Phát hiện thai sớm trong buồng tử cung được xem là bước đầu rất quan trọng của quản lý thai nghén. Hiện nay, siêu âm và các xét nghiệm định tính, định lượng β-hCG giúp chẩn đoán thai sớm và các bất thường với độ đặc hiệu và độ nhạy rất cao để có phương pháp điều trị và xử lý kịp thời. Show Hình ảnh siêu âm bình thường của thai sớm trong buồng tử cung. Hình ảnh đầu tiên nhìn thấy có dạng túi trống âm nằm trong niêm mạc tử cung, có đường kính khoảng 2-3mm qua siêu âm đầu dò âm đạo, tương ứng với tuổi thai 4,5- 5 tuần. Tốc độ tăng trưởng đường kính trung bình khoảng 1,13mm/ngày. Thai đôi khác trứng có thể nhìn thấy hai túi trống âm trong buồng tử cung. Túi trống âm gồm có hai phần: Vùng trung tâm không hồi âm (khoang cơ thể ngoài phôi) và vùng ngoại vi có hồi âm (vòng nguyên bào nuôi). Bao quanh bởi nội mạc tử cung. Vị trí lệch tâm so với trục niêm mạc tử cung. Túi noãn hoàng (yolksac): Là cấu trúc trong thai sớm nhất được thấy trên siêu âm, để xác định chắc chắn đó là túi thai thật (phân biệt với định nghĩa túi thai giả). Đây là hệ thống vận chuyển chính của mẹ- thai trước khi có hệ thống tuần hoàn nhau thai phát triển đầy đủ. Thường xuất hiện ở tuổi thai khoảng 5-5,5 tuần.
Có dạng một cấu trúc hình tròn 3-5mm, thường nằm lệch trong túi thai. Thời kì đầu trên siêu âm có thể nhìn thấy dưới dạng hai đường thẳng song song, biểu thị cạnh trước và thành sau, chứ không phải là một hình tròn rời rạc. Phôi thai: Bắt đầu nhìn thấy ở tuổi thai khoảng 6 tuần dưới dạng cấu trúc có chiều dài khoảng 1-2mm, nằm ở ngoại vi của túi noãn hoàng. Chiều dài phôi được đo từ đầu (đỉnh) đến mông hay gọi là chiều dài đầu- mông (CRL). Đây là phép đo đánh giá tuổi thai chính xác nhất trong 12 tuần đầu của thai kỳ . Từ 6,5 -10 tuần tuổi thai, thường đường kính trung bình túi ối lớn hơn 10% so với CRL. Từ tuần thứ 10, nước tiểu của thai nhi bắt đầu sản xuất và vào khoang ối, làm khoang ối mở rộng hơn, phát triển nhanh hơn khoang màng đệm, hợp nhất với màng đệm ở tuần 14-16.
Tim thai: Nhịp tim thai bắt đầu hoạt động vào khoảng tuần thứ 6 thai kì. Có thể quan sát được qua đầu dò âm đạo từ khi phôi có kích thước >=2mm. Tuy nhiên có 5-10% trường hợp CRL từ 2-4mm vẫn chưa thấy hoạt động tim thai. Siêu âm đường bụng thấy chậm hơn khoảng 1 tuần. Trong những trường hợp thai sớm khi chưa nhìn rõ các cấu trúc của thai, chẩn đoán thai trong buồng tử cung phụ thuộc vào nhiều yếu tố: hình dạng túi thai không rõ ràng, chất lượng máy siêu âm, chủ quan của bác sĩ siêu âm. Các thuật ngữ như “ túi thai trống”, “màng rụng đôi” hay ngay cả “túi thai giả” đều không thể khẳng định hay loại trừ thai trong tử cung. Bệnh nhân không có triệu chứng, khuyến cáo đợi cho đến khi thấy có phôi bên trong mới khẳng định là túi thai thật. Thai sớm bất thường và sự kết hợp chẩn đoán với β-hCG Nồng độ β-HCG liên quan đến tuổi thai. Trong giai đoạn sớm của thai kỳ β-hCG tăng >= 53% sau 48h. Nếu tăng không đủ có thể nghĩ tới thai bất thường. Tuy nhiên có 15% thai trong tử cung có β-hCG tăng <53% và 17% thai ngoài tử cung tăng β-hCG gấp đôi. Vì vậy kết hợp với siêu âm chẩn đoán là rất quan trong để xác định vị trí làm tổ của thai. Siêu âm đường âm đạo thấy hình ảnh đầu tiên của túi thai tương ứng β-hCG =1500- 2000 mIU/mL với độ nhạy gần 100%. Thai sớm không rõ vị trí: Thai sớm chưa vào buồng tử cung: Bệnh nhân thử que thử thai (+) hoặc định lượng β-hCG >100 mUI/mL nhưng trên siêu âm chưa thấy hình ảnh túi thai, chỉ thấy có dày niêm mạc tử cung cần theo dõi sát triệu chứng, hình ảnh siêu âm và định lượng theo dõi sự phát triển của β-hCG để phân biệt rõ với thai ngoài tử cung hay thai nghén thất bại sớm: Thai ngoài tử cung: Chiếm khoảng 1-2% tổng số thai kỳ. Dấu hiệu túi thai có hình ảnh túi noãn hoàng và phôi thai cho phép loại bỏ trường hợp thai ngoài tử cung, trừ trường hợp xảy ra vừa thai trong vừa thai ngoài là hiếm gặp ( khoảng 1/4000). Các vị trí chửa ngoài: vòi trứng (hay gặp), đoạn kẽ, trong ổ bụng…Trên siêu âm không thấy thai trong buồng tử cung, thay vào đó có thể có hình ảnh một khối nằm cạnh tách biệt với tử cung và buồng trứng. Trường hợp điển hình thấy trong khối chửa ngoài có đầy đủ cấu trúc túi thai như túi noãn hoàng, phôi thai, tim thai.
Thai nghén thất bại sớm: Thai ngừng phát triển: Theo Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG, 2015) đã đưa ra khuyến cáo chẩn đoán dựa trên SRU (Society of Radiologists in Ultrasound, 2012)
MSD: đường kính trung bình túi thai Sảy thai sớm tự nhiên hoàn toàn: Trên siêu âm không thấy hình ảnh của thai mà chỉ có thể thấy được ít dịch trong buồng tử cung. Sảy thai sớm không hoàn toàn: khi quá trình sảy thai xảy ra nhưng sự ra thai không hoàn toàn và vẫn còn phần mô vẫn nằm trong buồng tử cung. Trên siêu âm thấy hình ảnh khối hỗn hợp âm nằm trong buồng tử cung. Cấu trúc này gồm các mảnh vụn của sản phẩm thụ thai và máu. Hoạt động chế tiết của β-hCG của các thành phần này rất thay đổi. Định lượng hCG hầu như không có giá trị trong trường hợp này. Một số hình ảnh bất thường khác phát hiện trong thời kỳ thai sớm: Bác sỹ Ngô Kiều Trang, Khoa C8-C
Khi siêu âm thấy nang trống âm buồng trứng nhiều chị em không khỏi lo lắng vì không biết tính chất nguy hiểm của bệnh như thế nào. Trong phạm vi bài viết dưới đây chúng tôi xin chia sẻ những vấn đề cơ bản nhất để bạn đọc hiểu hơn về hiện tượng này. 1. Nang trống âm ở buồng trứng có nghĩa là gì?Nang trống âm là buồng trứng là thuật ngữ chỉ một vùng hoặc một khối nào đó dội lên tiếng vang khi siêu âm. Đây cũng là lý do khiến cho nó có tên gọi là echo (âm thanh) hoặc là trống âm. Nói đơn giản hơn thì nang trống âm buồng trứng là âm thanh vang lại trong quá trình siêu âm ở buồng trứng. Nang trống âm buồng trứng được xem là dấu hiệu ban đầu của u nang buồng trứng Nang trống âm buồng trứng được các bác sĩ chuyên khoa xem như là dấu hiệu khởi phát của bệnh u nang buồng trứng. Có rất nhiều dạng nang trống âm và tùy vào dạng cũng như sự phát triển của nó mà bác sĩ sẽ xem xét xem nó có phải u không. Nang này có thể xuất hiện ở 1 bên hoặc cả 2 bên buồng trứng. Bên trong các nang trống âm dày thường chứa nhiều loại tế bào khác nhau gồm tóc, móng, gân và bã đậu. Nang trống âm mỏng bên trong thường chỉ có dịch. Ngoài ra, một số nang hỗn hợp sẽ chứa cả dịch và các tổ chức đặc như: lông, tóc,... Một số nang trống âm là các nang noãn sinh lý. 2. Tại sao bị nang trống âm buồng trứng, bệnh có nguy hiểm không?2.1. Nguyên nhân gây ra nang trống âm buồng trứngNhiều nghiên cứu chỉ ra rằng nguyên nhân chính khiến cho nang trống âm hình thành là do sự rối loạn quá trình chết của tế bào. Theo đó, vào lúc bị suy giảm năng lượng để chuẩn bị tự già và chết đi, các tế bào sẽ không thể tuân theo cơ chế sinh học thông thường mà chúng lại tăng sinh quá mức và từ đó hình thành nang. Ngoài ra, nang echo còn là kết quả của: - Tình trạng viêm nhiễm hoặc nhiễm trùng kéo dài. - Sự tiếp xúc của cơ thể với thực phẩm hoặc hóa chất độc hại với tần suất rất dày. - Ô nhiễm có trong môi trường học tập, làm việc, sinh sống. - Bức xạ hạt nhân. 2.2. Tính chất nguy hiểm của bệnhNhư đã nói ở trên, nang trống âm được xem như một dạng nang cơ năng buồng trứng nên chúng không nguy hiểm. Điều đó cũng có nghĩa nó chỉ là dạng u nang lành tính mà thôi. Chúng hầu như chỉ phát hiện tình cờ trong quá trình siêu âm. Nang trống âm buồng trứng dễ dàng phát hiện qua siêu âm Nang trống âm tuy lành tính đối với người bình thường nhưng nếu xuất hiện ở thai phụ thì lại cần phải cảnh giác. Những tuần đầu của thai kỳ, do buồng trứng phải hoạt động với cường độ cao hơn nhiều so với bình thường nên dễ hình thành nang cơ năng. Sau này, khi bánh nhau hoạt động hiệu quả, các nang này sẽ tự động biến mất nên không đáng lo. Tuy nhiên, nếu nó có xu hướng phát triển to lên hoặc gây ra các triệu chứng như đau bụng thì thai phụ cần phải đi khám để tránh những biến chứng nguy hiểm như: vỡ nang hoặc xoắn nang. 3. Biện pháp xử lý và phòng ngừa nang trống âm buồng trứngNguyên nhân chính hình thành nên nang echo là do tế bào không tuân thủ quy trình phát triển của mình. Do đó, nữ giới nên thực hiện những biện pháp sau để phòng ngừa nang xuất hiện: - Luôn giữ gìn vùng kín sạch sẽ, không dùng đồ lót ẩm ướt. Trong quá trình vệ sinh vùng kín, không được phép thụt rửa sâu vào bên trong âm đạo. - Xây dựng và thực hiện một chế độ ăn đảm bảo cân bằng dinh dưỡng và chú ý giảm thiểu dung nạp đồ ăn nhiều dầu mỡ. - Tránh để tâm lý hay phải rơi vào trạng thái căng thẳng, mệt mỏi trong thời gian dài. Thay vào đó, hãy cố gắng tạo cho mình một trạng thái tinh thần thật thoải mái. - Luyện tập thể dục thể thao đều đặn vừa cải thiện sức đề kháng và sức khỏe vừa giúp cơ thể mới có được trạng thái tốt nhất để chống lại bệnh. - Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc nội tiết tố khi không có sự tham vấn ý kiến bác sĩ chuyên khoa. Việc lạm dụng loại thuốc này rất dễ dẫn đến rối loạn nội tiết và làm tăng nguy cơ nang trống âm buồng trứng. Người bị nang trống âm buồng trứng nên lắng nghe và thực hiện theo chỉ dẫn điều trị của bác sĩ Đối với những trường hợp đang bị nang trống âm, để kiểm soát bệnh một cách tốt nhất, cần chú ý: - Thực hiện thăm khám phụ khoa định kỳ 3 - 6 tháng/lần để theo dõi sự phát triển của nang. Việc làm này sẽ giúp phát hiện sớm biến chứng của bệnh để có biện pháp ngăn chặn kịp thời. Ngoài ra, nhờ có sự thăm khám định kỳ chị em cũng sẽ biết được những bất thường ở hệ sinh dục của mình để có hướng điều chỉnh, ngăn ngừa những hệ lụy xấu có thể đến trong tương lai. - Hạn chế tối đa các hoạt động mạnh để tránh biến chứng vỡ hoặc xoắn nang. Điều này càng cần tuân thủ nghiêm túc khi được bác sĩ cảnh báo. - Duy trì lối sống khoa học và cải thiện chế độ ăn bằng cách tăng cường trái cây và rau xanh trong thực đơn mỗi ngày đồng thời tránh xa các loại đồ ăn cay nóng, chất kích thích và thực phẩm nhiều dầu mỡ. - Tránh lo lắng thái quá về bệnh mà hãy dành thời gian thư giãn, suy nghĩ tích cực để có được hiệu quả điều trị bệnh tốt nhất. - Nếu sử dụng bất kỳ loại thuốc nào trong thời gian mắc bệnh cũng cần có sự tư vấn của bác sĩ. Nói tóm lại, nang trống âm buồng trứng không phải là một bệnh lý nguy hiểm nên căng thẳng, hoang mang thái quá là điều không cần thiết. Thay vào đó, người bệnh nên lắng nghe và thực hiện theo mọi chỉ dẫn của bác sĩ, tránh tự ý dùng thuốc bừa bãi vì rất dễ làm rối loạn nội tiết và tăng nguy cơ bị ung thư. Nếu có bất kỳ băn khoăn nào khác về hiện tượng nang trống âm, đừng ngần ngại đến trực tiếp Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC hoặc liên hệ tổng đài 1900 56 56 56. Bằng cách làm này, mọi khúc mắc của bạn sẽ được bác sĩ chuyên khoa hoặc chuyên viên y tế giải đáp cặn kẽ, chính xác, tránh được những việc làm sai gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe nói chung và sức khỏe sinh sản của chính bạn nói riêng. |