- Phần 1: Từ đầu đến "có ngon miệng hay không": Tình cảnh éo le của vợ chồng chị Dậu khi không đủ tiền nộp sưu. Show - Phần 2: Tiếp đến "nhảy vào cạnh anh Dậu": Cai Lệ và người nhà Lí trưởng đến thúc sưu và bắt anh Dậu, chị Dậu hết lời van xin nhưng không được. - Phần 3: Còn lại: Chị Dậu một mình đánh lại cả Cai Lệ và người nhà lí trưởng. Câu 1 (trang 32 sgk Văn 8 Tập 1): Tình thế của chị Dậu khi bọn tay sai xông vào: - Nhà nghèo không còn gì để bán: chị đã bán con, bán chó, bán cả gánh khoai,.. - Chồng bị đau ốm, đánh đập, hành hạ vừa mới tỉnh - Nhà không còn gì ăn, thiếu thốn, vay nợ khắp nơi. Câu 2 (trang 32 sgk Văn 8 Tập 1): Nhân vật Cai Lệ: - Bản chất hung bạo: sầm sập tiến vào, bịch luôn vào ngực chị Dậu mấy bịch, tát vào mặt chị một cái đánh bốp,.. - Đây là một tên tay sai chuyên nghiệp: sẵn sàng đánh người nếu không được việc của hắn. - Không chút tình người: trước hoàn cảnh và những lời van xin của chị Dậu hắn vẫn đánh chị và đòi trói anh Dậu. ⇒ Nhận xét: Cai Lệ là tay sai, là đại diện cho giai cấp thống trị đương thời với bản chất dã man, bất nhân. - Tác giả đã sử dụng ngòi bút miêu tả chân thực sinh động để miêu tả Cai Lệ. Bản chất xấu xa, hung hãn của hẳn được bộc lộ rõ nét từ lời nói đến hành động. Câu 3 (trang 33 sgk Văn 8 Tập 1): - Diễn biến tâm lí của chị Dậu: + Nhẫn nhịn chịu đựng: ban đầu chị van xin + Phản kháng: Ban đầu chị cự lại bằng lí lẽ. Nhưng Cai Lệ bỏ ngoài tai và đánh cả chị thì chị Dậu đánh lại. - Tâm lí nhân vật diễn biến một cách hợp lí, tự nhiên, phù hợp với quy luật tâm lí. - Qua đoạn trích, ta thấy chị Dậu là một người yêu chồng thương con, giàu đức hi sinh những cũng sẵn sàng vùng lên mạnh mẽ khi đã đến đường cùng. Câu 4 (trang 33 sgk Văn 8 Tập 1): - Nhan đề "Tức nước vỡ bờ" xuất phát từ một hình ảnh trong thực tế, khi nhiều nước quá, cái hồ không thể chứa được nữa sẽ vỡ bờ, nước sẽ bị tràn ra. Ở đây "Tức nước vỡ bờ" là khi đã bị đẩy đến đường cùng con người sẽ vùng lên đấu tranh. - Cách đặt tên nhan đề rất thỏa đáng, phù hợp với nội dung của đoạn trích, đó là phản ánh một quy luật có áp bức có đấu tranh. Câu 5 (trang 33 sgk Văn 8 Tập 1): Vũ Ngọc Phan nhận xét "cái đoạn chị Dậu đánh nhau với Cai Lệ là một đoạn tuyệt khéo", bởi vì: - Khéo ở việc tạo dựng tình huống: chị Dậu đã đến đường cùng nhưng Cai Lệ và người nhà lí trưởng vẫn thúc ép, bóc lột. - Khéo ở nghệ thuật khắc họa nhân vật: Từ ngoại hình đến tính cách: + Chị Dậu nhẫn nhục nhưng mạnh mẽ + Cai Lệ và người nhà lí trưởng hung hăng nhưng dáng dấp như người nghiện và còn yếu hơn cả chị chàng con mọn. - Ngôn ngữ kể chuyện và ngôn ngữ đối thoại đặc sắc bộc lộ được tính cách của nhân vật. Câu 6 (trang 33 sgk Văn 8 Tập 1): Nguyễn Tuân cho rằng: "Ngô Tất Tố đã xui người nông dân nổi loạn", bởi vì: - Ngô Tất Tố nhìn thấy sức mạnh phản kháng tiềm tàng mãnh liệt của người nông dân, ông đã cho người nông dân có thể đứng lên chống lại mọi áp bức, bất công. - Chị Dậu đánh Cai Lệ tuy chỉ là hành động tự phát nhưng nó dự báo một tương lai có thể phá vỡ mọi áp bức, bất công. - "Tức nước vỡ bờ" còn gợi mở một ý nghĩa: Không có con đường nào khác là đấu tranh để thoát khỏi tăm tối, để giải phóng chính mình Nhận xét - Ý nghĩaĐoạn trích đã vạch trần được bộ mặt tàn ác, bất nhân của xã hội thực dân phong kiến. Đồng thời cho thấy vẻ đẹp của người phụ nữ nông dân, vừa giàu lòng yêu thương vừa có sức sống tiềm tàng, mạnh mẽ. Trong “ Tức nước vỡ bờ ” chúng ta sẽ bắt gặp hình ảnh chị Dậu, từ một người phụ nữ hiền lành chất phác đến người vợ yêu thương gia đình, chồng con vùng lên để chống lại đòi chân lý, lẽ phải để bảo vệ gia đình của mình. Vậy hãy cùng với Kienguru soạn ngữ văn lớp 8 bài “ Tức nước vỡ bờ ” để cùng hiểu rõ hơn về tác phẩm này nhé !  Gợi ý Tóm tắt và chia Bố cục – Soạn bài “Tức nước vỡ bờ” ngữ văn 81.Tóm tắt văn bản Chuyện kể về hoàn cảnh đáng thương của gia đình chị Dậu vào một mùa thu thuế ở làng Đông Xá. Mùa thu thế năm ấy diễn ra thật khốc liệt. Chị Dậu sau khi bán con, bán chó mới có đủ tiền đóng sưu cho anh hai vợ chồng. Tưởng rằng khổ nạn đã qua. Nào ngờ, hôm sau, bọn cai lệ và người nhà lý trưởng lại đến tiếp tục bắt anh chị nộp xuất sưu cho anh Sửa, người em của anh Dậu, vốn đã chết từ năm ngoái nhưng chưa được gạch tên. Vì không có tiền đóng sưu, anh Dậu bị chúng lôi ra đình đánh cho thừa sống thiếu chết. Buổi chiều, chúng lôi anh về rũ rượi như một cái xác chết. Nhờ bà lão hàng sớm cho bát gạo, chị Dậu vội nấu cháo cho chồng ăn. Cháo chín, anh Dậu chưa kịp ăn thì bọn chúng lại xông đến, quyết bắt anh Dậu ra đình đánh một lần nữa. Chị Dậu hết lời van xin nhưng chúng vẫn không nghe lại còn đánh chị và xông tới chỗ anh Dậu. Thương anh Dậu và căm ghét bọn người bất nhân, tàn bạo, chị Dậu quyết đánh lại chúng. 2.Bố cục văn bản Văn bản chia thành 2 đoạn:
Hỗ trợ soạn ngữ văn lớp 8 “Tức nước vỡ bờ”Bây giờ hãy cùng Kienguru đi tìm hiểu bài bằng cách trả lời các câu hỏi trong SGK phần soạn ngữ văn lớp 8 bài tức nước vỡ bờ để nắm chắc nội dung tác phẩm nhé ! 1 – Câu 1 : Khi bọn tay sai xông vào nhà chị Dậu, tình thế của chị như thế nào ? Tình thế của chị Dậu khi đó :
2 – Câu 2 : Phân tích nhân vật cai lệ. Em có nhận xét gì về tính cách của nhân vật này và sự miêu tả của tác giả? – Cai lệ: là cai cầm đầu đám lính lệ ở huyện đường, tay sai chuyên đánh người là “nghề” của hắn. – Cảnh cai lệ vào nhà chị Dậu:
– Bản chất hung bạo, dữ tợn: trợn ngược mắt quát, giọng hầm hè, đùng đùng giật phắt thừng, bịch luôn vào ngực chị Dậu, tát vào mặt chị đánh cái bốp. – Ngôn ngữ của hắn thú tính, hắn chỉ biết thét, quát, hầm hè – Tàn ác, nhẫn tâm, bỏ ngoài tai lời van xin khẩn thiết của chị Dậu ⟹ Bản chất nhân vật này là một kẻ tay sai chính hiệu, không hơn không kém, ăn bổng lộc nhà nước, chỉ đâu đánh đó, là thứ công cụ bằng sắt có tiếng nói đắc lực nhất trong các vụ truy thu sưu thuế. Đó cũng là hình ảnh chân thực nhất về tầng lớp thống trị bấy giờ: độc ác, hung hãn, không có tính người. 3 – Câu 3 : Phân tích diễn biến tâm lí của chị Dậu trong đoạn trích. Theo em, sự thay đổi thái độ của chị Dậu có được miêu tả chân thực, hợp lí không? Qua đoạn trích này, em có nhận xét gì về tính cách của chị ? Diễn biến tâm lí của chị Dậu :
=> Sự thay đổi thái độ của chị Dậu được miêu tả chân thực hợp lí. Sự phản kháng, trỗi dậy của chị Dậu do uất ức, phẫn nộ, căm tức. Hành động của chị tự phát nhưng bản lĩnh, cương quyết, phù hợp với diễn biến tâm lí. Qua đó chị Dậu hiện lên là một người phụ nữ nông dân giàu tình yêu thương chồng con, tảo tần nhưng cũng mạnh mẽ, dám đứng lên phản kháng. 4 – Câu 4 :Em hiểu thế nào về nhan đề Tức nước vỡ bờ được đặt cho đoạn trích? Theo em, đặt tên như vậy có thỏa đáng không? Vì sao? Nhan đề Tức nước vỡ bờ: Nghĩa đen của thành ngữ này là nước lớn, nhiều thì ắt sẽ vỡ bờ. Nghĩa bóng ở đây mang ý nghĩa khi con người bị áp bức, bóc lột sẽ phản kháng mạnh mẽ, vùng lên đấu tranh. Cách đặt như vậy vô cùng thỏa đáng, vì: Xét toàn bộ nội dung tác phẩm thì Tức nước vỡ bờ là tên gọi hợp lý phù hợp với diễn biến truyện, phản ánh quy luật tất yếu: có áp bức tất có đấu tranh, khởi nghĩa.. Sức mạnh đó bắt nguồn từ ý thức nhân phẩm, tình yêu thương gia đình. Và ở đây là thông qua hình ảnh chị Dậu. 5 – Câu 5 : Hãy chứng minh nhận xét của nhà phê bình, nghiên cứu văn học Vũ Ngọc Phan: “Cái đoạn chị Dậu đánh nhau với tên cai lệ là một đoạn tuyệt khéo”. – Ngô Tất Tố đã tạo dựng nên tình huống truyện gay cấn tạo nên diễn biến tâm lý nhân vật sâu sắc: sau khi van xin khẩn thiết, nói lí lẽ nhưng cai lệ vẫn sấn sổ tới đánh trói, chị Dậu phản kháng. – Nghệ thuật khắc họa tính cách nhân vật:
– Miêu tả ngoại hình bằng nghệ thuật đối lập:
– Ngôn ngữ kể chuyện và ngôn ngữ đối thoại được bộc lộ sâu sắc tính cách nhân vật, phản ánh những nét diễn biến tâm lí phức tạp. – Đoạn miêu tả cảnh phản kháng giữa chị Dậu với bọn tay sai qua ngòi bút linh hoạt, pha chút hóm hỉnh, độc đáo. => Đoạn “tuyệt khéo” trong văn bản này thể hiện việc tác giả xây dựng các tuyến nhân vật đối lập, đặc biệt làm hiện hữu hình ảnh người phụ nữ nông dân mạnh mẽ, bản lĩnh, dám đương đầu với bè lũ hung tàn đòi quyền sống trong xã hội bất công, áp bức. 6 – Câu 6 : Nhà văn Nguyễn Tuân cho rằng, với tác phẩm Tắt đèn, Ngô Tất Tố đã “xui người nông dân nổi loạn”. Em hiểu thế nào về nhận xét đó? Qua đoạn trích hãy làm sáng tỏ ý kiến của Nguyễn Tuân. – Phản ánh đúng quy luật: có sự áp bức, bóc lột tất yếu sẽ có đấu tranh. – Ngô Tất Tố nhìn thấy sức mạnh đấu tranh tiềm tàng của người nông dân. – Hành động phản kháng là tự phát, khơi màn cho những sự trỗi dậy đấu tranh sau đó. – Chỉ bằng bạo lực, đấu tranh mới giải quyết được sự đàn áp, gông cùm của chế độ nửa phong kiến thực dân. => Ý kiến “xui người nông dân nổi loạn” của Nguyễn Tuân ở đây chỉ là cách nói vui của kêu gọi kháng chiến, đấu tranh của ông đối với tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố. Kết Luận : Đoạn trích Tức nước vỡ bờ có thể coi là cao trào của một vở kịch mà mâu thuẫn, xung đột được thể hiện tập trung trong mối quan hệ giữa nông dân và địa chủ., tác phẩm hướng tới khám phá và phát hiện ở nhân dân lao động những đức tính tốt đẹp, giàu tình thương gia đình nhưng cũng đầy mạnh mẽ và giàu sức phản kháng. Như vậy Kienguru đã cùng các bạn hoàn thành soạn ngữ văn lớp 8 bài tức nước vỡ bờ. Bài viết có thể giúp các bạn nắm rõ được cách miêu tả tâm lý nhân vật, cũng như xây dựng tình huống chân thực sâu sắc dưới ngòi bút của nhà văn Ngô Tất Tố. Các bạn có thể tham khảo các bài viết khác của môn Ngữ Văn tại Kienguru Live. Chúc các bạn luôn đạt thành tích cao trong học tập. |
