Hiện thị trường thuốc bổ gan rất phong phú, được bán rộng rãi cả trên các trang mạng… Vậy các thuốc bổ này thực sự hữu ích không? Gan là một trong những cơ quan lớn nhất và quan trọng nhất của cơ thể. Ngoài việc lưu trữ và giải phóng năng lượng từ thực phẩm, nó hoạt động như một bộ lọc tự nhiên thải 'chất cặn bã' trong máu, loại bỏ các chất độc và chất thải ra khỏi cơ thể. Với tầm quan trọng của cơ quan ‘xử lý hóa chất’ này, nên không có gì ngạc nhiên khi các nhà sản xuất thực phẩm bổ sung đã nhảy vào cuộc chiến ‘giải độc cho gan’.
1. Nhiều nội dung quảng cáo thuốc bổ gan không đúng với thực chất của sản phẩm Trong thực tế, nhiều thông tin trên nhãn (hoặc quảng cáo) trên các sản phẩm bổ sung này không phù hợp với nghiên cứu hay công dụng thực chất của sản phẩm. Mặc dù một số nghiên cứu đã tìm thấy lợi ích từ một số thành phần bổ sung - như cây kế sữa và lá atisô - ở những người bị bệnh gan, thế nhưng liệu những chất bổ sung này có thể cải thiện chức năng gan ở những người khỏe mạnh hay không vẫn chưa được chứng minh. Các loại thuốc bổ trợ gan thường khẳng định sản phẩm của họ sẽ 'giải độc', 'tái tạo và 'giải cứu' lá gan; hoặc loại bỏ tác hại của rượu, chất béo, đường và tất cả các chất độc khác mà gan buộc phải xử lý trong nhiều năm - hoặc sau một cuộc say sưa cuối tuần. Trên nhiều trang web của các sản phẩm này cũng tuyên bố các sản phẩm của họ có tác dụng: - Thúc đẩy chức năng gan và sức khỏe - Bảo vệ tế bào gan khỏi bị hư hại - Kích thích sự phát triển của các tế bào gan mới - Giải độc gan - Cải thiện lưu lượng máu từ gan 2. Gan hoạt động như thế nào? Với trọng lượng khoảng 1300 gam, gan đảm nhiệm rất nhiều công việc quan trọng: - Chuyển đổi chất dinh dưỡng trong chế độ ăn uống thành các chất mà cơ thể sử dụng được. - Phân hủy chất béo để giải phóng năng lượng. - Sản xuất mật, giúp cơ thể phân hủy và hấp thụ chất béo. - Tham gia vào quá trình chuyển hóa đường: Kéo glucose từ máu của bạn và lưu trữ dưới dạng glycogen. Bất cứ khi nào lượng đường trong máu giảm xuống, gan sẽ giải phóng glycogen để giữ cho mức đường máu ổn định. - Là cơ quan thải độc: Gan hấp thụ các chất độc hại và chuyển đổi thành chất vô hại hoặc thải độc qua gan. Ví dụ, khi rượu, thuốc và các chất độc khác đến gan, chúng sẽ được gan hấp thụ. Sau đó, gan sẽ làm sạch các chất này hoặc loại bỏ chúng vào nước tiểu hoặc phân để thải ra ngoài. 3. Một số dược thảo có trong thành phần sản phẩm ‘bảo vệ gan’ phổ biến Một số thảo dược thường có trong thành phần của 'thuốc bổ gan' như: Cây kế sữa, lá atisô, rễ cây bồ công anh... 3.1 Cây kế sữa có trong thành phần thuốc bổ gan Cây kế sữa đã được sử dụng từ lâu để trị rối loạn chức năng gan. Hoạt chất trong cây kế sữa là silymarin, được tạo thành từ một số hóa chất thực vật tự nhiên. Nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy, silymarin giúp tái tạo mô gan, giảm viêm và bảo vệ tế bào gan khỏi bị hư hại bằng cách hoạt động như một chất chống oxy hóa. Nhiều nghiên cứu về silymarin liên quan đến những người bị xơ gan, viêm gan B hoặc viêm gan C. Silymarin cũng làm giảm nhẹ một số men gan, dấu hiệu của tổn thương gan, ở những người bị bệnh gan. Tuy nhiên, vẫn cần nghiên cứu thêm để biết lợi ích của loại cây này. Cần lưu ý, một số người đã báo cáo các triệu chứng đường tiêu hóa hoặc phản ứng dị ứng sau khi dùng các sản phẩm này. Ngoài ra, chất bổ sung này có thể làm giảm lượng đường trong máu, những người bị bệnh tiểu đường nên kiểm tra với bác sĩ của họ trước khi sử dụng. 3.2 Lá atisô Lá atisô có đặc tính chống oxy hóa, có thể giúp bảo vệ gan. Nghiên cứu thực hiện trên động vật cho thấy nó có thể giúp tái tạo tế bào gan. Trong các nghiên cứu được thực hiện ở những người bị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, lá atisô làm giảm các dấu hiệu tổn thương gan so với giả dược. Tuy nhiên, những lợi ích lâm sàng của việc bổ sung lá atisô vẫn còn cần làm rõ. 3.3 Rễ bồ công anh Mặc dù bồ công anh đã được sử dụng để điều trị bệnh gan, nhưng bằng chứng về lợi ích của nó là khiêm tốn. Cần thêm nhiều nghiên cứu để xác định xem liệu nó có an toàn và hiệu quả cho mục đích này hay không. 4. Làm thế nào để giữ cho gan khỏe mạnh? Hiện vẫn chưa có đủ bằng chứng để xác nhận liệu uống thuốc bổ sung, có giải độc hoặc bảo vệ gan của bạn hay không. Tuy nhiên, một số lựa chọn lối sống đã được chứng minh là có thể cải thiện sức khỏe của gan. Dưới đây là một số lựa chọn để giữ cho gan của bạn ở trạng thái tối ưu: 4.1 Hạn chế chất béo trong chế độ ăn uống Ăn nhiều đồ chiên rán, đồ ngọt và thức ăn nhanh dẫn đến tăng cân. Béo phì hoặc thừa cân làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Giữ chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp gan khỏe mạnh hơn. 4.2 Tránh xa các hóa chất độc hại Các hóa chất trong một số chất diệt côn trùng, sản phẩm tẩy rửa và bình xịt có thể gây hại cho gan. Nếu bạn phải sử dụng những sản phẩm này, hãy đảm bảo rằng căn phòng được thông gió tốt. Không hút thuốc, vì hút thuốc lá có hại cho gan. 4.3 Thận trọng khi uống rượu Một lượng lớn bia, rượu sẽ làm tổn thương tế bào gan và có thể dẫn đến xơ gan. Uống rượu ở mức độ vừa phải - không quá một đến hai ly mỗi ngày hoặc tốt nhất là không uống rượu. 4.4 Không lạm dụng thuốc Mỗi loại thuốc bạn dùng đều được gan chia nhỏ và loại bỏ. Sử dụng mãn tính hoặc lạm dụng các loại thuốc như steroid và thuốc hít có thể làm tổn thương cơ quan này vĩnh viễn. Sử dụng các loại thuốc có hại hoặc bất hợp pháp như heroin cũng có thể làm tổn thương gan. 4.5 Không uống thuốc cùng với rượu Sử dụng rượu và một số loại thuốc cùng nhau có thể làm trầm trọng thêm tình trạng tổn thương gan. Đọc kỹ hướng dẫn trước khi dùng bất kỳ loại thuốc theo toa nào. Tránh uống rượu nếu nhãn ghi rằng sự kết hợp này không an toàn. 5. Một số lưu ý khi dùng các thuốc bổ gan Các thuốc bổ gan thường bị ‘thổi phồng’ công dụng. Cho đến nay, nghiên cứu không hỗ trợ hầu hết các ‘công dụng’ này. Nếu bạn đang nghĩ đến việc dùng một trong những sản phẩm này, hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước để đảm bảo sản phẩm đó là cần thiết và an toàn cho bạn, trong đó không tương tác bất lợi với các thuốc đang dùng (nếu có)./. Theo suckhoedoisong.vn
Không ít bà con đã tự ý mua các thuốc gọi là bổ gan hay còn gọi mát gan, giải độc gan để trị... bệnh gan. Dùng tùy tiện các loại giải độc gan như thế có đúng? Hiểu đúng về bệnh gan Ta cần biết gan là cơ quan đặc biệt, đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng và phức tạp. Một chức năng quan trọng của gan là giải độc. Nhu mô gan thường xuyên lọc ra khỏi cơ thể những chất độc trong máu bằng cách chuyển hóa, biến đổi chúng hết độc rồi thải loại qua đường mật hay đường tiểu. Do thường xuyên xử lý chất độc nên gan có thể bị nhiễm độc thể hiện ở chỗ nhu mô gan bị tổn thương và được gọi là viêm gan. Viêm gan có thể do nhiễm độc (do sử dụng thuốc lâu dài, do dùng bia rượu dài ngày) nhưng nguyên nhân thường gặp nhất ở ta hiện nay là viêm gan do nhiễm siêu vi (viêm gan siêu vi A, B và C). Khi tế bào gan bị viêm, bị tổn thương, các men gan như ALT (còn được ghi SGPT) và AST (SGOT) từ gan phóng thích vào máu nhiều hơn so với bình thường. Vì vậy, khi xét nghiệm thấy men gan ALT và AST tăng lên thì đó là dấu hiệu cho biết tình trạng viêm, tổn thương gan. Trong thời gian điều trị viêm gan, nếu các men gan giảm xuống đến mức bình thường thì xem như tình trạng bệnh được cải thiện. Khi gan bắt đầu bị tổn thương thì người bệnh có thể có nhiều triệu chứng. Có triệu chứng ở ngay gan như khi siêu âm cho biết bị gan nhiễm mỡ nhưng cũng có triệu chứng ở cơ quan khác như khó tiêu, đầy bụng, rối loạn bài tiết mật, thậm chí bị phù chân, trí não lú lẫn, hôn mê (gọi là bệnh não do gan hay hôn mê gan). Cẩn thận chế phẩm chưa thử nghiệm lâm sàng Thuốc bổ gan hay mát gan, giải độc gan, hoặc thuốc giúp hạ men gan được phân loại vào nhóm thuốc gọi là thuốc hướng gan (hepatotropes). Thuốc hướng gan là thuốc có tác dụng hỗ trợ trị các triệu chứng rối loạn ở gan, trong đó có tác dụng bảo vệ nhu mô gan hoặc giúp làm hạ men gan. Cần lưu ý, các thuốc loại này không trị khỏi bệnh viêm gan siêu vi (tức là không tiêu diệt được siêu vi B, C) mà chỉ hỗ trợ giúp làm giảm men gan trở lại mức bình thường. Đặc biệt, có một số không phải là thuốc mà là chế phẩm “thực phẩm chức năng” được giới thiệu là bổ gan, làm hạ men gan, có một số chỉ dựa vào thử nghiệm dược lý (tức thử trên súc vật thí nghiệm) chứ chưa được thử nghiệm lâm sàng để cho kết quả cụ thể rõ ràng. Không tự ý dùng thuốc bổ gan - Người đã được xác định bị nhiễm viêm gan siêu vi B, C, hoặc viêm gan do rượu phải được bác sĩ khám trực tiếp chỉ định dùng thuốc. Không nên tự ý dùng thuốc bừa bãi, đặc biệt không nên tự ý sử dụng thuốc bổ gan mà không hỏi ý kiến của bác sĩ. Dùng thuốc bừa bãi sẽ làm cho thương tổn vốn có ở gan nặng thêm thôi. - Người tình cờ phát hiện mình có tăng men gan (như được xét nghiệm máu đánh giá các chỉ tiêu khác như đo mỡ trong máu, đường glucose trong máu... và đo thêm men gan) cũng nên hỏi bác sĩ về việc sử dụng thuốc hạ men gan. Nên lưu ý khi dùng một số thuốc có thể làm tăng men gan (như dùng thuốc trị rối loạn mỡ trong máu), nếu ngưng thuốc sẽ làm men gan trở lại bình thường. Khi đang dùng thuốc bị tăng men gan phải báo cho bác sĩ điều trị biết hầu có hướng xử trí thích hợp.
|
