cung

Tử cung hay còn được gọi là dạ con. Nó có hình dạng giống hình quả lê lộn ngược nằm giữa bàng quang phía trước và trực tràng phía sau. Phía trên tử cung là các quai ruột non và kết tràng xích ma, phía dưới tử cung là âm đạo. Phần trên lồi to gọi là đáy tử cung, 2 bên là 2 ống dẫn trứng nối ra 2 buồng trứng. Phần dưới nhỏ dài dẫn ra âm đạo gọi là cổ tử cung.

Đoạn dưới tử cung là gì
Minh họa hình ảnh tử cung của cơ thể người

Tử cung có đỉnh quay xuống dưới, có một thân, một cổ. Và phần thắt lại giữa thân và cổ gọi là eo.

>> Xem thêm “Cổ tử cung: Vị trí, chức năng, các bệnh lý thường gặp“

2. Hướng và tư thế của tử cung

Tư thế sinh lí bình thường của tử cung là gấp ra trước và ngả ra trước. Đây là tư thế lí tưởng của tử cung. Bởi vì lúc này trọng tâm của tử cung rơi ra phía trước trục âm đạo để tử cung không bị sa xuống âm đạo.

Trong một số trường hợp, khi bạn đọc kết quả siêu âm bụng có thể thấy tử cung ở vị trí trung tính hoặc vị trí ngả sau.

3. Kích thước của tử cung

Chắc hẳn bạn rất thắc mắc kích thước của tử cung đúng không? Bởi nó sẽ rất lớn khi mang thai. Nhưng bình thường, kích thước của tử cung lại khá khiêm tốn. Thường tử cung dài bao nhiêu cm tùy thuộc vào thể tạng của mỗi người. Kích thước trung bình là 2 cm bề dày, 4 cm chỗ rộng nhất và 6 cm bề cao. Nhờ vào cấu tạo cơ đặc biệt và khả năng dãn nở lớn, nên tử cung có thể to dần lên để chứa thai nhi. Sau đó tử cung sẽ co lại về kích thước ban đầu sau khi sinh xong khoảng 6 tuần.

Bạn có thể hình dung như sau:

  • Bình thường, tử cung to bằng khoảng quả cam và nằm sâu trong hố chậu
  • Sau đó  bắt đầu to dần bằng khoảng quả bưởi và vượt qua khung xương chậu trong 3 tháng đầu của thai kỳ.
  • Đến 3 tháng giữa thai kỳ, tử cung sẽ phát triển nhanh chóng, lớn bằng quả đu đủ. Lúc này tử cung có thể chèn ép lên các cơ quan khác, khiến chúng phải di dời khỏi những vị trí vốn có của mình.
  • Trong 3 tháng cuối thai kỳ, tử cung có thể to bằng khoảng một quả dưa hấu. Phần đáy tử cung sẽ di chuyển từ vùng mu lên gần tới khung xương sườn.
Đoạn dưới tử cung là gì
Kích thước tử cung sẽ lớn dần khi mang thai

>> Xem thêm “Vị trí tử cung khi mang thai có gì đặc biệt hay không?“

4. Hình thể của tử cung

4.1. Hình thể ngoài

Thân tử cung có hai mặt: mặt bàng quang và mặt ruột. Mặt bàng quang lồi hướng về phía trước dưới, liên quan mật thiết với mặt trên bàng quang. Mặt ruột lồi, hướng lên trên và ra sau, liên quan với ruột non, kết tràng xích ma.

Hai góc bên của thân tử cung liên tiếp với eo vòi tử cung.

Thật vậy, cổ tử cung có âm đạo bám vào, chia cổ tử cung thành hai phần: phần trên âm đạo và phần âm đạo. Hai phần này được xem như cổ trong và cổ ngoài tử cung.

Phần âm đạo của cổ tử cung trông như một mõm cá mè thò vào trong buồng âm đạo. Ở đỉnh của mõm có lỗ tử cung, là một lỗ khá nhỏ. Kích thước có khả năng thay đổi theo giai đoạn nhất định của cơ thể. Trong một số ngày rụng trứng, có kinh nguyệt hoặc trong sinh nở kích cỡ của cổ tử cung sẽ giãn rộng hơn so với kích thước trung bình từ 2 -10 mm. Lỗ có dạng hình tròn nếu là người chưa đẻ, còn nếu ở người đã đẻ thì lỗ bè ngang ra.

Đoạn dưới tử cung là gì
Minh họa cổ tử cung nhìn từ âm đạo hướng lên

Lỗ thông vào ống cổ tử cung, và ống này thông vào buồng tử cung. Thành trước và sau ống, niêm mạc có các nếp dọc và ngang (nếp lá cọ) và có các tuyến tử cung.

4.2. Hình thể trong của tử cung

Tử cung được đục rỗng thành một khoang dẹt theo chiều trước sau. Nó được thắt lại ở chỗ eo tử cung, chia thành hai buồng:

Buồng nhỏ ở dưới, nằm trong cổ tử cung, gọi là ống cổ tử cung

Buồng to ở trong tử cung gọi là buồng tử cung. Buồng tử cung có hình tam giác mà 3 cạnh lồi về phía lòng tam giác. Hai bên thông với vòi tử cung, góc dưới thông với ống cổ tử cung.

Từ ngoài vào trong, tử cung bao gồm các lớp sau đây:

Lớp thanh mạc: lớp ngoài tử cung

Lớp cơ

Ở phần thân tử cung có 3 lớp cơ. Tầng ngoài gồm các thớ cơ dọc và một ít cơ vòng. Tầng giữa rất dày gọi là lớp cơ rối. Lớp này gồm các thớ cơ đan chéo nhau chằng chịt quấn lấy các mạch máu. Chính nhờ tầng cơ này mà máu được cầm lại sau khi sinh. Tầng trong chủ yếu gồm các thớ cơ vòng.

Ở phần cổ tử cung, cơ mỏng hơn nhiều và không có tầng cơ rối. Nó chỉ có một tầng cơ vòng kẹp giữa hai tầng cơ dọc.

Lớp niêm mạc: lớp trong tử cung

Đây là lớp niêm mạc mỏng manh, dính chặt vào lớp cơ. Niêm mạc dày mỏng theo chu kì kinh nguyệt hàng tháng. Khi niêm mạc bong ra thì gây hiện tượng kinh nguyệt.

5. Chức năng của tử cung

Cũng như các cơ quan khác trong bộ máy sinh dục, tử cung đảm nhận nhiều vai trò liên quan đến sinh sản, phụ khoa.

5.1 Liên quan đến kinh nguyệt

Như đã trình bày, lớp niêm mạc của tử cung bong ra sẽ gây hiện tượng kinh nguyệt. Tử cung cũng hỗ trợ điều chỉnh lưu lượng máu trong chu kỳ kinh nguyệt.

5.2 Chức năng tình dục

Tử cung đóng một vai trò rất quan trọng trong việc thực hiện chức năng tình dục. Đây bộ phận giúp kích thích những cực khoái trong suốt quá trình quan hệ.

5.3 Vai trò sinh sản

Tử cung đóng vai trò hết sức quan trọng trong thai kỳ, là nơi trứng đã thụ tinh làm tổ. Sau đó các hồ máu của tử cung đảm nhận vai trò nuôi dưỡng phôi thai cho đến khi thai nhi đủ trưởng thành để ra ngoài. Song hành cùng với sự phát triển của thai nhi. Trong suốt thai kỳ, kích thước của tử cung cũng dần tăng lên để tạo không gian cho thai nhi phát triển. Trong suốt thai kỳ kích cỡ của tử cung có những thay đổi rất lớn. Khi chuyển dạ, thành cơ của thân tử cung co bóp giúp đẩy em bé ra qua cổ tử cung và âm đạo.

5.4 Vai trò bảo vệ của cổ tử cung

Chức năng cổ tử cung là đưa máu ra ngoài, cản trở các vi khuẩn xâm nhập vào tử cung, giúp trứng gặp tinh trùng.

Cổ tử cung còn đảm nhiệm chức năng sản xuất dịch nhầy. Giúp tinh trùng có thể dễ dàng vận động vào sâu bên trong tử cung để tới ống dẫn trứng cũng như thụ thai.

Hơn nữa, nó còn bảo vệ sự phát triển thông thường của thai nhi trong bụng mẹ, ngăn chặn tạp khuẩn có hại gây tác động tới thai nhi.

6. Một số bệnh lý thường gặp ở tử cung

6.1 U xơ tử cung

Đoạn dưới tử cung là gì
Minh họa một số vị trí của u xơ tử cung

U xơ tử cung là một bệnh phổ biến ở phụ nữ. Đây là khối u lành tính ở cơ trơn của tử cung. Kích thước của chúng rất đa dạng: từ rất nhỏ (kích thước của hạt) đến khá lớn (kích thước của một quả cam). U xơ tử cung không phải lúc nào gây ra các triệu chứng, thường được phát hiện tình cờ khi siêu âm. Một số phụ nữ phải trải qua sự chảy máu bất thường và đau khi quan hệ, hay đau âm ỉ bụng dưới… Ngoài ra, trong một số trường hợp, những u xơ kích thước lớn hơn cũng có thể dẫn đến các vấn đề sinh sản.

6.2 Lạc nội mạc tử cung

Lạc nội mạc tử cung là tình trạng xảy ra khi các tế bào nội mạc tử cung được tìm thấy bên ngoài tử cung của phụ nữ. Bệnh có thể gây ra vô sinh. Do khả năng làm tổn thương vòi trứng và ống dẫn trứng, dẫn đến cản trở nhu động ống dẫn trứng và làm rối loạn sự phóng noãn. Nó thường gây triệu chứng đau dữ dội, đặc biệt là trong thời kỳ kinh nguyệt hay lúc sinh hoạt vợ chồng.

6.3 Dị tật tử cung bẩm sinh

  • Dị tật tử cung có vách ngăn: một dải cơ ngăn tử cung thành 02 phần riêng biệt
  • Tử cung hai sừng: tử cung có hai khoang nhỏ hơn thay vì một khoang lớn
  • Tử cung kép: tử cung có hai khoang nhỏ hơn, mỗi khoang này có cổ tử cung riêng
  • Tử cung một sừng: chỉ có một nửa của tử cung được hình thành

>> Xem thêm “Tử cung đôi và ảnh hưởng của nó đến việc mang thai“

6.4 Viêm vùng chậu

Bệnh viêm vùng chậu (PID) là một bệnh nhiễm trùng trong cơ quan sinh sản nữ. Thường gây ra bởi cùng một loại vi khuẩn gây bệnh lậu và chlamydia, mặc dù các vi khuẩn khác cũng có thể là nguyên nhân.

Các triệu chứng chính của PID là đau bụng dưới, cũng như đau khi quan hệ tình dục, đau khi đi tiểu. Các triệu chứng khác có thể bao gồm tiết dịch âm đạo bất thường, mệt mỏi và chảy máu bất thường. Nếu không được điều trị, PID có thể gây vô sinh và tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung.

6.5 Ung thư

Mặc dù ung thư tử cung có thể khởi phát ở bất cứ nơi nào trong tử cung, nhưng thường gặp ở nội mạc tử cung. Một số điều kiện làm tăng nguy cơ phát triển ung thư nội mạc tử cung của phụ nữ, như béo phì hoặc dùng estrogen mà không có progesterone.

Đoạn dưới tử cung là gì
Vi rút sinh u nhú ở người là một trong những nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung

Ung thư cũng có thể ảnh hưởng đến các tế bào của cổ tử cung, gây ung thư cổ tử cung. Nguyên nhân chính xác hiện không chắc chắn. Nhưng hút thuốc và bệnh lây truyền qua đường tình dục dường như là một yếu tố. Thêm vào đó, việc có một hệ thống miễn dịch yếu cũng làm tăng nguy cơ.

>>Xem thêm: Nếu nghi ngờ bị ung thư cổ tử cung, bạn cần phải làm gì bạn đã biết chưa? 

6.6 Sa tử cung 

Sa tử cung (hay còn gọi là sa sinh dục, sa dạ con, sa thành âm đạo) là hiện tượng thường xảy ra ở phụ nữ sau sinh. Xảy ra khi thành tử cung tụt xuống vào trong ống âm đạo, thậm chí có trường hợp tử cung lộ ra ngoài âm đạo. Nguyên nhân sa tử cung là do cơ sàn chậu và dây chằng căng ra quá mức, dẫn đến không thể nâng đỡ tử cung. Có nhiều lý do cho tình trạng này, bao gồm sinh nở, phẫu thuật, mãn kinh hoặc các hoạt động thể chất khắc nghiệt.

>> Xem thêm: Sa tử cung khi mang thai phải điều trị như thế nào, bạn đã biết chưa?

Hãy khám với bác sĩ nếu bạn phát hiện bất kỳ triệu chứng bất thường nào trên đây. Với bệnh sử và thăm khám lâm sàng, các bác sĩ có thể tìm ra nguyên nhân. Từ đó kịp thời điều trị, phòng ngừa hiệu quả.

Như vậy, chúng ta đã cùng tìm hiểu những thông tin thú vị về hình thể cũng như cấu tạo của tử cung.  Cũng như điểm qua một số bệnh lý thường gặp ở tử cung.. Hy vọng bạn đọc đã có những kiến thức hữu ích từ bài viết. Nếu có bất kỳ thắc mắc về vấn đề sức khỏe đừng ngần ngại chia sẻ cùng chúng tôi. Cảm ơn bạn luôn đồng hành cùng Youmed nhé!