Giá thế giới liên tiếp hạ, trong nước vẫn neo đỉnh Hiện, giá xi-măng và sắt thép đều lập đỉnh lịch sử sau nhiều lần tăng “phi mã”. Cụ thể, giá xi-măng đã lên ngưỡng 1,53-1,8 triệu đồng/tấn tùy loại, tăng 200-250 nghìn đồng/tấn so với thời điểm ổn định. Riêng trong quý I/2022, giá xi-măng tăng khoảng 30-50 nghìn đồng/tấn, tương đương mức tăng 1-3% so với quý IV/2021 và tăng 11-15% so cùng kỳ năm 2021. Trong đó, than là nguyên liệu chiếm khoảng 30% trong cơ cấu giá thành cho sản xuất xi-măng, nhưng giá đã tăng tới 250%... Với giá thép, hiện neo mức đỉnh khoảng 18,6-20,6 triệu đồng/tấn (phá mức đỉnh 18 triệu đồng năm 2021), tăng gần gấp đôi so thời điểm ổn định (ngưỡng 10-13 triệu đồng/tấn). Xu thế tăng của giá thép bắt đầu từ giữa tháng 2/2022, mức tăng mạnh từ 600 nghìn đồng đến 1,2 triệu đồng/tấn. Đến giữa tháng 3, giá thép lần lượt tăng thêm khoảng 3,5% so giữa tháng 2 và tổng mức tăng so đầu năm khoảng 7,5%. Giá thép trong nước vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Tuy nhiên, báo cáo từ Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam (MXV) cho thấy, sau khi giảm 8% trong tháng 4, giá thép vẫn đang tiếp tục giảm trong tháng 5 do nhiều tác động tiêu cực. Đó là, dịch bệnh bùng phát ở nước tiêu thụ lớn nhất là Trung Quốc, khiến nhà chức trách phải thực hiện các biện pháp giãn cách nghiêm ngặt làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến các hoạt động sản xuất. Trong khi, tồn kho quặng sắt tại các cảng Trung Quốc đã tăng nhẹ từ 148,6 lên 149 triệu tấn trong tuần tính đến ngày 29/4. Mặc dù con số này giảm so với mức đỉnh năm 2022 là 160,95 triệu tấn vào giữa tháng 2, nhưng cao hơn nhiều so với mức cùng kỳ của năm 2021 là 133,1 triệu tấn và 117,95 triệu tấn của năm 2020. “Mức tồn kho cao hiện tại cho thấy các nhà máy thép sẽ có ít động lực để mua thêm quặng sắt, đặc biệt là trong bối cảnh các biện pháp chống dịch làm gián đoạn chuỗi sản xuất và cung ứng”, MXV nhận định và cho rằng, đây chính là nguyên nhân giá thép được dự báo tiếp tục giảm trong ngắn hạn. Cũng theo Hiệp hội thép Việt Nam (VSA), những ngày tháng 4, giá thép cây châu Á giảm do ít hoạt động mua bán, nhu cầu giảm ở Trung Quốc. Cụ thể, trên Sàn giao dịch Thượng Hải, giá thép giao dịch các phiên cuối tháng 4 giảm mạnh, về dưới mức 4.900 nhân dân tệ/tấn, từ mức 5.113 nhân dân tệ/tấn ghi nhận đầu tháng 4. Giá các nguyên liệu đầu vào cũng đồng loạt giảm so với tháng 3/2022. Trong đó, dữ liệu ngày 8/4 cho thấy, quặng sắt loại 62%Fe giao dịch ở mức 155 USD/tấn CFR (cảng Thiên Tân, Trung Quốc) giảm khoảng 1,5 USD/tấn. Mức giá này giảm khoảng 55-57 USD/tấn so mức giá cao nhất được ghi nhận hồi đầu tháng 5/2021 (210-212 USD/tấn); giá than mỡ luyện cốc (Hard coking coal - xuất khẩu tại cảng Australia) giao dịch ở mức 359,5 USD/tấn FOB, giảm mạnh so đầu tháng 3/2022; giá HRC ở mức 878 USD/tấn CFR, giảm khoảng 12 USD/tấn... Cần tự chủ ngành thép Nói về giải pháp giảm giá thép, ông Trương Thanh Hoài, Cục trưởng Công nghiệp (Bộ Công thương) cho biết, hiện nay giá thép vận hành theo cơ chế thị trường. Giá thép tăng là do các nguyên liệu đầu vào đều tăng cao, như quặng sắt, than mỡ luyện cốc, cuộn cán nóng HRC... Ngoài ra, còn chịu tác động do chi phí logistics tăng cao. Theo ông Hoài, trong trường hợp khan hiếm nguồn cung trong nước mà gây tăng giá, Nhà nước sẽ can thiệp bằng các sắc thuế để hạn chế xuất khẩu, nhằm điều tiết cung - cầu nội địa. Tuy nhiên, thị trường thép không thiếu cung! Ông Hoài cho rằng, chúng ta phải tìm nguyên liệu trong nước để hạn chế nhập khẩu, tự chủ ngành thép. Trước đó, Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên cũng đã nhấn mạnh đến một số giải pháp, yêu cầu các cục, vụ liên quan thuộc Bộ tập trung nghiên cứu, xây dựng chiến lược, quy hoạch và chính sách đủ mạnh, đồng bộ, khả thi để thực hiện cho được các mục tiêu phát triển ngành thép, tạo tiền đề cho quá trình CNH, HĐH đất nước; tập trung phát triển công nghiệp khai thác, chế biến quặng và hình thành thị trường nguyên liệu thép lành mạnh. Ông Trương Bá Tuấn, Phó Vụ trưởng Chính sách thuế (Bộ Tài chính) cho biết, Bộ đã có đề xuất về các sắc thuế nhập khẩu và xuất khẩu các mặt hàng phôi thép và sản phẩm thép. Hiện, đề xuất này đã được thông qua tại Nghị định 101/2021/NĐ-CP. Theo đó, tăng thuế xuất khẩu mặt hàng phôi thép nhằm góp phần ổn định nguồn cung phôi thép, hạn chế việc xuất khẩu phôi thép để giữ lại cho sản xuất trong nước, bảo đảm sự phát triển bền vững của ngành thép trong dài hạn. Đồng thời, giảm thuế nhập khẩu một số mã hàng thép xây dựng đang có mức thuế suất thuế nhập khẩu cao (15%, 20%, 25%) để bình ổn giá cả mặt hàng thép trong nước. Dù nhận định giá xi-măng và sắt thép đều tăng theo quy luật thị trường, do giá nguyên liệu đầu vào tăng, tuy nhiên, chuyên gia Ngô Trí Long cho rằng, cần kiểm soát được giá các mặt hàng này. Tức là, phải tổ chức kiểm tra, kiểm soát, thanh tra... để biết mức độ tăng giá có hợp lý không. “Là sản phẩm quan trọng thì phải có dự báo cung - cầu. Từ đó có sự điều tiết thương mại, sẽ giảm được cú sốc giá”, ông Long nói và cho biết, dự báo cung - cầu chuẩn sẽ giúp chúng ta dùng công cụ bảo hiểm giá hiệu quả. Với câu chuyện rủi ro cho nhà đầu tư khi giá vật liệu xây dựng tăng mạnh, lãnh đạo Cục Công nghiệp bày tỏ: “Họ có kinh phí dự phòng để lập dự toán, nếu vượt dự phòng thì phải báo cáo các cấp có thẩm quyền để điều chỉnh dự toán”.
Theo chủ cửa hàng VLXD Tuấn Bích (Đội Cấn, Ba Đình), thời gian qua, giá VLXD liên tục có sự thay đổi, trong khi giá thép xây dựng có chiều hướng giảm, thì xi măng lại tăng chóng mặt. Chỉ trong thời gian ngắn mà tất cả các mặt hàng xi măng đều điều chỉnh tăng giá và biến động nhanh. Chỉ riêng trong tháng 5/2022, cửa hàng đã 2 lần phải thông báo tăng giá xi măng. Trong tháng 5/2022, giá bán xi măng tăng khoảng 40.000 - 80.000 đồng/tấn, tùy từng loại và thương hiệu. Không chỉ vậy, hàng loạt nguyên VLXD khác như: cát, bê tông, đá cấp phối, đất, cát san lấp mặt bằng... cũng đua nhau tăng giá.
Đánh giá của Hiệp hội Xi măng Việt Nam cho thấy, xi măng tăng giá thời gian qua do nhiều nguyên nhân, trong đó có giá nguyên vật liệu đầu vào tăng cao, đặc biệt là than, đã làm tăng giá thành sản xuất xi măng. Trong tháng 5/2022, hầu hết các DN đều điều chỉnh tăng giá bán, mức tăng dao động từ 60.000-80.000 đồng/tấn. Trong đó, thương hiệu Vicem Bút Sơn điều chỉnh tăng giá bán các sản phẩm như xi măng bao dân dụng PCB30, PCB40, MC25, C91, xi măng bao PCB30, PCB40 sử dụng vỏ bao dán đáy công trình (tăng 50.000 đồng/tấn); xi măng rời PCB30, PCB40 (bao gồm cả xi măng đóng bao Jumbo, vỏ bao Jumbo của khách hàng) tăng 70.000 đồng/tấn. Cuối tháng 5/2022, hàng loạt các công ty xi măng như Vicem Hoàng Thạch, Tân Thắng, Xuân Thành Quảng Nam, Sông Lam, Luks Việt Nam, Nghi Sơn, cũng thông báo tăng giá bán 55.000-80.000 đồng/tấn (đã bao gồm VAT)... Số liệu của Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) cho thấy, trong tháng 5/2022, sản lượng tiêu thụ xi măng ở cả thị trường trong nước và xuất khẩu ước đạt 9,27 triệu tấn, tăng khoảng 3% so với cùng kỳ năm 2021. Lũy kế từ đầu năm đến nay, tiêu thụ sản phẩm xi măng đạt khoảng 44,12 triệu tấn, tương đương với cùng kỳ năm 2021. Trong đó, tiêu thụ trong nước là 26,73 triệu tấn, giảm khoảng 2% so với cùng kỳ năm 2021. Trong khi nhiều mặt hàng VLXD có xu hướng tăng giá, thì thép lại đảo chiều giảm sâu. Trong nửa đầu tháng 6/2022, các nhà sản xuất đồng loạt điều chỉnh giảm giá thép xây dựng. Đây là lần giảm thứ 5 liên tiếp của giá thép trong nước trong hơn 3 tuần qua. Theo đó, giá thép trong nước tiếp tục giảm thêm 300.000-310.000 đồng/tấn xuống còn 16,92-17,42 triệu đồng/tấn. Thép Hòa Phát tại miền Bắc điều chỉnh giảm 300.000 đồng/tấn đối với thép CB240 và D10 CB300, xuống còn 16,95 triệu đồng/tấn và 17,51 triệu đồng/tấn. Tương tự, thương hiệu thép Việt Ý cũng điều chỉnh giảm lần lượt 300.000 đồng/tấn và 310.000 đồng/tấn với 2 loại thép CB240 và D10 CB300 xuống còn 16,92 triệu đồng/tấn và 17,42 triệu đồng/tấn… Như vậy, mức điều chỉnh giảm thép xây dựng tại thị trường nội địa từ đầu năm 2022 cho tới nay đối với thép cuộn phổ biến từ 1,7 – 1,85 triệu đồng/tấn, thép cây dân dụng từ 1,4 – 1,6 triệu đồng/tấn. Sau đợt điều chỉnh này, giá bán thép xây dựng hiện nay trên thị trường đã quay về tương đương với giá bán tại thời điểm giữa tháng 2/2022. Đại diện Tập đoàn Hòa Phát cho biết, mặc dù giá thép có sự giảm liên tục thời gian qua nhưng sản lượng tiêu thụ vẫn ổn định. Tháng 5/2022, Tập đoàn Hòa Phát sản xuất 780.000 tấn thép thô, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước. Tổng lượng bán hàng phôi thép, thép xây dựng và thép cuộn cán nóng (HRC) đạt 660.000 tấn, tăng 10% so với tháng 5/2021. Riêng thép xây dựng cung cấp cho thị trường là 393.000 tấn, tăng 32% so với tháng trước và 21% so với cùng kỳ năm trước. Với sản phẩm HRC, sản lượng tháng 5 đạt trên 200.000 tấn, giảm 10% so với cùng kỳ năm trước. Lũy kế 5 tháng đầu năm 2022, Tập đoàn Hòa Phát đã sản xuất 3,6 triệu tấn thép thô, tăng 10% so với cùng kỳ. Sản lượng bán hàng phôi thép, thép xây dựng và HRC đạt 3,4 triệu tấn, tăng 5%. Thép xây dựng đóng góp 2 triệu tấn, tăng 26% so với cùng kỳ 2021… Thị trường các sản phẩm hạ nguồn HRC như ống thép, tôn mạ đang trì trệ, dẫn đến mức tiêu thụ nguyên liệu thép cuộn cán nóng thấp hơn so với cùng kỳ và tháng 4/2022. Cụ thể, sản lượng tiêu thụ ống thép là 51.000 tấn, tăng 17% so với tháng trước, nhưng giảm 20% so với cùng kỳ. Có thể thấy, biến động giá cả của thị trường VLXD thời gian qua, nhất là sự tăng giá các mặt hàng khiến nhiều chủ thầu xây dựng lao đao, nhiều công trình lo vỡ tiến độ, thua lỗ. Trước thực trạng đó, mới đây Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã có Công văn số 2360/VPCP-CN, yêu cầu các bộ, ngành và địa phương vào cuộc nghiên cứu giải pháp, cơ chế chính sách cần thiết để quản lý, bình ổn giá nguyên liệu, VLXD, trước thực tế, giá mặt hàng VLXD thiết yếu đang biến động khó lường… |
