Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm

Trong chương trình toán phổ thông việc giải bài toán tìm m để bất phương trình, phương trình thỏa mãn điều kiện cho trước là tương đối khó khăn đối với nhiều học sinh. Vì vậy chuyên đề này sẽ hướng dẫn học sinh giải quyết bài toán "tìm m để bất phương trình vô nghiệm"

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm

Xét bất phương trình 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
.

+ Nếu 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 thì bất phương trình luôn có nghiệm 
Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
.

+ Nếu 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 thì bất phương trình luôn có nghiệm 
Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm

+ Nếu 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 và 
Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 thì bất phương trình (1) luôn đúng với mọi 
Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm

+ Nếu  và 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 thì 
Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 nên bất phương trình vô nghiệm.

Từ những nhận xét trên ta có phương pháp tìm m để bất phương trình vô nghiệm như sau : 

* Phương pháp : 

+ Nếu 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 thì các bất phương trình trên là bất phương trình bậc nhất nên chúng luôn có nghiệm.

+ Nếu  thì :

  • Bất phương trình 
    Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
     vô nghiệm khi 
    Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
  • Bất phương trình 
    Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
     vô nghiệm khi 
    Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
  • Bất phương trình 
    Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
     vô nghiệm khi 
    Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
  • Bất phương trình 
    Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
     vô nghiệm khi 
    Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm

* Ví dụ minh họa :  

Ví dụ 1 . Tìm 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 để bất phương trình 
Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 vô nghiệm.

Lời giải :

Ta có 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
. Bất phương trình vô nghiệm khi 
Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
Chọn B.

Ví dụ 2 . Tìm  để bất phương trình 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 vô nghiệm.

Lời giải :

Ta có : 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 
Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm

Bất phương trình vô nghiệm khi 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
. Chọn A.

2. Tìm m để bất phương trình dạng bậc hai vô nghiệm.

Xét bất phương trình 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 :

Khi đó bất phương trình vô nghiệm khi 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm

Mặt khác theo định lý về dấu của tam thức bậc hai thì 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
.

Từ đây ta có thể rút ra phương pháp để bất phương trình bậc hai vô nghiệm như sau : 

Phương pháp : 

  • Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
     vô nghiệm khi 
    Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
  • Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
     vô nghiệm khi 
    Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
  • Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
     vô nghiệm khi 
    Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
  • Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
     vô nghiệm khi 
    Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm

* Ví dụ minh họa : 

Ví dụ 1. Tìm  để bất phương trình 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 vô nghiệm.

Lời giải : 

Bất phương trình đã cho vô nghiệm khi
 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 Chọn D.

Ví dụ 2. Tìm  để bất phương trình 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 vô nghiệm.

Lời giải : 

 Vì hệ số của 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 còn phụ thuộc  nên ta xét hai trường hợp sau :

+ Trường hợp 1: 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 bất phương trình đã cho trở thành 
Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 Vậy bất phương trình có  nghiệm 
Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 Do đó 
Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 không tỏa mãn yêu cầu bài toán.

+ Trường hợp 2 : 

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
.Bất phương trình đã cho vô nghiệm khi
 
Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm

Tìm tham số m để phương trình vô nghiệm
 Chọn C.

{{ title }}