Cơ thể con người là một khối thống nhất, bất kỳ bộ phận nào cũng đảm đương một vai trò nhất định, kể cả những chất bài tiết ra khỏi cơ thể. Một trong những chất tiết luôn luôn tồn tại nhưng ít được để ý đến đó chính là ráy tai. Vậy tại sao cơ thể chúng ta là tiết ra ráy tai, ráy tai thực sự có vai trò gì, vì sao có ráy tai khô, ráy tai ướt?
Ráy tai hay còn được gọi là cerumen, đây là một lớp chất tiết mỏng tích tụ trên da ống tai ngoài. Ráy tai xuất hiện ở phần lớn các động vật có vú, trong đó bao gồm cả con người. Cơ thể chúng ta tạo ra ráy tai từ các chất nhờn trong ống tai trộn lẫn với các tế bào đã chết đi, mồ hôi và bụi bẩn. Dưới tác động của lớp nhung mao trên bề mặt của tế bào tuyến, ráy tai sau khi hình thành sẽ di chuyển theo chiều từ trong ra ngoài, sau khi đến ống tai ngoài ráy tai sẽ có xu hướng tự khô rồi bong tróc ra ngoài. Lúc này, lớp ráy tai mới sẽ được hình thành ở ống tai để thay thế lớp ráy tai bị đưa ra ngoài. Về mặt khoa học, ráy tai được tạo thành từ chất béo và cholesterol, các thành phần này khiến ráy tai khi mới hình thành có màu vàng, hơi dính. Tuy chỉ là một chất tiết của cơ thể nhưng màu sắc của ráy tai thay đổi lại có thể là một dấu hiệu báo động về tình trạng sức khỏe của cơ thể. Ráy tai đóng vai trò giống như một “vệ sĩ” giúp ngăn chặn vi khuẩn, vi nấm tấn công vào các tổ chức bên trong của ống tai ngoài, giảm thiểu sự đe dọa đến thính giác của con người. Ngoài ra, ráy tai ở một mức độ vừa phải có chức năng “bôi trơn” giúp cho sóng âm thanh truyền đi dễ dàng, ngăn chặn côn trùng nhỏ, bụi bẩn... xâm nhập vào bên trong tai.  Ráy tai giúp ngăn ngừa vi khuẩn, bụi bẩn Ráy tai hình thành là một quá trình tự nhiên của cơ thể, tính chất có thể thay đổi tùy theo cơ địa, chủng tộc, môi trường, lứa tuổi và chế độ ăn uống. Ráy tai khô hay ráy tai ướt còn tùy thuộc vào hoạt động của tuyến ráy tai ở từng người khác nhau. Có người chỉ toàn là ráy tai khô tuy nhiên lại có người ráy tai luôn ẩm ướt, song phần lớn người Việt Nam chúng ta đều là ráy tai khô. Cho dù ở trạng thái khô hay ướt thì ráy tai đều giữ vai trò bảo vệ ống tai. Mặt khác, theo các nhà nghiên cứu thống kê cho thấy, ráy tai ướt hoặc khô có thể do gen di truyền quyết định. Trường hợp ráy tai khô thường xuất hiện ở 95% người sống ở khu vực Châu Á, Thái Bình Dương và châu Mỹ. Còn ráy tai ướt lại chiếm ưu thế hơn hẳn ở những người châu Âu lẫn châu Phi. Điều này được giải thích là do sự tiến hóa di truyền của loài người để thích nghi với những miền khí hậu khác nhau. Một triệu chứng của bệnh viêm tai giữa đó là ráy tai có mùi hôi. Dấu hiệu này cho biết tai của bạn có thể đã bị nhiễm trùng hoặc bị tổn thương tai giữa, nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn tới tình trạng viêm tai giữa mạn tính. Ngoài ra, nếu cảm thấy mình gặp vấn đề về khả năng thăng bằng, nghe thấy tiếng kêu trong tai hoặc cảm giác tai bị đầy hoặc bị nghẽn thì hãy đi khám bác sĩ ngay. Hiện tượng này báo động về vấn đề như bị xước bên trong tai gây chảy máu hoặc màng nhĩ thủng, khi đó nên đi kiểm tra ngay, tuyệt đối không nên xem thường. Nếu cơ thể chảy nhiều mồ hôi, nước tiết ra từ lỗ tai có thể là do mồ hôi đã chảy vào tai, hòa lẫn với ráy tai rồi chảy ra ngoài. Trong trường hợp không chảy mồ hôi nhưng ráy tai lại rất ẩm ướt và có màu xanh lá cây hoặc có vàng đậm thì có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiễm khuẩn tai. Cơ thể sẽ tự biết sản xuất bao nhiêu ráy tai là đủ. Tuy nhiên nếu chúng ta vệ sinh ráy tai quá thường xuyên thì não sẽ nhận được phản hồi và phát ra tín hiệu để sản xuất nhiều ráy tai hơn nữa. Điều này không hẳn là tốt vì đây có thể là nguyên nhân dễ gây nhiễm trùng tai và các biến chứng nguy hiểm khác. Mặt khác tình trạng căng thẳng, suy nghĩ tập trung cao độ cũng đẩy mạnh quá trình sản xuất ráy tai, cơ thể sản xuất nhiều mồ hôi còn khiến ráy tai hình thành dễ dàng hơn. Không loại trừ nguyên nhân bệnh lý, những người bị nhiễm trùng tai hoặc mắc các khuyết tật trong tai... cũng có thể gây ra tích tụ nhiều ráy tai, ảnh hưởng đến hoạt động của tai. Do đó, chúng ta nên đi khám bác sĩ chuyên khoa ngay nếu phát hiện có quá nhiều ráy tai một cách bất thường.  Quá nhiều ráy tai cũng có thể xảy ra nhiềm trùng Ráy tai dạng vảy không phải là bệnh lý. Ráy tai dạng vảy là một dấu hiệu chỉ ra rằng bạn đang già đi. Người lớn tuổi ráy tai thường có xu hướng trở thành dạng vảy, đây là hiện tượng sinh lý hết sức bình thường. Nếu ráy tai đột nhiên biến mất, không còn sản sinh nữa thì có thể bạn đang mắc phải một bệnh lý rất hiếm và không rõ nguyên nhân mang tên “Keratosis obturans” hay còn gọi là tình trạng tích tụ keratin ở ống tai”. Hiện tượng này được miêu tả là: Thay vì tự di chuyển ra tai ngoài, ráy tai lại tích lũy bên trong tai cho đến khi tai xuất hiện một “nút” cứng. Lúc này người bệnh sẽ cảm thấy đau nhức tai, có thể bị sốt, nếu ráy tai tích tụ đầy quá còn khiến tai sưng viêm. Khi đó, bạn cần đến bác sĩ chuyên khoa để xử lý. Tuyệt đối không tự ý tìm mọi cách để lấy ráy tai ra vì việc làm này có thể gây nguy hiểm tai. Ráy tai khô và ráy tai ướt nếu không xuất hiện các bất thường kể trên thì đều không đáng lo ngại. Tuy nhiên nếu thấy xuất hiện các bất thường thì bạn nên sớm thăm khám chuyên khoa Tai - Mũi - Họng để tìm ra nguyên nhân và có hướng điều trị kịp thời. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ thăm khám, điều trị và phòng ngừa các bệnh lý, trong đó có chuyên khoa Tai - Mũi - Họng. Khi thực hiện quy trình thăm khám tại Vinmec, Quý khách hàng sẽ được đón tiếp và sử dụng cơ sở vật chất, hệ thống máy móc hiện đại đi kèm với các dịch vụ y tế hoàn hảo dưới sự chỉ dẫn, tư vấn của các bác sĩ giỏi, được đào tạo bài bản ở cả trong và ngoài nước. Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ. XEM THÊM:
Nguồn tham khảo: Bệnh viện Vinmec Cá voi không bao giờ rửa tai. Qua nhiều năm, ráy tai trong tai chúng ngày càng dày, và câu chuyện của cuộc đời chúng được kể qua những lớp acid béo, chất cồn, và cholesterol. Ráy tai được tìm thấy trong tai của nhiều loài động vật có vú, trong đó có cả con người chúng ta. Tuy nhiên, ráy tai của con người thì lại không thú vị như vậy, nó không nói gì về cuộc sống của chúng ta, và hầu hết chúng ta đều ngoáy tai thường xuyên. Thế nhưng đằng sau chất buồn tẻ này là những kiến thức khoa học thú vị. Tên gọi chính thức của ráy tai là cerumen. Ráy tai được tạo ra chủ yếu ở phía ngoài của ống tai nhờ sự kết hợp của từ một đến hai nghìn tuyến nhờn và các tuyến mồ hôi. Ngoài ra còn có sự tham gia của lông, tế bào chết trên da, và bụi bặm. Mục tiêu chính của nó là giữ ẩm (và đây là lý do vì sao son dưỡng môi từng được làm từ ráy tai), nhưng nó cũng được cho là hữu dụng trong việc ngăn cản côn trùng xâm nhập vào các hốc phía trong đầu. Một số ý kiến cho rằng ráy tai còn có khả năng kháng khuẩn. Vào năm 1980, các nhà nghiên cứu Tuu-Jyi Chai và Toby C Chai từ NIH đã thu thập các mẫu ráy tai từ 12 người và trộn tất cả lên trong dung dịch rượu. Sau đó họ hoà thêm một số vi khuẩn vào dung dịch này. Chất ráy tai đã tiêu diệt 99% các vi khuẩn, trong đó có H. influenczae và một biến thể của E.coli gọi là K-12. Một số biến thể khác của E. coli, và Streptococcus và Staphylococcus, thì lại có khả năng chống cự trước ráy tai tốt hơn, với tỷ lệ sống sót từ 30% đến 80%. Mặc dù vậy, ráy tai vẫn có tác động lên cả 10 loại vi khuẩn được thử nghiệm. Các kết quả tương tự cũng được tìm thấy trong một nghiên cứu vào năm 2011 tại Đức. Trong thử nghiệm này, 10 loại chất được tìm thấy trong ráy tai có khả năng ngăn vi khuẩn và nấm phát triển. Các bệnh nhiễm trùng trong ống tai ngoài, theo các nhà nghiên cứu, là do hệ thống bảo vệ làm từ ráy tai đã không thể phát huy tác dụng. Tuy nhiên vào năm 2000, một nghiên cứu tại Đại học La Laguna ở Canary Islands lại chứng minh ngược lại. Các nhà nghiên cứu lại cho rằng nếu thử nghiệm với một biến thể của Staph thì kết quả đạt được là trung tính, và trong hầu hết các trường hợp họ thấy ráy tai giúp làm vi khuẩn phát triển, kể cả khuẩn E.coli, một phần bởi vì môi trường nhiều dinh dưỡng mà nó mang lại. Đó không phải là nghiên cứu duy nhất làm người ta nghi ngờ về khả năng diệt khuẩn của ráy tai. Có một điều có thể hé mở ra nguyên nhân vì sao các nghiên cứu này lại đưa ra những kết luận khác nhau. Nghiên cứu năm 1980 và 2011 sử dụng ráy tai khô, trong khi nghiên cứu năm 2000 sử dụng ráy tai ướt. Điều này không có nghĩa sự khác biệt này sẽ quyết định khả năng chống khuẩn của ráy tai, nhưng nó giúp mang lại một số giả thiết, nhất là khi cả hai loại đều được hình thành từ cùng các 'nguyên liệu' như nhau. Ráy tay khô hay ẩm lại còn do yếu tố di truyền quyết định, và nó phụ thuộc vào một chữ cái trong một gene. Gene này có tên gọi là ABCC11, và nếu gene của bạn có chữ A thay vì chữ G, ráy tai của bạn sẽ khô. Mọi người đa phần có ráy tai ướt. Các trường hợp này rõ đến nỗi ráy tai có thể được dùng để suy luận ra hướng di cư của người cổ đại. Những người có gốc châu Phi hay thường có ráy tai ướt, trong khi người Đông Á thường có ráy tai khô. Hai loại ráy tai này xuất hiện với tỷ lệ cân bằng hơn ở những người sống trên các đảo trong khu vực Thái Bình Dương, Trung Á và người thiểu số ở châu Á, cũng như người Anh-Điêng và người Inuit. Thế nhưng vấn đề lớn nhất đối với ráy tai, đó là làm sao để loại bỏ nó. Đó là câu hỏi được đặt ra từ tận thế kỷ đầu tiên. Trong cuốn sách De Medicina, ông Aulus Cornelius Celsus, người Ý, đã liệt ra các hợp chất có thể giúp làm sạch ráy tai. "Nếu nó đóng thành lớp," ông viết, có lẽ là chỉ loại ráy tai khô, "thì sử dụng dầu nóng, hoặc một ít soda pha rượu mật ong." Một khi ráy tai đã bị bong ra, nó sẽ theo nước trôi ra ngoài. "Thế nhưng nếu nó bết," ông viết, có lẽ là đề cập tới một dạng ráy tai ướt, "thì dùng dấm trộn một ít soda, và khi đã mềm đủ thì nó sẽ trôi ra ngoài." Ông cũng khuyên là "tai cần được bơm castoreum trộn với dấm, dầu nguyệt quế và nước cốt vỏ củ cải non, hoặc với nước dưa chuột trộn với lá hoa hồng nghiền nát..." Ngay cả thời nay, các bác sỹ cũng có thể sử dụng dầu olive hoặc dầu hạnh để làm mềm ráy tai trước khi lấy nó ra. Một số người đã gặp phải các triệu chứng khá nghiêm trọng liên quan đến ráy tai và điều này buộc ngành y phải hành động. Theo một nghiên cứu vào năm 2004, khoảng 2,3 triệu người Anh đi khám bác sỹ mỗi năm vì các hội chứng liên quan tới ráy tai và khoảng 4 triệu người được điều trị vì các căn bệnh liên quan tới ráy tai mỗi năm. Những người già, trẻ em, và những người thiểu năng thường là các đối tượng bắt gặp vấn đề liên quan đến ráy tai nhiều nhất. Nó có thể tác động tới thính giác và làm giảm tự tin, thậm chí còn gây hoang tưởng nhẹ. "Một số bệnh nhân bị thủng màng nhĩ do ráy tai bị tác động," các nhà nghiên cứu viết. Có thể là do những người này đã tự lấy ráy tai đóng lớp dày đặc. Trước rủi ro cao của tăm bông, hầu hết chúng ta, kể cả các bác sỹ lành nghề, đều sử dụng chất làm mềm trước khi làm sạch. Thế nhưng không có bất cứ quy luật nào trong y học viết rằng nên sử dụng chất làm mềm hoặc làm sạch ráy tai là điều tốt nhất. Vào năm 2012, Các nhà nghiên cứu từ Đại học Y Minnesota Medical School, Anjali Vaidya và Diane J Madlon-Kay, kết luận rằng các chất làm mềm hoặc làm sạch ráy tai là cần thiết, nhưng không có chất nào là an toàn hay hiệu quả hơn chất nào. Mặc dù vậy, việc làm sạch tai tốt nhất là nên để dành cho những người chuyên nghiệp. Bất chấp các rủi ro, nhiều người vẫn tự dùng tăm bông ngoáy tai sau khi tắm, phớt lờ các lời khuyên can của bác sỹ về nguy cơ tổn thương màng nhĩ. Đôi khi, một trong các đầu tăm bông có thể bị rơi ra và mắc kẹt trong ống tai. Một phương thức khác cũng cần tránh xa đó là đốt cháy sáp nến ở cạnh tai để dùng nhiệt đẩy ráy tai ra xa khỏi ống tai hơn và dễ lấy ráy tai ra hơn. Nghe tưởng chừng chuyện đâu đâu, nhưng quả đúng vậy. Có rất nhiều bằng chứng cho thấy sáp nóng có thể rơi vào trong tai và gây đau đớn. Bạn đã được cảnh báo trước. Bản tiếng Anh bài này đã đăng trên BBC Future. |
