Sáng kiến kinh nghiệm ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học toán

1. Tại sao nên ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Toán?

Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy là xu hướng tất yếu của thời đại khi mà thế giới đang trải qua cuộc chạy đua về công nghệ. Một trong những bộ môn được Bộ Giáo Dục & Đào Tạo quan tâm triển khai ứng dụng CNTT là Toán. Phương pháp giáo dục đổi mới này giúp học sinh tiếp cận kiến thức dễ dàng hơn, và khơi gợi trong các em niềm đam mê với Toán học.

Toán được đánh giá là bộ môn khô khan, quá trừu tượng, đòi hỏi học sinh phải biết tư duy, tưởng tượng, logic chặt chẽ. Đây là môn học khó, đôi khi quá cứng nhắc với nhiều công thức phức tạp, khiến học sinh không hứng thú.

4.8 / 5 ( 5 bình chọn )

Trong bài viết hôm nay, Best4Team xin chia sẻ đến bạn đọc những sáng kiến kinh nghiệm ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tiểu học – đây đều là những đề tài có đóng góp quan trọng trong sự nghiệp đổi mới nền giáo dục. Dựa vào đó, các giáo viên có thể linh hoạt hơn trong quá trình giảng dạy, thiết kế một bài giảng có nhiều hình ảnh trực quan, giúp học sinh hiểu bài nhanh hơn.

Skkn ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy môn toán lớp 3

• doc
• 30 trang

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:
“ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀO GIẢNG DẠY MÔN
TOÁN LỚP 3 A”

A.

PHẦN MỞ ĐẦU

I. Lí do viết đề tài:
Trong những năm gần đây việc ứng dụng CNTT đã rất phổ biến ở Việt Nam. Cùng với sự
đi lên của xã hội, ngành giáo dục cũng mạnh dạn đưa ứng dụng CNTT vào dạy học. Đối
với ngành giáo dục đào tạo, CNTT có tác dụng mạnh mẽ, làm thay đổi nội dung và
phương pháp dạy học. Mặt khác, ngành giáo dục và đào tạo đóng vai trò quan trọng trong
việc cung cấp nguồn nhân lực cho CNTT. Hơn nữa, CNTT là phương tiện để giúp chúng
ta tiến tới một “ Xã hội học tập”. Bởi vậy, trong năm học này, ngành giáo dục tiếp tục
ứng dụng CNTT trong trường học để tạo bước đột phá về ứng dụng CNTT trong giáo dục
và tạo tiền đề phát triển CNTT trong những năm tiếp theo.
Việc sử dụng CNTT ở Bình Dương đã trở nên phổ cập và mang tính thường nhật. Trong
trường tiểu học Đông Hoà , học sinh lớp 2 đã được làm quen với môn Tin học. Nên việc
đưa ứng dụng CNTT vào trường học là việc làm cần thiết và đúng đắn. Trong công tác
giảng dạy, CNTT có tác dụng mạnh mẽ, làm thay đổi phương pháp dạy và học. Nhờ đó
mà học sinh hứng thú học tập hơn, kết quả là học sinh tiếp thu bài tốt hơn.
Ứng dụng CNTT có thể đưa vào tất cả các môn học, đặc biệt là các môn có sử dụng
nhiều tranh ảnh cho bài giảng. Trong 2 năm học gần đây, tôi đã mạnh dạn đưa ứng dụng
CNTT vào nhiều môn học. Đặc biệt là môn Toán tôi đã thiết kế được giáo án điện tử để
đưa vào giảng dạy. Đối với bộ môn Toán, ngoài sử dụng phần mềm Power Point tôi còn
sử dụng phần mềm VioLET vào phần luyện tập dưới dạng trò chơi, tạo không khí học tập
thoải mái cho học sinh. Qua quá trình soạn giáo án và giảng dạy tôi đã đúc kết được một
số kinh nghiệm và quyết định viết đề tài: . Ứng dụng CNTT vào giảng dạy môn Toán
lớp 3 A.

II. Mục đích nhiên cứu:
-Tìm hiểu về ứng dụng CNTT vào môn Toán lớp 3.
-Tìm hiểu thực trạng khi đưa ứng dụng CNTT vào giảng dạy môn Toán lớp 3.
-Đổi mới phương pháp dạy học khi đưa ứng dụng CNTT vào giảng dạy môn Toán
lớp 3 góp phần nâng cao hiệu quả dạy học.
III. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:
-Học sinh lớp 3A.
-Theo dõi và kiểm tra đánh giá việc tiếp thu bài của học sinh.
-Đối chiếu với các tiết học không có sử dụng CNTT.

B. NỘI DUNG ĐỀ TÀI
I.

CƠ SƠ LÝ LUẬN:
Học sinh tiểu học còn nhỏ, nên quá trình nhận thức thường gắn với những hình ảnh,

hoạt động cụ thể. Bởi vậy các phương tiện trực quan rất cần thiết trong quá trình giảng
dạy. Đặt biệt là các phương tiện trực quan sinh động, rõ nét sẽ thu hút được sự chú ý của
học sinh. Trong những tiết học có đồ dùng trực quan đẹp, rõ nét học sinh sẽ chú ý đến bài
giảng hơn và kết quả là học sinh tiếp thu bài tốt hơn, nhớ lâu hơn.

Đối với môn Toán không có nhiều tranh ảnh như các bộ môn khác, nhưng không
phải vì thế mà không cần đến ứng dụng CNTT. Ngoài bộ đồ dùng dạy và học toán chỉ là
những con số, các bài toán và những hình vẽ. Thế nhưng, những con số, những bài toán
và những hình vẽ nếu đưa lên màn hình lớn với sự nhấn mạnh bằng cách đổi màu chữ
hay gạch chân, sẽ có hiệu quả hơn.Chính vì vậy mà việc đưa ứng dụng CNTT vào giảng
dạy môn toán là cần thiết.

II.
1.

CƠ SỞ THỰC TIỄN:
Về thuận lợi:

-Trường Tiểu học Đông Hoà là đơn vị điển hình về ứng dụng CNTT, nên đã sớm triển
khai việc đưa ứng dụng CNTT vào đổi
mới phương pháp dạy và học. Năm học 2010 – 2011 tiếp tục thực hiện tinh thần chỉ
đạo của Bộ giáo dục, Sở giáo dục và đào tạo Bình Dương , Trường Tiểu học Đông Hoà
đã phát động phong trào “Giáo viên mạnh dạn sử dụng giáo án điện tử trong năm học”.
Đây cũng là một trong những tiêu chí đánh giá mỗi giáo viên trong nhà trường.
-Được sự quan tâm của Ban Giám Hiệu, sự ủng hộ của các cấp lãnh đạo và toàn thể
phụ huynh trong toàn trường hỗ trợ về cơ sở vật chất cho nhà trường. Trong năm học vừa
qua trường đã được cấp máy chiếu Panasonic , máy vi tính và nối mạng Internet.
-Nhà trường luôn tạo điều kiện cho giáo viên học nâng cao trình độ tin học.
Thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn sử dụng công nghệ thông tin cho giáo viên.
Trường còn tổ chức các buổi tham luận về ứng dụng CNTT để giáo viên trao đổi kinh
nghiệm và học hỏi lẫn.
2.Về khó khăn:

-Khó khăn nhất đối với giáo viên chúng tôi là trình độ tin học còn hạn chế, nên việc
thiết kế giáo án điện tử rất vất vả và mất nhiều thời gian. Nhà trường luôn tạo điều kiện
cho chúng tôi đi học để nâng cao trình độ tin học, nhưng thời gian có hạn nên chúng tôi
không thể đi chuyên sâu tìm hiểu được các kiến thức của tin học để soạn bài theo mong
muốn.
-Việc thiết kế giáo án điện tử chưa có nhiều kinh nghiệm nên việc chọn màu sắc, phông
nền hay phông chữ, chọn hiệu ứng đôi khi chưa phù hợp.
-Giờ học còn phụ thuộc vào, phòng học, ánh sáng.Vì cả trường chỉ có 1 máy .

3.Thực trạng và những yêu cầu cần thiết khi thiết kế giáo án điện tử.
a. Những tiện ích khi sử dụng giáo án điện tử:
Đến năm học 2010 -2011 giáo án điện tử đã được nhiều giáo viên đón nhận một cách tích
cực, bởi nó tạo ra một không khí học tập sôi nổi, thu hút sự chú ý của học sinh, học sinh
thực sự làm chủ trong tiết học.Khi dạy bằng giáo án điện tử giáo viên đỡ vất vả hơn
nhiều. Thay bằng các thao tác gắn đồ dùng lên bảng, giáo viên chỉ cần clích chuột là có.
Dạy bằng giáo án điện tử còn tránh được tình trạng cháy giáo án do quá nhiều thao tác
gắn và tháo đồ dùng dạy học.
-Khi sử dụng giáo án điện tử giáo viên có thể thiết kế bài học như sách giáo
khoa, không cần in tranh ảnh tốn tiền, mất thời gian mà hình ảnh lại nhỏ không rõ nét như
khi đưa lên màn hình lớn.
-Đối với môn Toán không có nhiều tranh ảnh như các môn học khác, nhưng
không phải vì thế mà không cần đến ứng dụng CNTT. Môn Toán tuy ít tranh ảnh, nhưng
mỗi bài học hay mỗi bài toán ta đưa lên màn hình lớn sẽ giúp học sinh chú ý hơn.

Những từ ngữ trọng tâm trong bài ta có thể đổi màu hoặc gạch chân sẽ giúp học sinh hiểu
bài hơn , từ đó giải bài toán một cách dễ dàng. Hoặc khi tóm tắt đề bài ta có thể dùng
những hình ảnh phù hợp với đề bài ( như con chim, con cá, bông hoa...) những hình ảnh
này tôi có thể lấy trên mạng Internet.

Cách tóm tắt đề bài đó sẽ giúp học sinh dễ

hiểu bài và làm bài tốt

hơn. Những bài toán về hình học ta có thể

đưa lên màn hình lớn, tô

màu những phần cần thiết, như vậy sẽ giúp học

sinh dễ hiểu bài hơn. Hoặc

những bài toán về ghép hình, mỗi bài toán có thể

có nhiều cách ghép khác

nhau. Cùng một lúc giáo viên đưa các đáp án lên bảng sẽ rất vất vả và mất thời gian.
Nhưng nếu dạy bằng giáo án điện tử thì chỉ cần thiết kế trong một Slide là có đủ các đáp
án của bài. Dựa vào đó học sinh biết đựoc mình đã ghép theo cách nào, và còn có những
cách ghép nào nữa. Từ đó học sinh có thể vận dụng các cách ghép hình cho các bài học
sau.

-Ngoài sử dụng phần mêm PowerPoint tôi còn sử dụng phần mềm VioLET
vào phần luyện tập dưới dạng trò chơi sẽ gây hứng thú học tập cho học sinh. Trò chơi có
thể diễn ra đầu,
giữa hoặc cuối tiết học.Trò chơi có thể giải quyết được một hoặc nhiều bài toán. Trò
chơi này còn giúp học sinh tính toán và phản xạ nhanh, từ đó phát triển tư duy cho học
sinh. Để thưòng xuyên đổi mới tôi thường lấy tên trò chơi là “Ai nhanh, ai đúng,?” hoặc
Thử tài đoán nhanh”...
-Việc đưa ứng dụng CNTT vào giảng dạy có rất nhiều cái lợi cho cả học sinh lẫn
giáo viên. Vấn đề đặt ra là phải soạn giáo án như thế nào cho phù hợp thì mới đem lại
hiệu quả mong muốn.
b. Những lưu ý khi sử dụng giáo án điện tử:
-Đối với môn Toán những con số, những dấu cộng, trừ, nhân, chia quá nhỏ nên khi thiết
kế giáo án điẹn tử không đơn giản chút nào. Bởi vậy khi thiết kế giáo án điện tử cần chú
ý những điều sau:

1.Cần chọn phông chữ, màu chữ, phông nền, màu nền cho phù hợp. Không nên chọn màu
sắc tối, nhợt nhạt sẽ không gây được sự chú ý của học sinh. Không nên chọn màu sắc quá
lòe loẹt, hoặc quá nhiều màu sắc trong một Slide nhìn sẽ rối mắt.
2. Chỉ đưa những kiến thức trọng tâm của bài vào Slide.
3. Những kiến thức cần nhấn mạnh thì nên chọn hiệu ứng đổi màu hoặc gạch chân, chứ
không nên chọn hiệu ứng quá sinh động làm cho học sinh chỉ chú ý xem các hiệu ứng
không chú ý đến kiến thức của bài.
4. Hiệu ứng chuyển trang cũng nên chọn hiệu ứng phù hợp, không nên chọn hiệu ứng quá
nhanh hay quá chậm hoặc qua sống động ảnh hưởng đến sự tập trung vào bài học của học
sinh.
5. Khi sử dụng phần mềm VioLET cần chọn bài toán phù hợp với nội dung kiến thức của
bài để học sinh chơi trò chơi. Không nên chọn bài quá khó, bởi vì phần trò chơi này học
sinh làm bài tập trắc nghiệm trong thời gian ngắn. Đề bài nên thiết kế ở phần mềm
Microsoft OfficeW..., chọn màu cho phù hợp , chụp ảnh rồi mới đưa vào ViOLET. Bởi
phần mềm VioLET phông chữ nhỏ, chỉ có màu đen.

4.Một vài minh họa thiết kế giáo án điện tử Toán 3:
Bài: HÌNH CHỮ NHẬT
Trong bài này tôi thiết kế trên 18 Slide. Sau đây là một số Slide chính trong bài:

+ Slide thứ nhất tôi thiết kế phần lời chào và giới thiệu:

+ Slide thứ hai chứa nội dung phần kiểm tra bài cũ
Ở phần này tôi cho học sinh làm bài vào bảng con và bảng lớp .sau đó tôi cho học sinh
nhận xét và tôi nhận xét .

+ Slide thứ ba là phần giới thiệu bài :
Tôi cho học sinh quan sát từng đồ vật và nêu câu hỏi để học sinh trả lời .Sau cùng tôi rút
ra bài học .

+ Slide thứ tư bắt đầu vào bài học mới

+Slide thứ năm tôi cho học sinh thảo luận nhóm đôi các câu hỏi sau :

Từ nhóm đôi học sinh thảo luận các câu hỏi trên sau đó tôi cho học sinh kết thành nhóm 4
thaỏ luận các câu hỏi ở slide tiếp theo.

Từ những câu
hỏi học sinh đã thảo luận tôi bắt đầu hỏi từng câu hỏi nhỏ để rút ra nội dung bài học ở
slide kế tiếp

.

Slide thứ chín và thứ mười là phần bài tập 1.Ở bài tập này tôi cho học sinh làm vào bảng
con và sau đó tôi đưa đáp án đúng để sửa bài :

Slide thứ mười một là phần bài tập 2.Ở bài tập này tôi cho học sinh thực hành đo ở trong
sách giáo khoa và trả lời câu hỏi tôi đưa ra .Sau sùng tôi dùng thước để kiểm tra xem các
em thục hiện có đúng hay không :

Slide thứ mười hai là bài tập 3: Ở bài tập này tôi cho học sinh thảo luận nhóm đôi trong
thơì gian 30 giây để tìm ra các hình chữ nhật có trong bài : Sau đó tôi cho học sinh đi tìm
chiều dài chiều rộng của từng hình và số đo của các cạnh đó. Và trong lúc học sinh thực
hiện tôi đưa ra những đáp án đúng bằng nhửng cái clich chuột .

Slide tiếp theo là bài tập số 4: Ở bài tập này tôi cho học sinh nêu yêu cầu và làm vào
Phiếu Bài Tập một học sinh lên bảng làm .Sau khi tôi đã thu 5 phiếu chấm điểm bắt đầu
tôi sửa bài của học sinh trên bảng làm trước và đáp án của các em dưới lớp .Cuối cùng
tôi đưa ra đáp án đúng và một vài cách để có thể kẻ thành hình chữ nhật.

+Để phần trò chơi luôn hấp dẫn trong các tiết học tôi có thể đổi tên trò chơi; “ Ai đúng, ai
sai?” hoặc “ Thử tài đoán nhanh”...
Ở bài này tôi cho học sinh chơi trò ((Ai nhanh hơn )) Tôi cho học sinh ghép từ 4 hình tam
giác thành một hình chữ nhật .Trong thời gian 1 phút đội nào ghép đúng và nhanh thì đội
đó thắng và được thưởng một tràng vỗ tay.

Tải về bản full

SKKN: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học

Ngày nay, khi công nghệ thông tin càng phát triển thì việc phát ứng dụng công nghệ thông tin vào tất cả các lĩnh vực là một điều tất yếu. Trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, CNTT bước đầu đã được ứng dụng trong công tác quản lý, một số nơi đã đưa tin học vào giảng dạy, học tập. » Xem thêm

Bài SKKN về Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học , mời các bạn cùng tham khảo nhé. » Thu gọn

Chủ đề:

• Ứng dụng công nghệ thông tin
• Sáng kiến kinh nghiệm lớp 4
• Sáng kiến giảng dạy
• Kinh nghiệm giảng dạy
• Phương pháp giảng dạy

Download

Xem online

Tóm tắt nội dung tài liệu

1. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Trần Hồng Vân- Tiểu học Cát Linh PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO ĐỐNG ĐA TRƯỜNG TIỂU HỌC CÁT LINH Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Người viết: Trần Hồng Vân 1
2. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Trần Hồng Vân- Tiểu học Cát Linh Năm học 2005 - 2006 A. Đặt vấn đề Ngày nay, khi công nghệ thông tin càng phát triển thì việc phát ứng dụng công nghệ thông tin vào tất cả các lĩnh vực là một điều tất yếu. Trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, CNTT bước đầu đã được ứng dụng trong công tác quản lý, một số nơi đã đưa tin học vào giảng dạy, học tập. Tuy nhiên, so với nhu cầu thực tiễn hiện nay, việc ứng dụng CNTT trong giáo dục ở các trường nước ta còn rất hạn chế. Chúng ta cần phải nhanh chóng nâng cao chất lượng, nghiệp vụ giảng dạy, nghiệp vụ quản lý, chúng ta không nên từ chối những gì có sẵn mà lĩnh vực CNTT mang lại, chúng ta nên biết cách tận dụng nó, biến nó thành công cụ hiệu quả cho công việc của mình,mục đích của mình. Hơn nữa,đối với giáo dục và đào tạo, công nghệ hông tin có tác dụng mạnh mẽ, làm thay đổi nội dung, phương pháp dạy và học. CNTT là phương tiện để tiến tới “xã hội học tập”. Mặt khác, giaó dục và đào tạo đóng vai trò quan trọng thúc đẩy sự phát triển của CNTT thông qua việc cung cấp nguồn nhân lực cho CNTT. Bộ giáo dục và đào tạo cũng yêu cầu “đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong giáo dục đào tạo ở tất cả các cấp học, bậc học, ngành học theo hướng dẫn học CNTT như là một công cụ hỗ trợ đắc lực nhất cho đổi mới phương pháp dạy học ở các môn”. Thực hiện tinh thần chỉ đạo trên của bộ giáo dục và của sở giáa dục và đào tạo, nhận thức được rằng, việc ứng dụng CNTT phục vụ cho việc đổi mới phương 2
3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Trần Hồng Vân- Tiểu học Cát Linh pháp dạy học là một trong những hướng tích cực nhất, hiệu quả nhất trong việc đổi mới phương pháp dạy học và chắc chắn sẽ được sử dụng rộng rãi trong nhà trường phổ thông trong một vài năm tới, tôi đã mạnh rạn học tập và đưa CNTT vào giảng dạy ba năm nay. Nhưng làm thế nào để ứng dụng CNTT hiệu quả trong các tiết dạy đó là vấn đề mà bất cứ một vấn đề nào cũng gặp phải khi có ý định đưa CNTT vào giảng dạy. Trong bản sáng kiến này, tôi sẽ đưa ra những ý kiến, kinh nghiệm của cá nhân mình, cũng như một số tiết dạy tôi đã thử nghiệm trong các năm học vừa qua để cùng các bạn đồng nghiệp thảo luận tìm ra những giải pháp tốt nhất cho những tiết dạy của mình. B. Nội dung I. Những trở ngại khi sử dụng giáo án điện tử Phần lớn các giáo viên ngại sử dụng giáo án điện tử, nghĩ rằng sẽ tốn thời gian để chuẩn bị một bài giảng. Việc thực hiện một bài giảng một cách công phu bằng các dẫn chứng sống động trên các slide trong các giờ học lý thuyết là một điều mà các giáo viên không muốn nghĩ đến. Để có một bài giảng như thế đòi hỏi phải mất nhièu thời gian chuẩn bị mà đó chính là diều mà các ciáa viên thường hay tránh. Khảo sát hiệu quả từ phía HS cho thấy, nếu sử dụng phương pháp dạy học truyền thống với phấn trắng bảng đen thì hiệu qua mang lại chỉ có 30%,trong khi hiệu quả của phương pháp multêmedia (nhìn - nghe) lên đến 70%. Việc sử dụng 3
4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Trần Hồng Vân- Tiểu học Cát Linh phương pháp mới đòi hỏi một giáo án mới. Thực ra, muốn “click” chuột để tiết dạy thực sự hiệu quả thì giáo viên phải vất vả gấp nhiều lần so với cách dạy truyền thống. Ngoài kiến thức căn bản về vi tính, sử dụng thành thạo phần mềm power point, giáa viên cần phải có niềm đam mê thật sự với công việc thiết kế đòi hỏi sự sáng tạo, sự nhạy bén, tính thẩm mỹ để săn tìm tư liệu từ nhiều nguồn. Hơn nữa trong quá trình thiết kế, để có được một GAĐT tốt, từng cá nhân giáa viên còn gặp không ít trong việc tự đi tìm hình ảnh minh hoạ, âm thanh sôi động, tư liệu dẫn chứng phù hợp với bài giảng. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân mà một số giáo viên thường đưa ra để tránh né việc thực hiện dạy bằng CNTT. Chính vì những khó khăn trên mà các giáo viên chỉ ứng dụng CNTT khi có nhu cầu. Tức là chỉ có thao giảng mới sử dụng và việc làm này chỉ mang tính chất đối phó. Tình trạng này cũng phổ biến trong các trường phổ thông. Mục đích sử dụng máy tính phục vụ cho công tác giảng dạy chỉ được áp dụng trong các tình huống này. II. Yêu cầu cần thiết để làm giáo án điện tử Mặc dù giáo án điện tử (GAĐT) chưa được các trường học đón nhận rộng rãi, chưa thực sự phổ biến nhưng bước đầu nó đã tạo ra một không khí học tập và làm việc khác hẳn cách học và cách giảng dạy truyền thống. Phải chăng việc dạy bằng 4
5. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Trần Hồng Vân- Tiểu học Cát Linh giáa án điện tử sẽ giúp người thầy đỡ vất vả bởi vì chỉ cần “click” chuột? Thực ra, muốn click chuột để tiết dạy thực sự hiệu quả thì người dạy cũng phải chịu bỏ công tìm hiểu, làm quen với cách giảng bài mới này. Cụ thể, người thầy cần phải: - Có một ít kiến thức về sử dụng máy tính - Biết sử dụng phần mềm trình diễn PowerPoint - Biết cách truy cập Internet - Có khả năng sử dụng một phần mềm chỉnh sửa ảnh, làm các ảnh động, cắt các file âm thanh … - Biết cách sử dụng projector Thoạt nghe thì có vẻ phức tạp nhưng thực sự muốn ứng dụng CNTT vào giảng dạy có bắt buộc phải thực hiện hết những yêu cầu trên? Câu trả lời là không. Tuỳ thuộc vào tính chất của mỗi môn học mà các yêu cầu khác nhau được đặt ra cho các giáo viên. Tuy nhiên nếu đáp ứng được các nhu cầu trên thì thật tuyệt vời. Tại sao tôi lại đặt ra các yêu cầu như trên? Chúng ta thử tưởng tượng xem nếu một người không có khái niệm gì về CNTT liệu họ có bật máy tính lên và chọn cho mình một chương trình làm việc? Liệu họ có biết được tài liệu của mình ở đâu trên máy tính? Cách copy tài liệu từ nơi này sang nơi khác hay xoá một tài liệu nào đó khi không còn dùng?... Nghĩa là dù ít hay nhiều họ cũng phải sử dụng được chiếc máy tính theo ý muốn của mình. 5
6. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Trần Hồng Vân- Tiểu học Cát Linh Thứ hai, từ những giáa án được soạn sẵn trên giấy và được trình bày lại trên bảng đen làm thế nào để chúng trở thành các GAĐT được trình bày trên màn chiếu? Điều này đòi hỏi người thầy phải biết sử dụng PowerPoint. Đây là một phần mềm nằm trong bộ MS Office dùng để tạo các trình diễn đa dạng trên máy tính. Nếu chỉ dừng ở mức độ gõ những nội dung cần thiết cộng thêm một ít định dạng về màu sắc, font chữ, chúng tôi thiết nghĩ giáa viên nào cũng có thể làm được. Tuy nhiên nếu chỉ có thế thì chúng ta chưa thực sự thấy được sức mạnh của PowerPoint cũng như chưa phát huy hiệu quả của phương pháp giảng dạy mới này. Lờy ví dụ trong một tiết tập đọc “Bè xuôi sông La”- lớp 4, thay vì giáa viên hay các em cầm sách để đọc bài thì bây giờ, trên màn hình lớn hiện ra các khổ thơ, bên dưới các dòng thơ là hình ảnh dòng sông La êm đềm và thơ mộng. Giọng ngâm thơ của nghệ sĩ nào đó được thay cho lời đọc của thầy, của trò. Người thầy chỉ việc nhìn vào màn hình và cứ thế phân tích từng câu thơ. Với hình thức giảng dạy như thế, chúng tôi tin rằng các em học sinh đều cảm nhận được cái hay của bài thơ, cảm nhận được tình yêu thiên nhiên, đất nước của tác giả. Ngoài những nội dung trên,,hình ảnh minh họa được đưa vào bài giảng,thao tác cơ bản nhất đòi hỏi người thầy phải nắm được là cách thiết lập các hiệu ứng để làm cho bài giảng sinh động,mang lại không khí học tập ,giảng dạy mới mẻ.Các hiệu ứng này là gì?Đó chính là các hoạt ảnh của các đối tượng (văn bản,hình ảnh...)được thiết lập có thứ tự.Có thể dòng chữ nbày xuất hiện trước dòng chữ kia hay khi dòng 6
7. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Trần Hồng Vân- Tiểu học Cát Linh chữ này xuất hiện từ dưới lên,khi từ trên rơi xuống...chẳng hạn trong giờ học toán khi tổ chức trò chơi,giáo viên cho học sinh đoán kết quả trước,sau đó mới hiển thị kết quả trên màn hình,như thế mới tiết kiệm được thời gian chép câu hỏi lên bảng,đồng thời tăng khả năng tư duy cuả học sinh.Ngoài ra ,đặc điểm này giúp cho giáo viên tiết kiệm được thời gian viết nôi dung lên bảng,nội dung hiển thị đến đâu,giaó viên giảng đến đó,làm cho thời gian giảng bài nhiều hơn,các em học sinh hiểu bài sâu hơn. Đối với các môn học như lịch sử,địa lý,bài giảng thường đi kèm với nhiều hình minh họa.Có thể là hình ảnh mô tả một trận chiến,các căn cứ địa cách mạng hay hình ảnh các vùng kinh tế,diện tích lãnh thổ của vùng văn hóa nào đó... Nếu chỉ trình bày suông,chúng tôi nghĩ cũng chẳng có vấn đề gì cả,nhưng tại sao khi chúng ta đã chấp nhận làm GAĐT chúng ta lại không làm bài tập phong phú hơn?Hiện tại những hình ảnh minh họa cho các nội dung nói trên tương đối nhiều trên Internet.Chúng tôi thiết nghĩ,nếu chỉ cần bỏ chút thời gian mà có được những nội dunh,hình ảnh cần minh học cho bài giảng thì người thầy nào cũng sẵn lòng cả.Điều này cũng đồng nghĩa với việc giáo viên cần biết cách thức truy cập Internet để lấy thông tin.Tuy nhiên,không phải hình ảnh nào chúng ta lấy từ Internet đều thỏa mãn ý muốn của chúng ta.Chẳng hạn,chúng ta cần hình ảnh của một hình lập phương để minh họa trong giờ học toán nhưng hình ảnh chúng ta lấy từ internet lại quá nhỏ hay nó lại nằm chung với một hình khác .Như vậy chúng ta bó tay , không cần minh họa hay vẽ lên bảng hay tìm một hình khác cho đến khi vừa ý ? Không , giải pháp đơn giản hơn là chúng ta có thể phóng to hình này lên hay xén lại hình để chỉ lấy phần 7
8. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Trần Hồng Vân- Tiểu học Cát Linh hình thoi . Hay để tăng thêm tính thuyết phục , tính chất thực của các sự kiện , giáo viên dạy lịch sử có thể thông qua các đoạn phim tư liệu . Vậy chúng ta thực hiện các công việc tren bằng cách nào? Điều này đòi hỏi giáo viên cần biết một ít kỹ thuật để xử lý màu sắc , cắt xén ảnh , các đoạn phim, đoạn nhạc một cách hợp lý . Hoặc trong giờ học ngoại ngữ , giáo viên có thể lấy các hình ảnh minh họa và cho các em nghe các bài đọc của người bản xứ . Có như thế bài giảng sẽ sinh động hẳn , các em lại nhớ được các từ vựng và phát âm chuẩn hơn . Có thể đây là thao tác tương đôí phức tạp nhưng nó mang lại tính hiệu quả cao trong công tác giảng dạy . Bài giảng sau khi thiết kế sẽ được trình chiếu lên màn hình thông qua máy chiếu. Nghĩa là dù muốn hay không giáo viên buộc phải biết cách sử dụng nó. Đây là một trong những yêu cầu bắt buộc đối với giáo viên, chỉ cần một vài thao tác lắp máy chiếu với CPU của máy tính và điều chỉnh độ lớn, độ nét trên màn hình giáa viên chắc hẳn sẽ có một bài giảng chất lượng, học trò sẽ có không khí học thoải mái hơn. Điều cuối cùng tôi muốn nói đến là nhờ các GAĐT mà các giáo viên đã tạo ra một không khí khác hẳn so với giờ dạy truyền thống. Học sinh buộc phải tập trung nghe giảng và tư duy nhiều hơn trong các giờ học. Tuy nhiên, tối thiểu người dạy phải có một kiến thức nhất định chẳng hạn như sử dụng được phần mềm trình diễn PowerPoint để trình bày bài giảng và cần phải có quan niệm các phương tiện kỹ thuật 8
9. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Trần Hồng Vân- Tiểu học Cát Linh được đề cập trên là các phương tiện hỗ trợ cho việc giảng dạy chứ không thể thay thế vai trò chủ đạo của người thầy trong giờ lên lớp. III. Quy trình và nguyên tắc khi thực hiện GAĐT Hiện tại, một số trường đã áp dụng GAĐT trong các giờ dạy. Nhưng vấn đề là chúng ta có nghĩ đến việc áp dụng như thế đã đúng chưa, đã hiệu quả chưa? Nếu chưa thì áp dụng thế nào cho đúng quy trình để chuẩn bị cho một GAĐT. Khi chuyển từ bài giảng truyền thống sang các slide trình diễn, giáo viên thường mang tư tưởng của bài giảng cũ để áp đặt vào. Nghĩa là chúng ta nghĩ chúng ta sẽ trình bày những gì mình nói và viết tất cả các nội dung vào slide. Điều này hoàn toàn sai lầm vì như thế học sinh sẽ cho rằng giáo viên chỉ nói những điều trong sách, không mở rộng các kiến thức ngoài. Chúng ta cần nhớ một điều: Slide là nơi chỉ chứa tên bài học, các đề mục và các cụm từ chốt phục vụ cho bài giảng. Tuỳ theo từng môn học, chúng ta có thể bổ xung các công thức, hình ảnh minh hoạ một cách hợp lý… Đây là bước mà giáa viên cần vận dụng khả năng, kiến thức về tin học của mình để xây dựng bài giảng. Nếu slide cần hình ảnh minh họa, giáo viên nên tìm kiếm hình ảnh để chèn vào. Hay slide kia đang trình bày một kết quả của thí nghiệm vào để tăng tính thực tế. Công đoạn đưa nội dung vào giáo viên cũng nên lưu ý đến số lượng chữ, mầu sắc, kích thước trên các slide. Giáo viên nên tóm tắt vấn đề mình muốn trình bày dưới dạng keyword một cách 9
10. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Trần Hồng Vân- Tiểu học Cát Linh rõ ràng và dễ hiểu. Nhìn vào slide GV có nhiệm vụ giải thích kỹ càng và mở rộng nó ra chứ không phải là đọc các dòng chữ trên slide. Nếu chưa quen với cách giảng dạy này, GV có thể thấy khó khăn trong việc xác định xem slide tiếp theo sẽ trình bày về vấn đề gì. Không sao, GV có thể in ra một bản handout để vừa giảng vừa nhìn vào nó để xác định vấn đề sẽ nói tiếp theo. Sử dụng GAĐT cũng có nghĩa GA truyền thống được lãng quên. Chúng ta hãy nhìn lại xem trong GA truyền thống chúng ta trình bày những gì. Phải chăng là tất cả nội dung bài giảng ? Vởy thì đối với GAĐT chỉ gồm một số slide, các slide chỉ chứa keyword, hình ảnh… thì làm thế nào mà GV có thể quan sát hết các vấn đề cần được giảng? Phải chăng GV thích nói nội dung nào trước đều được? Những nội dung cảm thấy thích thì tập trung nhiều thời gian vào và giảm thời gian cho các nội dung còn lại? Liệu một GV mới có thể nhớ hết nội dung mình đã chuẩn bị trước buổi dạy? Chỉ cần chúng ta xây dựng đề cương giảng dạy thì vấn đề trên sẽ được giải quyết ngay lập tức. Đề cương này sẽ ghi rõ số tiết dạy của môn học, tên bài giảng tương ứng với các tiết học nội dung cụ thể sẽ được trình bày trong mỗi tiết học là gì? Vấn đề nào trình bày trước, vấn đề nào trình bày sau? Vấn đề nào cần được trọng tâm và nhấn mạnh? … Sở dĩ chúng ta phải chuẩn bị kỹ lưỡng như vậy là vì nếu tiết giảng dạy đó GV chưa nói hết nội dung các slide hay đã trình bày hết nhưng thời gian còn thừa đồng nghĩa với việc “cháy giáo án” và học trò rất dễ nhận ra. Kết hợp đề cương này cùng handuot một cách hợp lý giáo viên ắt hẳn sẽ không còn băn khoăn gì về cách dạy mới mẻ này. 10
11. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Trần Hồng Vân- Tiểu học Cát Linh IV. Giải pháp cho việc áp dụng GAĐT Đúng là GAĐT tử lắm công phu thật. Có lẽ vì thế mà một số trường đã thực hiện nhưng chỉ mang tính hình thức và dừng lại ở các tiết học thao giảng. Phải chăng có nhiều rào cản trong việc áp dụng phương pháp mới này? Đó là do cơ sơ vật chất hay do sự ngại ngùng của một số giáa viên khi làm quen với các kỹ thuật tin học để phục vụ cho môi trường giảng dạy mới? Trở ngại thứ nhất chúng tôi nghĩ khó giải quyết nhưng khi giải quyết được thì vấn đề thứ hai hoàn toàn có thể khắc phục được. Với đội ngũ GV tin học hiện có trong nhà trường, chỉ cần tổ chức một số buổi seminar về cách sử dụng máy chiếu, thiết lập các hiệu ứng trong PowerPoint cho toàn thể các giáa viên các bộ môn khác để họ có thể tự mình thiết kế cho mình một GAĐT riêng cho mình. Ngoài ra, các thầy cô giáo trong cùng tổ chuyên môn nên có các buổi thao giảng để thu nhận những góp ý chân thành từ những người khác, từ đó nâng cao chất lượng giảng dạy theo phương pháp mới. Chúng tôi nghĩ rằng, với khả năng sư phạm vốn có cộng thêm một ít bồi dưỡng về kiến thức tin học, các GV hoàn toàn có thể thiết kê được bài giảng thiết kế điện tử để thể hiện tốt hơn phương pháp sư phạm, góp phần đổi mới phương pháp giảng dạy. 11
12. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Trần Hồng Vân- Tiểu học Cát Linh 12