Hoa thủy tiên – Loài hoa độc đáo có thể trồng được ở cả môi trường đất, sỏi đá hay thủy sinh. Với đặc tính dễ dàng sinh trưởng, lại cho hoa đẹp và mang ý nghĩa may mắn, thủy tiên rất được ưa chuộng để trồng trang trí trong gia đình, đặc biệt là mỗi dịp Tết đến Xuân về.  Thú chơi thủy tiên mang đến một không khí chuẩn bị tết thật sôi động. Người Hà Nội thường mua củ hoa thủy tiên về cắt gọt thành các hình dáng lạ mắt, sáng tạo rồi trồng chúng vào lọ thủy tinh, bình, bát sang trọng lộ ra vẻ đẹp tổng thể của cây hoa: kiểu dáng rễ độc đáo với màu trắng tinh khiết, thân cây uốn lượn mềm mại, đến những chiếc lá xanh bóng mỡ màng, tinh tế, hoa nở tuyệt đẹp tinh khiết, hương thơm thanh thoát… Cả bình hoa mang toát lên vẻ đẹp kiều diễm, sang trọng dù trưng ở đâu đều ăn nhập từ bàn làm việc, giá sách, bàn tiếp khách,quầy thu ngân, kệ để đồ, bàn ăn….đem đến sắc xuân tươi trẻ. Các bạn cùng Tuệ Tâm Trà tìm hiểu về cách trồng chăm sóc cây hoa thủy tiên nhé! Cách trồng hoa thủy tiên Thời gian phù hợp nhất để trồng cây thủy tiên là vào tháng 9 - 11 để đến tháng 12 hoa sẽ nở rộ nhất. Để trồng hoa thủy tiên thành công thì trước tiên bạn cần chọn lọc củ hoa khỏe mạnh. Tốt nhất là bạn nên mua củ càng to càng mập, vì có càng nhiều củ nhỏ phụ càng cho ra nhiều hoa. Khi đã có củ giống tốt, bạn lột bỏ lớp vỏ nâu bên ngoài và rửa sạch, tiếp tục gọt bỏ phần rễ đen ở đế củ. Sau đó đem ngâm nước trong vòng 48 tiếng để củ căng mọng dễ gọt. Khi tách vỏ cần cẩn thận tách từng lớp vỏ, khía nhẹ từ trên xuống khoảng 2/3 củ hoa, tiếp đến khía nhẹ vòng quanh củ và nhẹ nhàng tách các lớp vỏ đó ra. Khi gọt củ hoa thủy tiên, bạn cần cẩn thận tránh cắt vào mầm hoa. Sau khi đã gọt củ sạch sẽ, ngâm củ lại vào nước. Có 3 cách trồng hoa thủy tiên: trồng đất, trồng sỏi và trồng thủy sinh (nước). Hiện nay nhiều người ưa chuộng trồng củ trong sỏi và trong nước bởi vừa đẹp lại vừa sạch. Trồng hoa thủy tiên trong sỏi: Cho sỏi vào ⅔ chậu (bình) gốm, đặt củ giống đã chuẩn bị bên trên lớp sỏi, sao cho phần rễ hướng xuống dưới. Tưới thêm nước tới gần phần rễ của củ, nhớ là thay nước thường xuyên và tuyệt đối không được tưới ngập cả củ hoa để tránh làm úng/thối củ. Sau đó bạn để chậu vào phòng ấm áp, hoa thủy tiên sẽ phát triển và ra hoa trong vòng 20-30 ngày. Trồng hoa thủy tiên trong nước (thủy sinh): Sau khi gọt củ xong, cho củ vào bình và đổ nước vào. Củ thủy tiên vào những ngày đầu ngâm nước sẽ có nhiều nhớt, cần thay và cọ rửa nhẹ thường xuyên. Thay nước sau 8 tiếng. Khi củ phát triển nhiều rễ bạn có thể chuyển sang bình/chậu mới, nên chú ý thay nước. Sau khoảng 40 ngày thì hoa sẽ nở. Nhiệt độ trồng cây hoa thủy tiên Hoa thủy tiên khá kén chọn thời tiết, chúng ưa ẩm và ấm áp. Tuy nhiên lại không chịu được nhiệt độ quá nóng cũng như quá lạnh. Bên cạnh đó cây thủy tiên còn ưa sáng, vì vậy những ngày đầu trồng hoa bạn cần đặt chúng ở nơi gần cửa sổ. Mỗi ngày cây cần nhận ít nhất 6 tiếng chiếu sáng, nếu không đủ ánh sáng, lá thủy tiên sẽ nhỏ và cho ra ít hoa. Chọn đất trồng và kỹ thuật trồng Với bạn nào vẫn thích trồng thủy tiên trong đất thì nên chọn loại đất vừa giữ nước mà vừa thoát nước. Đất trồng hoa thủy tiên cần trộn thêm phân hữu cơ, có nhiều mùn, độ pH từ 5 - 7.5. Những lưu ý khi trồng cây hoa thủy tiên Khi trồng củ trong nước bạn chỉ cần sử dụng nước sạch mà không cần đến bất kỳ phân bón nào. Lưu ý: nước có dính tạp chất sẽ làm bộ rễ hoa thủy tiên thối nát. Cách chăm sóc hoa thủy tiên Hoa thủy tiên cũng là một trong những loại hoa ưa nước sạch và nước trong. Vì vậy bạn phải theo dõi màu nước và kiểm tra lượng nước vừa đủ để củ hoa nổi. Thỉnh thoảng nên đem chậu hoa thủy tiên ra ngoài trời nhưng tránh ánh nắng trực tiếp. Sau khi hoa thủy tiên tàn, bạn cắt cành hoa gần sát củ rồi cho vôi vào. Đem chậu ở nơi râm mát. Sau đó cây sẽ rụng hết lá, tầm tháng 6-7 bạn đem củ vào ngăn mát tủ lạnh. Tháng 9-10 lại đem ra gieo trồng và chăm sóc. Hoa thủy tiên là loại cây dễ trồng, dễ chăm sóc lại mang ý nghĩa may mắn, tài lộc cho gia đình. Việc chưng hoa thủy tiên trong nhà còn tạo không gian ấm áp, trang trí nhà cửa thêm đẹp. Hy vọng với những thông tin trên bạn đã biết cách trồng và chăm sóc hoa thủy tiên. Thú chơi hoa thuỷ tiên ngày Tết là một nét đẹp văn hóa của người Hà Nội nói riêng và người Việt nói chung, phản ánh sự cầu kỳ và tinh thần yêu cái đẹp. Thủy tiên là một loại thực vật thuộc chi thủy tiên, họ loa kèn đỏ. Loài cây này thường được dùng làm cảnh, trồng bằng cách đặt phần củ vào trong bình nước. Cây nở hoa nhỏ, có màu trắng và mùi thơm. Gọt thủy tiên là một thú chơi tao nhã, mang tính nghệ thuật cao, thường được trang trí trong những ngày Tết. Đọc “Ăn tết thủy tiên” của nhà văn Vũ Bằng, người ta thấy được sự kỳ công của thú chơi thủy tiên, người gọt thủy tiên phải đầu tư cả sức lực và tâm trí. Người xưa bắt đầu chuẩn bị cho việc cắt gọt thủy tiên từ đầu tháng chạp, với những việc như mua thủy tiên, bình đựng, dao gọt (con dao dùng để gọt hoa thuỷ tiên đc làm bằng thép, có hai đầu, một đầu dao để gọt, còn đầu kia hình lòng máng, bo tròn dùng để nạo, xén lá)… Những ngày Tết người ta dùng hoa thủy tiên để bày cho đẹp, cũng có người dùng để ướp trà hoa thủy tiên. Người ta gọt thủy tiên không chỉ để dùng cho gia đình, mà còn đem biếu tặng người thân. Người gọt thủy tiên phải dụng công vô cùng, từ việc lựa chọn thủy tiên, dao gọt thật sắc, bình đựng thật đẹp, nước phải sạch… Bởi vậy thú chơi thủy tiên hiện nay không còn quá phổ biến, nhất là với lớp trẻ, Trần Bảo Khánh – sinh viên năm 3 Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN) là một trong số rất ít bạn trẻ thích và biết gọt thủy tiên. Bảo Khánh cho biết em bắt đầu tập gọt thủy tiên từ tết năm 2020, bởi vì thích cái đẹp và mê thú tao nhã của việc gọt thủy tiên nên anh đã xem những video hướng dẫn gọt thủy tiên trên mạng và học theo. Ngoài ra sự cầu kỳ của việc lựa chọn và cắt gọt thủy tiên còn giúp cho người gọt rèn luyện tính tỉ mỉ, cẩn thận. Công việc gọt thủy tiên được Bảo Khánh thực hiện với việc chọn củ, tiêu chí là củ hoa to, mập (củ càng to thì tuổi và kích thước của củ hoa càng lớn, số lượng bao hoa càng lớn, củ khoẻ, hoa khoẻ và bền, hương của hoa đậm hơn). Tiếp theo là tiến hành gọt hoa: Có thể tiến hành gọt luôn hoặc đem củ hoa ngâm nước 1 ngày cho củ hút nước, gọt dễ (tuy nhiên sẽ nhớt). Trước tiên, cần tiến hành làm sạch đất ở dưới đế củ, củ thuỷ tiên mua về sẽ có 1 cục đất bên dưới đế, bỏ cục đất đó đi và tiến hành dùng đầu lòng máng nạo sạch đế củ hoa. Khánh cho biết nạo càng sạch thì rễ ra càng nhiều, càng khoẻ, đây là một khâu vô cùng quan trọng. Tiếp theo tiến hành gọt củ: Trước khi gọt sẽ phải xác định xem mặt nào mặt lưng, mặt nào mặt gọt, mầm hoa có hơi hướng chếch về bên nào thì bên đó là mặt gọt. Gọt bỏ những lớp vỏ xấu bên ngoài: Tiến hành gọt bỏ lớp vỏ ở phần đã xác định được cho đến khi lộ ra mầm hoa và bao hoa (càng vào sâu, gần đến mầm hoa thì càng phải nhẹ nhàng, tránh đưa mũi dao vào sâu quá chạm vào bao hoa). Kết hợp với đầu nạo để nạo vỏ của củ hoa. Gọt lần lượt các mầm phụ xong đến mầm chính. Theo Bảo Khánh thì trong quá trình gọt, phải khum bàn tay lại để cầm củ, tuyệt đối không chạm vào phần đế hoa khiến cho đầu rễ bị tổn thương. Sau khi gọt xong thì đem củ đi ngâm nước độ 2 ngày cho củ tiết ra hết nhựa. Phải ngâm úp củ xuống, khi ngâm úp đc độ 1 ngày, có thể xén lá và cạo cuống hoa luôn. Xén lá để lá cong và cạo cuống để ngồng hoa không lên cao. Xén lá thì cách đầu lá khoảng 1-1,5cm dùng đầu dao chích một chút từ trên xuống, sau đó dùng đầu máng đưa vào chỗ vừa chích, từ từ đưa dao xuống để xén lá, xén đến tận gốc lá. Lần lượt xén từng bên lá cho đến khi bao hoa lộ ra. Tiến hành dùng đầu máng nạo nhẹ chỗ gốc bao hoa. Sau khi xén lá cạo cuống xong thì có thể đem đi dưỡng hoặc ngâm úp tiếp 1 ngày . Người ta thường dưỡng bằng bát hoặc ly thuỷ tinh. Khi dưỡng ngửa củ hoa lên, mực nước ngập qua rễ. Nước để dưỡng dùng nước sạch, nếu nước có flo thì phải để nước qua đêm cho bay flo đi. Hàng ngày đều phải thay nước Khi lá dài và cong, lúc ấy lá đã mềm hơn thì có thể gài lá cho lá xoăn. Cùng với đó người ta tiến hành chỉnh lá sang 2 bên, không cho lá đi vào giữa, chiếm không gian của bao hoa. Độ 22-23 ngày, bao hoa bắt đầu căng, sau đó bao hoa sẽ tự xé, để lộ hoa. Khi hoa nở xong thì tiến hành xếp hoa: vì khi nở mỗi bông sẽ nở 1 hướng nên phải tiến hành xếp hoa, gài hoa với nhau để nhìn sao cho đẹp nhất. Như vậy thú chơi thủy tiên rõ ràng là một việc vô cùng kỳ công, người gọt thủy tiên có thể được xem như những nghệ nhân khi đã dồn tâm lực cho quá trình sáng tạo nghệ thuật. Với tất cả vẻ đẹp và giá trị văn hóa của nó, những người đam mê thủy tiên như Bảo Khánh vẫn luôn âm thầm giữ gìn cho dân tộc một thú chơi tao nhã và thanh cao. |
