Chiếc mũ nhỏ truyền thống Kippa từ lâu đã trở thành biểu tượng và bản sắc của người Do thái. Show Kippa là chiếc mũ mà nam giới Do thái thường đội, trông nhỏ xinh chỉ che một chút trên đỉnh đầu, như một dấu hiệu thể hiện lòng tôn kính với Thiên chúa.
Ông Peter Wertheim là Giám đốc điều hành một tổ chức quan trọng, đại diện cho người Do thái trên khắp nước Úc (Hội đồng điều hành cộng đồng người Úc gốc Do thái). Ông Wertheim cho biết việc đội chiếc mũ Kippa là yêu cầu bắt buộc đối với những người Do thái. Theo ông Wertheim, mặc dù tại Úc cũng đã xuất hiện một vài vụ tấn công người Do thái đội mũ Kippa nhưng thường xảy ra đơn lẻ và không thường xuyên. “Chúng tôi ghi nhận là có các trường hợp tấn công như vậy trên phố bởi vì người Do thái đội chiếc mũ Kippa.” “Chuyện này không xảy ra thường xuyên ở Úc, hiếm lắm mới có một vụ và chúng tôi sẽ không bao giờ đề nghị những người đàn ông Do thái từ bỏ chiếc mũ truyền thống này.” “Chúng tôi chưa bao giờ có ý tưởng đó và cũng chưa nghe thấy có ai từ bỏ chiếc mũ Kippa chỉ vì lo sợ đến an toàn của bản thân mình.” “Tuy nhiên, cá nhân tôi thì biết là đã từng có người Do thái bị tấn công vì đội mũ Kippa,” ông Wertheim nói. Tuy nhiên, hoàn cảnh ở Pháp thì khác hẳn với Úc. Người Do thái ở Pháp đang tranh luận về việc có nên tiếp tục đội mũ Kippa khi ra phố hay không. Một số công tố viên tòa án tại Pháp cho hay, lòng trung thành mù quáng với cái gọi là Nhà nước Hồi giáo IS chính là động lực khiến cho một thiếu niên sẵn sàng tấn công một thầy giáo Do thái khi ông này đội mũ Kippa tại Marseille vào hồi đầu tuần này. Cảnh sát Pháp đã bắt giữ thiếu niên 15 tuổi người Kurd gốc Thổ Nhĩ Kỳ này và cho biết trước đó cậu ta vẫn là một học sinh giỏi. Người đứng đầu cộng đồng Do thái ở Marseille, ông Zvi Ammar hiện nay đang đề nghị đồng hương của mình không nên đội mũ Kippa khi ra phố. Trong một thông cáo trên tờ báo La Provence, ông Ammar viết, ông rất tiếc khi phải đề nghị mọi người không đội mũ Kippa nhưng đây là đề nghị để bảo đảm an ninh cho người Do thái. Trong khi đó, người đứng đầu các lãnh đạo Do thái ở Pháp, ông Haim Korsia, lập luận rằng việc đội mũ Kippa cho thấy đức tin tôn giáo mạnh mẽ và truyền thống này cần phải được gìn giữ. “Quyết định không đội mũ Kippa trong một thời gian có nghĩa là chúng ta phần nào chấp nhận mình là nạn nhân, đó là điều rất nghiêm trọng.” “Thứ hai, giới hạn chấp nhận sẽ đến mức nào? Bộ râu có thể trở thành điểm được chú ý chăng? Sau đó là gì? là trang phục là cách ăn mặc của người Do thái.” “Cuối cùng thì một ai đó đi trên phố vào sáng thứ Bảy theo đúng kiểu trang phục được khuyến cáo là nên mặc để được an toàn. Lúc đó thì đâu còn là người Do thái nữa và điều đó có chắc là kết thúc được mọi chuyện không,” ông Korsia nói. Pháp là quốc gia có nhiều người Do thái và người Hồi giáo sinh sống nhất ở Châu Âu. Cả quốc gia này đã từng rơi vào tình trạng khẩn cấp sau vụ tấn công liên hoàn giết chết 130 người ở Paris vào hồi cuối tháng 11 năm ngoái. Các cuộc tấn công này cũng là đề tài của cuộc tranh cãi xung quanh vấn đề mặc các trang phục tôn giáo ở nơi công cộng tại Pháp. Ông Julien Moshe Chokroun, một người dân Marseille chia sẻ suy nghĩ về vấn đề này. “Không phải vì chuyện ngày càng xảy ra nhiều cuộc tấn công mà tôi phải thay đổi thói quen của mình.” “Lúc nào tôi cũng đội mũ Kippa khi ra ngoài, và đây là vấn đề tôn trọng bản sắc tín ngưỡng.” “Đôi khi mọi người có thể băn khoăn chuyện đội mũ Kippa ra đường thế nhưng đó không phải là vì sợ các cuộc tấn công đâu,” ông Moshe Chokroun nói. Một người dân Marseille khác là ông Didier phản đối ý tưởng từ bỏ chiếc mũ Kippa khi ra phố. “Hơi buồn vì đề nghị này bởi vì nó có nghĩa là ở một quốc gia cộng hòa, một quốc gia có luật pháp, có nhà nước thế tục hẳn hoi mà một công dân lại không thể nào thực hiện các đức tin tôn giáo của mình chỉ vì sợ ai đó và sợ hiểm nguy tấn công rình rập,” ông Didier nói. Ông Peter Wertheim từ Hội đồng điều hành cộng đồng người Úc gốc Do thái, đưa ra lời khuyên với đồng hương của mình, đó là không cần phải sợ hãi khi bày tỏ đức tin tôn giáo của họ. “Bất cứ người Do thái nào đội mũ Kippa và mong muốn làm điều đó thì cứ tự do thể hiện đức tin tôn giáo của mình.” “Đây là những quyền được bảo đảm ở một xứ dân chủ và một xã hội tự do mà chúng ta đang có ở nơi đây,” ông Wertheim nói. Vụ tấn công thầy giáo Do thái ở Marseille xảy ra chỉ vài ngày sau các sự kiện tưởng niệm 147 nạn nhân thiệt mạng trong các vụ tấn công rải rác vào tháng 1 và tháng 11 năm ngoái. Cũng sau vụ tấn công này, hơn 700 tổ chức, trường học và hội đoàn của người Do thái đã được đặt trong tình trạng bảo vệ an ninh nghiêm ngặt. Chiến tranh Việt Nam nhìn từ Israel và câu hỏi 'Vì sao Mỹ không thắng?' Nguồn hình ảnh, Getty Images Chụp lại hình ảnh, Moshe Dayan Cựu tổng tham mưu trưởng Israel Moshe Dayan thăm Nam VN vài tuần năm 1966 để tiên đoán chiến lược của Hoa Kỳ và VNCH 'sẽ dẫn tới thất bại'. Quanh chuyện Hồ Chí Minh "mời người Do Thái đến lập quốc ở Tây Nguyên" Giáo sư Harvard bị truy tố vì nhận tiền từ Trung Quốc Nước Nga, Iran và Vầng trăng Shia Tướng Soleimani 'đi đêm nhiều' đến ngày gặp nạn Sang Nam Việt Nam với tư cách nhà báo để hành quân cùng quân Mỹ, cựu tham mưu trưởng Quân lực Israel, Moshe Dayan phê phán chiến lược của Hoa Kỳ và ấp chiến lược của VNCH. Đến thăm một khu trù mật xây dựng theo mô hình trước đó gọi là 'ấp chiến lược' (strategic hamlet), ông mô tả người dân có cái nhìn thù nghịch, trẻ em nhìn thật khốn khổ (children looked wretched) và kể rằng khi ông muốn phỏng vấn, những người phụ nữ đã "lùi lại, cố thủ". Ông gọi các làng quê trong ấp chiến lược "trông thảm hại như trại tỵ nạn". Nhận định về cuộc chiến giành nhân tâm tại Nam VN, Moshe Dayan viết rằng khi phía đối phương đề ra mục tiêu là ý thức hệ cộng sản, người Mỹ "cần đáp trả bằng một mô hình tạm gọi là chủ nghĩa xã hội cải tiến (advanced socialism) chứ không phải là trại tỵ nạn". Ông kể lại chính Tướng Nguyễn Cao Kỳ “ngưỡng mộ Đại tướng Võ Nguyên Giáp” của miền Bắc, và tin rằng hỏa lực mạnh của Hoa Kỳ không 'nhổ rễ' được tính chính danh của phía cộng sản. Bài học Israel ngày nay rút ra từ chuyến thăm của ông Dayan là “Israel cần tự lực để bảo vệ mình trước các thách thức”, theo một trang web của Israel hồi 2017. Nguồn hình ảnh, Getty Images Chụp lại hình ảnh, Lực lượng của phe cộng sản tại Miền Nam VN nhận ủng hộ về người và vũ khí từ miền Bắc Moshe Dayan sang Việt Nam làm gì?Cuốn 'Vietnam Diary' (Nhật ký Việt Nam) xuất bản năm 1977 kể lại nhiều về thời gian tác giả sang Nam Việt Nam hơn 10 năm trước đó và nay vẫn là cuốn sách nổi tiếng. Nhưng nhiều quan sát quan trọng của Moshe Dayan sau chuyến đi vào tháng 7-8/1966 đã được đăng trên các báo quốc tế ngay trong năm. Vào thời điểm sang Việt Nam, Moshe Dayan, 51 tuổi, đã từng là chỉ huy cao cấp nhất của quân đội Israel và nắm các chức vụ bộ trưởng, nhưng tạm thời bị 'thất sủng'. Sinh năm 1915, và bắt đầu cầm súng năm 14 tuổi, Moshe Dayan tham gia Thế Chiến 2 ở phe Đồng minh và là tư lệnh Jerusalem trong cuộc chiến giành độc lập cho Israel. Nguồn hình ảnh, Getty Images Chụp lại hình ảnh, Lyndon B Johnson 1965 Năm 1953, khi mới 38 tuổi, ông lên làm tổng tham mưu trưởng quân đội Israel, hàm trung tướng, và thiết kế ra chiến dịch Sinai (1956), thực hiện nó hoàn hảo, được lưu danh là 'người hùng trận Sinai'. Tuy vậy, năm 1965, ông là chính trị gia của đảng đối lập và rất cần một chiến tích, một sự kiện gì đó để “tái xuất giang hồ” trên chính trường Israel. Được tờ báo Maariv 'thuê' làm phóng viên chiến trường sang Nam Việt Nam, Moshe Dayan nhận lời ngay, bất chấp chỉ trích trong nước. Đảng Cộng sản Maki ở Israel chất vấn chính phủ trong Quốc hội về chuyến đi vì cho rằng một nhân vật nổi tiếng như vậy bước chân vào cuộc chiến gây tranh cãi chỉ làm tổn hại tính trung lập của Israel. Dù vậy, Moshe Dayan vẫn sang Việt Nam, và đáp xuống Sài Gòn ngày 25/07/1966. Chuyến đi đã vượt quá yêu cầu của một 'phóng viên' dù về bài vở cho tờ báo, ông có phỏng vấn nhiều quan chức, tướng tá quân đội Mỹ và VNCH. Nguồn hình ảnh, AFP Chụp lại hình ảnh, Hà Nội hôm nay Moshe Dayan coi “cuộc chiến Việt Nam là phòng thí nghiệm chiến tranh tuyệt vời nhất” vào thời điểm đó trên toàn cầu và đã ra trận thực sự. Nhật ký của ông nghi lại chi tiết chuyện lên hàng không mẫu hạm Constellation, bay trực thăng vận đến Plây Mê, nằm rừng nghe tiếng pháo sát vùng giới tuyến với Bắc Việt. Ngoài ra, ông đã cùng hai đơn vị lính Mỹ (Thủy quân lục chiến và Mũ nồi xanh) đi tuần tra “tìm và diệt” các cán binh Việt Cộng trong rừng rậm. Moshe Dayan còn chứng kiến cảnh quân đội Mỹ hỏi cung một chiến binh cộng sản, và bị người này “nhổ vào mặt”. Ông ghi nhận với một kẻ thù không sợ chết và khinh bỉ người Mỹ như vậy, cuộc chiến không có tương lai. Nguồn hình ảnh, Alamy Chụp lại hình ảnh, Moshe Dayan Trải nghiệm và dự báo của Moshe Dayan về chiến tranh ở VNNhưng trước khi sang Việt Nam, Moshe Dayan đã chuẩn bị rất kỹ về nguồn gốc của cuộc chiến ở Việt Nam. Ông sang Paris nói chuyện với các tướng Pháp từng đánh Việt Minh ở Đông Dương, sang London gặp cả cựu tổng tư lệnh quân đội Anh trong Thế chiến II, thống chế Bernard Montgomery, người Dayan đã quen từ trước. Người hùng của trận El Alamein nói với Dayan, người hùng của trận sa mạc Sinai rằng “Hoa Kỳ thực hiện một chiến lược sai lầm”. Vị nguyên soái 78 tuổi của Anh Quốc nói “hỏa lực quá mức, ném bom hung bạo” của Mỹ ở Nam Việt Nam là chính sách “điên rồ”. Tới Washington để tìm hiểu chiến lược này từ chính miệng những người Mỹ, Moshe Dayan được “ba đại tá rất hung hăng (gung-ho)nói cho biết rằng người Mỹ sẽ chiến thắng” ở Việt Nam. Ông cũng được gặp ba nhân vật có ảnh hưởng nhất của chính phủ Mỹ thời Kennedy và Johnson: cố vấn an ninh quốc gia Walt Rostow; cựu đại sứ tại VNCH tướng Maxwell Taylor và bộ trưởng quốc phòng Robert S. McNamara. “Cả ba nhân vật diều hâu của cuộc chiến đều nói với Dayan rằng chiến thuật 'Tìm và Diệt' sẽ đem lại thắng lợi, và họ cũng khen nức nở đồng minh Nam VN”, theo Marc Leepson viết về câu chuyện này trên trang HistoryNet. Tại Sài Gòn, ông Moshe Dayan được các vị tướng cao cấp nhất của VNCH là Nguyễn Văn Thiệu và Nguyễn Cao Kỳ đón tiếp nồng hậu. Ông ngạc nhiên khi nghe tướng Kỳ, ở vị trí Thủ tướng (Chủ tịch Hội đồng Hành pháp̣) bày tỏ sự ngưỡng mộ với đại tướng của trận Điện Biên Phủ, Võ Nguyên Giáp, bộ trưởng quốc phòng của Bắc Việt Nam. Dayan gặp Tư lệnh lực lượng Mỹ, tướng William Westmoreland; ăn tối với tướng Harold K. Johnson, tổng tham mưu trưởng Quân lực Hoa Kỳ cũng đang có mặt tại Sài Gòn. Nguồn hình ảnh, Philip Jones Griffiths/MAGNUM PHOTOS Chụp lại hình ảnh, Một người lính Mỹ cầm súng đang cố nói chuyện với một phụ nữ Việt Nam bồng con. Dayan còn họp với trung tướng Stanley R. “Swede” Larsen, tư lệnh I Field Force. Sau đó là gần năm tuần ra chiến trường và không ít lần ông “sống sót dưới làn đạn”. Trong một chuyến ra chiến trường cùng Đại đội Không kỵ 1st Cavalry, Moshe Dayan chứng kiến sự thiệt hại của quân đội Mỹ. “Bị phục kích, đơn vị vừa đáp xuống ở một chỗ cách đó 300 thước, bị cắt thành tp̀ng mảnh, và hứng chịu 70% thương vong: 25 chết tại chỗ, 70 bị thương. Trong số tử sĩ có một trung đội trưởng chết vô tình vì đạn lạc trúng vào quả lựu đạn anh ta đeo bên hông”, Dayan viết trong nhật ký. Số trực thăng Hoa Kỳ dùng ở Nam VN là 1700 chiếc, nhiều hơn toàn bộ con số ở châu Âu, Dayan ghi nhận. Hai ngày tại trại biệt kích ở Plây Mê cho Moshe Dayan thấy sức mạnh của hỏa lực Mỹ. Ông chứng kiến một đơn vị 130 lính Đại Hàn chống trả cuộc tấn công của 1000 Việt Cộng, và họ gọi phi pháo tới yểm trợ. “Người Mỹ nã vào đón hơn 21 ngàn quả pháo, nhiều hơn toàn bộ số đạn pháo binh Israel dùng trong chiến dịch Sinai và chiến tranh giành độc lập cộng lại.” Nhưng chuyến đi thực tế của Moshe Dayan chỉ khiến ông thêm tin tưởng rằng người Mỹ “tiến hành một kiểu chiến tranh sai ở Việt Nam mà giỏi nhất thì họ hòa”. Còn phía cộng sản 'sẽ không thắng được người Mỹ nhưng cũng sẽ không để bị đẩy ra ngoài Nam VN”, ông kết luận. Nguồn hình ảnh, Philip Jones Griffiths/MAGNUM PHOTOS Chụp lại hình ảnh, Những người lính hứng nước mưa trong trận đánh Sài Gòn năm 1968 Hỏa lực áp đảo của Hoa Kỳ không đem lại hiệu quả vì “họ không đánh Việt Cộng, không đánh Hồ Chí Minh, không đánh Bắc Việt Nam, mà đang đánh cả thế giới”. Theo Moshe Dayan, người Mỹ kiêu ngạo tin rằng qua cuộc chiến ở Nam Việt Nam họ muốn tỏ ra cho cả thế giới, gồm cả Anh, Pháp, Liên Xô rằng nước Mỹ đầy sức mạnh ra sao. “Họ muốn chứng tỏ rằng quyết định của người Mỹ là trên hết, và khi họ bước chân vào bất cứ cuộc chiến nào thì không gì có thể ngăn nổi.” Ông kết luận 'người Mỹ thắng ở mọi chỗ, chỉ không thắng cuộc chiến' (The Americans are winning everything 'except the war”. Còn người Việt Nam không phải là yếu tố Hoa Kỳ tính đến trong chiến tranh. Đến thăm một khu trù mật xây dựng theo mô hình trước đó gọi là 'ấp chiến lược' (strategic hamlet), ông mô tả người dân có cái nhìn thù nghịch, trẻ em nhìn thật khốn khổ (children looked wretched) và kể rằng khi ông muốn phỏng vấn, những người phụ nữ đã “lùi lại, cố thủ”. Chụp lại hình ảnh, Góc phố Hà Nội ngày 17/6 Chiến thắng và thăng tiến nhờ chuyến đi Việt Nam?Không lâu sau khi từ VNCH trở về, Moshe Dayan được bổ nhiệm vào chức Bộ trưởng Quốc phòng (06/1967) trong chính phủ của thủ tướng David Ben Gurion. Chưa đầy một tuần sau đó, (05-10 tháng 6), Dayan cùng tướng Yitzhak Rabin dẫn dắt quân Israel đánh thắng liên quân Ả Rập trong Cuộc chiến Sáu ngày (Six-Day War). Một số báo Israel tin rằng bài học rút ra từ chuyến đi Việt Nam đã giúp ông có cái nhìn chiến lược và chiến thuật quan trọng cho quân đội Israel. Chừng 260 nghìn quân Israel đã đập tan 340 nghìn quân Ai Cập – Syria- Jordan. Phía Israel có số xe tăng ít hơn: 800 chiếc, nhưng đã thắng đối phương có số tăng gấp đôi, 1800. Điều quan trọng hơn cả cho chính trị khu vực là Israel hoàn toàn đập nát tham vọng xây dựng mô hình 'chủ nghĩa xã hội trên sa mạc' của nhà lãnh đạo Ai Cập Nasser. Sau chiến thắng vang dội đó, Moshe Dayan tiếp tục giữ chức dưới thời thủ tướng Levi Eshkol và Golda Meir cho tới 1974. Tuy vậy, ông bị cho là phải chịu một phần trách nhiệm cho thất bại của Israel trong cuộc chiến Yom Kipur (1973). Từ 1977 đến 1979, ông làm Bộ trưởng Ngoại giao trong chính phủ của thủ tướng Menachem Begin, người đồng ý đón những thuyền nhân Nam Việt Nam đầu tiên tới Israel năm 1977 và cấp ngay cho họ quốc tịch. Ông qua đời năm 1981 ở Tel Aviv. Xem thêm: Chụp lại video,Xuân Lộc 1975: Những ngày hoang mang |
