“Một số biện pháp tổ chức các trò chơi vận động nhằm phát triển thể lực cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi” I. ĐẶT VẤN ĐỀ: 1. Cơ sở lý luận Theo nhà tâm lý học và triết học người Thụy Sĩ Jean Piaget: Trẻ nhỏ có vai trò tích cực trong sự phát triển nhận thức của mình thông qua sự tương tác qua lại tích cực với cả môi trường tự nhiên và môi trường xã hội. Chơi là hình thức cơ bản giúp trẻ phát triển khả năng suy nghĩ và sự giao tiếp tích cực của trẻ, vai trò của giáo viên là khai thác các tình huống và các vật liệu trong môi trường để khuyến khích trẻ chơi. Hoạt động cùng nhau, hoạt động hợp tác giữa cô và trẻ, hoạt động cá nhân kết hợp với hoạt động nhóm có tác dụng to lớn trong phát triển trí thông minh và trong phát triển nhân cách. Đối với sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ, ngoài việc chăm sóc cẩn thận và nuôi dưỡng theo nhu cầu phát triển, trẻ còn cần phải có sự giao tiếp tình cảm, luyện tập thường xuyên có mục đích với người lớn dưới hình thức trò chơi. Bên cạnh đó chúng ta thấy rằng các trò chơi liên quan đến vận động của cơ thể làm cho trẻ sảng khoái tinh thần vui vẻ, trở nên hoạt bát, nhanh nhẹn và tự tin hơn. Xuất phát từ vai trò quan trọng của các hoạt động phát triển thể chất nhằm nâng cao thể lực cho trẻ, tôi thấy việc tổ chức các trò chơi vận động, trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết và có ý nghĩa đối với sự phát triển toàn diện của trẻ. Việc giáo dục thể chất không chỉ bảo vệ và tăng cường sức khỏe mà nó còn là tiền đề cho mọi quá trình phát triển của một cơ thể để trẻ khỏe mạnh và phát triển toàn diện. 2. Các phương pháp tiếp cận - Phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu - Phương pháp thực tiễn - Phương pháp thống kê, so sánh 3. Mục tiêu cần đạt - Nâng cao chất lượng dạy và học của nhà trường - Nâng cao năng lực chuyên môn và khả năng sáng tạo của giáo viên - Trẻ hứng thú với các trò chơi vận động, hoạt động phát triển thể chất, giúp trẻ hoạt bát, nhanh nhẹn và phát triển toàn diện. - Hình thành cho trẻ sự mạnh dạn, tự tin khéo léo qua các kĩ năng vận động nhằm rèn luyện các tố chất và phát triển tốt về thể lực cho trẻ. II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP 1. Tình trạng giải pháp Có thể nói, trò chơi vận động là hình thức hoạt động phát triển thể lực phù hợp và có hiệu quả nhất ở lứa tuổi mầm non nói chung và trẻ mẫu giáo nhỡ nói riêng. Trò chơi vận động không những giúp trẻ phát triển về thể lực mà còn phát huy tính tích cực, ham muốn vận động. Vì vậy mỗi giáo viên cần quan tâm đến trò chơi vận động và sử dụng một cách tối đa để giúp trẻ phát triển toàn diện. Với trẻ mẫu giáo nhỡ 3-4 tuổi tư duy trực quan hình tượng chiếm vị trí quan trọng, cơ thể trẻ đang trên đà phát triển do vậy cần có biện pháp giáo dục, chọn nội dung phù hợp và tạo cơ hội cho trẻ tham gia rèn luyện, phát triển toàn diện. Tuy nhiên khi tổ chức trò chơi vận động giáo viên trường tôi còn gặp một số khó khăn như: – Giáo viên chưa có sự linh hoạt và tính sáng tạo cao. – Thời gian tổ chức chơi còn hạn hẹp vì trò chơi không thể diễn ra trong suốt cả một hoạt động của trẻ mà còn chủ yếu được lồng ghép tích hợp vào các hoạt động mà thôi. – Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn chưa cao. Trẻ dễ dàng nhập cuộc chơi nhưng cũng nhanh tự rút ra khỏi trò chơi nếu không còn hứng thú. – Một số trẻ rụt rè nhút nhát và không thích tham gia vào các hoạt động tập thể. Một số trẻ được bố mẹ nuông chiều từ nhỏ, ít có cơ hội được rèn luyện nên lười vận động. – Đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho các trò chơi theo từng chủ đề còn ít, chưa phong phú. Xuất phát từ đặc điểm chung của trường của lớp và tầm quan trọng của việc tổ chức các trò chơi vận động cho trẻ nhằm phát triển thể lực cho trẻ và đáp ứng được nhiệm vụ trọng tâm của năm học. Tôi đưa ra một số biện pháp tổ chức các trò chơi vận động nhằm phát triển tốt về thể lực cho trẻ 3-4 tuổi. 2. Nội dung giải pháp thực hiện 2.1. Giải pháp 1: Sưu tầm lựa chọn các trò chơi vận động phù hợp với trẻ theo từng chủ đề. - Sắp xếp các trò chơi theo đúng chủ đề là rất cần thiết - Tích cực đưa trò chơi dân gian, kết hợp thay đổi một số lời hát của trò chơi cho phù hợp từng chủ đề, vào các hoạt động ở mọi lúc mọi nơi. - Các trò chơi vận động và trò chơi dân gian được sưu tầm và sáng tạo sắp xếp phù hợp theo chủ đề. * Chủ đề 1: Trường mầm non. - Trò chơi vận động: Tung cao hơn nữa; Ai nhanh hơn; Tìm bạn; Ai giỏi nhất; Về đúng nhà; Đổi đồ chơi cho bạn. - Trò chơi dân gian: Trốn tìm; Nu na nu nống
* Chủ đề 2: Bé và gia đình. - Trò chơi vận động: Bắt chước tạo dáng; Chuyền bóng; Ai nhanh nhất; Bé với cái bóng của mình. - Trò chơi dân gian: Tập tầm vông; Lộn cầu vồng. * Chủ đề 3: Nghề nghiệp. - Trò chơi vận động: Gánh gánh gồng gồng; Đuổi bắt; Ai nhanh nhất; Hái hoa tặng cô. - Trò chơi dân gian: Bịt mắt bắt dê; Dung dăng dung dẻ
* Chủ đề 4: Thế giới động vật. - Trò chơi vận động: Gà trong vườn rau; Cáo và thỏ; Nhũng con vật ngộ nghĩnh đáng yêu; Ai nhanh nhất; Những chú ếch tài giỏi; Mèo và chim sẻ; Cho thỏ ăn; Tìm chuồng. - Trò chơi dân gian: Cắp cua bỏ giỏ; Kéo cưa lừa xẻ; Xỉa cá mè. * Chủ đề 5: Tết và lễ hội mùa xuân - Trò chơi vận động: Thi xem ai nhanh; Bé đi chợ tết; Bày mâm mũ quả; Chuyền bóng qua đầu;. - Trò chơi dân gian: Rồng rắn lên mây; Nu na nu nống; Ném còn. * Chủ đề 6: Thế giới thực vật. - Trò chơi vận động: Trời nắng trời mưa; Về đúng vườn; Gieo hạt; Hái quả; Chuyển quả. - Trò chơi dân gian: Rồng rắn lên mây; Mèo đuổi chuột. * Chủ đề 7: Phương tiện giao thông. - Trò chơi vận động: Bánh xe quay, Ai nhanh nhất; Chèo thuyền; Thuyền vào bến; Ô tô vào bến; Đèn xanh, đèn đỏ; Máy bay; Ô tô và chim sẻ; Về đúng bến; Tín hiệu. - Trò chơi dân gian : Kéo cưa lừa xẻ; Dung dăng dung dẻ
* Chủ đề 8: Nước và các hiện tượng tự nhiên. - Trò chơi vận động: Trời nắng trời mưa; Nắng mưa; Nhảy qua suối; Tung và bắt bóng; Ném bóng vào chậu. - Trò chơi dân gian: Nhảy lò cò; Lộn cầu vồng.
* Chủ đề 9: Quê hương - Bác Hồ. - Trò chơi vận động: Ai nhanh hơn; Thi xem tổ nào nhanh; Ai nhanh hơn - Trò chơi dân gian: Trốn tìm; Bịt mắt bắt dê; Thả đỉa ba ba. * Kết quả: Với cách sắp xếp các trò chơi phù hợp theo từng chủ đề. Trẻ lớp tôi hứng thú, tích cực hơn rất nhiều mỗi khi được vận động, trẻ được vận động một cách thoải mái không gò bó. 2.2. Giải pháp 2: Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi, địa điểm trước khi tổ chức cho trẻ tham gia vào các trò chơi vận động. Trò chơi vận động thu hút được nhiều trẻ tham gia chơi.Vậy muốn tổ chức tốt các trò chơi vận động có kết quả cần làm tốt các bước sau: 2.2.1. Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi. Đồ dùng đồ chơi của các trò chơi vận động cũng vô cùng đa dạng và phong phú, mang tính đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi và luật chơi của từng trò chơi. Mỗi trò chơi vận động có một hoặc nhiều loại đồ dùng, đồ chơi tương ứng mà thiếu nó thì trò chơi không thể tiến hành được. VD: Khi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi: “ Mèo và chim sẻ” dụng cụ cần có là mũ mèo và mũ chim sẻ… Hay đơn giản như trò chơi “ Bịt mắt bắt dê” cũng không thể tổ chức được nếu không có dải vải hoặc dải khăn bịt mắt. Trò chơi kéo co nếu không có một sợi dây thừng, hoặc dây vải dài và to thì cũng không thể tổ chức đợc trò chơi này. Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi vận động nào đó, giáo viên cần tìm hiểu kỹ lưỡng về luật chơi, cách chơi cũng như việc có hay không có đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi để từ đó có thể chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết cho trò chơi. 2.2.2. Chuẩn bị địa điểm để tổ chức cho trẻ chơi. Địa điểm tổ chức các trò chơi vận động cho trẻ là yếu tố rất quan trọng và cần thiết. Nếu lựa chọn được địa điểm chơi phù hợp giúp cho trẻ hứng thú khi tham gia vào trò chơi sẽ đem lại hiệu quả cao từ đó giúp cho trẻ phát triển tốt về thể lực. Mỗi trò chơi vận động đều có một cách chơi khác nhau. Chính vì vậy trước khi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động giáo viên cần nắm rõ cách chơi, luật chơi, đặc điểm của từng trò chơi để từ đó lựa chọn địa điểm cho phù hợp. Các trò chơi vận động có thể tổ chức cho trẻ chơi ở bãi cỏ nhằm tạo cho trẻ được vui chơi tự do, gần gũi với thiên nhiên và đảm bảo cho trẻ khi ngã sẽ không bị đau hoặc xước da như các trò chơi: “Gà trong vườn rau”; “ Bịt mắt bắt dê”; “ Trốn tìm ”... Nhưng có những trò chơi trẻ chơi theo nhóm nhỏ như trò chơi: “Tập tầm vông”; “Chi chi chành chành”; “Lộn cầu vồng ”; “Bắt bướm ”; “Đàn chuột con”.... tôi đã tổ chức cho trẻ chơi.
2.3. Giải pháp 3: Sáng tác lời ca, thủ thuật tạo hứng thú cho trẻ khi chơi trò chơi vận động. Sưu tầm, sáng tác lời ca, đồng dao. - Để các trò chơi vận động không bị nhàm chán, tăng thêm hứng thú cho trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, mạnh dạn, tự tin, yêu cầu của giáo viên phải luôn điều chỉnh hình thức, nâng cao yêu cầu của trò chơi, đưa thêm trò chơi mới thay đổi nhịp độ đội hình…Và tôi đã tìm nhiều hình thức để lôi cuốn trẻ vào trò chơi như: VD: Cô lôi cuốn trẻ tập trung dưới hình thức : Cô cầm loa chạy ra và nói: Loa...loa…loa… Hôm nay ngày hội Của các thầy cô Các bạn lớp 3t Về đây dự hội Sau đó cô giới thiệu chương trình giao lưu về kỹ năng vận động của các bạn lớp 3 tuổi qua trò chơi: “ Đi trong đường hẹp chọn rau củ quả ” ở chủ đề “ thực vật.
Thường thì các trò chơi vận động nhằm phát triển về các cơ tay, cơ chân, đều có lời ca, lời hát, đồng dao kèm theo khi trẻ chơi trẻ thường vừa hát vừa chơi hoặc đọc đồng dao nào đó. Các lời hát, đồng dao khiến cho không khí của trò chơi vui vẻ, nhộn nhịp hơn. - VD: Trò chơi “Trời nắng trời mưa” trẻ vừa hát vừa làm động tác giống các chú thỏ đang chạy nhảy “Trời nắng trời nắng”; Thỏ đi tắm nắng - vươn vai - vươn vai – Thỏ rung đôi tai - Nhảy tới - nhảy tới đùa trong nắng mới… Khi đến câu hát “Mưa to rồi- mưa to rồi” thì trẻ phải chạy nhanh về nhà.
* Kết quả: Với việc sử dụng thơ, đồng dao, ca dao trong khi tổ chức các trò chơi vận động trẻ đã được lôi cuốn một cách tự nhiên vào trò chơi, trẻ rất hứng thú một cách chủ động không bị gò bó hay ép buộc. 2.4. Giải pháp 4. Tổ chức các trò chơi vận động mọi lúc mọi nơi phù hợp với tính chất của hoạt động. - Trò chơi vận động là hoạt động cần thiết đối với trẻ. Theo chương trình GDMN mới, giáo viên có thể tổ chức cho trẻ qua các hoạt động giáo dục sau: + Thời gian đón trẻ vào buổi sáng và trả trẻ vào buổi chiều. + Trong các buổi vui chơi trong lớp hoặc ngoài trời. + Trong các giờ hoạt động học. * Với giờ hoạt động học: - Giờ thể dục: Một giờ thể dục thường chỉ cung cấp cho trẻ một vận động mới và một vận động ôn. Nên giáo viên cần tổ chức vận động ôn cho trẻ thông qua trò chơi vận động nhằm rèn luyện thân thể khỏe mạnh củng cố tố chất nhanh, khéo, luyện tập cho trẻ khả năng phản ứng nhanh đúng theo tín hiệu. Đồng thời phát huy tính tích cực của trẻ khi tham gia hoạt động. Nên lựa chọn các trò chơi vận động nhằm rèn luyện thân thể khoẻ mạnh, hoạt bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ phải mạnh mẽ, nhanh chân, nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe mới có thể vui chơi và ngược lại vui chơi giúp cho trẻ thêm khỏe mạnh và năng động.
* Với hoạt động góc: Bên cạnh việc tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động trong giờ học, hoạt động ngoài trời trẻ còn được chơi các trò chơi vận động trong giờ hoạt động góc. Trẻ chơi với các dụng cụ ở góc vận động trẻ sử dụng lốp xe ô tô, lốp xe máy hỏng để chơi lăn lốp xe, bật nhảy, ném trúng đích… Hoặc trẻ có thể sử dụng những chiếc tạ làm từ những quả bóng nhựa để phát triển khả năng vận động của đôi tay. Qua đây phát triển hơn và hoàn thiện hơn về thể lực. 2.5. Giải pháp 5. Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh. Chúng ta biết rằng thời gian trẻ ở trường mầm non nhiều hơn thời gian trẻ ở nhà. Những bài học ở trường mầm non giúp trẻ phát triển đúng tâm sinh lý lứa tuổi, có sức khỏe tốt, tự tin, mạnh dạn để học tập và sống tích cực, phát huy tốt khả năng và sở trường của mình.
Tuy nhiên để công tác chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non đạt kết quả tốt mà không có tình trạng trống đánh xuôi kèn thổi ngược thì nhất thiết phải có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa giáo viên mần non và phụ huynh học sinh. Hiểu được mối quan tâm của phụ huynh trong việc chăm sóc và phát triển toàn diện cơ thể trẻ, nhận thức rõ trách nhiệm của giáo viên mầm non, tôi suy nghĩ và vận dụng với thực tế của lớp mình. Trong các buổi phụ huynh đầu năm học, sơ kết học kỳ hoặc tổng kết, tôi luôn nhấn mạnh và tuyên truyền với các bậc phụ huynh về tầm quan trọng của việc phát triển thể lực đối với trẻ và sự cần thiết trong việc trang bị cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy trẻ ở trường mầm non. Giải thích để phụ huynh kết hợp chặt chẽ với giáo viên nhằm phát triển tốt thể lực cho trẻ đặc biệt là rèn luyện thông qua các trò chơi vận động. Bên cạnh đó, tôi cũng thường xuyên lên mạng internet để tìm kiếm các bài tuyên truyền hoặc nhờ sự giúp đỡ của các bậc phụ huynh để tìm kiếm các loại sách báo, các bài viết về việc rèn luyện kỹ năng vận động cho trẻ nhằm phát triển tốt về thể lực cho trẻ. Tôi treo ở bảng tuyên truyền để các bậc phụ huynh đọc hàng ngày . Qua đây phụ huynh cũng biết được một số nội dung và biện pháp rèn luyện cho trẻ đồng thời kết hợp chặt chẽ với giáo viên để thực hiện tốt công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Nhờ có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa giáo viên với cha mẹ trẻ mà tôi thấy trẻ lớp tôi rất mạnh dạn, tự tin, nhanh nhẹn có thể lực tốt để tích cực tham gia vào mọi hoạt động. III KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC 1. Kết quả cụ thể khi áp dụng Sau khi vận dụng “Một số biện pháp tổ chức các trò chơi vận động nhằm phát triển thể lực cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi”, hoạt động của trẻ lớp 3 tuổi trường mầm non Như Nguyệt đã có nhiều chuyển biến rõ rệt và tích cực, cụ thể như sau:
2. Ưu nhược điểm của biện pháp 2.1 Ưu điểm: *Về phía giáo viên: - Giáo viên linh hoạt chủ động và sáng tạo hơn trong mọi hoạt động, có nhiều phương pháp hình thức tổ các trò chơi vận động cho trẻ một cách hiệu quả - Biết sưu tầm lựa chọn các trò chơi vận động, các hình thức tổ chức các trò chơi vận động gây hứng thú để khuyến khích trẻ tích tham gia đạt hiệu quả cao. - Đã sưu tầm và sáng tác được lời ca cho một số trò chơi vận động. - Tích cực trao đổi, học hỏi các chị em đồng nghiệp nhiều kinh nghiệm và hình thức hay để đưa vào tổ chức các trò chơi vận động. * Về phía trẻ: - Về hứng thú cũng như khả năng tiếp thu của trẻ khi chơi các trò chơi vận động: 100% trẻ rất hứng thú và yêu thích, say mê các trò chơi vận động, khi đọc và diễn tả các bài đồng dao các bé rất thích và học thuộc rất nhanh. - Khi chơi các trò chơi vận động trẻ thấy thoải mái, tự tin, tự nhiên và cũng rèn luyện cho những trẻ nhút nhát hòa đồng với các bạn trong nhóm, lớp. - 100% trẻ được mở rộng kiến thức và có thêm rất nhiều hiểu biết về các trò chơi vận động trò chơi đồ chơi sáng tạo cho trẻ mầm non dân gian, các phong tục truyền thống của dân tộc. - Qua việc thường xuyên được tham gia vào các trò chơi vận động thì nhận thức và thể lực của các trẻ được nâng cao rõ rệt. Trẻ nhanh nhẹn, năng động, tự tin và hồn nhiên, mạnh dạn trong giao tiếp với mọi người. - Thực hiện tốt đều đặn việc tổ chức các trò chơi vận động và lồng ghép vào các hoạt động giáo dục trong ngày cho trẻ. Khi lồng ghép các trò chơi vận động vào trong các tiết học trẻ rất say sưa hứng thú và tiết học đạt kết quả cao, trẻ không thấy mệt mỏi mà cảm thấy sảng khoái sau giờ học. * Về phía phụ huynh: Các bậc phụ huynh đã quan tâm đến hoạt động của con tại trường, yên tâm tin tưởng các cô khi gửi con đến lớp, phấn khởi khi thấy con em mình có thể lực và sức khỏe tốt. 2.2 Nhược điểm Giáo viên để tổ chức tốt các trò chơi vận động nhằm phát triển thể lực cho trẻ sẽ phải mất nhiều thời gian để tìm hiểu về các trò chơi dân gian, chuẩn bị bài. Quang Châu , ngày tháng năm 2021 Người thực hiện |
