Ốm nghén là một triệu chứng phổ biến xảy ra trong giai đoạn mang thai. Nguyên nhân chính gây ra ốm nghén vẫn chưa được khoa học tìm ra nhưng một số nguyên nhân dự đoán có thể gây ra triệu chứng ốm nghén là do nội tiết & hormone của người phụ nữ mang thai biến đổi một cách sâu sắc ngay từ đầu thai kỳ, cơ thể nhạy cảm với sự thay đổi và phản ứng trước những biến đổi này gây ra ốm nghén. Hơn thế nữa, khi mang thai khứu giác trở nên nhạy cảm với một số mùi, khiến thai phụ cảm thấy khó chịu và buồn nôn, nôn ói. Ốm nghén là triệu chứng phổ biến trong giai đoạn mang thai và không hề nguy hiểm như nhiều mẹ vẫn nghĩ. Ốm nghén thường xuất hiện trong 3 tháng đầu thai kỳ và là triệu chứng phổ biến của các mẹ bầu. Một số dấu hiệu của ốm nghén là: buồn nôn, hay nôn, mệt mỏi, khó chịu, không ăn uống được… Những triệu chứng này thường sẽ chấm dứt sau 3 tháng đầu và không để lại bất cứ hậu quả gì. Tuy nhiên, rất nhiều mẹ vẫn còn có những quan niệm sai lầm về ốm nghén gây ra sự lo lắng không đáng có. Nghén không gây hại cho thai nhi, nhưng nếu nôn quá nhiều sẽ gây hại cho sức khỏe của mẹ và từ đó ảnh hưởng đến thai. Các biện pháp làm giảm ốm nghén. Để giảm bớt triệu chứng khó chịu của nghén, thai phụ hãy áp dụng các biện pháp sau: – Ăn chậm, thong thả và nhai kỹ. Chia bữa ăn làm nhiều bữa nhỏ, 6 đến 8 bữa một ngày. Tránh các thức ăn béo và nhiều gia vị. – Đói thường làm tăng cảm giác buồn nôn, ăn làm dịu những cảm giác khó chịu này. Do đó, các mẹ bầu phải luôn chuẩn bị sẵn bên mình những loại thức ăn tiện lợi như bánh quy, bánh mì nướng, những loại ngũ cốc, trái cây khô… Nghén có thể xuất hiện vào bất kỳ trong ngày, hãy ăn ngay khi cảm thấy sắp xảy ra triệu chứng. – Nếu nghén xảy ra vào nửa đêm, đừng ngại ngần hãy dậy và ăn ngay. – Nếu nghén xuất hiện vào buổi sáng, hãy nhắm nháp một ít thức ăn trước rồi ăn nhiều hơn sau 15 phút. – Luôn mang theo bên mình những loại thức ăn này để đề phòng đói gây buồn nôn vào bất cứ lúc nào. – Uống một tách trà gừng, ngửi chút hương bạc hà cũng giúp giảm cảm giác buồn nôn. – Tránh căng thẳng, stress làm tăng triệu chứng nghén. – Nên uống nước thường xuyên để đề phòng tình trạng mất nước do nôn ói. Uống bất cứ thứ gì mà dạ dày chấp nhận được, như nước lọc, nước trai cây, sữa… Uống nửa giờ trước hoặc sau khi ăn, không uống trong khi ăn và nhớ phải uống từng ngụm nhỏ. – Do không ăn uống được nhiều các mẹ có thể bổ sung thêm vitamin cho bà bầu như Elevit hay Blackmores Pregnancy để đảm bảo đầy đủ chất cho cả mẹ và thai nhi. Các chất quan như: sắt, acid folic, Iodine, canxi là rất quan trọng và cần thiết cho bà bầu trong giai đoạn mang thai. – Tránh mùi “nặng”, nên mở cửa sổ thường xuyên, nên dùng quạt hút mùi khi nấu nướng để loại bỏ các mùi thức ăn. Cần đi khám ngay khi bị nghén nặng. Các yếu tố nguy cơ của chứng ốm nghén nặng – Người mẹ mang thai đôi hoặc đa thai. – Tiểu đường thai kỳ. – Cường giáp-tình trạng tuyến giáp hoạt động mạnh hơn bình thường. – Người mẹ có tiền sử bị say tàu xe, có dạ dày “nhạy cảm”, hoặc những người dễ cảm thấy buồn nôn ngay cả khi không mang thai. Các dấu hiệu và triệu chứng của chứng ốm nghén nặng – Khó kiểm soát, nôn mửa liên tục. – Mất nước và tiểu ít. – Buồn ngủ, thiếu năng lượng, mệt mỏi, không thể tập trung vào bất cứ điều gì khác hơn ngoài cảm giác buồn nôn. – Nhức đầu, cảm thấy lơ mơ, chóng mặt. Trường hợp mẹ bầu bị nghén nặng, nôn quá nhiều khiến cơ thể bị mất nước và mất sức, ăn uống không được thì nên đi khám bác sĩ ngay. Một số triệu chứng nặng có thể xuất hiện như sau: – Không thể uống được hơn một lần trong ngày. – Nôn mửa trên 4 lần trong ngày. – Sụt trên 1 kg cân nặng. – Nôn kèm theo đau hoặc sốt.
Các nhà nghiên cứu đã tiến hành khảo sát theo dõi trên hơn 850.000 phụ nữ mang thai. Dữ liệu thu thập được cho thấy bà bầu nào trải qua những cơn buồn nôn, ói mửa sẽ ít có nguy cơ đối diện với vấn đề sẩy thai. Hơn nữa, họ cũng sinh ra những bé con khỏe mạnh hơn. Đặc biệt chỉ 6,4% trong số đó không may mắn gặp phải tình trạng sinh non, còn đâu tất cả đều sinh nở rất suôn sẻ và bình thường.  Ốm nghén là tình trạng gây ra do sự gia tăng đột ngột của hormone gonadotropin, được phóng thích ồ ạt từ nhau thai trong 3 tháng đầu thai kỳ. Thông thường bạn sẽ bắt đầu có dấu hiệu nghén đâu đó khoảng tuần thứ 6 của thai kỳ, và những cơn ốm nghén bắt đầu giảm dần và dừng ở cuối tam cá nguyệt đầu tiên. Tuy nhiên trong một số trường hợp, các biểu hiệu ốm nghén có thể kéo dài đến tuần thứ 20 của thai kỳ hoặc thậm chí không may mắn là dai dẳng cho tới khi lâm bồn mới “buông tha” mẹ bầu. Nếu bạn đang mang thai trong 3 tháng đầu, nhưng lại không thấy mình có bất cứ dấu hiệu nào của ốm nghén, không việc gì phải quá lo lắng, đôi khi lại là may mắn đấy chứ. Ốm nghén thật sự đem đến những cảm giác chẳng dễ chịu chút nào, ăn không ăn được, ngửi cũng không xong và rất nhiều những hệ lụy khác. Nhất là khi bạn ốm nghén nặng, ảnh hưởng đến sinh hoạt và ăn uống thường ngày. Khi đó, không chỉ sức khỏe của bạn bị ảnh hưởng, mà cả sự phát triển của thai nhi cũng bị tác động tiêu cực không kém. Do đó quan trọng nhất là biết cách chăm sóc chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt, luyện tập lành mạnh và khoa học, đặc biệt không bỏ qua lịch thăm khám thai kỳ. Đi thăm khám và tư vấn nếu có bất kỳ dấu hiệu nào bất thường về tình trạng ốm nghén của bạn. Mang thai mà tôi bị nghén quá nặng, sợ mùi và chóng mặt thì phải làm sao? (Hoàng Mai) Trả lời: Nghén là một triệu chứng khá thường gặp khi phụ nữ mang thai. Thông thường, nghén thường xảy trước tuần thai thứ 9 và kết thúc trước tuần 12-14. Tuy nhiên cũng có một số trường hợp nghén kéo dài qua vài tháng và có thể suốt thai kỳ. Thai nhi là một vật thể lạ đối với cơ thể của người mẹ, vì vậy mẹ phải tập làm quen với điều đó bằng cách cơ thể sẽ tiết ra một số nội tiết tố của thai kỳ, gây ra nhiều biểu hiện gọi chung là nghén. Nghén thường không ảnh hưởng đến thai nhi, ngược lại nghén còn cho thấy thai đang phát triển tốt, bánh nhau tăng tiết một số nội tiết tố như BhCG, estrogen vào máu mẹ và làm mẹ bị nghén. Tuy nhiên nếu thai phụ bị nghén quá nhiều và bị sụt cân thì có thể khiến bé sơ sinh bị nhẹ cân. Ngoài ra, một số trường hợp thai phụ đang nghén bỗng đột ngột hết nghén thì nên đi khám lại để kiểm tra tình trạng thai. Khi bị nghén, một số bà bầu trở nên nhạy cảm với một số mùi, một số lại không ăn được gì vì ăn vào sẽ buồn nôn hoặc nôn... Trong trường hợp bị nghén mà sụt cân rất nhiều, hoặc nôn tất cả những gì ăn, hoặc có dấu hiệu mất nước bởi vì không uống được gì..., bạn sẽ phải nhập viện để bác sĩ hoàn lại nước, điện giải và xây dựng một chế độ dinh dưỡng phù hợp. Đồng thời, chúng ta sẽ phải tìm những nguyên nhân khác. Chẳng hạn, thai phụ bị cường giáp cũng có những triệu chứng tương tự hoặc đó là thai bất thường; trong trường hợp thai trứng, thai phụ cũng sẽ bị nghén rất nặng. Với trường hợp còn lại, có nghĩa là bạn không mắc những bệnh lý gây ra các triệu chứng nghén nặng như vậy, hoặc tình trạng nghén này chưa ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe của bạn, thì chúng ta phải thay đổi chế độ ăn. Chia nhỏ các bữa nước, uống từng ngụm nhỏ; ăn những thức ăn dễ tiêu thay vì thực phẩm quá nhiều dầu mỡ, gia vị, vì chúng rất dễ gây nôn. Có thể xắt lát mỏng gừng hoặc giã ra rồi pha với nước uống, sẽ khiến bạn cảm thấy dễ chịu. Nếu sau khi thay đổi chế độ ăn mà tình trạng của bạn vẫn không cải thiện, bác sĩ sẽ chỉ định những loại thuốc làm giảm triệu chứng nghén. BS.CKI Trần Lâm Khoa |
