Tổng kết từ vựng luyện tập tổng hợp 158

Soạn bài tổng kết từ vựng - Luyện tập tổng hợp của ĐọcTàiLiệu giúp bạn trả lời câu hỏi trang 158 và 159 SGK Ngữ văn 9 tập 1

Tài liệu hướng dẫn soạn bài tổng kết từ vựng (luyện tập tổng hợp) được Đọc Tài Liệu biên soạn sẽ giúp các bạn trả lời tốt các câu hỏi tại trang 158 và 159 sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 1.

Tổng kết từ vựng luyện tập tổng hợp 158

Cùng tham khảo...

Bài 1 trang 158 SGK Ngữ văn 9 tập 1

So sánh hai dị bản của câu ca dao:

- Râu tôm nấu với ruột bầu
Chồng chan vợ húp gật đầu khen ngon.

- Râu tôm nấu với ruột bù
Chồng chan vợ húp gật gù khen ngon.

Cho biết trong trường hợp này, gật đầu hay gật gù thể hiện thích hợp hơn ý nghĩa cân biểu đạt. Vì sao ?

Trả lời

Gật gù mang tính biểu cảm hơn gật đầu. Gật gù là từ tượng hình gợi động tác gật nhẹ và nhiều lần, thể hiện sự đồng tình tán thưởng cao. Câu ca dao không chỉ cho thấy món ăn ngon mà còn nói lên tình vợ chồng hoà hợp.

Bài 2 trang 158 SGK Ngữ văn tập 1

Nhận xét cách hiểu nghĩa từ ngữ của người vợ trong truyện cười sau đây:

Chồng vừa ngồi xem bóng đá vừa nói:

- Đội này chỉ có một chân sút, thành ra mấy lần bỏ lỡ cơ hội ghi bàn.

Vợ nghe thấy thế liên than thở:

- Rõ khổ! Có một chân thì còn chơi bóng làm gì cơ chứ! 

Trả lời

Câu chuyện cho thấy người vợ không hiểu ý chồng do không hiểu cách nói chỉ có một chân sút (chỉ thuận một chân).

Bài 3 Trang 158 SGK Ngữ văn 9 tập 1

Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi.

Áo anh rách vai
Quân tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.

Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo.

(Chính Hữu, Đồng chí)

Trong các từ vai, miệng, chân, tay, đầu ở đoạn thơ, từ nào được dùng theo nghĩa gốc, từ nào được dùng theo nghĩa chuyển ? Nghĩa chuyển nào được hình thành theo phương thức ẩn dụ, nghĩa chuyển nào được hình thành theo phương thức hoán dụ?

Trả lời

Các từ miệng, chân, tay được dùng theo nghĩa gốc. Từ vai (trong Áo anh rách vai), đầu (Đầu súng trăng treo) dùng theo nghĩa chuyển. Từ vai dùng theo phương thức hoán dụ (vai người ➜  vai áo), từ đầu dùng theo phương thức ẩn dụ (đầu người ➜  đầu súng, lấy nét nghĩa "phần phía trên").

Bài 4 trang 159 SGK Ngữ văn 9 tập 1

Vận dụng kiến thức đã học về trường từ vựng để phân tích cái hay trong cách dùng từ ở bài thơ sau:

Áo đỏ em đi giữa phố đông
Cây xanh như cũng ảnh theo hồng
Em đi lửa cháy trong bao mắt
Anh đứng thành tro, em biết không ?

(Vũ Quần Phương, Áo đỏ)

Trả lời

Gợi ý: thử đặt các từ đỏ, xanh, hồng, lửa, cháy, tro vào các trường từ vựng và xem các từ vựng đó có quan hệ với nhau như thế nào (giữa sự cháy và màu sắc, sự biến đổi do sự cháy tạo nên), từ đó thấy tình yêu mãnh liệt của chàng trai.

Bài 5 trang 159 SGK Ngữ văn 9 tập 1

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi [...]

Các sự vật và hiện tượng trên được đặt tên theo cách nào (đặt từ ngữ mới để gọi riêng sự vật, hiện tượng đó hay dùng từ ngữ đã có sẵn theo một nội dung mới)? Hãy tìm năm ví dụ về những sự vật, hiện tượng được gọi tên theo cách dựa vào đặc điểm riêng biệt của chúng.

Trả lời

Các sự vật, hiện tượng được đặt tên theo cách: dùng từ ngữ có sẵn để gọi tên sự vật mới (dựa theo đặc điểm, tính cách của nó): rạch có nhiều cây Mái Giầm ➜  rạch Mái Giầm.

- Các ví dụ về những sự vật được gọi tên theo đặc điểm: cá kiếm, cá chuồn, chè móc câu, ong ruồi, dưa bở, mướp hương...

Bài 6 trang 159 SGK Ngữ văn 9 tập 1

Truyện cười sau đây phê phán điều gì?

Một ông sính chữ bất chợt lên cơn đau ruột thừa. Bà vợ hốt hoảng bảo con:
- Mau đi gọi bác sĩ ngay!
Trong cơn đau quằn quại, ông ta vẫn gượng dậy nói với theo:
- Đừng... đừng gọi bác sĩ gọi cho bố đốc tờ!

(Theo Truyện cười dân gian)

Trả lời

Vi sinh chữ cho nên anh ta dùng đốc tờ là thay cho bác sĩ thể hiện sự kiểu cách), gọi đốc tờ thay cho đốc tờ (hoàn toàn vô nghĩa).

Xem thêm các bài học trước:

  • Soạn bài Tổng kết về từ vựng
  • Soạn bài Tổng kết về từ vựng (tiếp theo)
  • Soạn bài Tổng kết về từ vựng (tiếp theo - Bài 11 trang 146)

// Mong rằng nội dung của bài hướng dẫn soạn văn 9 bài tổng kết từ vựng (Luyện tập tổng hợp) này sẽ giúp các bạn ôn tập và nắm vững các kiến thức quan trọng của bài học. Chúc bạn luôn đạt được những kết quả cao trong học tập.

⇒ Tuy dùng những món ăn hết sức thanh bần, đạm bạc, nhưng đôi vợ chồng nghèo ăn rất ngon miệng vì họ biết cùng nhau chia sẻ những niềm vui đơn sơ, giản dị trong cuộc sống.

Câu 2 (trang 158 SGK Ngữ văn lớp 9 Tập 1)

Trong đoạn trích, người vợ không hiểu dụng ý (nghĩa hàm ngôn) của cách nói “chỉ có một chân sút”.

⇒ Cách nói này có nghĩa là: cả đội chỉ có một người giỏi có khả năng ghi bàn thôi

⇒ Người chồng dùng cách nói bằng phép tu từ hoán dụ: Lấy bộ phận để chỉ toàn thể.

Câu 3 (trang 158 SGK Ngữ văn lớp 9 Tập 1)

Những từ được dùng theo nghĩa gốc trong đoạn thơ là: miệng, chân, tay.

Những từ được dùng theo nghĩa chuyển:

  • Vai: phương thức hoán dụ.

Vai: gọi tên sự việc: vị trí miếng rách trên tấm áo bằng tên một bộ phận cơ thể mà miếng rách được đặt nơi đó ® có quan hệ về vị trí tên gọi.

Gọi tên vị trí phía trên cao nhất của khẩu súng, bằng tên bộ phận phía trên cùng cao nhất của cơ thể người.® có nét tương đồng về nghĩa.

Câu 4 (trang 159 SGK Ngữ văn lớp 9 Tập 1)

Các từ: đỏ (áo), xanh (cây), hồng (ánh lửa): nằm trong trường từ vựng chỉ màu sắc.

Các từ: hồng, lửa, cháy, tro: nằm trong trường từ vựng chỉ lửa và những sự vật có liên quan đến lửa.

⇒ Các từ thuộc 2 trường từ vựng trên có quan hệ rất chặt chẽ với nhau:

Màu áo đỏ của cô gái thắp lên trong mắt chàng trai (và bao người khác) ngọn lửa.

Ngọn lửa ấy lan tỏa trong chàng trai, làm anh say đắm, ngất ngây (đến mức có thể cháy thành tro bụi) và lan ra cả không gian, làm không gian cũng biến sắc (Cây xanh như cũng ánh theo hồng). Qua đó, biểu hiện một cách độc đáo tình yêu mãnh liệt và cháy bỏng của chàng trai

Câu 5 (trang 159 SGK Ngữ văn lớp 9 Tập 1)

Các sự vật, hiện tượng trong đoạn văn được đặt tên theo cách dùng từ ngữ có sẵn với một nội dung mới dựa vào đặc điểm của sự vật, hiện tượng được gọi tên.