CheckDisk (Chkdsk) là công cụ đã có từ rất lâu trên Windows, nó là cái thường chạy lên mỗi khi bạn tắt máy tính đột ngột hoặc khi bị cúp điện. Nhưng thực ra phần mềm này còn có rất nhiều tính năng hữu ích mà có thể bạn không biết hoặc không nghĩ tới, trong đó dễ thấy nhất là sửa các ổ USB bị lỗi, sửa ổ cứng rồi gặp vấn đề hoặc giúp sửa nhanh vài lỗi nhẹ của ổ cứng gắn trong máy tính.
Chkdsk sẽ làm những gì?
Công cụ này sẽ quét qua ổ cứng hoặc ổ SSD mà bạn chỉ định để tìm các lỗi có thể xảy ra, nếu được Chkdsk sẽ khắc phục lỗi đó luôn cho bạn. Cụ thể hơn thì nó sẽ làm những việc sau:
- Kiểm tra, đối chiếu dữ liệu trong file system với dữ liệu metadata chứa trong phân vùng và sửa những lỗi logic nào mà nó có thể tìm ra. Ví dụ, sửa lỗi lệch ngày tạo file, lỗi sai thông tin trong bảng master file table (MFT)...
- Chkdsk cũng có thể scan qua từng sector trong ổ cứng và tìm bad sector (cả soft bad sector xuất hiện khi dữ liệu ghi xuống đĩa bị lỗi và hard bad sector khi có hư hỏng vật lý). Nếu thấy soft bad sector thì Chkdsk sẽ sửa nó, còn nếu là hard bad sector thì hard bad sector sẽ đánh dấu để hệ điều hành biết đường né không sử dụng.
Nghe có vẻ ghê gớm, nhưng thật ra bạn chẳng cần quan tâm mấy đến cách hoạt động của Chkdsk đâu, chỉ cần biết cách xài nó và khi nào sử dụng là ngon rồi.
Khi nào thì nên xài Chkdsk?
- Khi bạn có một ổ USB bị lỗi mà máy tính không đọc ra được, bị mất dung lượng, chép file ra không được hoặc mất file khi xem trên PC
- Khi bạn có một ổ cứng rời mà máy tính không nhận, không kết nối trong khi cắm cáp vào thì vẫn nghe tiếng chạy, khi ổ cứng rời này không cho chép file mới và / hoặc không cho phép từ nó ra ngoài
- Khi bạn tắt máy tính đột ngột vì lý do gì đó (ví dụ: máy đơ) hoặc khi bị mất điện đột ngột
- Khi máy tính chạy chậm một cách bất thình lình dù bạn chỉ mới mở lên và không đang sử dụng nhiều ứng dụng
- Khi ứng dụng nào đó bị lỗi mà bạn đã sửa mãi mà chẳng thể dùng như bình thường (bad sector ngay tại nơi chứa dữ liệu của app)
Cách sử dụng Chkdsk như thế nào?
Tool này cách xài giống như từ Windows XP đến Windows 10, chỉ khác chút xíu về mặt giao diện thôi nên anh em cứ làm theo hướng dẫn bên dưới là được.
- Mở My Computer / This Computer
- Chọn vào ổ đĩa bạn muốn chạy sửa lỗi > phím phải chuột
- Chọn Properties > tab Tools > nút "Check" (Windows 8, 10) hoặc "Check now" (Windows 7)
Riêng trên Windows 8 và Windows 10, Windows có thể hỏi bạn là có muốn "Scan drive" hay không thì hãy chọn vào tùy chọn này. Sau khi quét xong, có thể bạn vẫn sẽ bị báo là không tìm thấy lỗi hoặc không sửa lỗi trong khi ổ đĩa của bạn vẫn đang gặp vấn đề. Lúc này hãy chọn tiếp nút "Scan and repair drive" hoặc xem cách làm bằng dòng lệnh bên dưới.
Microsoft đã phát hành bản cập nhật Patch Tuesday định kỳ cho các phiên bản Windows được hỗ trợ vào đầu tháng này. Mặc dù các bản cập nhật mang lại các bản sửa lỗi, cải tiến và bản vá bảo mật, nhưng cũng có những vấn đề được ghi chép lại trong các bài viết trên KB. Tuy nhiên, một trong những vấn đề không được ghi lại mà nhiều người dùng đã bắt đầu báo cáo sự cố đó là với tiện ích kiểm tra lỗi chkdsk đang gặp lỗi.
Lỗi mới này được cho là xuất hiện với bản cập nhật có mã KB4592438, nó ảnh hưởng đến Windows 10 phiên bản 2004 và 20H2, đồng thời khiến lệnh chkdsk /f ảnh hưởng xấu đến các tệp hệ thống, dẫn đến màn hình xanh (BSOD) và tệp có thể bị hư hỏng trong trường hợp xấu nhất. Sự cố còn ảnh hưởng đến cả ổ đĩa SSD và có thể xảy ra cả trên máy ảo VM. Microsoft đã xác nhận vấn đề, đưa ra cách giải quyết và bắt đầu triển khai bản sửa lỗi.
Các bước khắc phục sự cố tạm thời trước khi có bản vá chính thức như sau:
• Sau khi thiết bị gặp sự cố và khởi động lại vài lần thì sẽ tự động boot vào Recovery Console.
• Lúc này bạn chọn vào Advanced > Command Prompt.
• Trong cửa sổ nhập lệnh, bạn gõ chkdsk /f và nhấn Enter. Chờ tính năng này thực hiện kiểm tra và sửa lỗi.
• Sau khi hoàn tất nhập lệnh exit để thoát.
• Thiết bị lúc này sẽ khởi động vào hệ điều hành như cũ. Nếu nó khởi động lại vào Recovery Console, hãy chọn Exit và tiếp tục boot vào Windows 10.
Công ty cho biết thêm các thiết bị có thể chạy chkdsk sau khi khởi động lại. Đối với bản sửa lỗi chính thức thì hiện được triển khai cho người dùng, sau đó sẽ được phổ biến cho tất cả thiết bị trong 24 giờ.
Đôi lúc công cụ “chkdsk” trên Windows 10 sẽ khiến PC của bạn không thể khởi động bình thường. Sau đây là cách giúp bạn khắc phục điều này.
“chkdsk” là một trong những công cụ sửa lỗi khá phổ biến trong Windows 10. Nó sẽ kiểm tra hệ thống tập tin và metadata của hệ thống này trong một ổ đĩa để tìm ra lỗi. Tuy nhiên, đôi lúc chính “chkdsk” lại là người gây ra lỗi, khiến PC của bạn không thể hoạt động bình thường. Microsoft đã có những biện pháp khắc phục vấn đề này rồi, nhưng nếu “xúi quẩy” mà bạn vẫn bị dính chưởng, chạy lệnh chkdsk /f xong là máy boot không lên luôn thì bạn có thể thử cách sửa lỗi dưới này nhé.
Bước 1: Nếu boot không lên vài lần thì PC sẽ tự động vào chế độ Recovery Console.
Bước 2: Chọn Advanced options.
Bước 3: Chọn Command Prompt.
Bước 4: Trong cửa sổ Command Prompt, gõ chkdsk /f
Bước 5: Để chkdsk hoàn tất, xong rồi gõ exit
Bước 6: PC của bạn lúc này sẽ khởi động bình thường. Nếu nó khởi động vào chế độ Recovery Console thì hãy chọn Exit and continue to Windows 10 nhé.
Khi bạn đã vào được desktop rồi thì hãy kiểm tra phần cập nhật nhé, có thể Microsoft đã tung ra bản vá rồi mà bạn vẫn chưa cài đó. Trường hợp khác thì bạn có thể thử xóa bản cập nhật gần nhất vì đây cũng có thể là nguyên nhân gây ra lỗi. Chi tiết về cách làm các bạn có thể xem thêm tại đây nhé.
Nói sơ một chút về trường hợp này thì lệnh chkdsk /f sẽ tìm lỗi và sửa lỗi luôn. Để cẩn thận hơn thì bạn có thể chạy lệnh chkdsk [ký tự của ổ cứng] trước để nó chỉ thực hiện bước dò tìm thôi. Nếu phát hiện ra lỗi thì bạn có thể dùng những phần mềm sao lưu ổ cứng để giữ một bản phòng hờ, sau đó mới chạy lệnh chkdsk /f. Nếu mọi chuyện diễn ra êm đẹp thì tuyệt vời! Còn nếu bị lỗi thì bạn cũng đã có bản sao để phục hồi dữ liệu.
Ngoài ra, bạn cũng không cần thiết phải dùng lệnh chkdsk /r (kiểm tra bad sector) cho SSD nhé, do cách SSD lưu dữ liệu khác với HDD. Trường hợp bạn nghi ngờ ổ cứng bị hư do lỗi vật lý chứ không phải do hệ thống tập tin thì chkdsk sẽ không xi-nhê gì đâu. Lúc này thì bạn có thể cân nhắc kiểm tra bằng công cụ S.M.A.R.T. nhé. Chi tiết về cách làm các bạn có thể xem thêm tại đây.