Tai biến mạch máu não hay còn gọi là đột quỵ, xảy ra khi mạch máu nuôi não bị tắc nghẽn hoặc bị vỡ làm cho não không nhận đủ oxy, khi đó một phần não bắt đầu chết đi và gây tổn thương não. Đột quỵ là một trong những nguyên nhân gây nên tử vong cao và để lại một số di chứng vĩnh viễn cho bệnh nhân. Show
Đây là một tình trạng khẩn cấp, việc điều trị sớm có thể giảm thiểu mức độ tổn thương não và các di chứng tiềm năng.
Triệu chứng thường gặpNhững dấu hiệu và triệu chứng của tai biến mạch máu nãoCác triệu chứng điển hình của tai biến mạch máu não bao gồm:
Biến chứng thường gặp do tái biến mạch máu nãoTai biến mạch máu não có thể làm thương tật tạm thời hoặc vĩnh viễn, tùy thuộc vào thời gian não thiếu oxy và các mô não bị ảnh hưởng. Các biến chứng thường gặp của tai biến mạch máu não bao gồm:
Khi nào cần gặp bác sĩ?Bạn nên gọi bác sĩ nếu gặp phải các triệu chứng sau đây:
Trong trường hợp gặp người bị nghi ngờ tai biến mạch máu não, điều bạn cần làm trong khoảng thời gian chờ cấp cứu đến hỗ trợ là:
Nguyên nhân gây bệnhNguyên nhân dẫn đến tai biến mạch máu nãoKhi sự lưu thông máu đến não bị phá vỡ sẽ dẫn đến tai biến mạch máu não. Thiếu máu đồng nghĩa với việc não không được cung cấp oxy và chất dinh dưỡng để hoạt động, các tế bào não sẽ chết dần gây đột quỵ. Có 2 loại đột quỵ chính, loại phổ biến nhất là đột quỵ do thiếu máu cục bộ; xảy ra khi mạch máu bị tắc nghẽn làm máu không lên được đến não. Loại còn lại là đột quỵ do xuất huyết xảy ra khi mạch máu bị nứt hoặc vỡ làm máu chảy ra ngoài. Trong đó, gần 90% các trường hợp mắc bệnh đều do thiếu máu cục bộ gây ra. Có một trường hợp khác bạn cần quan tâm là thiếu máu cục bộ thoáng qua. Loại này không khác gì so với thiếu máu cục bộ, cũng do mạch máu bị tắc nghẽn gây nên, nhưng cơn thiếu máu chỉ xảy ra thoáng qua và không để lại những tác động lâu dài do đây chỉ là tắc nghẽn tạm thời. Nguy cơ mắc phảiNhững ai có nguy cơ mắc phải tai biến mạch máu não?Bất cứ lứa tuổi nào cũng có nguy cơ mắc phải tai biến mạch máu não. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:
Phương pháp chẩn đoán và điều trịPhương pháp xét nghiệm và chẩn đoán tai biến mạch máu nãoĐể có hướng điều trị tốt nhất phải tìm ra được loại đột quỵ nào đang mắc phải và những phần nào ở não đã bị ảnh hưởng. Để xác định có phải đột quỵ hay không, bác sĩ sẽ tiến hành khám, kiểm tra huyết áp, dùng ống nghe để nghe tim và nghe động mạch cảnh, hỏi người nhà bệnh nhân về các triệu chứng mà người bệnh gặp phải, các loại thuốc đang sử dụng, tiền sử bệnh lý của cá nhân người bệnh và gia đình. Bên cạnh đó, một số xét nghiệm cũng được chỉ định như:
Phương pháp điều trị tai biến mạch máu não hiệu quảPhương pháp điều trị tai biến sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân nào gây ra bệnh. Tuy nhiên nhìn chung, tỷ lệ sống còn phụ thuộc vào thời gian não bị ngừng cung cấp oxy và dinh dưỡng. Các phương pháp điều trị bao gồm: Nếu tai biến do thiếu máu cục bộ: Dùng thuốc: Bác sĩ sẽ cho bạn dùng thuốc làm tan huyết khối Busting nhằm hòa tan các cục máu đông. Để có hiệu quả, điều trị này phải được bắt đầu trong vòng 3 đến 4 giờ khi các triệu chứng đầu tiên bắt đầu. Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ cho bạn dùng một số thuốc khác để làm loãng máu như heparin, warfarin (Coumadin), aspirin hoặc clopidogrel (Plavix). Thông mạch: Một cách khác để loại bỏ cục máu đông là sử dụng ống thông rồi đưa một thiết bị nhỏ lên não bộ để lấy và loại bỏ huyết khối. Nong mạch và ống đỡ động mạch: Dùng ống thông bong bóng đưa vào vị trí động mạch bị tắc nghẽn. Bơm bóng căng ra để nén các mảng xơ vữa chặt vào thành mạch, đồng thời làm rộng diện tích trong lòng mạch. Một ống lưới kim loại (stent) thường được để lại trong động mạch để ngăn ngừa tình trạng hẹp trở lại. Nếu tai biến do xuất huyết: Kẹp động mạch: Kẹp nhỏ sẽ được kẹp vào vị trí động mạch bị phình vĩnh viễn và cô lập sự lưu thông của động mạch để động mạch bị phình không vỡ ra do áp lực máu cao. Phẫu thuật loại bỏ AVM: Phẫu thuật này sẽ loại bỏ mạch máu bị dị dạng, nhưng phương pháp này không phải lúc nào cũng áp dụng được do có trường hợp nó quá to hoặc nằm sâu trong não. Phục hồi chức năng: Nếu tai biến mạch máu não ảnh hưởng đến các chức năng của cơ thể thì người bệnh phải được chăm sóc đặc biệt để lấy lại sức khỏe, phục hồi chức năng và có thể trở lại cuộc sống độc lập. Những tác động của đột quỵ phụ thuộc vào phần não bị ảnh hưởng. Bác sĩ sẽ dựa trên những hạn chế của cơ thể sau tai biến, tuổi tác, sức khỏe tổng thể của người bệnh để đưa ra chương trình điều trị phục hồi hợp lý. Tùy vào hạn chế của người bệnh, người giúp đỡ trong việc phục hồi chức năng có thể là:
Mức độ phục hồi ở mỗi người bệnh cũng là khác nhau. Chế độ sinh hoạt và phòng ngừaNhững thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của tai biến mạch máu nãoTai biến mạch máu não không phải là bệnh hiếm gặp nên bạn không cần quá lo lắng và cảm thấy đơn độc khi mắc phải căn bệnh này. Điều quan trọng bạn cần làm là tạo một tinh thần thoải mái, lạc quan, dành thời gian để phục hồi chức năng sau tai biến. Bạn nên chia sẻ những khó khăn của bản thân để nhờ những người xung quanh hỗ trợ. Nếu hoạt động của các cơ bị yếu, bạn có thể nhờ sự hỗ trợ của gậy, khung đi bộ, xe lăn để hoạt động hiệu quả hơn. Lưu ý, giữa việc luyện tập và nghỉ ngơi cũng cần được cân bằng một cách hợp lý. Hãy gặp các chuyên gia thường xuyên để họ giúp bạn cải thiện chức năng và đánh giá sự tiến bộ của bạn. Phương pháp phòng ngừa hiệu quảTai biến mạch máu não là tình trạng có thể ngăn ngừa nếu bạn kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ gây bệnh và xây dựng một cuộc sống lành mạnh như:
|