Hành tinh và vệ tinh khác nhau như thế nào

Vào ban đêm, khi bạn nhìn lên trời cao, bạn sẽ thấy hàng nghìn tỷ chấm sáng, trong đó một số xuất hiện sáng hơn, một số lớn hơn trong khi một số trong số chúng lấp lánh. Đó là một điểm để suy ngẫm, những chấm sáng này là gì? Vì vậy, chúng không là gì ngoài các ngôi sao và các hành tinh. Các ngôi sao là những thiên thể sở hữu ánh sáng và lấp lánh của riêng chúng. Chúng có thân phát sáng cố định và lớn như Mặt trời.

Mặt trái, các hành tinh là các thiên thể, có chuyển động rõ ràng của riêng chúng và cũng di chuyển xung quanh ngôi sao, theo quỹ đạo hình elip.

Hai cơ thể này có thể trông giống nhau, nhưng theo khoa học, có sự khác biệt rất lớn giữa các ngôi sao và các hành tinh, mà chúng tôi đã đơn giản hóa cho bạn trong bài viết này một cách chi tiết.

Biểu đồ so sánh

Định nghĩa sao

Các ngôi sao có thể được hiểu là quả bóng phát sáng, bao gồm plasma, được gắn với nhau bởi lực hấp dẫn của nó. Plasma là một trạng thái cực kỳ nóng của vật chất. Các ngôi sao được tạo thành từ các khí như hydro, heli và các nguyên tố ánh sáng tương tự khác.

Sự tỏa sáng trong các ngôi sao là do phản ứng hạt nhân diễn ra trong lõi của chúng, là kết quả của sự hợp nhất hydro thành helium. Phản ứng hạt nhân xảy ra trong các ngôi sao liên tục phát ra năng lượng dưới dạng ánh sáng, trong vũ trụ, giúp chúng ta nhìn thấy chúng và cũng quan sát chúng thông qua kính viễn vọng vô tuyến.

Một đặc điểm quan trọng của ngôi sao là chúng lấp lánh bởi vì ánh sáng của ngôi sao rơi xuống trái đất, nó đi qua bầu khí quyển trái đất và là kết quả của khúc xạ khí quyển, chúng dường như lấp lánh.

Mặt trời là ngôi sao gần nhất với hành tinh Trái đất, cách đó gần 150 triệu km. Khoảng cách của các ngôi sao được biểu thị bằng năm ánh sáng, tức là khoảng cách ánh sáng đi được mỗi năm. Nó dường như di chuyển từ đông sang tây.

Định nghĩa hành tinh

Thuật ngữ 'hành tinh' đại diện cho các vật thể trên trời xoay quanh một ngôi sao, theo một đường xác định, tức là quỹ đạo. Nó đủ lớn để chiếm hình dạng của một quả cầu bằng trọng lực của nó, nhưng không lớn đến mức gây ra phản ứng hạt nhân. Thêm vào đó, nó đã dọn sạch các cơ quan khác trong khu vực lân cận. Các hành tinh của hệ mặt trời của chúng ta, được chia thành hai phần:

• Các hành tinh bên trong : Các hành tinh có quỹ đạo nằm bên trong vành đai tiểu hành tinh được gọi là các hành tinh bên trong. Chúng có kích thước nhỏ và bao gồm các nguyên tố rắn như đá và kim loại. Nó bao gồm Sao Thủy, Sao Kim, Trái Đất và Sao Hỏa.
• Các hành tinh bên ngoài : Các hành tinh bên ngoài là những hành tinh, có quỹ đạo nằm bên ngoài vành đai tiểu hành tinh. Kích thước của chúng tương đối lớn hơn các hành tinh bên trong và có một vòng bao quanh chúng. Chúng được tạo thành từ các khí như hydro, heli và như vậy. Nó bao gồm, Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương, Sao Hải Vương.

Sự khác biệt chính giữa Sao và Hành tinh

Những điểm được đưa ra dưới đây rất đáng chú ý, cho đến khi có sự khác biệt giữa các ngôi sao và các hành tinh:

1. Các cơ quan thiên văn giải phóng ánh sáng của chính chúng được tạo ra do phản ứng tổng hợp hạt nhân, xảy ra ở lõi của nó, được gọi là Sao. Vật thể thiên thể có đường đi (quỹ đạo) cố định, trong đó nó di chuyển xung quanh ngôi sao, được gọi là các hành tinh.
2. Các ngôi sao có ánh sáng riêng, trong khi các hành tinh không có ánh sáng riêng, chúng phản chiếu ánh sáng mặt trời chiếu xuống các hành tinh.
3. Các ngôi sao vẫn cố định tại một vị trí. Tuy nhiên, chúng xuất hiện di chuyển từ đông sang tây. Mặt khác, vị trí của các hành tinh có xu hướng thay đổi, khi chúng di chuyển xung quanh mặt trời.
4. Kích thước của các ngôi sao tương đối lớn hơn các hành tinh.
5. Hình dạng của một ngôi sao giống như một dấu chấm. Để chống lại điều này, hình dạng của hành tinh là hình cầu.
6. Nhiệt độ của một ngôi sao rất cao, trong khi nhiệt độ của một hành tinh thấp.
7. Chỉ có một ngôi sao trong hệ mặt trời và hàng triệu ngôi sao trong thiên hà, vì vậy chúng không thể đếm được. Trái lại, có tổng cộng tám hành tinh trong hệ mặt trời của chúng ta.
8. Các ngôi sao xuất hiện lấp lánh do khúc xạ ánh sáng liên tục trong bầu khí quyển của trái đất. Ngược lại, các hành tinh ở gần trái đất hơn một chút và ánh sáng phản chiếu từ chúng đi trực tiếp qua bầu khí quyển của trái đất mà không bị uốn cong, và vì vậy chúng không lấp lánh.
9. Các ngôi sao được tạo thành từ hydro, heli và các nguyên tố ánh sáng khác. Ngược lại, các hành tinh được tạo thành từ các trạng thái của vật chất như rắn, lỏng, khí hoặc sự kết hợp của các hành tinh này.

Phần kết luận

Do đó, với các cuộc thảo luận ở trên, bạn có thể đã hiểu rõ về sự khác biệt giữa hai điều này cùng với lý do cho sự khác biệt. Bất cứ khi nào một hệ mặt trời mới được tạo ra, trước hết, các ngôi sao được hình thành, trong khi các hành tinh được hình thành sau này, trong quỹ đạo của ngôi sao.

Trong vũ trụ rộng lớn có tới hàng tỷ ngôi sao và hàng nghìn tỷ hành tinh khác nhau. Chúng ta đã nghe nói nhiều đến sao và hành tinh. Nhưng định nghĩa ngôi sao là gì, hành tinh là gì và sự khác nhau giữa chúng như thế nào có thể nhiều bạn đọc vẫn chưa biết.

Ngôi sao là gì?

Sao hay ngôi sao là các thiên thể có khả năng tự phát sáng. Chúng là những khối cầu plasma có khối lượng khổng lồ, lớn hơn Trái Đất từ hàng chục đến hàng trăm ngàn lần. Các sao có thể di chuyển có quỹ đạo hoặc không có quỹ đạo.
 

Mặt Trời - Ngôi sao gần nhất và là nguồn sống cho các sinh vật trên Trái Đất

Vì sao các ngôi sao có thể tự phát sáng?

Mỗi vật thể đều có lực hấp dẫn hướng tâm hướng vào chính nó, từ vật thể nhỏ như bàn, ghế, con người đến lớn như các hành tinh, sao,... Lực này phụ thuộc vào khối lượng của bản thân vật thể. Do đó, với những vật thể nhỏ, lực hấp dẫn hướng tâm cũng nhỏ tới mức không thể nhận ra và không gây ra tác dụng gì. Với những thiên thể lớn, ví dụ như Trái Đất, lực này đủ mạnh để kéo và giữ các vật thể nằm xung quanh nó. Đó là nguyên nhân vì sao con người khi nhảy lên luôn rơi xuống. Còn ở các thiên thể có khối lượng như các sao, gấp Trái Đất từ hàng chục đến hàng trăm ngàn lần, lực này khiến cho áp suất ở trung tâm thiên thể rất cao, cao tới mức nó kéo cả các hạt nguyên tử, đặc biệt là nguyên tử khí (chủ yếu là hydro) về phía mình với tốc độ khủng khiếp. Những hạt nguyên tử này va chạm với nhau ở vận tốc cao, phá vỡ cấu trúc của nhau để trở thành những hạt electron và photon chuyển động hỗn độn còn gọi là hạt plasma. Do đó, vật chất ở trung tâm sao chỉ là các hạt plasma.

Ở trạng thái plasma, các hạt nhân hydro lại tiếp tục va chạm với nhau ở vận tốc lớn, chúng sẽ kết hợp lại thành hydro nặng và cuối cùng là hạt nhân heli. Quá trình này gọi là phản ứng nhiệt hạch. Phản ứng nhiệt hạch giải phóng một năng lượng khổng lồ dưới dạng các bức xạ, bức xạ này dịch chuyển lên bề mặt ngôi sao và khiến nó phát sáng.

Điều kiện để một thiên thể có thể tự phát sáng đó là khối lượng của nó phải đủ lớn. Theo tính toán, khối lượng tối thiểu để trở thành sao là lớn gấp 70 lần khối lượng Sao Mộc, tức là khoảng 7% khối lượng Mặt Trời của chúng ta.

Hành tinh là gì?

Hành tinh là một thiên thể quay xung quanh một ngôi sao, hệ sao hay tàn tích sao (còn gọi là sao mẹ hay sao chủ). Nó phải có đủ khối lượng để lực hấp dẫn của bản thân thắng được cường độ vật chất, khiến cho nó có hình dạng cân bằng thuỷ tĩnh (dạng cận cầu hoặc gần giống với hình cầu). Ngoài ra, hành tinh đó cũng phải có khối lượng không quá lớn để không tạo ra phản ứng nhiệt hạch khiến nó nóng lên và tự phát sáng như một ngôi sao.
 

Trái Đất của chúng ta là một hành tinh

Như vậy, từ hai định nghĩa trên, ta có thể tìm ra sự khác nhau để phân biệt sao và hành tinh. Cụ thể:

- Về khối lượng: Sao thường có khối lượng lớn hơn hành tinh rất nhiều. Khối lượng tối thiểu của một sao bằng khoảng 7% Mặt Trời còn hành tinh có khối lượng tối đa nhỏ hơn con số này.

- Về chuyển động: Một hành tinh có quỹ đạo chuyển động cố định quanh một ngôi sao, hệ sao hay tàn dư sao. Còn sao có thể có quỹ đạo cố định hoặc không cố định.

- Về nhiệt độ: Nhiệt độ của một ngôi sao do chính bản thân nó sinh ra thông qua phản ứng nhiệt hạch. Nhiệt độ bề mặt của một ngôi sao khoảng 2.800 đến 50.000 độ C (2.727 - 49.727 độ C) còn nhiệt độ tại tâm là khoảng vài triệu đến vài chục triệu độ C. Nhiệt độ của một hành tinh là do các bức xạ nhiệt từ ngôi sao chủ. Hiện nay, hành tinh nóng nhất con người quan sát được có nhiệt độ khoảng 4.300 độ C (để tìm hiểu về hành tinh nóng nhất trong vũ trụ, mời các bạn xem thêm Tại Đây).

- Về sự phát sáng: Sao tự phát ra ánh sáng của chính mình còn hành tinh phát sáng là do chúng phản chiếu ánh sáng của sao chủ. Nếu không có ánh sáng từ các vì sao, các hành tinh sẽ trở nên tối tăm và không thể quan sát bằng mắt thường.

Ngoài ra, cần phải lưu ý các tên gọi Sao Hoả, Sao Thuỷ, Sao Mộc,... không phải để chỉ các thiên thể này là sao mà có thể coi là tên riêng của các hành tinh trong Hệ Mặt Trời.
 

Từ trái qua: Sao Thuỷ, Sao Kim, Trái Đất, Sao Hoả (kích thước theo tỷ lệ)

Tìm hiểu thêm: Kích thước của các hành tinh trong Hệ Mặt Trời

Trên đây là những thông tin về sự khác biệt giữa sao và hành tinh mà chúng tôi muốn giới thiệu đến bạn đọc. Hy vọng thông qua bài viết này, các bạn sẽ có thể bổ sung thêm một số kiến thức về thiên văn học để từ đó không còn bị nhầm lẫn giữa các khái niệm trên.